Beszta - koło

Flik, 7 i 8 rozdział, s. 122 – 155

Rozdz. VII

1. Wprowadzenie:

• duże znaczenie ma postępowania zgodnie z zasadami etyki w trakcie prowadzenia i projektowania badań jakościowych, z powodu:

1. nieświadomości badanych, a w dalszej konsekwencji doprowadzenie do ich cierpienia

• eksperyment Stanley’a Miligrama

• uczestnicy aplikowali wstrząsy innym, nie wiedząc, że w rzeczywistości biorą udział w zupełnie innym eksperymencie

b) manipulacji danymi i wynikami,

c) identyfikacji konkretnych osób i społeczeństw,

d) zwyczajne zmyślanie danych

• przykłady te spowodowały, że ustanowiono zabezpieczenia przeciw łamaniu zasad „dobrej praktyki naukowej”

• formułowanie kodeksów etycznych,

• powoływanie komisji etycznych i innych organów nadzorujących,

• wydają one opinie na temat projektów badań, (gdy obejmują one innych ludzi występujących w roli badanych)

• działania te, prowadzą do zapobiegania nieetycznym badaniom,

• często jednak instytucje te, nie zawsze zajmują się prawdziwymi i realnymi problemami, bo w niektórych przypadkach jedynie uniemożliwiają ich przeprowadzenie, nie skupiając się na rzeczywistym usunięciu wad

• zasadnicze reguły etycznych badań:

1. nikt nie powinien brać udziału w badaniach, jeśli nie wyraził na to świadomej zgody

2. nie wprowadzanie badanych w błąd, poprzez

• obserwację uczestniczącą,

• podawanie nieprawdziwych informacji na temat celu badań

1. poufność badań

2. dokładność

3. właściwa interpretacja danych,

• niedopuszczalne są pominięcia,

• nie należy manipulować danymi w trakcie ich zbierania, oraz w momencie ich analizy

1. podmiotowe traktowanie badanych

2. badania nie mogą szkodzić badanym

3. ważenie korzyści i obciążeń dla badanych

1. Przygotowania:

• refleksja etyczna

1. planowanie badań

2. potencjalni uczestnicy badań

3. sposób naszego zachowania się w terenie badawczym

• istotność

1. w jakim stopniu podjęty przez nas temat badań jest już dotychczas zbadany przez innych?

2. czy nasz temat nie jest „przebadany”?

3. czy nasz projekt wniesie cos istotnego, do istniejącego już zasobu wiedzy?

• uczestnicy

1. czy postawienie uczestników badań w pozycji badanych jest uzasadnione?

2. czy wzięcie pod uwagę akurat tej grupy badanych, ma tutaj uzasadniony sens?

• badacze

1. staranne przygotowanie badań

2. trenowanie wywiadów z podziałem na role

3. tworzenie otwartych sytuacji, w których badacz przeprowadza rozmowy z innymi ludźmi na tematy „drażliwe”

4. szkolenie z zakresu podejścia metodologicznego używanego przez badacza

1. Pytania badawcze:

• kwestie etyczne związane z formułowaniem właściwych pytań

1. zakres tematyczny pytań

• precyzja zakresu tematycznego, ze względu na przeciwdziałanie głębszego niż to konieczne wchodzenia w prywatność uczestników

• planowanie badań

1. sytuacje konfrontacyjne wynikające z tematu badań

• refleksja nad znaczeniem badań dla uczestników

• gdy sytuacje te są niezbędne ze względu na cel badan, a do tego są uzasadnione i nieuniknione – należy podejmować wszelkie środki mające na celu ograniczenie dyskomfortu doznawanego przez badanych (np. w badaniach przeprowadzanych na temat bezdomnej młodzieży, sytuacją konfrontacyjna jest pyt. na temat tego, jak „wylądowali” oni na ulicy)

1. wprowadzanie badanych w błąd

• dezinformowanie badanych

• mówimy badanym o temacie badań, ale tym samym nie wtajemniczając ich w detale pytania badawczego (np. w nasze osobiste przypuszczenia)

1. Zdobywanie dostępu i dobór próby:

• świadoma zgoda

1. przygotowanie formularza świadomej zgody uczestnika na udział w badaniu

• dwustronna umowa, wyjaśnia ona:

• cel badan

• oczekiwania badaczy wobec badanych (np. udzielenie wywiadu)

• sposób postępowania z danymi (np. jak długo będą przechowywane, kto będzie miał do nich dostęp, sposób zapewnienia anonimowości)

• podpisana przez badacza i badanego

• powinna zawierać klauzule wycofania zgody na udział w badaniach (w celu nie dezorganizowania pracy badacza, z góry powinno ustalić się czas na jej wypowiedzenie)

• regulacja kwestii udostępnienia wyników badań

• osoby wrażliwe społecznie

1. w obliczu standardowej sytuacji, każdy uczestnik badań powinien podpisać umowę, wyjątki

• praca z osobami, które nie są w stanie podpisać umowy

• dzieci

• osoby starsze

• pacjenci/ osoby chore

• w obliczu takiej sytuacji, jasno określany jakie zasady przyjmujemy, tym samym dążąc do świadomej zgody uczestnika, co staje się substytutem pisemnej umowy, w tym wypadku

• badacze stwierdzają na piśmie, iż poinformowali uczestnika o charakterze badań i na tej podstawie wyraził on zgodę na wzięcie w nich udziału

• w innej sytuacji, należy zastanowić się, kto może nam udzielić zgody w imieniu badanego

• ochrona badanych

1. gwarancja nie poniesienia przez nich żadnych strat czy szkód, z tytułu wzięcia udziału w badaniach

• dobór uczestników

1. wzięcie pod uwagę różnych reakcji wśród uczestników badania jak i osób pochodzących z ich otoczenia

• gdy wybiera się na uczestników badań osoby z grona które zna się wzajemnie, istnieje możliwość niezadowolenia z powodu doboru konkretnych członków, zarówno wśród wybranych „dlaczego akurat ja”?, jak i tych niewybranych „czy nie jestem wystarczająco interesująca do tego abym mogła wziąć udział w tym badaniu?”

1. Zbierania danych

• zakłócenia

1. mogą okazać się pozytywne dla naszych badań, ale negatywne dla badanych (np. wytrącenie z równowagi uczestników badań poprzez przywołanie bolesnych wspomnień podczas oglądania rodzinnej fotografii)

2. nie można ich całkowicie wyeliminować

3. musimy zastanowić się jaki wpływ wywieramy na uczestników badań i tym samym ograniczyć go do minimum

• agresywność badaczy

1. badania przyjmują formę dialogu, jest to prośba o

• dopuszczenie do terenu badawczego (miejsc, procesów)

• dopuszczenie do informacji (opowieści, historii, obrazów…)

1. prowadząc dialog należy wyczuć, co stanowi dla respondentów granice pewnych tematów

2. szacunek dla prywatności uczestników

• ignorancja badaczy

1. badani często mogą pokazać nam materiały, które są istotne dla nich, bądź mogą wydać się pożyteczne z punktu widzenia naszego celu badań

• w takich okolicznościach nie możemy zlekceważyć tego typu wątków i tym samym przedstawiających je nam badanych

1. Analiza danych

• staranność

1. kilkukrotny przegląd danych

2. systematyczna analiza

3. stosowanie określonej metody

4. przeprowadzanie jawnych porównań (np. między zdarzeniami czy ludźmi)

• sprawiedliwość

1. nie wolno interpretować danych w sposób umniejszający konkretne osoby

2. zachowanie neutralności w okolicznościach występowania konfliktów zaznaczających się w zebranym przez nas materiale

3. nie dopatrywania się rzeczy, które nie wynikają jasno z danych

4. nie dokonywanie nadmiernych uogólnień,

5. nie zapominanie o przypadkach odstających od normy

6. zachowanie ostrożności w okolicznościach generalizacji wewnętrznych – bez wnioskowania o zwyczajach czy cechach osób na podstawie pojedynczych wypowiedzi

• poufność

1. jest to sposób zachowywania anonimowości badanych

2. notatki terenowe nie powinny zawierać konkretnych informacji na temat rzeczywistych osób i miejsc, z tego wynika konieczność ich natychmiastowej anonimizacji

3. w trakcie rozmów o tematyce badawczej należy posługiwać się aliasami – zmienionymi danymi osobowymi/ lub mówić o przypadkach anonimowych

• unikanie „cmentarzysk danych”

1. nie przetrzymywanie danych przez okres całego naszego życia

2. ich bezpieczne przechowywanie

3. skasowanie danych zgodnie z okresem ustalonym w obustronnej umowie

• zalecenia te ukazują konieczność zachowania rygoryzmu w analizie danych, ochronę tożsamości uczestników, zabezpieczaniu danych przed ich niewłaściwym wykorzystaniem przez osoby trzecie

1. Pisanie, uogólnienia i informacja zwrotna

• zachowanie anonimowości badanych, miejsc, instytucji…

• odpowiedni dobór słownictwa

• unikanie języka oddającego uprzedzenia wobec innych

• staranne odtwarzanie rezultatów, bez ich modyfikacji

• przejrzysta relacja ze sposobu prowadzenia badań i otrzymanych wniosków

• ostrożność w tworzeniu uogólnień

• w okolicznościach zapoznania badanych z wynikami badań, regulujemy stopień ich szczegółowości do możliwości odbioru przez respondentów

Warto zapamiętać

• etyka badań jakościowych to nie tylko zbiór ogólnych, abstrakcyjnych kwestii regulowanych przez kodeksy

• problemy etyczne związane z projektowaniem badań powstają na kilku etapach całego procesu badawczego

• problemy etyczne powstają w wyniku wchodzenia w relacje z terenem badawczym i badanymi, oraz w momencie gromadzenia danych

• prócz bezpośrednich relacji, na etykę badań wpływa sposób gromadzenia danych, analizowanie ich, prezentacja odbiorcom, przedstawianie badanym

Rozdz. VIII

1. Wprowadzenie:

• IV zasadnicze podejścia metodologiczne do zbierania/ lub wytwarzania danych jakościowych, wyróżnione na podstawie danych jako ich produktu finalnego

1. 1) podejście to

• zbieranie danych werbalnych za pomocą

• wywiadów,

• sprowokowanych opowieści,

• grup fokusowych

• dane do analizy to transkrypcje zarejestrowanych

• wywiadów

• fokusów

1. 2) podejście to

• wytwór opisów tego, co zostało zarejestrowane za pomocą

• badań etnograficznych

• obserwacji (gł. uczestniczącej)

• dane do analizy to

• dzienniki badawcze

• notatki terenowe itp.

1. 3) podejście to

• przetwarzanie dokumentów w dane socjologiczne

• teksty

• pliki

• zdjęcia

• filmy itp.

• w niektórych przypadkach tego typu dokumenty powstają w trakcie badań i na ich użytek, bywa też, że korzysta się z już istniejących dokumentów

• dane do analizy to

• korpusy tekstów

• materiały wizualne

1. 4) podejście opiera się na analizie materiałów wytworzonych w ramach jednego z trzech wymienionych powyżej podejść

• analiza materiałów nastawiona na kodowanie/ lub swobodną analizę

• narracyjną

• dyskursu

• konwersacyjną

1. Wywiady

• najczęstsza metoda w badaniach jakościowych

• istnieją różne sposoby prowadzenia wywiadu

1. indywidualne

• oparte na scenariuszu, przewidującym najważniejsze tematy do poruszenia

• przeprowadzane jednorazowo, po nawiązaniu wcześniejszego kontaktu (np. telefonicznego)

• za jawną zgoda respondenta

• po umówieniu właściwego spotkania

• w badaniach dynamicznych spotykamy się z wywiadami powtarzanymi kilkakrotnie

• ponowne nawiązanie kontaktu przez badacza z respondentem

• wzajemna konsultacja wyników z poprzednich etapów prowadzonych badań

• klasyczna forma

• jedno bezpośrednie spotkanie z jednym respondentem

• zestaw pytań, na które chcemy uzyskać odp. w mniej/ lub bardziej swobodnej rozmowie

• forma specyficzna

• jednoczesny wywiad z grupą ludzi

• inna forma odp. na pyt. niż w grupach fokusowych

• narracyjne

• respondencie opowiadają historię (np. swojego życia, choroby…)

• brak odp. na gotowe pyt.

• epizodyczny

• kombinacja podejść

• obejmuje część narracyjną

• obejmuję część skupioną na uzyskiwaniu odp. na pyt.

• internetowy/ telefoniczny

• kontakt z innymi poprzez media, gdzie występuje konieczność zniwelowania odległości dzielących dane osoby

• często opierają się na standaryzowanym scenariuszu

• etnograficzne

• przeprowadzane w trakcie obserwacji uczestniczącej

• eksperckie

• prowadzone ze szczególną grupą docelową

• w większości przypadków nagrywa się je i transkrybuje na użytek analizy

1. zaleca się projektowanie wywiadów

• iteracyjnych

• kilkukrotna i prowadzona na kilku etapach badań zmiana sposobu dobierania próby i zakresu tematycznego konkretnych wywiadów, (np. poprzez zawężenie próby/ ich zakresu)

• elastycznych

• dostosowanie doboru respondentów i niektórych pytań do postępu badań oraz tego, co pojawia się na naszym terenie badawczym i w polu naszych zainteresowań

• ciągłych

• przeprojektowywanie badań, tym samym ulepszanie i dostosowywanie projektu w trakcie całego procesu badawczego (autorzy zalecają włączanie w późniejszych wywiadach nowych pytań/ tematów)

1. nie zaleca się projektowania wywiadów

• domykanych na samym początku, a następnie tylko wykonywanych

• perspektywa badawcza i teoria

1. tematem badań prowadzonych za pomocą wywiadu są głównie indywidualne oświadczenia respondenta

• są one tym samym istotne dla lepszego zrozumienia doświadczeń innych osób, znajdujących się w podobnej sytuacji życiowej

• narracja osoby chorej na raka, jest rejestrowana i analizowana jako przykład życia z ta chorobą

• sytuacja wywiadu jest metaforycznym „placem budowy”, na którym powstaje wiedza

• w wywiadzie nie mamy do czynienia jedynie z reprodukcją/ lub reprezentacja już istniejącej wiedzy

• w wywiadzie mamy do czynienia z interakcją dotyczącą określonego zagadnienia

• tym samym interakcja ta, stanowi część wiedzy wytwarzanej w tej właśnie sytuacji

1. zapleczem teoretycznym jest interakcjonizm symboliczny

• respondenci poddają własne życie refleksji

• dzięki niej, badacz może lepiej zrozumieć jej przedmiot (np. aby określić to, czym jest choroba przewlekła, warto zapytać osoby chore o ich doświadczenia i refleksje z tym związane, a następnie porównać je z innymi opiniami - w celu opracowania ogólnej teorii)

• pytania badawcze

1. dotyczą osobistych doświadczeń i przemyśleń na tematy osobiste/ ogólne

• problemy społeczne

• zmiany polityczne

• wydarzenia historyczne…

1. formułujemy pytania typu

• „co?”

• „jak?”

• co dla respondentów oznacza np. choroba przewlekła

• w jaki sposób żyją z nią i dają sobie radę?...

1. w wywiadach narracyjnych pytamy

• w jaki sposób „coś” się rozpoczęło/ rozwinęło/ zmieniło

• nie możemy pytać o przyczyny/ postawy respondentów wobec danego zjawiska

• zagadnienia te, podejmujemy natomiast w dalszych częściach wywiadu w konkretnych pytaniach

1. prowadząc wywiad, nie możemy uzyskać bezpośredniego dostępu do badanych interakcji/ praktyk

• jednak mamy możliwość dostępu do relacji we własnej wersji uczestnika tychże wydarzeń

• jest nim nasz respondent/ uczestnik wydarzeń

• dobór próby

1. celem jest odnalezienie właściwych osób, posiadających istotne doświadczenie z uwagi na cel naszego badania

• w większości przypadków stosuje się dobór celowy/ losowy/ sformalizowany

1. respondenci powinni być w stanie poddać refleksji własne doświadczenia

• umieją ją zwerbalizować

• mogą poświęcić odpowiednią ilość czasu na rzecz przeprowadzenia wywiadu

1. pojedynczy uczestnicy w wywiadzie są potraktowani jako jednostkowe przypadki

• jednak często szuka się grup takich właśnie przypadków

• pewna grupa osób cierpiących na tę sama chorobę

1. dobór opiera się na konkretnych kryteriach

• wiek

• płeć

• zawód…

1. możemy także spotkać się z iteracyjnym sposobem dobierania próby

• selekcjonowanie respondentów na podstawie ich odpowiedniego zasobu informacji na dany temat

• osoby wyróżniające się różnymi punktem widzenia na dany temat

1. odnajdywanie różnorodnych przypadków i doświadczeń

2. odnajdywanie podobnych przypadków dla celów porównawczych

• porównania

1. przeprowadzane na wielu poziomach

• porównywanie poszczególnych respondentów

• narracja kilku osób (np. na temat choroby), traktowana jako osobne przypadki

• następnie konstruujemy typologię (np. skuteczne i zawodne sposoby radzenia sobie z chorobą)

• porównanie w większym stopniu skupione na grupach

• np. męskie i kobiece sposoby radzenia sobie z tym samym problemem/ doświadczeniem

1. porównywanie wywiadów wychodzi zazwyczaj od niższego poziomu

• zestawienie odpowiedzi różnych respondentów na konkretne pytania/ analogiczne fragmenty ich opowieści

• tego typu porównania mogą w późniejszej fazie zostać nałożone na inne cechy różnicujące dane grupy w próbie (np. płeć, wiek…)

1. inna forma prowadzenia porównań w obrębie wywiadów jest prowadzona w stosunku do każdego z przypadków

• jaka jest np. definicja zdrowia wg. danego respondenta

• w jaki sposób radzi sobie np. z problemami zdrowotnymi

1. następnie porównuje się poszczególne narracje tego samego respondenta/ jego odp. na pytania

• generalizacja

1. kilka rodzajów

• wew.

• zakładamy, że wypowiedzi badanych możemy do pewnego stopnia uogólnić na to, co myślą i mówią także w innych sytuacjach

• tym samym, staramy się rozciągnąć nasze wyniki na ludzi znajdujących się w podobnej sytuacji

• statystyczna

• rzadko spotykana

• mało odpowiednia do badań o małych i celowych próbach

• analityczna

• określenie, jak daleko wnioski wypływające z wywiadów można odnosić do innych i ich sytuacji

1. zaleca się, aby dobierać odmiennych respondentów, w celu poszerzenia zakresu wyników,

• kierując się przy tym zasadą kompletności

• sprawdzając wyniki pod kątem ich podobieństw oraz różnic

• osiągając stanu nasycenia, w którym kolejne wywiady nie będą już w stanie wnieść żadnej nowej wiedzy/ interpretacji

• triangulacja

1. wywiad jest zazwyczaj samodzielna metodą badawczą

• istnieją jednak sposoby łączenia – triangulacji, metody jakościowej (np. wywiadu) z metodą ilościowa, (np. sondażem)

• wyróżnia się także inne sposoby łączenia wywiadów, z różnymi innymi metodami badawczymi np. z inną metodą jakościową – badaniami etnograficznymi, (co daje nam w tym wypadku usytuowanie wywiadu jako gł. części strategii badawczej), obserwacją uczestniczącą, badaniami fokusowymi

• istnieje triangulacja w obrębie samego wywiadu np. między częściami narracyjnymi i złożonymi z pytań odp. (jak w przypadku wywiadu epizodycznego)

• jakość

1. korzystanie z weryfikacji dyskursywnej

2. kontrola rezultatów przez uczestników badania

• w tym wypadku wracamy do respondentów i dajemy im do sprawdzenia ich własne wypowiedzi

1. zachowanie równowagi miedzy

• standaryzacją

• otwartością

• elastycznością w korzystaniu ze scenariusza wywiadu

• uzyskiwanie podobnych informacji od każdego respondenta, a uwzględnienie potrzeb i sytuacji poszczególnych uczestników badań

• istotne jest wyczucie badacza, kiedy należy dopytywać badanego pogłębiając tym samym dany wątek/ podjąć temat do tej pory unikany przez respondenta

• pisanie

1. w przypadku badań etnograficznych, ich opisywanie zawiera w sobie funkcję

• dokumentowania

• uwiarygodniania faktu, iż badacz „tam był”

• wywołania u czytelnika poczucia, że badacz wie, jak to jest „tam być”

• nacisku na kontekst

• zawiera dużą liczbę opisów

1. w badaniach opartych na wywiadach, celem jest

• dostarczenie czytelnikowi informacji na temat wypowiedzi respondentów dot. tematu badań

• selekcja materiału do prezentacji przez badacza, aby czytelnik nie poczuł się przytłoczony ich ilością

• badacze opisując swoje badania, zawsze powinni mieć na uwadze dobro respondentów

• umieszczanie przytaczanych wypowiedzi w odpowiednim kontekście

• nadawanie im formy nadającej się do czytania, jednocześnie autentycznej

• wczucie się w świat życia respondentów

• uwiarygodnienie badań – wnioski z wywiadów znajdują poparcie w materiale, są bardziej uzasadnione niż inne potencjalne wnioski

• schemat podstawowy

1. z wywiadów korzysta się w

• badaniach retrospektywnych

• gromadzących bibliografię

• opowieściach

• postać studiów przypadku

• badania porównawcze

• badania dynamiczne

• powrót do tych samych respondentów, w celu zadania im tych samych/ innych pytań po upływie określonego czasu

• zasoby i wyzwania

1. biegłość w prowadzeniu wywiadu

• osiągnięta przez samego siebie

• osiągnięta przez członków zespołu badawczego

• umiejętne stosowanie scenariusza wywiadu

• zadawanie pytań

• wyczucie, kiedy należy i w jaki sposób je zadawać

• wprowadzanie nowych tematów

• przebyte szkolenie z zakresu przeprowadzania wywiadu

• wcielanie się na zmianę w role respondenta i badacza

• zadawanie pytań

• nagrywanie rozmowy i jej analiza przez cały zespół pod kątem przebiegu interakcji, wartości uzyskiwanych odp. i możliwych sposobów dopytywania

1. biegłość w transkrypcji

• zarezerwowanie czasu na jej przeprowadzenie/ opłacenie na ten cel kogoś z poza zespołu badawczego

• pochłania ona znaczna część zasobów

• zapewnienie profesjonalnego sprzętu nagrywającego

1. odnalezienie „właściwych respondentów”

• odnalezienie osób, które badacze określili jako właściwe, bywa trudne w rzeczywistości

• zarezerwowanie odpowiedniej ilości czasu

• umawianie właściwych sesji badawczych

• badacze często odkrywają w trakcie prowadzenia wywiadu, iż dana osoba nie jest „właściwa” pod katem celu prowadzenia badań

• często okazuje się, że dostępność i liczba potencjalnych respondentów znacznie się ogranicza

• etyka

1. uzyskanie świadomej zgody od uczestnika

• czasem występują trudności w jej uzyskaniu w momencie przeprowadzania wywiadu z

• dziećmi

• osobami starszymi

• osobami chorymi

• w takich i podobnych okolicznościach, zastanawiamy się, kto mógłby nam udzielić pozwolenia na przeprowadzenie wywiadu w imieniu tych osób

• najważniejsze jest zbudowanie odpowiedniej relacji z respondentami – „partnerstwo w rozmowie” (wystarczająco bliska relacja obu osób, pozwalająca na zadawanie pytań na kłopotliwe tematy, tym samym zapobiega powstawaniu błędnych oczekiwań badanych wobec badaczy)

• specyficzny charakter relacji (charakter badawczy, nie przyjacielski/ terapeutyczny)

1. poufność badań

• gwarancja anonimowości

• przykład

1. badania nad koncepcja zdrowia bezdomnej młodzieży

• korzystanie z wywiadów epizodycznych

• pytania badawcze dot. organizacji życia na ulicy, radzenie sobie z problemami zdrowotnymi, pozyskane doświadczenia z sięganiem po system opieki zdrowotnej

• wywiady obejmowały

• pytania o wąskim zakresie

• bodźce do opowieści skupionych na określonych sytuacjach i doświadczeniach

• scenariusz z opracowanymi pytaniami (np. koncepcja zdrowia, problemy zdrowotne, sposób radzenia sobie z nimi), obejmował tematy

• sposób trafienia na ulice

• subiektywną definicję zdrowia

• obecną sytuację (np. schronienie, finanse, odżywianie się)

• sposoby radzenia sobie z problemami i zagrożeniami zdrowotnymi (np. alkohol, seks, narkotyki)

• pytania służyły jako punkty orientacyjne

• po opowieści historii bezdomności, zadawane pytania w stylu

• „ Co dla Ciebie oznacza zdrowie?”

• „Po czym poznajesz, że jesteś zdrowy?”

• wypowiedzi zostały użyte w celu

• porównywania przypadków

• opracowania typologii doświadczeń (rodzaj generalizacji)

• triangulacja wywiadów z obserwacja uczestniczącą ( miejsca publiczne w których koczowali bezdomni respondenci wraz ze swoimi współtowarzyszami)

• wartość wywiadu opierała się na dostosowaniu się w większym stopniu do respondentów i pozostawieniu im przestrzeni, w której to będą mogli rozwinąć swoje doświadczenia

• opisywanie wyników

• podporządkowane prezentacji kolejnych typów przypadków, skonstruowanych na podstawie danych tematów (np. doświadczenia w kontakcie ze służbą zdrowia)

• celem ukazanie zróżnicowań występujących w danym obszarze

• podstawowym schematem były badania porównawcze,

• skoncentrowane na opisie stanu obecnego (badania migawkowe)

• części retrospektywne( jak to wszystko się rozpoczęło i potoczyło dalej)

• wyzwaniem było uzyskanie dostępu do młodych bezdomnych, aranżacja sytuacji

• problem etyczny polegał na uniknięciu błędnych oczekiwań ze strony respondentów

• poza udzielenie porady przez badacza, gdzie mogą się zwrócić z problemem

• podsumowanie

1. wywiad to rozbudowana metoda, umożliwia

• pracę z ludźmi, ujmowanie ich przypadku do dalszego porównywania

• triangulacja z innymi metodami

• prowadzenie w oparciu o schematy podstawowe

• pytania badawcze dot. osobistych doświadczeń,

• respondenci musza mieć świadomość ograniczeń w relacji z badaczem (czasowych, osobowych)

1. Badania fokusowe

• perspektywa badawcza i teoria

1. nie powinno się korzystać z badań fokusowych w przypadku

• zbiorów opowieści

• mierzenia postaw

1. tego typu badania są odpowiednie do badań interakcji w grupie, związanych z określonym zagadnieniem

2. zapleczem teoretycznym jest

• interakcjonizm symboliczny

• analiza dyskursu

• analiza konwersacyjna

• pytania badawcze

1. dotyczą interakcji pewnej liczby osób, wokół określonego zagadnienia

2. badanie drażliwych tematów,

3. badanie osób trudno dostępnych

• daje to im przewagę nad badaniami sondażowymi

• dobór próby

1. sposób kompletowania grup

• podporządkowany pytaniom badawczym

• podporządkowany zamierzonym porównaniom

• określają, ile grup ma objąć badanie

• określa, jak liczna ma być każda grupa

1. cechy grup

• jednorodność/ różnorodność

• określone zgodnie z zainteresowaniami badawczymi

• zgodnie z celem badań

1. warto zaplanować kilka etapów doboru próby

• kryteria zmieniają się/ są precyzowane po przebadaniu pierwszej grupy/ kilku pierwszych grup

• porównania

1. dwa rodzaje

• porównywanie różnych grup ze sobą

• np. grupa lekarzy i grupa pielęgniarek, omawiających ten sam temat

• porównania w obrębie grup

• określamy jakie różnice w opiniach, zaznaczyły się w wypowiedziach członków jednej z nich

1. staranne zaplanowanie składu

• wybór grup

• wybór członków

1. trudne jest systematyczne porównywanie ze sobą pojedynczych uczestników różnych grup, analogicznie do porównywania różnych wywiadów

2. grupa jest

• jednostką badawczą

• czynnikiem pośredniczącym w tego typu porównaniach

• generalizacja

1. trudne jest jej dokonanie w statystycznym sensie tego słowa

2. analityczna

• teoretyczne rozważenie zakresu wypowiedzi w danej grupie

1. wewnętrzna

• zastanawiamy się, jak daleko otrzymane rezultaty są rzeczywiście typowe dla danej grupy/ całokształtu dyskusji w jej obrębie

1. zewnętrzna

• zależy od sposobu konstruowania zestawu grup

• im większa jej wewnętrzna różnorodność, tym bardziej możemy uogólnić wyniki

• triangulacja

1. połączenie z wywiadami indywidualnymi

2. metoda stosowana po badaniach ilościowych

3. zyskiwanie informacji zwrotnej od badanych

4. gromadzenie danych z nowej perspektywy

• jakość

1. odpowiedni sposób rejestracji dyskusji

2. odpowiednia transkrypcja

3. umiejętność moderatora w stymulowaniu owocnej dyskusji

• podtrzymywanie

• nakierowywanie na właściwy temat

1. polega na zapewnieniu niezbędnej różnorodności

• grup

• uczestników

1. odpowiedniość grup i uczestników ze względu na temat badania

2. standardy analizy i interpretacji nie są jednoznacznie ustalone

• czytelne przedstawienie procesu czytelnikom raportu i w dalszych publikacjach

• pisanie

1. udokumentowanie

• kontekstu grupowego

• przebiegu dyskusji

1. wyjście poza poziom samego opisu tego, tego co zostało powiedziane

2. oparcie raportu na systematycznej analizie wypowiedzi i procesów

• dane z grup traktowane są jako dane z wywiadów indywidualnych

• przytacza je się i analizuje w podobny sposób – działalność ta przekreśla tym samym jego specyficzne cechy oraz wysiłek włożony w pozyskanie informacji (bywa on o wiele większy niż w przypadku wywiadów)

• schemat podstawowy

1. badania fokusowe stosuje się w celach porównawczych

• charakter migawkowy

• opisują bieżący kształt opinii na temat danego zagadnienia

1. wykorzystywane w badaniach retrospektywnych

• wydarzenia z przeszłości

1. badania dynamiczne

• zasoby i wyzwania

1. dobry sprzęt nagrywający

2. urządzenia do transkrypcji

3. czasochłonna analiza i transkrypcja

4. zdolności moderatorów grup

• stymulacja

• ukierunkowywanie

• uspokajanie dyskusji

• etyka

1. namysł nad wpływem, jak udział w badaniu wywrze skutek na sytuację życiową uczestników

2. jasne i przejrzyste zasady uczestnictwa

• możliwość wycofania się z niektórych wypowiedzi

• prawo do informacji na temat całego przedsięwzięcia

1. refleksja nad tym, dlaczego badani zgodzili się wziąć udział w badaniach

• jej dynamika, co wpływa na nią

• ważne w przypadku udziału przedstawicieli różnych grup etnicznych

• przykład

1. uzupełnienie wywiadów

2. cele

• jak profesjonaliści będą omawiać zagadnienia dotyczące tematu badań (np. zdrowie i jego ochrona w codziennej praktyce zawodowej)

• uzyskanie informacji zwrotnej

• dot. wyników przeprowadzonych wcześniej wywiadów

1. konstrukcja kilku grup

• pielęgniarki

• lekarze

1. dobór próby

• dobór do wywiadów

• ci sami uczestnicy w obu częściach badań

• mniejsza

• nie wszyscy zgodzili się na ponowny udział

1. generalizacja

• wewnętrzna

1. uogólnienia

• zewnętrzne

1. triangulacja

• wywiady

1. badanie jako całość

• porównanie obu części badania i ich wyników

• wywiady

• fokusy

1. schemat podstawowy

• charakter porównawczy

1. wyzwanie

• „utrata” zamierzonej części próby w powodu odmowy części uczestników

1. przeprowadzenie badań

• wynajęcie fokusowni od instytutu badań na rynku

1. wyniki

• przedstawienie jako części raportu z całości badań

• koncentracja na omawianych przez uczestników implikacjach rezultatów dla praktyki zawodowej

1. etyka

• osobne przeprowadzenie dyskusji z podziałem na grupy

• lekarzy

• pielęgniarek

• celem unikniecie konfliktów na tle zawodowym

• podsumowanie

1. metoda analizy i porównywania, w jaki sposób pewna grupa osób dyskutuje na dany temat

2. dobór próby jest różny od doboru w metodzie wywiadów indywidualnych

• bierzemy pod uwagę skład całej grupy

1. ograniczony charakter generalizacji

2. triangulacja łączy fokusy z wywiadami indywidualnymi,

• również z innymi metodami

• warto zapamiętać

1. wywiady i badania fokusowe to inne metody wytwarzania danych werbalnych

• mają różna logikę doboru próby, porównywania i generalizacji