Europa dwóch prędkości - niepokój: możliwość zastąpienia dotychczasowych podziałów politycznych przez utrwalone podziały ekonomiczne niebezpieczeństwo spowolnienia integracji społecznej i wyhamowania solidaryzmu społecznego; może dużo bardziej zagrozić idei integracji niż różnice w poziomie rozwoju gospodarczego poszczególnych państw członkowskich
przenikanie kulturowych wzorców sukcesu i konsumpcji jako jedna z podstaw kształtowania się tożsamości europejskiej
Manuel Castells: społeczeństwa sieciowe – dokonało się w nich przejście od zgromadzeń o charakterze grupowym, ze stabilnymi wewn. powiązaniami i dobrze wyodrębnionymi granicami przynależności, do zgromadzeń sieciowych, które są słabiej powiązane, bardziej rozległe, a nawet potencjalnie nieograniczone w swoich granicach. Podstawowe więzi w społeczeństwach sieciowych to powiązania oparte na wymianie informacji – sieci komunikacyjne
globalizacja – synchronizacja działań w czasie rzeczywistym w skali globalnej w odniesieniu do rynków finansowych, nauki i technologii, międzyn. obrotu towarami i usługami, międzyn. firm produkcyjnych, mass mediów i wykwalifikowanej siły roboczej
Mark Leonard: UE ma strukturę sieciową (s. 490)
gospodarka oparta na innowacyjności
wzrasta rola metropolii, które tworzą węzły sieci łączące rynki pracy, konsumpcji i mediów
cyfrowy podział (digital divide) – nierówności w dostępie do nowoczesnych technologii informatycznych – brak dostępu do sieci nakłada się na istniejące podziały społeczne i je pogłębia
drugi poziom digital divide – wszelkie bariery o charakterze mentalnym czy związane z brakiem określonego kapitału kulturowego, które sprawiają, że część ludzi używa Internetu w sposób ograniczony, nieefektywny
rynki pracy oferują coraz mniejsze możliwości kariery – coraz niżej płatna praca i coraz gorsze stanowiska wymagają coraz wyższego wykształcenia i coraz większych zabiegów
indywidualizacja sytuacji pracy – motorem gospodarki stają się symbole, klienci kupując określone towary budują swoją tożsamość
praca samoprogramująca – specyficzna kategoria pracy wymagająca wysokich kwalifikacji (w krajach OECD ok. 30% zatrudnionych)
o tym czy dane społeczeństwo jest w stanie wytworzyć atmosferę innowacyjności decydują: technologie i infrastruktura, prawo, polityka i wzorce kulturowe (np. nawyk czytelnictwa)
w społeczeństwach, które są otwarte, mobilne kulturowo i cechują się technologicznym wyrafinowaniem, spada aktywność społeczna – nie są jednak brane pod uwagę nowe formy uspołecznienia w sieci
„kultura daru” – informacją należy się dzielić; może to doprowadzić do powstania nowej formy konsumeryzmu
„drugi ruch grodzenia” – mechanizmy grodzenia kulturowych pastwisk: system prawny dot. własności intelektualnej, wpływ technicznych środków ochrony własności Intel., koncentracja sektora medialnego
proces odwrotnej socjalizacji – starsze pokolenia przyswajają od młodszego wzorce kulturowe
zmniejszenie się wpływu rodziny na rzecz mass mediów i środowiska rówieśniczego
charakterystyczne dla społeczeństw ponowoczesnych
społeczeństwo konsumpcyjne – konsumpcja staje się zjawiskiem masowym, nie zaś domeną bogatych czy klasy średniej, a wydatki konsumpcyjne ciągle wzrastają i są zasadniczą sprawą dla ekonomicznego funkcjonowania całego systemu, nienasycenie zaś staje się powszechną normą w odniesieniu do konsumpcji
kupujący używają zakupów jako techniki relaksacyjnej – det-rozrywka
przejście od konsumpcji masowej do wyspecjalizowanej, bardziej nastawionej na penetrowanie istniejących rynków niż zdobywanie nowych
potrzeba eksponowania indywidualizmu