Techniki sondażowe w badaniach społecznych

Metody badawcze

Ilościowe

Metody niereaktywne

Obserwacja kodowana w warunkach naturalnych

Analiza artefaktów (np. śmieci, tzw. ‘garbology’)

Analiza danych zastanych

Analiza oficjalnych danych statystycznych

Data mining –analiza danych gromadzonych w systemach informatycznych instytucji

Wtórna analiza danych z badań społecznych

Analiza treści (zorientowana ilościowo)

Analizy historyczno-porównawcze (zorientowane ilościowo)

Eksperyment

Sondaż

Metody jakościowe

Wywiad pogłębiony

Testy projekcyjne

Zogniskowane dyskusje grupowe (FGI)

Obserwacja (w tym obserwacja uczestnicząca)

Analiza treści (jakościowa)

Analizy historyczno-porównawcze (jakościowe)

Studium przypadku

Ogólna charakterystyka technik sondażowych

Badania przeprowadzane na odpowiednio dobranej próbie interesującej nas zbiorowości

Stosujemy wystandaryzowane narzędzia badawcze, z przewagą pytań zamkniętych

Do wybranych osób udają się ankieterzy/dzwonią ankieterzy/wysyłamy ankietę

Uzyskane dane są poddane analizie statystycznej

Wyniki uogólnia się z określonym prawdopodobieństwem popełnienia określonego błędu z próby na populację (w przypadku prób losowych)

Co to jest wywiad standaryzowany?

Korzysta się z profesjonalnych ankieterów, którzy nie są ekspertami w badanej dziedzinie

Wszystkie pytania są zapisane w określonym porządku (z regułami przejść)

Wszystkie pytania powinny być zadane dokładnie tak, jak zostały zapisane

Zachęcanie do odpowiedzi nie powinno ukierunkowywać odpowiedzi i powinny zostać podane wskazówki, kiedy zachęcanie jest potrzebne i jak należy zachęcać

Należy reagować w sposób zachęcający respondenta do wysiłku przy odpowiadaniu na pytania

Zaleca się używanie pytań zamkniętych (z listą odpowiedzi –kafeterią)

Podstawowe typy technik sondażowych

Indywidualny wywiad kwestionariuszowy (face to face in home, door-to-door)

Indywidualny wywiad kwestionariuszowy przeprowadzany w miejscach publicznych (face to face street)

Badania w instytucjach (face to face: b2b)

CAPI

Wywiad telefoniczny

CATI

Ankieta pocztowa

Ankieta audytoryjna

Ankieta internetowa

Kryteria wyboru sondażowych form pomiaru

Koszt pomiaru

Stopień reakcji respondentów, stopień realizacji próby = liczba zrealizowanych wywiadów w stosunku do liczby zakładanej (średni procent odpowiedzi z próby w badaniach sondażowych wynosi 40-50%).

Stopień skomplikowania instrumentu: nie zależy on od objętości, lecz od jakości, struktury i sekwencji pytań.

Liczba i dokładność otrzymanych danych,

Czas pomiaru, szybkość uzyskania wyników

Elastyczność pomiaru (stopień standaryzacji).

Możliwość prezentacji materiałów wspomagających, konceptów, kart.

Indywidualny wywiad kwestionariuszowy (w domu respondenta)

Indywidualny: ankieter rozmawia z jedną osobą

Wywiad: nie jest to rozmowa, role są ściśle określone

Kwestionariuszowy: treść zadawanych pytań została zapisana w kwestionariuszu, z którego ankieter odczytujepytania

Informacje od różnych osób gromadzimy w standaryzowanych warunkach

Indywidualny wywiad kwestionariuszowy (w domu respondenta)

Wykorzystywany przy próbach adresowych, imiennych, ale też przy metodzie kwotowej.

Technika najlepsza jeśli idzie o naturalność sytuacji i rzetelność wyników.

Respondent jest „u siebie”, co daje mu poczucie bezpieczeństwa i możliwość dysponowania swoim czasem, przebiegu wywiadu zazwyczaj nie zakłócają żadne czynniki zewnętrzne

Ale też: respondent czuje się „zidentyfikowany”, co skutkuje udzielaniem bardziej przemyślanych odpowiedzi i większym zaangażowaniem w wywiad.

Jeśli tematyka jest zbyt drażliwa, zaleca się wywiad w bardziej neutralnym miejscu.

Wywiad w miejscu publicznym

Realizowany w dużych skupiskach ludzi, gdzie łatwiej znaleźć badanych spełniających określone kryteria

Stosowanie wywiadów w miejscach publicznych

Krótkie sondaże (3-20 minut) przeprowadzane z osobami spełniającymi określone kryteria

Badania wyborcze typu exit poll

Badania zachowań klientów sklepów, zwłaszcza supermarketów. Badanie powodów dokonanych zakupów, często powiązane z bezpośrednią obserwacją zachowań klientów przy półkach sklepowych.

Konieczność sprawdzenia legalności przeprowadzania badań w danych miejscach (organizatorzy badań, koordynator terenowy)

Przygotowanie ankietera do wywiadu (ubiór, sposób posługiwania się materiałami badawczymi)

Nadzór nad realizacją badania (superwizja, wizyta klienta, „fałszywy respondent”)

Wywiady osobiste z komputerem przenośnym (CAPI)

Takie same zasady realizacji jak w indywidualnym wywiadzie kwestionariuszowym, jedyna różnica: brak narzędzia w formie papierowej

Zalety tej techniki:

Krótszy jest łączny czas realizacji badania

Obniżeniu ulegają koszty realizacji badania (oszczędność środków wydawanych na dojazdy ankieterów)

Materiały zostają przekazane drogą elektroniczną (skrypty oprogramowania oraz instrukcje i informacje dla ankietera)

Ankieta audytoryjna

Podczas sesji 10-20 osób samodzielnie wypełnia rozdane im ankiety, albo ankiety wypełniają osoby zgromadzone w danym miejscu w innym niż badanie celu

Albo: respondenci samodzielnie wypełniają rozdane im przez ankietera kwestionariusze

Stosuje się ją:

Gdy badamy satysfakcję pracowników, uczestników szkoleń, konferencji, uczniów,

Gdy badamy sytuację konkretnych grup społecznych (dostępnych w jednym miejscu)

Gdy badamy opinie i poglądy szczególnych grup zawodowych lub eksperckich (na konferencjach, zjzdach, wystawach)

Sondaże telefoniczne zwykłe i sondaże telefoniczne realizowane w technologii wspomagania komputerowego CATI

Technika: indywidualny wywiad kwestionariuszowy realizowany przez telefon

Studio CATI: aranżacja, superwizja, układ sesyjny, system zapewnia możliwość przerwania wywiadu i kontynuowania przez innego ankietera

Czas trwania 20-25 minut

Wysoki stopień standaryzacji zachowań wszystkich ankieterów, konieczność wyeliminowania indywidualny