Ania Woźniak @ 15:14, 19.03.2010

Państwo Polskie od momentu wejścia do Schengen stało się przystankiem dla uchodźców ze wschodu. Niestety nie posiadamy odpowiedniego zaplecza i wypracowanych metod radzenia sobie z tym problemem. Zapora administracyjna sprawia, że marzenia o lepszym życiu kończą się w przepełnionych ośrodkach uchodźczych.

Stemple wizowe

W dniu w którym Państwo Polskie wstąpiło do strefy Schengen wsparciem ochrony granic wschodnich zajął się Frontex (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej). Zadaniem Frontexu jest udzielanie pomocy w szkoleniu służb granicznych, analiza ryzyka zagrożeń terroryzmem oraz wspomaganie państw członkowskich UE przy wydalaniu nielegalnych imigrantów.

Tysiące ludzi z całej Azji i Europy Wschodniej usiłuje przedostać się na zachód – do Niemiec i dalej. Próbują na wszelkie sposoby. Ze statystyk straży granicznej wynika, że najczęściej osoby te poukrywane są w ładunkach TIR-ów. Ich exodus trwa miesiącami. Nim dotrą do polskiej granicy, tygodniami koczują w nieludzkich warunkach. Nie zawsze uchodźcom udaje się dotrzeć do Niemiec, czy Belgii. Są przechwytywani przez polskich pograniczników i trafiają do ośrodków dla uchodźców. Standardy domów uchodźczych w Polsce nie odpowiadają tym na zachodzie Europy. W Polsce jest 20 ośrodków dla uchodźców, w tym najwięcej w województwie mazowieckim, bo aż 8.

W 2009 r. wniosek o nadanie statusu uchodźcy złożyło 10 590 osób w tym z Armenii 147 osób, Azerbejdżanu 10 osób, z Białorusi 37 osób, 4217, obywateli Gruzji,6 mieszkańców Mołdowy, z Ukrainy 36 osób i aż 5726 obywateli Rosji. Najwięcej osób ubiegających się o nadanie statusu zgłasza się do straży granicznej w okolicach Terespola. W ciągu drugiego tygodnia marca na 40 osób proszących o azyl 12 z nich było obywatelstwa gruzińskiego.

Prawdopodobieństwo otrzymania statusu uchodźcy, lub pobytu tolerowanego przez osobę ubiegającą się jest znikome. Większość wniosków jest rozpatrywanych negatywnie, lub umarzanych. Cudzoziemcy mają tego świadomość. Stosują różne metody na przedłużenie postępowania. Jednymi z nich jest niszczenie dokumentów tożsamości, lub ucieczka z ośrodka a nawet nielegalne opuszczenie państwa Polskiego. Doprowadza to do sytuacji, w której obcokrajowcy bez szans na uzyskanie statusu przez wiele lat “podróżują” po Europie co jakiś czas zmieniając miejsce zamieszkania. Nie rozwiązuje to problemu, lecz go odwleka.

Do momentu uzyskania statusu uchodźcy, cudzoziemcy nie mogą podjąć żadnej legalnej pracy. Procedura, jaka obejmuje wszystkich starających się o nadanie statusu uchodźcy jest długotrwała. Trwa od 6 miesięcy do nawet kilku lat. Ośrodki, w których umieszczani są uchodźcy są przeludnione. Panują w nich złe warunki sanitarne, z tego względu mnożą się protesty. Zainteresowani dopuszczają się radykalnych sposobów walki o swoje prawa.

Procedury nadania statusu uchodźcy dzielą się na 2 kategorię. Pobyt tolerowany, w takcie którego osoba nie jest uprawniona do podjęcia pracy. Status uchodźcy, który uprawnia do bezterminowego pobytu, do pracy, działalności gospodarczej, świadczeń pomocy społecznej, ubezpieczenia zdrowotnego, podróżowania za granicę itd. Jak wynika z danych prawdopodobieństwo otrzymania statusu jest znikome. W 2005r. na 3000 złożonych wniosków (ok. 7 tyś osób, gdyż osoba ubiegająca się o status często przybywa do Polski z rodziną) status otrzymało 312 osób.

Osobom ubiegającym się o status uchodźcy, których wnioski są w trakcie rozpatrywania, podróżowanie sprawia jeszcze więcej problemów. Prawo UE wyraźnie stanowi, że osoby o jakich mowa muszą czekać na rozpatrzenie wniosku w kraju, w którym go złożyły. W trakcie postępowania o przyznanie statusu zwykle nie mają prawa podróżować ani pracować. Gdy osoba starająca się o status uchodźcy otrzyma go, może swobodnie podróżować w strefie Schengen, jak każdy inny legalny rezydent UE. Dla niektórych możliwość podróżowania oznacza większą szansę na poprawę sytuacji w kraju, w którym status uchodźcy został przyznany.

UNHCR ((United Nations High Commissioner for Refugees ) i współpracujące z nim organizacje prowadzą regularne szkolenia dla Straży Granicznych podnosząc ich kwalfikacje. Ponadto, wzdłuż całej granicy lądowej, na przejściach granicznych, w ośrodkach zatrzymań i jednostkach Straży Granicznej, rozmieszono setki punktów informacyjnych UNHCR. Zawierają one informacje o możliwości uzyskania ochrony we wszystkich istotnych językach – chodzi o to, by nowo przybyłe osoby wiedziały o przysługujących im prawach.

Według statystyk Urzędu Do Spraw Cudzoziemców w dniach 5-11. 03. 2010 status uchodźcy otrzymało 6 obywateli Federacji Rosyjskiej, 1 osoba otrzymała pobyt tolerowany. Wniosek złożyło 221 osób, z czego negatywnie rozpatrzono 75 wniosków, a 128 umorzono.

Źródła:

• Gazeta Ukraińska „Nasze słowo” z 18 stycznia 2009

• Gazeta „Stosunki międzynarodowe” nr 54-55 listopad-grudzień 2008, s.24

Jest to artykuł ze strony internetowej Programu o Partnerstwie Wschodnim

http://eastbook.eu/2010/03/country/belarus/o-statusie-i-problemach-uchodzcow-w-polsce/