ZESPÓŁ SZKÓŁ MECHANICZNYCH ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH

Pracownia Urządzeń Mechatronicznych

Ćwiczenie III

Pomiar średnicy wałka i otworu płytkami wzorcowymi

Imię i nazwisko	Nr z dz.	Klasa	Ocena

Pomiar średnicy

wałka i otworu

za pomocą płytek wzorcowych

Komplet płytek wzorcowych Akcesoria pomocnicze

Cel ćwiczenia:

1. Zapoznanie się ze sposobami pomiaru średnic wałków i otworów za pomocą płytek wzorcowych.

2. Oszacowanie błędów pomiaru.

Wyposażenie:

• Mierzony przedmiot: wałek, tuleja

• Suwmiarka uniwersalna

• z noniuszem 0,05

• komplet płytek wzorcowych

• uchwyt do płytek wzorcowych

• wkładki pomiarowe

Zakres sprawozdania:

W sprawozdaniu należy umieścić:

• szkic wałka oraz tulei z oznaczeniami i wymiarami

• wyniki pomiarów w postaci tabelarycznej

• opis zawierający obliczenia, uwagi i wnioski dotyczące wykonywanego ćwiczenia

• opis techniki pomiaru

• oszacowanie błędów pomiaru

• wnioski i spostrzeżenia dotyczące ćwiczenia

Przebieg ćwiczenia:

Przed przystąpieniem do pomiaru należy sprawdzić ogólny stan techniczny sprzętu pomiarowego oraz przygotować stanowisko do ćwiczeń.

1. Złożyć zestaw płytek wzorcowych na wymiar 27,425mm

2. Przedstawić opis zasady budowy stosu

3. Naszkicować dostarczony do pomiaru wałek i tuleję. Oznaczyć długości, średnice zewnętrzne i wewnętrzne oraz położenia przekrojów pomiarowych. Położenia pomiarowe przyjmuje się przeciętnie w odległości 5-10mm od krawędzi wałka lub tulei.

4. Zmierzyć średnice wałka za pomocą suwmiarki mierzącej z dokładnością do 0,05 w dwu prostopadłych do siebie płaszczyznach i w dwóch różnych przekrojach oraz tulei w dwu prostopadłych do siebie płaszczyznach, wyniki pomiarów wpisać do karty pomiarowej.

5. Dobrać komplet przyborów pomocniczych uchwyt oraz wkładki pomiarowe.

6. Zestawić stos płytek (zależnie od pomiaru oraz uchwytu wkładek) i umieścić go wraz z wkładkami pomiarowymi w uchwycie.

7. Sprawdzić, czy wkładki wchodzą bez wyczuwalnego luzu do mierzonego elementu i zmienić jedną z płytek. Pomiar w dwóch wzajemnie prostopadłych płaszczyznach oraz dwóch różnych przekrojach.

8. W wyniku pomiaru ustalić dwa graniczne wymiary (min-max) między którymi zawiera się poszukiwany wymiar.

9. Oszacować błędy wykonywanych pomiarów.

Pomiar średnicy otworu

1. Schemat budowy stosu

Doboru płytek do stosu należy dokonać metodą „do końca”, tzn. najpierw dobiera się płytki w wymiarze nominalnym zawierającym tysięczne części milimetra, potem setne itd.

1. Szacowanie błędów pomiaru

$$p = \mp \left( 0,4 + \frac{L}{100} \right)\left\lbrack \text{μm} \right\rbrack,\ gdzie\ L - wartosc\ nominalna\ mierzonej\ dlugosci\ w\ \lbrack mm\rbrack$$

1. Na początku pomiaru otworu lub wałka dokonujemy suwmiarką. Następnie do ustalonego wymiaru dobiera się płytki wzorcowe tworzące stos o tym samej wartości. Stos umieszcza się wraz z wkładkami pomiarowymi w uchwycie i sprawdza wymiar- jeśli występują luzy zmienia się jedną z płytek lub dokłada kolejną, a zamienia na mniejszą jeśli występuje wcisk.

2. Błędy pomiaru

$p = \mp \left( 0,4 + \frac{42}{100} \right) = 0,82$ dla wałka

$p = \mp \left( 0,4 + \frac{25}{100} \right) + 0,65\ $dla otworu

1. Wnioski

Płytki pomiarowe mierzą dokładniej niż suwmiarka, ale koszty takich płytek są bardzo duże.

Pomiar płytkami wzorcowymi jest trudny i czasochłonny.

1. Uwagi

Stos należy prawidłowo i dokładnie ustawić w uchwycie pomiarowym.