6. Modele praktyki w poradnictwie kariery na podstawie Bańka A., Psychologiczne doradztwo karier, Poznań 2007

1. MODELE DORADZTWA W SYSTEMIE EDUKACYJNYM I RYNKU PRACY

• W praktyce doradztwa kariery wyróżniamy 2 postawy, wynikające z odmiennych orientacji wobec doradztwa zawodowego i kariery,

1 nurt-wyrasta z tradycji preorientacji zawodowej ukierunkowanej na profilaktykę społeczną na wczesnych etapach edukacji. (szkolnictwo i związane z nim poradnictwo).

2 nurt- wyrasta z tradycji humanizacji stosunków między światem pracy a przedsiębiorcami tworzącymi rynek pracy, gdzie doradztwo zawodowe jest podst elementem kształtowania kariery.(biura pośrednictwa pracy, „sklepy z ofertami pracy”) jeden cel: dobór czł do pracy i dobór pracy do czł. Strategia osiągania celu jakim jest efektywne i trafne umieszczenie osoby w odpowiednim miejscu pracy.

• Te dwa podejścia dzieli zasadnicza kontrowersja dotycząca:

1nurt – doradztwo kariery jako poradnictwo zawodowe nie musi prowadzić w konsekwencji do skierowania jednostki lub grupy do konkretnej pracy. Czyli doradztwo zawodowe to jedna sprawa a pośrednictwo pracy- druga.

2- pośrednictwo pracy to jedynie kierowanie poszukujących pracy do oferujących zatrudnienie pracodawców, proces ten nie misi mieć wiele wspólnego z doradztwem zawodowym.

RÓZNICE I PODOBIEŃSTWA DOR KARIERY W SYSTEMIE OŚWIATOWYM I W SYSTEMIE POŚR PRACY

• 1akt prawny dotyczący poradn zaw -1958 zarządzenie Ministra Oświaty.(określenie głównych kierunków działania poradni psychologiczno zawodowych)

4 ogólne: a) preorientacja zawodowa młodzieży i jej rodziców, b) pomoc bezpośrednia w wyborze zawodu udzielana i młodzieży i rodzicom, c) prowadzenie badań naukowych, d) pomocy metodyczne placówkom oświatowo-wych.

GŁÓWNE RÓŻNICE:

• W doradz kar w modelu pośred pracy, wybór kariery jest wyborem określonej pracy i ścieżki życia w ramach określonej koncepcji funkcjonowania zawodowego, natomiast w systemie oświatowym wybór kariery jest to wybór zawodu nie będący tożsamym z wyborem i wykonywaniem pracy.

• W syst oświatowym doradztwo kariery realizowane jest w ukł prospektywnym tzn takim gdzie wszystkie możliwości są dla jedn w perspektywie czasu jeszcze potencjalnie otwarte. Na etapie wyboru zawodu jedn może być jeszcze lotnikiem, scenografem itp. Lub potencjalnym wykonawcą jakiegokolwiek innego rzadkiego zawodu.

Osoba szukająca porady zawodowej w syst pośred pracy bez względu na wiek stoi przed wyborami, w których pula możliwości jest mocno zawężona do realiów lokalnego, regionalnego rynku pracy , czy międzynarodowego.

• W syst oświatowym problemy rozwiązywane w doradztw karier ograniczają się do jednej grupy rozwojowej- młodzież ucząca się, która nie pracowała. W syst pośrednictwa pracy problem doradztwa dotyczy wszystkich podstawowych gr klientów, z których większość ma już określoną świadomość zawodową i doświadczenia. Tu rozwiązanie problemu nie jest sprawą przyszłość a teraźniejszości

• W syst oświatowym doradz kariery zajmuje się specjalista , którego status i rola organi są ściśle zdefiniowane. Doradztwo realizowane w sys pośred pracy jest zagadnieniem rozmytym zarówno od str pojęciowej jak i oragn

• Populacja klientów korzystających z usług doradz kariery w modelu podśred pracy tworzą osoby mniej lub bardziej psych i społ nieprzystosowane, głownie osoby które utraciły prące oraz bezrobotne. O ile doradz kariery w syst oświatowym jest procesem wspomagania rozwoju osobowości o tyle doradz zaw jest procesem w syst pośred pracy w większym stopniu włącza w swój obręb zaintere procesy korekcji społecznej i psychicznej.

DORADZTWO KARIERY WYRASTAJĄCE Z PRAKTYCZNYCH POTRZEB PRZECIW DZIAŁANIU BEZROBOCIU

• Dorad kariery jako doradz zawodowe realizowane w ramach sys pośredni pracy posiada więcej odmienności niż cech wspólnych z doradz karier dla młodzieży

• Jest to model konsultacyjny zakładający współpracę w ramach sieci pomocowej,

• Ze względu na bardzo różnorodną gr klientów wymagane jest stosowanie wielu strategii doradczych

• Musi pogodzić działania ukierunkowane na dobro jednostki z potrzebami większych grup < wszystkich> klientów

• Model konsultacyjny przewiduje współpracę między pośrednikiem a wspomagającym go specjalistą< psycholog, lekarz, prawnik>

• Występują 2 warianty tej współpracy, konsultacja ze strony pośrednika ze specjalistą , syt gdy nie może rozwiązać jakiegoś zagadnienia z obszaru diagnostyki, lub to klient sam zwraca się do specjalisty ,a zadaniem pośrednika jest integracja Inf zdobytych od różnych specjalistów.

• Efektem zawsze powinno być skierowanie danej osoby do zleceniodawcy. Dyczyje te podejmowane są na 2 sposoby : selekcja lub klasyfikacja.

• ZADANIA stawiane POŚREDNICTWU PRACY:

1. szybka diagnoza dotycząca oczekiwań < zleceniodawcy/ kandydata

2. szybkie skojarzenie kandydata i zleceniodawcy na podstawie prognozy optymalnego dopasowania

• zadaniem pośrednika jest pomoc w przejściu selekcji, nie koniecznie obowiązkowo musi znać wszystkie stosowane strategie selekcji przez pracodawców, ale powinien być zorientowany w temacie wobec konkretnego pracodawcy.

• Może korzystać z gotowych list najczęściej stosowanych procedur --- Polsce „spadochron”

MODEL REHABILITACYJNY DORADZTWA KARIERY WYKORZYSTUJĄCY „SIEĆ POMOCOWĄ”

• Model konsultacyjny doradz realizuje najbardziej podst. Funkcje państwowego systemu pośr pracy — kontrola bieżąca rynku pracy. Model ten jest efektywny ale jedynie w odniesieniu do osób bezrobotnych krótkoterminowych.

• W procesie badań dla ludzi mających problemy z ułożeniem kariery życiowej i zawodowej stworzono inny model poradnictwa tj Rehabilitacyjny.

• Polega on na wykorzystywaniu sieci pomocowej, korzystaniu metody psychoterapii do zintegrowanej readaptacji do rynku pracy osób doświadczających problemu adaptacji do świata pracy. Stosowany przy długoterminowym bezrobociu

• Ci ludzie potrzebują rehabilitacji mentalne, społecznej i zawodowej--- proces trwa od6 do 12 miesięcy

• Readaptacja jest procesem drogim , organizacyjnie złożonym, długotrwałym

• Doradztwo kariery polegające na readaptacji do rynku pracy oparte jest na zupełnie innych strategiach osiągania celu< skierowania do pracy> Niż klasyczne doradz Zawodo

• Mniej skupione na diagnozie i prognozie, a bardziej na ekstensywnymi technikami pomocy skoncentrowanej na zmiennych osobowości:

1. Z całokształtem psych oceny sylwetki bezrobotnego

2. Przystosowaniem klienta do konkretnych wymagań i możliwości rynku pracy

3. Wypracowaniu z klientem odpowiedniej koncepcji kariery pracy i asystowanie mu w procesie wdrażania

• Główne strategie:

1. Planowanie szkoleń i kursów dokształcających

2. Planowanie zmiany profilu zaw

3. Planowanie nowego scenariusza życia uwzg rozwój ogólnej zdolności zatrudnieniowej

• Oba modele przenikają się wzajemnie ale nigdy się nie stapiają.

• Model reha jest kontynuacją modelu konsu

1. MODELE DORADZTWA KARIER OPTYMALIZUJĄCE PROCES DIAGNOSTYCZNO- PROGNOSTYCZNY

• Podstawowym zadaniem doradz kariery jest udzielenie klientowi pomocy, dzięki której jest on w stanie podjąć suwerenną i optymalną decyzję dotyczącą pracy i życia na otwartym rynku pracy.

• Pomoc ta może zmierzać w trzech kierunkach:

1. Skierowanie klienta do specjalisty w celu zweryf pewnych przypuszczeń wątpliwości

2. Dostarczenie klientowi pewnych odpowiednich narzędzi umożliwiających samoorientację we własnym położeniu zawodowym i życiowym,

3. Przedstawienie klientowi samodzielnej diagnozy dokonanej na podsta dostępnych rozmów , analizy dokumentów zebranych inf od konsultantó.

• Ważnym elementem w pracy jest punkt 3, do tego celu doradca może używać i korzystać ze źródeł:

1. Życiorys,

2. Ankieta personalna

3. Świadectwa szkolne

4. Opinie z poprzednich miejsc pracy

5. Inwentarz biograficzny

6. Wywiad zawodowy < rozmowa>---najważniejsze!!

< były wypisane wymagania ale chyba nie będą nam bardzo potrzebne do tego punktu na koło>

• Zanim doradca będzie sięgał po swój warsztat metod może poszukać opinii innych specjalistów na temat klienta< lekarz, psycholog>

3) MODELE DORADZTWA OPARTE NA „BYCIU Z KLIENTEM”

Model doradz jako „bycie z klientem” w planowaniu nowych scenariuszy kariery.

• Pozostawanie wciąż osobą bezrobotną ma negatywny wpływ na jednostkę jak i na całe społeczeństwo. Mowa tu o całych generacjach żyjących z zasiłków społecznych przekazujących ten model życia pokoleniom, na czym traci cała gospodarka ekonomiczna kraju. Pozostawanie w tej ciągłej syt odbija się bardzo mocno w mentalności jednostki pozbawiając ją rozwoju indyw i samodzielnego bytu ekonomicznego

• Dlatego tak ważne jest by docierać do ludzi w każdym wieku i motywować ich do podjęcia pracy zatrudnieniowej.