zaloguj załóż konto

dodaj do ulubionych

mobile.brykowisko.pl brykowisko

strona główna lektury prace słowniki dodaj pracę egzaminy jak pisać forum

szukane słowa

ilość stron - ocena - płeć dowolna mężczyzna kobieta

szkoła podstawowa gimnazjum liceum studia szukaj w: Pozostałe - Pedagogika

Dodaj do notatnika

Pobierz pracę

Mini-ściąga do druku

Dodaj komentarz

Autor: M.M.B.

Strony maszynopisu (a4): 9,0

Strony rękopisu (a5): 22,5

Ocena nauczyciela

Komentarz nauczyciela:

niezbędne informacje,

poprawny język

Średnia ilość gwiazdek: 3,19

Oceń pracę

pdst. gimn. liceum studia

Ostatnio na forum

GRA W SKOJARZENIA

O JAKIEJ LICZBIE MYŚLĘ?

Trzy litery

Włoski

Praca domowa w dowolnej formie ;

"odzwierciedlenie nieszczęśliwej miłości w twórczości Adama Mickiewicza"

Sprawdzian z angielskiego New English Zone Unit3

angielski pomocy

pomóżcie przyroda klasa 4 podstaw

Czy takie zdanie jest sformułowane prawidłowo ?

Brykowisko

Najświeższe galerie na Brykowisku

Ostatnio dołączyli do brykujących

Ostatnio dodali prace

Studia » Pozostałe » Pedagogika

Różne aspekty terminologii z zakresu pojęć opieki i wychowania.

Różnorodność form i aspektów, w których przedmiotem i podmiotem jest człowiek i jego relacje z innymi członkami środowiska można nazwać opieką człowieka nad człowiekiem, czyli opieką międzyludzką. Pojęcie opieki definiowane jest wszędzie tam, gdzie występuje zależność miedzy tym, który jest podmiotem opieki

i opiekującym się. Bez względu na rodzaj opieki i grupy ludzi czy opiekujących się. Grupa kilkunastu osób ściśle zajmująca się pedagogiką opiekuńczą takich jak: Helena Radlińska, Kamieński, Czapów, i Okoń stworzyli swoje definicje i koncepcje terminu opieka. Helena Radlińska istotę opieki wyrażała w słowach: "bierze ona odpowiedzialność za losy podopiecznego i w większej lub mniejszej mierze ubezwłasnowolnione". Z tą teza zgadzali się również tacy pedagogowie jak: Kubicki i Wołczyk. Uważali oni, iż nie wystarczy zapewnić podopiecznemu pomoc materialną i niezbędne do funkcjonowania zasoby, ale także należy być odpowiedzialnym za jego rozwój wychowawczy, intelektualny i społeczny. Diametralnie różne poglądy reprezentuje Albin Kelm, który rozróżnia pojęcie opieki w kontekście ogólnym oraz opieki na dzieckiem.R E K L A M A czytaj dalej ↓

A. Kamiński opiekę traktuje wyłaniając i stawiając na pierwszy plan elementy konstytutywne tego pojęcia. Mówi on o braku samodzielności jednostki w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi oraz dużej roli

i odpowiedzialności opiekuna nad podmiotem opieki. Jakubowski natomiast opiekę traktuje na równi, tożsamo

z wychowaniem i z trudnościami związanymi z prawidłowym rozwojem społecznym jednostki. Cz. Czapów

w 1970 roku publikuje książkę, w której proponuje pogląd, iż opieka to stwarzanie możliwości dziecku do dostępu do różnego rodzaju wydarzeń, zdarzeń, sytuacji, bez których młody człowiek nie może się prawidłowo rozwijać (duży nacisk na dostęp do dóbr kultury). Pięć lat później W. Okoń publikuje swoją teorię dotyczącą opieki. Rozumie ją bardziej instytucjonalnie niż jego poprzednicy. Zauważa on, iż to przede wszystkim instytucje mają obowiązek sprawować opiekę nad dziećmi i młodzieżą. Dopuszcza on też osoby fizyczne, które będą sprawować opiekę biorąc za to zarówno odpowiedzialność moralną jak i prawną. Zadaniem opiekuna według Okonia jest wspomaganie wychowania i rozwoju wychowanka. Szczególnego zainteresowania wymagają dzieci z środowisk zagrożonych, rodzin patologicznych, grup nieobjętych opieką instytucjonalną. Jedną z ostatnich stworzonych definicji opieki jest definicja Zdzisława Dąbrowskiego, która brzmi: "Opieka

w ogóle to konieczna aktywność jej podmiotu wobec zależnego asymetrycznie od niego przedmiotu polegająca na ciągłym i bezinteresownym zaspokajaniu jego swoistych potrzeb i kompensowaniu niezdolności

- w tym ze sfery wiary do samosterowania lub samowychowania".

Poprzez lata kierunki zainteresowań opieką jako taką ewoluowały i w tej chwili jesteśmy wstanie wyodrębnić kilka etapów jej ewolucji.

Począwszy od opieki instynktownej matki czy ojca nad dziećmi do opieki opartej na wyuczonych mechanizmach działania, które wynikają z doświadczenia i są przekazywane w naturalny sposób z pokolenia na pokolenie. Od surowego i bezwzględnego wychowania połączonego z walką o zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych, aż do wychowania opartego na uczuciu rodzicielskim, relacjach pełnych miłości i radości oraz opieki nad dziećmi. Poprzez opiekę rodzicielską nad własnym potomstwem do opieki instytucjonalnej nad wszystkimi możliwymi dziećmi. Ta ostatnia faza prowadzi od opieki nad młodymi (dziećmi) do opieki w ogóle nad wszystkimi tymi, którzy tej opieki potrzebują, niezależnie od wieku, możliwości, choroby, etc. Znaczenie opieki rozeszło się nie tylko na inne grupy niźli dzieci, ale trochę zmieniło swoje pierwotne znaczenie, ponieważ opieką można nazywać ochronę przed różnorodnymi zagrożeniami zarówno ze strony innych ludzi z naszego środowiska, ale także zwierząt, a to znów ewoluuje w formę ochrony przed wszystkimi zagrożeniami

i niebezpieczeństwami. Kolejne rozumienie opieki to opieka zorganizowana przede wszystkim skupia się nad zaspakajaniem potrzeb fizjologiczno-biologicznych, a ten rodzaj oczywiście naturalnie przechodzi w opiekę, która skupia się na zaspakajaniu różnorodnych potrzeb podopiecznych. Z definicji opieki wynika, iż może się ona skupiać zarówno na jednostce jak i na grupie o wspólnych cechach wychowawczych. Tak też opieka nad pojedynczą osobą ewoluowała w opiekę nad grupą. Opieka zarówno nad jednostką jak i nad grupą może mieć charakter instynktowny, naturalny, nieformalny, ale może też przybierać oznaki opieki instytucjonalnej, która to przybiera bardzo różne formy działalności i staje się organem stabilnym i mocno strukturalizowanym

i sformalizowanym. I chyba ostatni stopień ewolucji opieki od tej dobrowolnej do tej opieki ze wszystkimi konsekwencjami prawnymi i moralnymi. Opieka to bardzo rozbudowany proces, który obejmuje bardzo szerokie spektrum działalności człowieka, ewoluuje i przejawia się w różnych aspektach. Zawsze jednak dotyczy człowieka i jego interakcji ze środowiskiem. W związku z mnogością działań wyodrębniono kilka kryteriów podziału opieki ze względu na:

- podmiot opieki (jednostka, grupa, dziecko, osoba dorosła, etc.)

- charakter opieki (instynktowna, instytucjonalna, dobrowolna, prawna, etc.)

- zaspokajanie potrzeb

a/ ilość tych potrzeb

b/ stopień i wyniki ich zaspokajania

- powszechność, znajomość danej formy opieki

- plany i perspektywy działalności

- bieżącą działalność

- funkcji opiekuńczych, każdej z instytucji w tym celu powołanej

Wyróżnić możemy podzakresy opieki w ogólnym tego słowa znaczeniu:

opieka ludzka, międzyludzka, której podmiotem jest jednostka lub grupa ludzi, tutaj też można wymienić opiekę człowieka nad przyrodą, kulturą;

opieka zwierzęca, instynktowna, odnosi się do opieki nad potomstwem tylko swojego gatunku, rodzina zajmuje się tylko swoimi dziećmi;

opieka sił wyższych, transcedentalna, wyimaginowana przez człowieka, polega na wierze np. w Boga, siły nadprzyrodzone, etc.

Zakresy opieki możemy podzielić ze względu na:

- charakter oraz podmiot działalności opiekuńczej, tu szczególne miejsce zajmuje opieka społeczna,

Opieka rodzinna, międzyludzka jest opieką nieformalną, koleżeńską, która nie nastawia się na zysk, bezinteresowną, skłonną do poświęceń i oddania. Może to być opieka nad najbliższymi członkami rodziny: dzieckiem, babcią, wnukami, przyjaciółmi, itp.

Opieka interpersonalna

Opieka społeczna normalna, tj. opieka zdrowotna (opieka państwa nad społeczeństwem), opieka zakładu pracy, szkoły, placówki wychowawczej, instytucji publicznych oraz np. wojska.

Opieka kompensacyjna, uzupełniająca braki np. gimnastyka korekcyjna dla dzieci w szkołach, zapomogi na rzecz osób w ciężkiej sytuacji życiowej (np. powodzianie), likwidacja szkód losowych wynikłych z klęsk żywiołowych, opieka nad dorosłymi, uzupełniająca braki w wykształceniu, przystosowaniu do życia społecznego, itp.

- przedmiotu,

W tym zakresie dzielimy podopiecznych na dzieci i młodzież na poszczególnych etapach życia (wskaźnik wieku) i z tym związanych placówek opiekuńczo-wychowawczych takich jak: żłobek, przedszkole, szkoła… oraz tych z grup zwiększonego ryzyka takich jak: niepełnoprawni, osierocone dzieci, z patologicznych rodzin, niedostosowani społecznie, ofiary wypadków, kataklizmów, ludzi starych.

- zaspakajania potrzeb

Potrzeba jest wynikiem niespełnienia, braku zaspokojenia jakieś stanu psychicznego, powoduje ona zwiększenie aktywności jednostki, działa motywująco. Termin potrzeby często mylony jest lub wręcz utożsamiany

z instynktem lub popędem. Najbardziej chyba znaną i przejrzystą hierarchię potrzeb stworzył, Maslow, który dzieli potrzeby na 5 kategorii, tworząc piramidę priorytetów. U dołu piramidy znajdują się oczywiście potrzeby fizjologiczne (zaspokojenie łaknienia, sen, odpoczynek, przyjemny dotyk, potrzeby seksualne). Kolejną kategorią jest potrzeba bezpieczeństwa w znaczeniu fizycznym i psychicznym. Zaliczyć to można potrzebę religijności, opieki, oparcia w drugiej osobie, zależności oraz potrzebę seksualną. Kolejny stopień piramidy Maslowa to potrzeba afiliacji (akceptacja, afirmacja, ład i porządek). Kolejne potrzeby to szacunek i uznanie (potrzeby: dominacji, sławy, respektu, dobrego statusu społecznego, seksualne, religijne) ostatnia potrzebą najwyższego rzędu wg Maslowa jest potrzeba samorealizacji, samospełnienia, przez które rozumiane są potrzeby religijne, seksualne i dążenie do rozwoju jednostki. Maslow jakby poza piramidą potrzeb dostrzega dwa rodzaje potrzeb: estetyczne i poznawcze. Godne uwagi są też spostrzeżenia i klasyfikacja trzech przedstawicieli zajmujących się tą tematyką Murraya, Obuchowskiego i Szewczyka.

Obuchowski uważa, iż potrzeba jest elementem, bez którego osoba nie potrafi, nie może funkcjonować. Wyodrębnia on kilka podstawowych potrzeb: fizjologiczne, samozachowania, rozmnażania, seksualne oraz orientacyjne. Przez te ostatnie rozumie potrzeby emocjonalne, kontaktu z innymi ludźmi, poznawcze i ogólnie sensu życia.

Murray natomiast sprowadza swoją klasyfikację do potrzeb psychicznych. Wyodrębnia on, aż 27 pozycji. Są tam między innymi: potrzeba dominowania, ale i poniżania, żywienia i opiekowania, rozumienia i poznawcza, tworzenia, wyczynu, ekshibicjonizmu, zabawy, porządku, itp. Murray definiuje potrzebę jako szczególny rodzaj działalności jednostki, reakcje na środowisko, innych ludzi i emocje z tym związane oraz na zainteresowania

i skupienie uwagi na poszczególnych elementach życia.

Szewczyk klasyfikuje potrzeby na wrodzone - typowo fizjologiczne, biologiczne jak potrzebę tlenu, wody, światłą, odpoczynku, snu, aktywności, wypróżniania, rozmnażania, zaspakajania łaknienia oraz na potrzeby społeczne, nabywane podczas życia człowieka takie jak: potrzebę bezpieczeństwa, produkowania, wytwarzania, zabawy - rozrywki, spokoju, ciszy, poznania, itp.

Każdy człowiek dąży do zaspakajania potrzeb, konstrukcja psychiczna pozwala nam zajmować się potrzebami wyższymi (piramida Maslowa) pod warunkiem, iż wszystkie potrzeby niższego rzędu będą zaspokojone.

W pracy z podopiecznymi mamy możliwość obserwować różny stopień realizacji i zaspakajania potrzeb oraz skutków stanu zaspokojenia. Tak, więc opieka międzyludzka obejmuje specyficzne zagadnienia z zakresu zaspakajania potrzeb między innymi są to: kompensacja, działania profilaktyczne, interwencyjne, zwykłe, czyli zbieżne, działania na skutki ujemne i leczenie. Opieka nad dziećmi i osobami chorymi lub pokrzywdzonymi przez los postrzegana jest w świadomości społeczeństw jako coś koniecznego i niezbędnego. Zakorzenione stereotypy bazują na emocjach i odczuciach pozytywnych lub negatywnych, z którymi spotykamy się, na co dzień. Łatwo jest wypunktować zaniedbania opiekunów, które w świadomości obywateli są potępiane

i charakteryzują się całkowitą dezaprobatą. Płacz dziecka, krzyk lub akty przemocy

w stosunku do dzieci budzą zainteresowanie społeczne, a akty znęcania się uznawane są jako zachowania nieludzkie, niegodne. Profesor Tadeusz Kotarbiński, czołowy polski filozof i etyk, teoretyk i praktyk, wyróżnia dwie formy opiekuńczości:

1. "Głos oceny etycznej domaga się byśmy zajmowali stanowisko opiekuńcze bynajmniej nie tylko względem tych, których zobowiązaliśmy się do tego umową lub w jakiś podobny sposób. Serce ma swoje prawa niezależnie od ogółu. Żąda ono uczestnictwa w losach wszystkich istot, które są od nas faktycznie zależne. To zaś uwikłanie społeczne jest nam dane przez całość sytuacji."

2. "Każdy z podopiecznych ma prawo liczyć na to, że w stosunku do niego - tak samo jak

w stosunku do kogokolwiek innego z podopiecznych - dobry opiekun nie uchylił się od linii należytego z istoty sprawowanej opieki wyłamującego się działania za podszeptem wyróżniającej się sympatii czy antypatii osobistej."

Kotarbiński ogromną uwagę skupia na moralnych i międzyludzkich aspektach opiekuńczości, tworzy definicję, koncepcję opiekuna spolegliwego: Opiekun wtedy jest spolegliwy, kiedy można słusznie zaufać jego opiece, że nie zawiedzie, że zrobi wszystko, co do niego należy, że dotrzyma placu w niebezpieczeństwie i w ogóle będzie pewnym oparciem w trudnych okolicznościach".

Dla porównania poglądów można przedstawić teorie Kazimierza Ajdukiewicza również filozofa szkoły lwowsko - warszawskiej, dla którego traktowanie wszystkich podopiecznych jednakowo, według jednego, sprawiedliwego klucza stało się podstawą teorii o opiece i opiekuńczości: "Nikomu nie należy się nic z tego tytułu, że to właśnie on a nie, kto inny."

Aby podsumować zagadnienie opieki należałoby określić jeszcze funkcje opieki i związanych z nią ściśle potrzeb, a raczej mechanizm ich zaspakajania. Skutkiem istnienia aparatu opiekuńczego i jego działania, takich instytucji jak rodzina, przedszkole, szkoła jest sformułowanie czterech głównych funkcji wychowawczych

i opiekuńczych. Funkcja wychowawcza bezpośrednio związana jest z formowaniem osobowości wychowanków, podopiecznych.

Cztery rodzaje funkcji opieki:

Funkcja zaspakajania potrzeb inaczej zwana homeostatyczną, jest najbardziej podstawową i pierwotną, polega na zaspakajaniu potrzeb opiekuńczych wychowanków, które za sobą pociągają takie skutki jak: podtrzymanie gatunku, leczenie, podtrzymywanie zdrowia, umożliwienie prawidłowego funkcjonowania jednostki i wychowania jej.

Funkcja regulacyjna i budująca potrzeby. Głównym założeniem zaspakajania potrzeb jest ich regulowanie i dążenie do jak najlepszego i pozytywnego wykorzystania wszystkich możliwości. Zadaniem i priorytetem jest przede wszystkim prawidłowe regulowanie potrzeb podopiecznego w taki sposób, aby ograniczyć nadmiar dążności w kierunku jednej potrzeby. Tak, aby nie doszło do sytuacji ekstremalnych i przekroczenia umiaru przez jednostkę. Ta ostrożność jest konieczna zwłaszcza

u jednostek podatnych na zachowania patologiczne i z tym związanych potrzeb. Funkcja ta zajmuje się wygaszaniem potrzeb ogólnie uznanych w świadomości społecznej jako niepożądane oraz rozwijaniem działań pozytywnych i utrwalaniem postaw optymalnych. Takie założenia wymagają od opiekuna umocowanych moralnie i etycznie postaw, jasnego charakteryzowania, co jest dobre, a co złe. Mocnego stanowiska i przekonania do przekazywanych podopiecznemu wartości. Opiekun musi mieć głęboko utrwalone wyobrażenie, co jest priorytetem, co może zejść na plan dalszy i jaka powinna być kolejność działania jednostki w celu zaspokojenia potrzeb, tak, aby mógł to przekazać podopiecznemu. Opiekun powinien również posiadać zdolność hamowania zachowań nawykowych czy nałogowych, zadbać

o działania profilaktyczne i w razie konieczności zorganizować terapię dla jednostki potrzebującej. Rolą opiekuna jest również regulacja i kompensacja niezaspokojonych potrzeb, aktualizowanie i rozwijanie potrzeb pozytywnych. Najważniejszą jednak cechą wydaje się umiejętność generowania odporności

i udaremniania niepożądanych potrzeb (przeciwdziałanie frustracji osoby).

Funkcja doprowadzająca do samodzielności podopiecznego. Tę funkcję można rozpatrywać w trzech różnych aspektach:

a/ podopieczny staje się na tyle dojrzały i niezależny, iż jego samodzielne funkcjonowanie w społeczności jest możliwe zarówno pod względem psychicznym, fizyczny, jaki i społecznym;

b/ podopieczny nauczył się, a opiekun przygotował go do samodzielności, zaspakajanie swoich potrzeb,

a także ich kontroli i samoregulacji;

c/ u podopiecznego występuje redukcja potrzeb opieki, aż do stanu usamodzielnienia

i pełnej możliwości samodzielnego funkcjonowania.

Funkcja uspołeczniająca (socjalizacyjna). Można ją rozpatrywać na dwóch płaszczyznach:

a/ przeobrażenie osoby podopiecznego w rolę opiekuna, wysoki postęp w samokontroli

i w niezależnym funkcjonowaniu;

b/ akceptacja warunków społecznych, podporządkowanie regułom ogólnie obowiązującym, zasadom

i wartością społecznym w zakresie zaspokajania potrzeb jednostki. Podporządkowanie to odnosi się przede wszystkim do organizacyjnych form i rozmiarów zaspakajania. Sformułowanie - przystosowanie społeczne - w ostatnim aspekcie rozumiane jest jako wyuczenie pewnych postaw, zachowań typu: branie pod uwagę potrzeb innych ludzi, unikanie pasożytniczego trybu życia, liczenie się ze zdaniem społeczności, umiarkowania i wstrzemięźliwości przed negatywnymi potrzebami.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Polecamy prace o podobnej tematyce

Florian Znaniecki, jego poglądy na aspekt wychowania- socjologia wychowania

KONCEPCJE WYCHOWANIA, A ODZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZE.STRATEGIA WYCHOWANIA, A STYL I METODY ODZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZEGO

Podstawowe pojęcia z zakresu logiki

Charakterystyka ochronek, pierwszych instytucji opieki i wychowania

Podstawowe pojęcia z zakresu komunikacji interpersonalnej

Polecamy na dziś

Metody badań pedagogicznych

Historia wychowania - wykłady

Metody i formy pracy dydaktycznej

Przyczyny, przebieg i skutki uzależnień (alkoholizm, narkomania, samobójstwa)

Zabawy dydaktyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym

Komunikacja werbalna i niewerbalna – cechy charakterystyczne oraz bariery komunikacyjne

Rodzaje i przyczyny współczesnych patologii społecznych

Funkcje rodziny i postawy rodzicielskie (M. Ziemska)

Pedagogika społeczna – geneza, podstawowe pojęcia, główni przedstawiciele

Wychowanie – historia, współczesne znaczenie.

Baza prac Słowniki Dodaj pracę Arkusze egzaminacyjne Jak pisać Brykowisko Forum

Zasady korzystania Dlaczego 6 poziomów Kto jest autorem Masz wpływ na kształt bryka Reklama Materiały reklamowe Kontakt

projekt i wykonanie: Fabryka Stron Internetowych Sp. z o.o.