Wykład 1 Rezerwy w rachunkowości 27.03.2015
Literatura podstawowa:
L. Poniatowska Rezerwy w rachunkowości, w: Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF, (red.) J. Pfaff, Zb. Messner, PWN, Warszawa 2011
L. Poniatowska Rezerwy, w: Rachunkowość finansowa, (red.) Zb. Messner AE, Katowice 2010
Akty prawne:
Ustawa z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości. Dz. U. 2013r., poz. 330 z późn. zm.
KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”. Załącznik do uchwały Nr 3/2014 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 4 marca 2014 r.
MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” w: Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, SK w Polsce, Warszawa 2013
Literatura uzupełniająca:
Gmytrasiewicz M., Kierczyńska U.: Rezerwy w rachunkowości i w podatkach, Difin, Warszawa 2007
Ujęcie rezerw w rachunkowości – ogólna charakterystyka
Interpretacja pojęcia „rezerwa”:
Z pojęciem „rezerwa” wiąże się różną treść znaczeniową, co powoduje występowanie daleko idących rozbieżności poglądów dotyczących istoty rezerw gospodarczych.
W powszechnym rozumieniu rezerwa oznacza:
„zapas czegoś, zwykle przygotowany w przewidywaniu nagłej potrzeby”,
„środki zapasowe w przedsiębiorstwie przeznaczone na pokrycie ewentualnych strat”.
Rezerwy są tym co zostało świadomie nagromadzone, utworzone w celu przyszłego, potencjalnego wykorzystania; ich istotą jest świadome zabezpieczenie się przed ewentualnymi przyszłymi negatywnymi zdarzeniami.
Rozumienie rezerw w rachunkowości jest inne, ich definicja zawarta jest w regulacjach prawnych rachunkowości, określa je jako:
„zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne”.
Prawne określenie rezerw w rachunkowości odnosi się je wprost do pozycji pasywów, a nie jak jest to w przypadku ogólnych słownikowych definicji do aktywów.
Rezerwy w rachunkowości są różnie interpretowane.
Rezerwa – „pojęcie księgowe oznaczające odpowiednik zatrzymanych w przedsiębiorstwie części wygospodarowanego przyrostu środków na pokrycie przewidywanych kosztów lub strat”.
Rezerwy księgowe – określają równowartość zatrzymanej w przedsiębiorstwie części wygospodarowanych aktywów z przeznaczeniem na pokrycie przewidywanych zobowiązań, kosztów i strat, to wygospodarowanie oznacza obciążenie równowartością rezerw wyniku finansowego lub innych pozycji kapitału własnego.
Odpowiadają równowartości aktywów adekwatnych do wielkości znanego bądź szacowanego zmniejszania zasobów majątkowych w przyszłości.
Rezerwy w rachunkowości(+ utworzenie, wykorzystanie rezerwy) – konspekt str. 6
Rezerwy – konspekt str. 2
Sposób rozumienia i księgowego ujęcia rezerw w polskiej rachunkowości zmieniał się. Ewolucja ta wynikała z wielu czynników, o różnym charakterze, m.in.:
Transformacji polskiej gospodarki z centralnie sterowanej na wolnorynkową,
Wprowadzenia regulacji prawnych dotyczących rachunkowości,
Harmonizacji rachunkowości oraz przyjęcia przez Polskę regulacji Unii Europejskiej, a w ślad za tym MSSF,
Zdefiniowania kategorii rezerw, warunków i sposobów ich tworzenia, rozwiązywania, wyceny oraz ujęcia w sprawozdaniu finansowym w regulacjach rachunkowości,
Wzrostu skali i zakresu ryzyka towarzyszącego działalności gospodarczej
Zakres pojęcia rezerwy – konspekt str. 3
Wąskie ujęcie rezerw:
Przy wąskim podejściu do rezerw, są one traktowane jako szczególny rodzaj zobowiązań. Są to zobowiązania, których termin wystąpienia lub kwota nie są pewne. Rezerwy te określane są jako rezerwy na zobowiązania.
Szerokie ujęcie rezerw:
Przy szerokim podejściu do rezerw w skład tej kategorii oprócz rezerw na zobowiązania wchodzą także bierne RMK, rezerwy na utratę wartości aktywów określane aktualnie przez przepisy odpisami aktualizującymi oraz rezerwy kapitałowe.
Szerokie ujęcie rezerw:
Rezerwy na zobowiązania – rodzaj zobowiązań,
Rezerwy na utratę wartości aktywów – odpisy aktualizujące wartość aktywów (z tytułu utraty wartości),
Rezerwy kapitałowe – stanowiące wydzieloną część kapitałów własnych jednostki,
Bierne rozliczenia międzyokresowe – rezerwy na przyszłe wydatki
Rezerwy „ciche” związane z wyceną bilansową aktywów i pasywów.
Rodzaje rezerw:
Jawne – ujawniane w księgach rachunkowych
Ciche – związane z wyceną składników aktywów i pasywów
+ rodzaje rezerw – konspekt str. 7
Rezerwy ciche:
Przy szerokim definiowaniu rezerw zalicza się do tej kategorii także rezerwy „ciche” powstające w związku z :
Zaniżaniem wartości bilansowej aktywów
Zawyżaniem wartości pasywów
Rezerwy w regulacjach prawnych rachunkowości:
Według prawa rachunkowości rezerwy to zobowiązania, których termin wystąpienia lub kwota są niepewne.
Rezerwy – uregulowania prawne rachunkowości odnoszą pojęcie rezerw do jednej z podgrup rezerw wyodrębnianych w literaturze przedmiotu.
Konieczność tworzenia rezerw w rachunkowości wynika z:
Teorii rachunkowości – konspekt str. 5
Zasada ostrożności (ostrożnej wyceny), która w przeszłości łączona była z konserwatyzmem i pesymistycznym punktem widzenia w ocenie sytuacji majątkowej i finansowej, wiąże się z trzema następującymi aspektami:
Uwzględnieniem w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym niepewności i ryzyka,
Szacunkową wyceną aktywów i zobowiązań,
Selektywnym, niekonsekwentnym ujmowaniu przychodów i kosztów.
Zasada współmierności przychodów i kosztów, obliguje do rozliczania przychodów i odpowiadających im kosztów w czasie celem zapewnienia poprawności ustalenia wyniku finansowego. Przejawem praktycznego zastosowania tej zasady jest tworzenie rezerw na koszty.
W myśl zasady współmierności przychodów i kosztów na wynik finansowy danego okresu sprawozdawczego wpływają osiągnięte w tym okresie przychody oraz koszty związane z ich uzyskaniem, to znaczy współmierne do wysokości przychodów.
Zasada memoriałowa
Rezerwy tworzone w rachunkowości są kategorią memoriałową i wynikają ze stosowania zasady memoriałowej. Zgodnie z tą zasadą jednostka powinna m.in. ujmować w swoich księgach rachunkowych prawdopodobne, szacunkowe wielkości ewentualnych strat czy kosztów mogących wystąpić w przyszłości, a mających związek z aktualnie prowadzoną przez jednostkę gospodarczą działalnością. Te potencjalne obciążenia mające charakter zabezpieczeń to rezerwy na przewidywane koszty i straty.
Innym aspektem wynikającym z realizacji zasady memoriałowej jest konieczność „doszacowania” kosztów działalności, czyli tworzenie biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
Istotą tworzenia rezerw jest – konspekt str. 5
Rezerwy w regulacjach prawnych rachunkowości:
Według prawa rachunkowości rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.
Regulacje prawne dotyczące rezerw – konspekt str. 8
Rezerwy w MSSF – konspekt str. 9
Rezerwy według uor:
Zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne (asr.3 ust1 pkt 21 uor):
REZERWY (art. 35d)
BIERNE RMK (art. 39 ust 2 pkt 2)