GEODEZJA- nauka zajmująca się pomiarami kształtu ziemi, czyli bryły o nazwie Geoida, oraz pomiarami wzajemnego położenia punktów zlokalizowanych na danej powierzchni. Geodezja dzieli się na:
Gospodarczą-zastosowanie metod klasycznych i fotogrametrycznych dla opracowywania map wielkoskalowych
Fotogrametrię-nauka i technika pozwalająca na odtwarzanie kształtu i rozmiarów na podstawie wzajemnego położenia obiektów w terenie na podstawie zdjęć fotograficznych
Rachunek wyrównawczy- matematyczne ujęcie wyników pomiarów i dokładnością prac.
Kartografia- odwzorowanie powierzchni Ziemi na mapie nauka o mapach, metodach ich sporządzania i wykorzystywania
Topografia- pomiary terenu w tym wysokościowe oraz sporządzanie map w skalach średnich.
GEOMATYKA- nowa dyscyplina powstała z połączenia słów geodezja, geografia i informatyka.
MAPA- rysunek powierzchni Ziemi na płaszczyźnie wykonanej w zmniejszeniu wg określonego prawa matematycznego z uwzględnieniem jej krzywizny. Przedmioty terenowe są oznaczane symbolami zgodnie z normą.
UKŁ WSPÓŁRZĘDNYCH- w Polsce mamy 4: geograficznych (kula), geodezyjnych (elipsoida), obrotowych (elipsoida), globalny układ współrzędnych WGS-84
SZEROKOŚĆ GEOGR- kąt jaki tworzy kierunek pionu w danym punkcie z płaszczyzną równika
DŁUGOŚĆ GEOGR- kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną przyjętego południka początkowego a płaszczyzną południka przechodzącego przez ten punkt.
GEOIDA- powierzchnia najbardziej zbliżona do rzeczywistego kształtu Ziemi. Jest ciągłą gładką powierzchnią zamkniętą utworzoną przez średnie powierzchni mórz i oceanów, przedłużone w stanie spoczynku pod lądami.
UKŁADY PAŃSTWOWE: szczeciński (λ=15), bydgoski (λ=18), warszawski (λ=21), białostocki (λ=24)
KLASYFIKACJA MAP- mapy geograficzne dzieli się na:
Ogólno geograficzne (topograficzne wielko- średnio- i mało skalowe)
Tematyczne (społeczno gospodarcze, przyrodnicze)
METODA BIEGUNOWA- polega na określeniu położenia pikiet względem punktów osnowy pomiarowej poziomej na podstawie pomierzonej odległości pomiędzy punktem osnowy a pikietą oraz kąta kierunkowego Hz.
SKALA MAP:
1:500- dla dużych map o licznych urządzeniach naziemnych i podziemnych oraz dzielnic o gęstej zabudowie.
1:1000- dla pozostałych miast, terenów osiedlowych i gmin
1:2000- dla pozostałych terenów miejskich
1:5000- opracowanie dla terenów rolnych i leśnych
TEODOLIT- instrument stosowany do mierzenia kątów pionowych i poziomych. Kąt poziomy- kąt dwuścienny pomiędzy dwoma płaszczyznami pionowymi przechodzącymi przez dwa kierunki wychodzące z jednego punktu. Kąt pionowy- kąt zawarty między danym kierunkiem, a jego rzutem na płaszczyznę poziomą zwaną horyzontem instrumentu.
Rektyfikacja teodolitu
Błąd libelli oś libelli alidanowej Ia prostopadła do osi obrotu instrumentu i
Błąd kolimacyjny oś celowa c prostopadła do osi obrotu lunety
Błąd inklinacyjny oś obrotu lunety p prostopadła do osi obrotu instrumentu i
Błąd indeksu kręgu pionowego przy pionowej osi instrumentu i a równocześnie poziomej osi celowej c odczyt na mikroskopach kręgu pionowego wynosi 0-180 lub 90 i 270. Oś libelli kręgu pionowego Ik jest pozioma.
CENTROWANIE TEODOLITU- czynność ustawiania osi obrotu instrumentu nad punktem geodezyjnym. Centrowanie odbywa się za pomocą pionu sznurkowego, drążkowego lub optycznego.
AZYMUT- prostej AB jest to kąt między południkiem przechodzącym przez A a kierunkiem B:
Astronomiczny- wyznaczany metodami astronomii geodezyjnej danego kierunku AB wzgl. kierunku geograficznego na podstawie gwiazd
Magnetyczny- mierzony wzgl. południka magnetycznego wyznaczanego przy pomocy igły magnetycznej. Różni się od astronomicznego kątem zwanym deklinacją.
Kartograficzny- określony wzgl. Południka kartograficznego. Południkiem tym jest przyjęta za równoległą do południka geograficznego oś układu współrzędnych, na której wykonujemy pomiary.
OBL POW DZIAŁKI- analitycznie (pomiary w terenie), graficznie (pomiary na mapie), mechanicznie (za pomocą przyrządów), komputerowo (na mapie numerycznej)
NIWELACJA- dział geodezji zajmujący się wyznaczaniem wysokości pkt. Terenowych względem przyjętego poziomu odniesienia. WARUNKI: Oś celowa lunety powinna być równoległa do osi libelli rurkowej l-l. Jest to najważniejszy warunek w niwelatorze libellowym.
NIWELATOR – podstawowy instrument geodezyjny umożliwiający przeprowadzenie pomiarów wysokościowych. Ze względu na konstrukcję instrumenty te dzieli się na: - libelowe, - automatyczne, - laserowe, - cyfrowe.
NIWELACJA TECHNICZNA- dotyczy określenia wysokości punktów osnowy
NIW. GEOMETRYCZNA PRECYZYJNA wchodzi w zakres geodezji wyższej.
NIW. GEO. TECH. stanowi część pomiarów geodezyjnych w zadaniach procesu inwestycyjnego (projektowanie, realizacja i eksploatacja) z zakresu inżynierii i budownictwa. Jej podst. zadaniem jest określenie różnicy wys. między dwoma punktami.
NIW. TECH. CIĄGÓW I SIECI REPERÓW dotyczy określenia wys. pkt. osnowy.
NIW. TOPOGRAFICZNA umożliwia określenie wys. ukształtowania terenu. Podstawą wielu prac projektowych z zakresu inżynierii i budownictwa są podkłady geodezyjne niezbędne na etapie projektowania. Metody: - niw. profili podłużnych i przekrojów poprzecznych, - niw. siatki, - niw. pkt. rozproszonych.
NIW. SIATKI wykonywana na terenach o niezbyt urozmaiconej rzeźbie terenu. Na terenie objętym pomiarem wyznacza się siatkę regularnych figur geometrycznych.
NIW. TRYGONOMETRYCZNA stosuje się przy określaniu wysokości obiektów inżynierskich typu kominy, maszty, wieże – przede wszystkim przy trudnej dostępności tych obiektów.
TACHIMETRIA- umożliwia wykonywanie pomiarów wys. Za pomocą teodolitu nazywanego niekiedy tachimetrem. Jest ona ogólniejsza od niw. pkt. rozproszonych sposobem przeprowadzania pomiarów.
INWENT BUD KUBATUR- wysokości pkt. Budowli kubaturowych określane są w projektach technicznych względem wyróżnionego punktu w obrębie budowli. Punktem tym jest poziom posadzi przy wejściu głównym, a wysokości liczone wzgl. Tego punktu nazywa się wysokościami względnymi.
POZIOM ODNIESIENIA (PUNKT ZERO) dla Polski to średni poziom morza w Kronsztadźe (Zat. Fińska). Dla państw E. Zach. Poziom amsterdamski, tzw. Normal-Null (NN). Poziom adriatycki (poziom morza w Trieście), do którego dowiązywano sieci niwelacyjne dawnej monarchii Austro-Węgierskiej.
KLASY OSNÓW WYSOKOŚCIOWYCH: I i II dla osnów podstawowych, III i IV dla osnów szczegółowych, V dla osnów pomiarowych (sieć o największej dokładności).
ODCHYŁKA KĄTOWA – różnica pomiędzy kątem teoretycznym, a kątem pomierzonym. Nie może być > ± 0,0180.
3 PRZYCZYNY BŁĘDU POMIAROWEGO – refrakcja, - krzywizna pow. Ziemi, - brak rektyfikacji. REPER – pkt. osnowy wysokościowej.
GPS- globalny system pozycyjny jest trójwymiarowym syst. lokalizacji punktów opartym na odbiorze sygnałów radiowych emitowanych przez satelity typu Navstar.
OSNOWY GEODEZYJNE- stanowią usystematyzowany zbiór punktów ciągów i sieci, dla których określono matematycznie ich wzajemne położenie: osnowy poziome i wysokościowe.
ITRF- globalny Międzynarodowy System Odniesienia
SIP- system informacji przestrzennej, obejmuje cały kraj. Informacja przestrzenna jest info o położeniu, własnościach geometrycznych, relacjach przestrzennych obiektów, które są przedmiotem zainteresowania systemu. Jednym z podstawowych elementów systemu jest baza danych. Ze względu na rodzaj przechowywanych informacji atrybut dzielimy na:
Przestrzenne- określają położenie, wielkość, kształt ora przestrzenne relacje obiektów. Opisowe- określają nie przestrzenne właściwości obiektów.
SIP można podzielić na:
GIS- system służący do gromadzenia, przechowywania, analizowania i wizualizacji danych. Operuje informacją wtórną, pod wzgl. szczegółowości odp. mapom średnio i małoskalowym. SIT- danymi są działki, granice działki, budynki, system informacji o terenie na terenie gminy.
Cechy danych w SIP: dokładność, precyzja, powtarzalność, zmienność, aktualność, wiarygodność, dostępność, kompletność.
FOTOGRAMETRIA – nauka i technologia dostarczania informacji o obiektach terenowych poprzez rejestrację, pomiar, analizę i interpretację zdjęć fotogrametrycznych. Podział: - lotnicza: jedno- i dwuobrazowa, - naziemna: jedno- i dwuobrazowa.
Zdjęcia lotnicze terenu (zespoły zdjęć) fotomapa - kartometryczny obraz fotograficzny uzyskany w wyniku przetwarzania ortofotomapa – mapa uzyskana metodą przetwarzania ortofotoskowego.