Trombocyty

Trombocyty to inaczej płytki krwi. Są wytwarzane w szpiku kostnym czerwonym z megakariocytów. Uczestniczą w hemostazie. . Płytki krwi są komórkami biorącymi udział w regulacji krzepnięcia krwi. Pełnią też ważną rolę w magazynowaniu i transporcie niektórych ważnych biologicznie substancji - serotoniny i adrenaliny. W organizmie człowieka żyją one średnio 9–11 dni

Mechanizm krzepnięcia krwi

Krzepnięcie krwi to złożony proces chemiczno – fizyczny, w którym biorą udział liczne związki i substancje znajdujące się w osoczu, płytkach krwi, ścianach naczyń krwionośnych i tkankach.

1. Uszkodzenie naczynia krwionośnego.

2. Naczynie krwionośne wydziela białkowe czynniki krzepnięcia krwi.

3. Trombocyty pobudzone przez białkowe czynniki krzepnięcia krwi wytwarzają serotoninę, która zwęża naczynia krwionośne i jednocześnie trombocyty wydzielają inne czynniki białkowe krzepnięcia krwi.

4. Białkowe czynniki krzepnięcia krwi wraz z niebiałkowymi czynnikami (wapń + Wit. K) doprowadzają do przekształcenia białka odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi, które znajduję się w osoczu (fibrynogen-- białkowe czynniki kk fibryna)

5. Włóknista fibryna oblepia skaleczone miejsce tworząc sieć w którą wpadają krwinki krwi i postaję skrzep.

PODSUMOWANIE

Dzięki zdolności do adhezji i agregacji trombocyty uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych i patologicznych. Odgrywają istotną rolę w mechanizmie krzepnięcia krwi. Pełnią ponadto funkcje transportowe oraz uczestniczą w gojeniu ran, w zjawiskach immunologicznych i w fagocytozie, inicjują i podtrzymują procesy zapalne oraz biorą udział w procesach zakrzepowych, miażdżycowych i w tworzeniu przerzutów nowotworowych.

Czynności tkanek krwiotwórczych

Tkanka krwiotwórcza - rodzaj tkanki łącznej - zespoły komórek biorących udział w tworzeniu elementów morfotycznych krwi, część z nich tworzy samodzielne narządy (układ krwiotwórczy), reszta natomiast ma charakter mniej zorganizowany. Dzielą się na:

1. Centralne: a) szpik kostny b) grasica

2. Obwodowe: a) węzły chłonne b) śledziona c) grudki chłonne

GRASICA:

 to gruczoł znajdujący się w śródpiersiu przednim, tuż za mostkiem. Otoczony jest torebką łącznotkankową

 Charakterystycznymi cechami grasicy są: zjawisko inwolucji, czyli gromadzenia się w narządzie tkanki tłuszczowej żółtej, oraz występowanie w części rdzennej tzw. ciałek Hassala. Grasica produkuje hormony takie jak: tymozyna, THF, tymulina, tymostymulina.

Głównymi komórkami grasicy są limfocyty (tymocyty) i komórki nabłonkowe.

Grasica powiększa się do 2 roku życia, pozostaje duża do okresu dojrzewania (waży ok. 25 g), po czym zmniejsza się (po 60 roku życia waży nawet mniej niż 0,5 g). Jest centralnym (pierwotnym) narządem limfatycznym, kontrolującym rozwój obwodowych (wtórnych) tkanek limfatycznych (węzły chłonne, śledziona) w życiu zarodkowym i okresie dojrzewania, ich kompetencji immunologicznej w okresie poporodowym.

Niezbędna jest dla rozwoju odporności organizmu.

WĘZŁY CHŁONNE:

- licznie występujące struktury leżące na przebiegu naczyń limfatycznych. Główną funkcją węzłów jest filtracja zawartej w nich limfy oraz udział w wytwarzaniu przeciwciał. Likwidując drobnoustroje stanowią ważny element układu immunologicznego.

Największe z nich to węzły: podżuchwowe, przyuszne, pachowe, pachwinowe. Grupują się w większe skupienia, w pewnych okolicznościach. Budową przypominają gęstą siatkę. Dzięki tej właściwości oraz zdolności żernej (fagocytozie) znajdujących się w węzłach monocytów, oczyszczają limfę z drobnoustrojów i ich toksyn.

ŚLEDZIONA:

 narząd występujący u kręgowców. U człowieka jest największym narządem limfatycznym.

Znajduje się w jamie brzusznej, wewnątrzotrzewnowo, w lewym podżebrzu pomiędzy IX a XI żebrem

Głównym zadaniem śledziony jest wytwarzanie immunoglobulin. Śledziona jest miejscem usuwania defektywnych lub "starych" erytrocytów, krwinek białych oraz trombocytów. W życiu płodowym jest miejscem namnażania erytrocytów (ok. 3–7 miesiąca życia płodowego). Śledziona może magazynować pewną pulę krwi.

Śledziona nie jest niezbędna do życia, w przypadku jej usunięcia czynność jest przejmowana przez inne narządy (głównie przez wątrobę). Jednakże ludzie pozbawieni śledziony wykazują nieco niższą odporność, ponieważ śledziona odpowiada za niszczenie bakterii otoczkowych

GRUDKI CHŁONNE:

 kuliste skupiska tkanki limfoidalnej (tkanki łącznej włóknistej i tkanki łącznej siateczkowatej) o wielkości 0,5-1,0 mm, znajdujące się na śluzowej jelita.

Jako część układu limfatycznego, organy te podobne są pod względem budowy do większych od nich węzłów chłonnych. W oczkach siateczki grudki znajdują się limfocyty, odpowiadające zahumoralną reakcję immunologiczną. W trakcie reakcji immunologicznej w środku grudki chłonnej tworzy się ośrodek odczynowy, czyli jaśniejszy rejon zawierający namnażające się limfocyty, które przekształcają się w komórki plazmatyczne.

Grudki chłonne rozmieszczone są w całym organizmie, ale głównie w błonie śluzowej jelit.

Erytrocyty

Erytrocyty, podobnie jak pozostałe krwinki, zaliczane są do tzw. elementów morfotycznych krwi. Te szczególne składniki krwi są odrębnymi, żywymi komórkami (lub jedynie ich fragment), albo, jak w przypadku erytrocytów, charakteryzują się ograniczonym metabolizmem. Wytwarzane są przez układ krwiotwórczy, czyli szpik kostny czerwony, węzły chłonne, śledzionę, migdałki oraz grasicę .

Czerwone krwinki, jako najliczniejszy element krwi, mają szczególne zadanie. Za ich sprawą wszystkie organy są prawidłowo dotlenione i oczyszczone z dwutlenku węgla. Na podstawie erytrocytów określa się grupę krwi.

Erytrocyty są okrągłe, mają postać dwuwklęsłych krążków, nie posiadają jądra oraz pozostałych organelli komórkowych. Nie mają możliwości poruszania się.

Erytrocyty swoją nazwę (czerwone krwinki) zawdzięczają barwnikowi, który nosi nazwę hemoglobina (jest to białko 4-rzędowe). Erytrocyty są mniejsze od leukocytów, ale większe od trombocytów.

Erytrocyty powstają w szpiku kostnym czerwonym.

Krwinki czerwone żyją około 120 dni, później wychwytywane są przez śledzionę i wątrobę.

Dzięki swojemu "wyglądowi" dwuwklęsłych krążków, erytrocyty mają zdolność do transportowania tlenu i substancji odżywczych.

Czerwone krwinki produkowane są od chwili narodzin. Wytwarza je szpik kostny znajdujący się w istocie gąbczastej, w nasadzie kości długich i płaskich. Powstają w wyniku procesu zwanego erytropezą. Odpowiada on za produkcje erytroblastów, czyli komórek macierzystych, z których wytwarzane są erytrocyty. W ciągu jednej minuty powstaje niemal 120 mln krwinek. W życiu płodowym za produkcję czerwonych krwinek odpowiada śledziona.

Nie potrafią się regenerować, co sprawia, że muszą być nieustannie wytwarzane. Nie mają też wszystkich charakterystycznych dla komórek cech, więc dlaczego są potrzebne?

Podstawowym zadaniem erytrocytów jest transport gazów. Bez nich, a dokładanie bez zawartej w nich hemoglobiny (daje im czerwony kolor) tlen nigdy by nie dotarł do wszystkich, znajdujących się organizmie narządów. Transportują zgromadzony w płucach tlen i dostarczają go do tkanek obwodowych (w tym do serca i płuc). Dodatkowo, choć w mniejszym stopniu, odpowiadają za przenoszenie dwutlenku węgla.

Gdy jest ich za mało...

Prawidłowy poziom erytrocytów waha się u mężczyzn od 4,0-5,0 M/L, u kobiet 4,5-5,5 M/L. Zaburzenie tych norm może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Ich niedobór to często oznaka anemii lub niedokrwistości rzekomej. Ta ostatnia spowodowana jest wzrostem objętości osocza, a to prowadzi do "rozrzedzenia" krwinek. Spadek erytrocytów występuje u kobiet w trzecim trymestrze ciąży .

...albo za dużo.

Nadkrwistość, czyli zbyt duża ilość czerwonych krwinek może być bardziej niebezpieczna, niż ich niedobór. Wzrost poziomu erytrocytów często oznacza niewystarczające dotlenienie tkanek spowodowane np. przewlekłymi chorobami płuc, wadami serca czy pobytem na dużych wysokościach górskich. Liczba czerwonych krwinek zwiększa się także u osób z niektórymi nowotworami, z torbielowatością nerek, z gruczolakiem przysadki, przerostem kory nadnerczy. Bywa również spowodowany długotrwałym przyjmowaniem kortykosteroidów (silne leki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i immunusupresyjnym).

Aglutynacja

Zlepianie erytrocytów. Aglutynacja następuje pod wpływem aglutynin zawartych w osoczu krwi i polega na zlepianiu i wytrącaniu krwinek czerwonych. Testy aglutynacyjne stosuje się do oznaczania grup krwi i określania możliwości dokonywania transfuzji.

Konflikt serologiczny

Z klinicznego punktu widzenia czynnik Rh ważny jest ze względu na to, że związany jest z konfliktem serologicznym.

Jeżeli matka posiada grupę krwi określaną jako Rh (-) natomiast ojciec Rh (+), to dziecko może dziedziczyć czynnik Rh po ojcu.

Konflikt serologiczny pojawia się w momencie pierwszego kontaktu krwi dziecka, z grupą Rh (+) z krwią matki posiadającej grupę Rh(-).

Najczęściej zagrożona konfliktem jest druga ciąża.

Leukocyty, krwinki białe – element morfotyczny krwi. Leukocyty są niemal bezbarwne i mniej liczne od erytrocytów, posiadają zdolność ruchu. Żyją nawet do 20 lat. Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jak wirusy i bakterie.

Podstawowe cechy leukocytów

są większe od krwinek czerwonych

w ich komórkach występuje jądro (mają swój własny metabolizm i możliwość podziału)

u dużej części krwinek białych (granulocyty) w cytoplazmie występuje charakterystyczna ziarnistość (są to lizosomy, które zawierają enzymy)

Leukocyty są podstawowym elementem układu odpornościowego.

Ich funkcja odpornościowa jest realizowana przez:

• fagocytozę (pochłanianie, trawienie komórek drobnoustrojów oraz martwych krwinek czerwonych przez część krwinek białych)

• odporność swoistą (przeciwciała)

Leukocyty dzielą się na:

• agranulocyty – w skład których wchodzą:

limfocyty

monocyty

• granulocyty – w skład których wchodzą:

neutrofile

eozynofile

bazofile

Granulocyty posiadają między innymi swoiste ziarnistości w cytoplazmie oraz płatowate jądro

Agranulocyty cechuje natomiast brak ziarnistości w cytoplazmie, pojedyncze, zwykle kuliste albo nerkowate jądro oraz lekko zasadochłonna cytoplazma.

Osocze krwi, plazma – zasadniczy (główny), płynny składnik krwi, w którym są zawieszone elementy morfotyczne (komórkowe). Stanowi ok. 55% objętości krwi. Uzyskuje się je przezwirowanie próbki krwi. Osocze po skrzepnięciu i rozpuszczeniu skrzepu nazywamy surowicą krwi.

Osocze krwi jest płynem składającym się przede wszystkim z wody, transportującym cząsteczki niezbędne komórkom (elektrolity, białka, składniki odżywcze), ale również produkty ichprzemiany materii. Z powodu zdolności krzepnięcia odgrywa podstawową rolę w hemostazie. Białka osocza pełnią różne funkcje: odpowiadają za równowagę kwasowo-zasadową, ciśnienie onkotyczne, lepkość osocza, obronę organizmu, a w przypadku głodu są źródłem aminokwasów dla komórek. Osocze ma na ogół zabarwienie słomkowe, ale może przybierać także inne barwy w zależności od stanu fizjologicznego organizmu i spożytych pokarmów, np.:

• zielony - u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną,

• brązowy - w przypadku chorób wątroby,

• żółta - w przypadku spożycia dużej ilości tłuszczu