EDUKACJA
PRZEDSZKOLNA
(wykłady)
09.10.2013
WYKŁAD 1
Temat: Charakterystyka dziecka w wieku przedszkolnym.
Granice chronologiczne wieku przedszkolnego.
Charakterystyka procesów poznawczych dzieci przedszkolnych.
Charakterystyka emocji dzieci w wieku przedszkolnym.
Kontakty społeczne dzieci w wieku przedszkolnym.
Rozwój fizyczny i motoryczny dzieci w wieku przedszkolnym.
Ad. 1
wiek przedszkolny: 3-7 r.ż.
podstawowe grupy: Igr. 3-4 r.ż.; II gr. 4-5 r.ż.; III gr. 5-6 r.ż.; IV gr. 6-7 r.ż.
Według psychologów wiek przedszkolny dzieli się na 3 stadia:
stadium pierwsze (wczesne) – 3-4 r.ż.
stadium średnie – 4-5,5 r.ż.
stadium końcowe (późne) – 5,5-7 r.ż.
Stadium wczesne:
- dzieci mało samodzielne, wymagają pomocy dorosłych przy czynnościach sanitarno – higienicznych
- dziecko ma mały zasób doświadczeń
- słownik czynny (potoczny): dziecko zna 1000 słów, porozumiewanie się w określonej sytuacji (tzw. mowa sytuacyjna)
- słownik bierny: utrudniona komunikacja (rozumiemy, ale dziecko nie mówi)
-myślenie sensoryczno – motoryczne, dziecko zapamiętuje treści, gdy może dotknąć, manipulować przedmiotami, pojawiają się pytania o nazwę
- zabawy są bardzo krótkie, proste, nie może dłużej skupić się na zabawie
- dziecko nie może przez dłuższy czas skoncentrować swej uwagi na jednej rzeczy
- ma kłopoty ze składnią
Stadium średnie:
- dzieci bardziej samodzielne, zaradne, lepiej się przystosowują do życia przedszkolnego
- nawiązują relacje z rówieśnikami i dorosłymi
- między dziećmi dochodzi do konfliktów wynikające z różnic osobowościowych, są impulsywne i niezrównoważone, nie potrafią podzielić się rolami
- lubią towarzystwo rówieśników, chętnie podejmują wspólne zabawy
- dziecko w wieku 5 lat wchodzi w tzw. wiek pytań (o istotę świata, zasady, w oparciu które funkcjonuje przyroda, teologiczne też są ważne)
Stadium późne:
- 6 – latek bardzo zaczyna się interesować światem przyrodniczym i społecznym, szczególnie zawody wykonywane przez ludzi
- przygotowane do pracy w zespole, praca w zespole daje dużo satysfakcji
- dziecko zdolne jest do dłuższej koncentracji, uwagi i dłuższego wysiłku intelektualnego
- zabawy są coraz bardziej skomplikowane, ale dalej jest to ulubiona zabawa, satysfakcja to zabawa, zabawy opierają się na wytworach wyobraźni
Ad.2
Wyróżniamy procesy:
spostrzeżenia
uwagi
pamięci
myślenia
mowy
Spostrzeżenia
- na początku wieku przedszkolnego są bardzo niedokładne, mają charakter globalny (ogólnikowy) i synkretyczny (zarysowy)
- dzieci wyróżniają w swoim poznaniu przede wszystkim silne cechy przedmiotów np. nagły, ostry, dźwięk, intensywny kolor, nietypowy, niespotykany, kształt, przykuwają one uwagę dzieci
- spostrzeżenia są bardzo subiektywne, silnie związane z działaniem (to, co jest dla niego bliskie jest ważne, zapamiętuje)
Uwaga
- w wieku przedszkolnym nie jest jeszcze ani zbyt trwała ani zbyt przerzutna
- ma charakter mimowolny, bez kontroli świadomości
- dziecko bardzo łatwo i często szybko przerzuca swoją uwagę z jednego obiektu zainteresowania na drugi
- zdolność do koncentracji uwagi uzależniona jest od stadium i cech temperamentu dziecka (jeżeli jest spokojne/flegmatyczne potrafi dłużej się skoncentrować na jednym przedmiocie/zjawisku niż dziecko bardziej aktywne)
Pamięć
- pozwala nam na uczenie się
- u dziecka w wieku przedszkolnym ma charakter mimowolny
- nie są w pełni zaangażowane procesy myślowe
- nie jest jeszcze w pełni ukształtowana pamięć słowno – logiczna, a jest ukształtowana ruchowo – manipulacyjna
- dziecko znacznie lepiej zapamiętuje materiał (zabarwiony), który ma dla niego znaczenie emocjonalne niż ten materiał, który jest mu obojętny
- wierność pojemności pamięci nie w pełni ukształtowana
Myślenie
- myślenie dziecka 3 – letniego jest uwikłane w działania
- myślenie jest syn praktyczne
- dziecko może dokonywać operacji myślowych wtedy, gdy ma stworzone warunki syn praktyczne
Mowa
- w myśleniu dziecka coraz bardziej staje się zaangażowana mowa
- pojawia się tzw. mowa kontekstowa (jesteśmy w stanie zrozumieć, co dziecko chce nam powiedzieć, mimo, że nie byliśmy, nie znamy (w) danej sytuacji)
Ad.3
Emocje
- emocje dziecka są bardzo krótkotrwałe, mają charakter przejściowy od emocji negatywnych do pozytywnych
- są pełne ekspresji
- dziecko 5 – letnie jak się złości to się złości całym sobą, a jak jest radosne to też pokazuje to samym sobą
- łatwo obdarowują sympatią osoby z najbliższego otoczenia, dostępne (np. inne dzieci nauczycielkę)
- łatwo przywiązują się do zwierząt, roślin, zabawek
- pod wieku przedszkolnego dziecko zaczyna panować nad emocjami negatywnymi, powstrzymuje się od nich
Ad.4
Kontakty społeczne
- głównym środowiskiem społecznym dziecka jest rodzina, a przedszkole stanowi tylko dopełnienie
- wychowuje rodzina, a przedszkole tylko wspomaga ten proces
- liczą się kontakty dziecka z rodzicami, wzajemne pomiędzy rodzeństwem, z dalszą rodziną, z przyjaciółmi rodziny
- przyjmuje system wartości, przekonania, postawy
- ważne jest naśladownictwo, które uwidacznia się w zabawach
- jeżeli dziecko jest akceptowane przez rodzica to wtedy ma szanse na prawidłowy rozwój społeczny, ważny wpływ, nastawienie do dziecka poprzez łączną, mądrą miłość, atmosferę pełną miłości i poszanowania praw dziecka
- przy konflikcie interesów w przedszkolu podejmuje się działania o właściwym charakterze, a w domu jest więcej swobody
Ad.5
Rozwój fizyczny i motoryczny
- zmiany w proporcji sylwetki:
3 r.ż. długi tułów, krótkie nogi i ręce
5 – 6 r.ż. sylwetka wysmukla się, przybiera znacznie na wadze, zanika tkanka tłuszczowa, proporcje ciała są zbliżone do osoby bardziej dorosłej, wydłużenie kończyn dolnych
- układ kostny jest delikatny i elastyczny
- proces kostnienia postępuje, kości są twardsze
- nie jest wskazana praca, monotonny ruch w jednej pozycji, ponieważ prowadzić to może do wad kręgosłupa, wad postawy, deformacji układu kostnego
- mięśnie stają się cienkie, wiotkie i delikatne, nie są one zdolne do pełnej wydolności motorycznej
- proces kostnienia najbardziej uwidacznia się w zakresie motoryki małej
- 5 – 6 – latek potrafi już sprawnie posługiwać się nożyczkami, prawidłowo trzyma narzędzia pisarskie (długopis, ołówek)
- rozwój motoryczny jest harmonijny, na początku są dodatkowo przyruchy, problem ze statycznością, a pod koniec wieku przedszkolnego ruchy dziecka są bardziej skoordynowane, dziecko potrafi utrzymać równowagę ( 6 – latek potrafi stanąć na jednej nodze, przejść się po krawężniku)
16.10.2013
WYKŁAD 2
Temat: Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka w wieku przedszkolnym.
Istota zabawy.
Teorie zabawy.
Rodzaje zabaw.
Różnice w przebiegu zabaw dzieci starszych i młodszych.
Czynniki wpływające na zabawę.
Wartość zabawy dla dziecka w wieku przedszkolnym.
Ad.1
- podejmowanie zabawy w sposób dobrowolny
- dziecko podejmuje zabawę dla własnej satysfakcji
- dziecko podejmuje zabawę bez względu na wynik tej zabawy
- zabawa jest dla dziecka celem samym w sobie (nie łączy się z nią żaden interes materialny, dziecko nie ma z tego żadnej korzyści)
- zabawie dziecka towarzyszy uczucie radości oraz świadomość odmienności zabawy od życia (to, w co dziecko się bawi nie jest prawdziwe, dziecko ma tego świadomość)
- ważne jest nastawienie wewnętrzne dziecka
Czynniki wskazujące na ważność zabawy (rolę zabawy):
dzięki zabawie dziecko rozwija swoją duchowość, a także może rozwijać się poznawczo i społecznie (rozwój poznawczy i społeczny)
zabawa pozwala na rozwój pamięci dziecka
zabawa ma dla dziecka znaczenie terapeutyczne
na podstawie tego, w jaki sposób dziecko się bawi możemy określić na jakim poziomie rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego jest dziecko, możemy wysondować jaki jest zasób dziecka o świecie oraz jak radzi sobie w kontaktach międzyludzkich
Ad.2
Teorie zabawy:
teoria wytchnienia – motorem pobudzającym dziecko do zabawy jest to, że zabawa jest dla dziecka odpoczynkiem po wysiłku
teoria nadmiaru energii – dziecko posiada skumulowany nadmiar energii życiowej. Ujściem dla tej energii jest zabawa
teoria atawizmu – zabawa dziecka jest obrazem poszczególnych obrazów ludzkości (dzieci bawią się w budowanie namiotów/szałasów, interesuje je to jak się ludzkość zachowywała w dawnych pokoleniach
teoria ćwiczenia przygotowanego – zabawa stanowi przygotowanie dziecka do podjęcia zadań w przyszłym życiu
teoria funkcji zastępczej – zabawa pozwala dziecku kompensować i odtwarzać to, czego mu brakuje w rzeczywistości. Dziecko może realizować swoje pragnienie w zabawie, w rzeczywistości wszystkich rzeczy mu jeszcze robić nie wolno
teoria przyjemności funkcjonalnej – zabawa jest dla dziecka działaniem przyjemnym z tego względu, że może dziecko wykonywać pewne działanie i ruchy, które mogą przynosić mu przyjemność/satysfakcję
zabawa jako podnieta (bodziec) wzrastania – zabawa jest czynnikiem, który ma mobilizować dziecko do rozwoju
Ad.3
Kryteria w oparciu o które wydziela się poszczególne zabawy.
Klasyfikacja zabaw w oparciu o poziom uspołecznienia dziecka:
zabawy równoległe (paralelne) – dzieci w 3 r.ż. nie potrafią bawić się wspólnie, bawią się obok siebie w to samo, brak kontaktu werbalnego
zabawy zbiorowe – dzieci bawią się wspólnie, ale jeszcze bez ustalania ról (dom: ty będziesz mamą, ty tatą, ty dzieckiem)
zabawy zespołowe – jest cel zabawy, jest podział ról, jest ustalony przywódca i są wykonawcy
zabawy samotne (indywidualne) – dziecko jest niejako zmuszone do zabawy samotnej, bo nie ma rówieśników do zabawy i dziecko czuje się zmęczone nadmiarem towarzystwa innych dzieci
Klasyfikacja zabaw w oparciu o ich strukturę:
zabawy chaotyczne (otwarte) – nie jesteśmy w stanie określić początku i końca zabawy
zabawy planowe (zamknięte) – posiadają określoną strukturę, są czynności przygotowawcze do zabawy (rekwizyty), precyzyjny podział ról, dramaturgia zabawy, czynności końcowe, rozwiązanie zabawy (zabawa konstrukcyjna – prezentacja budowli grupie)
Klasyfikacja zabaw ze względu na liczbę dzieci biorących udział w zabawie:
zabawy indywidualne (samotne)
zabawy grupowe
Klasyfikacja zabaw w oparciu o poziom własnej aktywności:
zabawy swobodne (dowolne) – dziecko podejmuje zabawy z własnej woli, bez ingerencji dorosłego
zabawy kierowane inspiratorem zabawy jest inna osoba niż dziecko (osoba dorosła, rodzeństwo, rówieśnicy)
Klasyfikacja zabaw ze względu na treść:
zabawy manipulacyjne – operowanie przedmiotem pozwala dziecku na poznanie własności i przeznaczenia danego przedmiotu
zabawy konstrukcyjne – dziecko z pewnych elementów próbuje stworzyć pewną całość, dziecko stawia sobie cel (np. wybudowanie domu). Dziecko oprócz tego, że zakłada pewien cel jest w stanie dostrzec rezultat.
zabawy tematyczne (zabawy w role, iluzyjne, naśladowcze) – wiek przedszkolny to rozkwit zabaw tematycznych. Na tematykę/charakter zabaw tematycznych wpływa: doświadczenie dziecka, tradycje społeczne, środowisko geograficzne. Dzieci wykorzystują zabawki w sposób symboliczny (miś w roli nauczyciela)
zabawy dydaktyczne – postawienie przed dzieckiem określonego zadania do wykonania w formie zabawowej. Posiadają określony cel. Do zabaw dydaktycznych zaliczamy również gry dydaktyczne. (element rywalizacji, reguły - to musi się zawierać w grze dydaktycznej).
zabawy ruchowe, w tym:
zabawy samotne – dzieci podejmują je z własnej inicjatywy
o charakterze dydaktycznym – określony cel, struktura, element rywalizacji
zabawy i gry orientacyjno – porządkowe (zabawy bieżne, zabawy na równoważni, zabawy rytmiczno – ruchowe)
Ad.4
- pomiędzy 3 – 4 r.ż (I gr.) i 5 – 6 r.ż. (IIgr.) zachodzą najistotniejsze różnice
Zabawy konstrukcyjne
3 – 4 r.ż.:
- dzieci wyznaczają sobie cel, ale mają problem z jego realizacją tzn. z doprowadzeniem do końca zabawy konstrukcyjnej
- dzieci mają tendencję do mieszania materiałów, przez co zabawa dzieci wygląda w sposób następujący: dzieci budują budowlę – > psują/burzą ją – > znowu budują
5 – 6 r.ż.:
- konstrukcje dzieci są znacznie trwalsze, stabilne
- dzieci potrafią dobierać odpowiedni materiał do zabaw konstrukcyjnych
- dla dziecka bardzo ważny jest efekt końcowy
- dziecko potrafi pilnować swojej budowli przez kilka kolejnych dni, po to by jej nikt nie uszkodził
Zabawy tematyczne
- różnice pomiędzy czasem trwania zabawy, treściami danej zabawy i liczbą dzieci biorących udział w zabawie
dzieci młodsze:
- zabawy trwają od kilku do kilkunastu minut
- są krótkotrwałe, zabawy bardzo szybko się zmieniają (co chwilę bawią się w coś innego)
- niewielka ilość zabaw
- w zabawach dla dzieci najważniejsze jest naśladownictwo
dzieci starsze:
- zabawy są rozległe tematycznie, różnorodne
- w zabawach są zaangażowane dwie grupy dzieci
- ścisły podział na role
- występuje naśladownictwo, które jest bardziej dokładne, precyzyjne w porównaniu do dzieci młodszych
- dzieci puszczają wodze wyobraźni w zabawach
Ad. 5
Czynniki wpływające na zabawę
zdrowie (im dziecko zdrowsze tym chętniej się bawi)
rozwój motoryczny (jeśli dziecko nie potrafi łapać piłki nie będzie chciało się w takie zabawy bawić)
inteligencja (dzieci inteligentniejsze chętniej podejmują zabawy konstrukcyjne, im wyższy czynnik IQ bardziej się skupiają)
płeć (zabawy przebiegają podobnie, gdy dzieci dostaną zabawkę)
tradycja (zabawa lalkami jest przeznaczona dla dziewczynek, a samochodami dla chłopców, charakter zabawy determinuje czynnik kulturowy)
pora roku (latem zabawy na otwartej przestrzeni, a zimą w sali)
środowisko zamieszkania (inaczej wyglądają zabawy dzieci mieszkających na wsi i w mieście)
dostępność urządzeń, gier do zabaw (imitują z TV)
Ad.6
Wartość zabawy:
zabawa przyczynia się do rozwoju psychicznego dziecka, stwarza prawidłowe nawyki
zabawa ma także znaczenie dla rozwoju umysłowego, usprawnia działania myślowe, poprawia relacje społeczne
ma duże znaczenie dla rozwoju wyobraźni dziecka , dziecko jest nieskrępowane, niczego się mu nie narzuca
w czasie zabawy kształtują się uczucia, ekspresja emocjonalna, rozładowuje swoje lęki
ma wartość diagnostyczną, poznawanie dziecka i jego rozwoju emocjonalnego
ma wartość socjalizacyjną, ma możliwość nazywania i nawiązywania relacji społecznych z rówieśnikami, uczy się współpracy, własnego rozwiązywania konfliktów
kształtuje dyspozycje, życzliwość, chęć niesienia pomocy
23.10.2013
WYKŁAD 3
Temat: Adaptacja dziecka 3 – letniego do przedszkola.
Właściwości rozwojowe dziecka 3 – letniego jako podstawa mechanizmów adaptacyjnych.
Sposoby przystosowania się społecznego dzieci 3 – letnich do przedszkoli.
Ad.1
Podstawowe funkcje, które umożliwiają adaptację to:
według kryteriów biomedycznych:
poziom dojrzałości układu nerwowego
poziom dojrzałości immunologicznej
poziom rozwoju somatycznego
według kryteriów psychologicznych:
poziom reakcji emocjonalno – poznawczych
poziom sprawności psychomotorycznych
30.10.2013
Od jakości jak przebiega adaptacja zależy jak będzie się dziecko przystosowywać.
Przeszkody utrudniające adaptację to:
właściwości układu nerwowego
specyfika sfery biologicznej
właściwości procesów poznawczych
specyfika sfery emocjonalno – społecznej
Układ nerwowy
- jest jeszcze słaby, delikatny
- równowaga mózgu wzrasta, doskonalą się funkcje, dochodzą procesy psychiczne, jakich dziecko wcześniej nie osiąga
- nie jest zdolne do odbioru dużej ilości silnych bodźców, jednostronnego wysiłku, znoszenia ograniczeń zaspokojenia jego potrzeb
Sfera biologiczna
- jest bardziej nieodporne na zmęczenie, które wynika z nadmiernego wysiłku fizycznego, hałasu
- ma trudności w realizacji podstawowych czynności samoobsługowych, wymaga pomocy osoby dorosłej
- brak doświadczeń w zakresie zbiorowego życia
Procesy poznawcze
- żaden z podstawowych procesów (myślenie, mowa itp.) nie jest w pełni ukształtowany
- ma problemy z przewidywaniem skutków własnego działania
- brak myślenia logicznego, ustalania związków przyczynowo – skutkowych
- nie posiada orientacji czasowych
Sfera emocjonalno – społeczna
- jest rozwinięta potrzeba bezpieczeństwa
- czuje się zagubione i zdradzone bez obecności rodzica
Ad.2
Sposoby przystosowywania się społecznego to:
model pełnej adaptacji („dobry przedszkolak”)
- dosyć dobrze przystosowuje się do środowiska przedszkolnego
- bez sprzeciwu wykonuje polecenia nauczyciela
- bardzo chętnie uczestniczy we wszystkich formach aktywności
- nawiązuje bardzo dobre relacje z rówieśnikami
- chętnie inicjuje zabawę w kręgu rówieśniczym
- nawiązuje kontakty werbalne z rówieśnikami
- jest samowystarczalne pod względem czynności samoobsługowych, prezentuje wysoki poziom
- osoby dosyć ruchliwe, zadowolone
- nawiązują więzi emocjonalne z nauczycielem, rówieśnikami
- rozwiązywanie konfliktów uważane jako społecznie aprobowane
model częściowej adaptacji („samotny przedszkolak”)
- w pierwszej fazie uczęszczania jest nieśmiałe, zagubione, lękliwe, milczące
- nie nawiązuje żadnych relacji z rówieśnikami, nauczycielem
- nie inicjują zabaw
- są na obrzeżach grupy przedszkolnej
- brak kontaktu werbalnego
- szuka towarzystwa osoby dorosłej
- bardzo uporządkowane, ma opanowane emocje
- jest dosyć samodzielne
- stopniowo włącza się w grupę przedszkolną, zabawę
- chętnie chodzi do przedszkola i z czasem chętnie bierze udział w zabawie
model przejściowej dysadaptacji („chwiejny przedszkolak”) np. spowodowany chorobą
- duża wrażliwość
- moczenie się nocne, ma problemy fizjologiczne
- uczestniczą w różnych formach aktywności
- z fantazją bawią się z rówieśnikami w sposób zaskakujący
- po kilku dniach sprawiają wrażenie zadowolonych
- płacz, tęsknota
model dysadaptacji społecznej („agresywny przedszkolak”)
- niechętnie wykonują polecenia nauczyciela
- nadpobudliwość ruchowa
- wykonują zbędne czynności przy realizacji zadań (np. wiercenie się, zachowania zaczepne)
- podporządkowanie sobie rówieśników
- częste konflikty
- odbierane przez nauczyciela jako zawsze z siebie zadowolone
- brak stanów lękowych, pewność siebie
model dysadaptacji emocjonalnej („smutny przedszkolak”)
- uczestniczą w zabawach, zajęciach, ale prezentują niezbyt wysoki poziom aktywności
- wykonują polecenia nauczyciela
- brak w nich radości
- odbierane przez rówieśników jako dobry kolega
- mają prawidłowe relacje interpersonalne
- są smutne podczas całego pobytu
06.11.2013
WYKŁAD 4
Temat: Uwarunkowania pracy pedagogicznej przedszkola.
Prawne uwarunkowania funkcjonowania przedszkola.
a) podstawa programowa
b) programy wychowania przedszkolnego
c) statut przedszkola
Organizacyjne uwarunkowania pracy przedszkola.
a) struktura grupy wiekowej
b) organizacja pobytu i zajęć w przedszkolu
Ad.1
Podstawa programowa
- akt prawny obowiązujący z 2008r.
- reguluje pracę przedszkola w aspekcie bieżących działań edukacyjnych, wychowawczych
- wyznacza kierunek przyszłych działań edukacyjno – wychowawczych realizowanych na szczeblach wczesnej edukacji
- ma charakter otwarty, pozwala nauczycielom wybierać do realizacji zadań i celów różne rozwiązania metodyczne (konstruowanie programów autorskich)
- zawiera te treści kształcenia, które muszą zostać zawarte w poszczególnych programach wychowania przedszkolnego
- programy autorskie o założeniach psychologicznych, filozoficznych itp.
- zawiera szczegółowe cele wychowania przedszkolnego w zakresie wszystkich obszarów edukacyjnych
- treści edukacyjne ujęte są w formie kompetencji, które powinno osiągnąć dziecko po ukończeniu edukacji przedszkolnej
- w treściach silnie jest eksponowana samodzielność, zdolność podejmowania decyzji, podmiotowość wychowanka
- reguluje zagospodarowanie czasu pobytu dziecka w przedszkolu
- wskazuje na konieczność diagnozowania rozwoju
- określa zakres współpracy przedszkola z rodzicami
- akcentuje rolę zabawy w procesie edukacji małych dzieci
- ciągłość procesu edukacyjnego na kolejnych szczeblach szkoły
Program wychowania przedszkolnego
- podstawowa organizacja wychowawczo – dydaktycznej pracy przedszkola
- musi być konstruowany w oparciu o podstawę programową
- zestaw podstawowych treści wychowania i nauczania zawierający w różnym stopniu uszczegółowione hasła programowe (rozwinięcie podstawy programowej)
Wymogi programu wychowania przedszkolnego:
zgodność z podstawą programową
dostosowany do możliwości i potrzeb dzieci
opis sposobów realizacji celów kształcenia
szczegółowo sprecyzowane cele wychowania i kształcenia
umożliwiać indywidualizację pracy z dzieckiem
zawierać metody diagnozy przedszkolnej
Kryteria poprawności konstruowania programów autorskich:
a) kryterium teoretyczne (np. filozoficzne – jaki jest modny prąd, psychologiczne – cele rozwojowe)
b) kryterium formalne, autorska koncepcja:
nie powielanie
poprawność konstrukcyjna – należy wyodrębnić poszczególne elementy, nie chaos, ale zachować kolejność
kryterium językowe – odpowiednia aparatura pojęciowa, zasady stylistyki
poprawność dydaktyczna – materiał dostosowany do potrzeb i możliwości dziecka
elastyczność – modyfikacja treści, obszaru interpretacji
atrakcyjność formy edytorskiej - czytelność, przejrzystość
literatura – wykorzystywana w toku nauczania
informacje o autorach
Etapy opracowywania programów autorskich:
1. Etap rozpoznawczy – zorientowanie się, czy są jakieś potrzeby
2. Etap projektowania – właściwa konstrukcja programów wychowania przedszkolnego
3. Etap ewaluacyjny – weryfikacja w oparciu o kryteria, określenie zmian, jakie jego realizacja wywołuje w rozwoju dzieci
Statut przedszkola
- ramowy statut ministerialny, każde przedszkole może go zmieniać
- określać nazwę i numer przedszkola
- zawierać cele i zadania przedszkola
- sposób realizacji zadań i celów przedszkola
- formę realizacji przedszkola
- charakterystyka organizacji przedszkola
- jaki ma program wychowania przedszkola
- struktura dnia pobytu dziecka
- prawa i obowiązki pracowników i dzieci
- organizacja przedszkola, organy i zakres (dyrektor, rada przedszkola, rada rodziców)
Ad.2
- tworzone są w oparciu o wiek kalendarzowy
- są na ogół w podobnym wieku rozwojowym
- grupy heterogenne, czyli dzieci w różnym wieku kalendarzowym (łączone, mieszane)
- nie więcej niż 25 dzieci
- w przedszkolach integracyjnych od 3 do maksymalnie 15 – 20 dzieci, bo przesądza stopień niepełnosprawności o ilości osób w grupie
- punkty przedszkolne to najmniej 3 dzieci, a najwięcej 20 dzieci
Ad.3
schodzenie się dzieci
śniadanie
obowiązkowe zajęcia dydaktyczne
zabawa
pobyt na świeżym powietrzu
obiad
odpoczynek
podwieczorek
zajęcia popołudniowe
rozejście się dzieci do domu
- gr. 3 – latki zajęcia krótkie, gr. 4 – latki jedne zajęcia na dzień max 30 min
- starsze gr. dwa zajęcia poprzedzone zabawą na dzień max 20 – 25 min
- według podstawy programowej w tyg ma być realizowane: 1/5 czasu na zabawę, 1/5 na świeżym powietrzu, 1/5 zadań dydaktycznych (czynności opieki, samoobsługi), 2/5 organizacja zajęć z rozkładu dnia
13.11.2013
WYKŁAD 5
Temat: Zasady, formy i metody w pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym.
Zasady pracy pedagogicznej w przedszkolu.
Formy organizacyjne pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym.
Metody pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym.
Ad.1
zasada zaspokajania potrzeb dziecka
- wpływ na dobre samopoczucie ze względu na zaspokajanie potrzeb w różnych sferach: poznawczej, emocjonalnej, społecznej
- zaspokajanie potrzeb pierwotnych: głodu, wypoczynku, potrzeb fizjologiczny (poczucie komfortu)
- zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu: bezpieczeństwa, miłości, poczucia akceptacji
- poznawanie świata w sposób optymalny
zasada aktywności
- warunek efektywności oddziaływań w każdej płaszczyźnie
- obserwacja pomaga uzyskiwać informacje o stanie rozwoju dziecka
- wysoki poziom aktywności świadczy o pełnym, harmonijnym rozwoju i zdrowiu dziecka, a o słabym decydują czynniki blokujące ze strony przedszkola
- gdy zdrowie szwankuje ze strony dziecka to wtedy nauczyciel zapewnia dziecku miejsce na własną aktywność
zasada indywidualizacji
- należy traktować dziecko jako indywidualność (indywidualną osobę)
- wyzwolić się z szablonów spostrzeżeń
- różnicować wymagania stawiane dzieciom w zależności od ich potrzeb i możliwości
zasada organizowania życia społecznego
- realizować w procesie wychowania przedszkolnego pewnego rodzaju kanon norm
- nauczyciel powinien tak pracować, by dzieci zaakceptowały normy, zasady, reguły życia przedszkolnego
zasada integracji w płaszczyznach:
łączne traktowanie rozwoju somatycznego i psychicznego dziecka
związek pomiędzy zdrowiem i samopoczuciem dziecka a jego zachowaniem
łączenie treści z zakresu różnych dziedzin wychowania
dotyczyć treści kształcenia i wychowania
Ad.2
zabawa i inne rodzaje dowolnej aktywności dziecka (np. zabawy z własnej inicjatywy, czynności porządkowe, samoobsługowe)
zajęcia organizowane przez nauczyciela z całą grupą lub w mniejszych zespołach (inne dzieci też zajęte)
czynności samoobsługowe dzieci i ich prace związane z rozkładem zajęć (prace porządkowe, hodowlane, dyżury gospodarcze)
spacery oraz wycieczki (spacer to wyjście o charakterze rekreacji, a wycieczka ma cel do zrealizowania). Dziecko zdobywa wiedzę o otoczeniu przyrodniczym i społecznym. Przedszkolny spacer to wyjście między posiłkami
uroczystości i imprezy przedszkola:
imprezy o charakterze towarzyskim (np. spotkania z okazji Dnia Matki, bale karnawałowe itp.)
uroczystości i imprezy artystyczne (np. wieczory bajek, baśni, inscenizacje, konkursy muzyczne, montaże słowno – muzyczne)
uroczystości i imprezy o charakterze obrzędowym (np. andrzejki, wigilia, pasowanie na przedszkolaka, dzieci wiosny, mikołajki, jasełka, halowe en itd.)
spotkania z ciekawymi ludźmi (np. ze strażakiem, zdunem, garncarzem, modelarzem, członkiem bractwa itp.)
kontakty okolicznościowe (np. spotkania z rodzicami, pokazywane prace)
Ad.3
Grupy metod według Marii Kwiatkowskiej:
metody czynne w oparciu o działanie:
metoda samodzielnych doświadczeń dziecka – stworzenie warunków do podjęcia przez niego spontanicznej aktywności, samo gromadzi doświadczenie poznawcze
metoda kierowania własną aktywnością – inspirowanie działania, aktywność dziecka poprzez zachętę, sugestie, podsunięcie pomysłu. Nauczyciel jako doradca, wspomaga i obserwuje jego aktywność.
metoda zadań stawianych dziecku – inspirowanie dziecka do odkrywania nowych dla niego zjawisk, przyswajania i stosowania ich w praktyce. Samodzielny i aktywny rozwój własnych działań. Wykorzystywanie zabaw i gier dydaktycznych
metoda ćwiczeń – wielokrotne wykonywanie czynności w celu nabycia wprawy. Poprawne mówienie, pisanie, liczenie.
metody oglądowe w oparciu o obserwację:
metoda pokazu i obserwacji – demonstrujemy przedmiot (charakter statyczny), zaś obserwacja charakter dynamiczny
metoda przykładu osobistego - to jak nauczyciel się zachowuje
metoda uprzystępniania dzieł sztuki plastycznej, teatralnej i utworów muzycznych –nauczyciel ma przygotować dzieci do odbioru dzieł sztuk
metody oparte na słowie (słowne):
rozmowy, opowiadania, nauka dzieci wierszy i tekstów piosenek, zagadki – rozszerzają słownik czynny i bierny dziecka, wzbogacają wiedzę o otaczającym świecie
objaśnienia i instrukcje – wdrażamy dzieci do wykonywania nowej czynności, umiejętności, sprawności, przyzwyczajeń. Instrukcje czy objaśnienia mają być jasne, zwięzłe i precyzyjne.
sposoby społecznego porozumiewania się – mają wpływ na zachowanie dziecka (np. wyrażanie (dez)aprobaty, pochwały i nagany zachowań, upominanie, tłumaczenie, przekonywanie
metoda żywego słowa – przekaz wartości zawartych w literaturze pięknej, rozwój zainteresowań czytelniczych, wpływ na wyobraźnię i emocję dziecka
20.11.2013
WYKŁAD 6
Temat: Innowacyjne metody w edukacji przedszkolnej.
Pedagogika zabawy.
Innowacyjne metody w wychowaniu fizycznym.
Innowacyjne metody w wychowaniu muzycznym.
Innowacyjne metody w wychowaniu przez sztukę.
Ad.1
Rodzaje zabaw:
zabawy rozluźniające – przygotowanie dzieci do zajęć, ułatwienie im kontaktu z rodzicami
zabawy integracyjne – poznawanie się dzieci
zabawy interakcyjne – ułatwienie dzieciom zdobycia doświadczenia ze sobą i z innymi osobami
zabawy ułatwiające samoocenę – poznanie spontanicznych reakcji dzieci
zabawy problemowe – wzbogacenie wiedzy dziecka, pogłębienie jego uzdolnień
zabawy aktywizujące – poznanie dzieci w sferze poznawczej
Ad.2
metoda ekspresji ruchowej Carla Orffa
- połączenie kultury fizycznej z kulturą rytmiczno – muzyczną i kulturą słowa
- nacisk kładzie się na ekspresję dziecka wynikającą z jego zaangażowania emocjonalnego i z możliwości twórczych
- stosuje się instrumenty proste: perkusyjne, niemelodyczne (kołatki, kastaniety), melodyczne (dzwonki, metalofony, ksylofony)
- cel to wyzwalanie twórczej ekspresji, inwencji twórczej przez powiązanie ruchu ze słowem
metoda gimnastyki rytmicznej Alfreda i Marii Kniesów
- utaneczniona gimnastyka twórcza
- poszukiwanie nowych form i rodzajów ruchu, który będzie sprzężony z rytmem i muzyką
- przeplatanie się 3 elementów: muzyki, rytmu i ruchu
- przybory do wykonywania ćwiczeń: szarfy, grzechotki, dzwoneczki
- instrumenty wykonują dzieci, potem je stosują
- rozwijać poczucie rytmu, doskonali koordynację wzrokowo – ruchową, rozwija harmonijnie lewą i prawą stronę ciała
metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne
- cel to wspomaganie prawidłowego rozwoju dziecka, korekta jego ewentualnych zaburzeń
- wielozmysłowa stymulacja psychomotoryczna i społeczna oparta na ruchu
- założenia:
świadomość własnego ciała i usprawnienia ruchowego
świadomość przestrzeni i działania, oznacza świadomość dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktów
W programie tej aktywności wyróżnia się ćwiczenia:
prowadzące do poznania własnego ciała
pozwalające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu
ułatwiające nawiązanie kontaktów oraz współpracy z partnerem i całą grupą
o charakterze twórczym
- realizowana indywidualnie i w grupach
- stosowanie jej nie wymaga akcesoriów
- dobre rezultaty z dziećmi agresywnymi, nadpobudliwymi, lękliwymi o zaburzonym schemacie ciała, o głębszych zaburzeniach rozwojowych
kinezjologia edukacyjna Dennisona
- istotą są ćwiczenia nastawione na rozwój koordynacji ruchu i funkcji psychofizycznej
Wyróżnia się następujące grupy ćwiczeń:
ćwiczenia stymulujące pracę dużej i małej motoryki
ćwiczenia rozluźniające mięśnie
ćwiczenia energetyzujące ciało – pobudzenie procesów nerwowych
ćwiczenia pogłębiające – sprzyjanie pozytywnemu nastawieniu. Mogą być wykorzystywane jako wstęp do właściwych zajęć pod tym względem, że po nich dziecko jest bardziej podatne na działanie edukacyjne
metoda Marianny i Krzysztofa Knillów
- założenie: oparcie działań stymulujących rozwój dziecka o zmysł dotyku
- dotyk ułatwia poznanie ciała i świata
- stosuje się jako formę zabawową opartą o aktywność muzyczno – ruchową
-programów jest 5, każdy ma muzykę, 23 min. trwa program
metoda opowieści ruchowej Józefa Thulina
- zaprezentowanie ruchem opowiadania
- zadanie nauczyciela to wybrać opowieść, która rozbudzi wyobraźnię, aby skłonić dziecko do działania
Treść musi:
dać możliwość zasady wszechstronności ruchu
zasada stopniowania wysiłku
zasada zmienności pracy mięśniowej
mieć zwartą fabułę i być zamknięta
- nauczyciel musi powstrzymywać się od pokazów
- może towarzyszyć podkład muzyczny
- zaleta: sprzyja rozwojowi fantazji
metoda eurytmii Rudolfa Steinera
aerobik
Ad.3
metoda Emila Dalcroze’a
- założenia:
równoległa realizacja ruchowa rytmu muzycznego i pozostałych elementów muzycznych
wykorzystanie rytmu muzycznego do uaktywnienia całego organizmu
- zaleta: pobudzenie wyobraźni
- efekty:
rozwijanie słuchu muzycznego
rozwijanie improwizacji wokalnej, ruchowej i instrumentalnej
Ćwiczenia rytmiczne można podzielić na:
ćwiczenia, których celem jest wychowanie muzyczne
ćwiczenia ogólno wychowawcze
zajęcia umuzykalniające metodą Edwina Gordona
- ważny jest śpiew, bo umożliwia rozwijanie myślenia muzycznego
- adresat: dzieci od 0 do 5 r.ż
- śpiew to podstawowa forma muzyczna
- liczebność grup: od 6 do 12 osób
- w zajęciach wykorzystuje się: klocki, piłki, szarfy
Struktura zajęć:
- piosenka na powitanie
- sprawdzenie listy obecności
- piosenka na pożegnanie
Ad.4
Teatr – dziecko tworzy spektakl
teatr lalek
teatr cieni
sąd nad negatywnym bohaterem
żywy plan
żywy teatr - improwizacja
teatr wycinanek
inscenizacja utworów lirycznych
27.11.2013
WYKŁAD 7
Temat: Innowacje metodyczne stosowane w celu redukcji różnorodnych napięć u dzieci oraz wyzwalające ich swobodną ekspresję twórczą.
Innowacje metodyczne stosowane w celu redukcji różnorodnych napięć u dzieci.
Innowacje metodyczne wyzwalające u dzieci swobodną ekspresję twórczą.
Ad.1
Wyróżnia się następujące metody:
drama
bajkoterapia
muzykoterapia
relaksacja
Drama
- umożliwia poznawanie świata poprzez własne działanie
- istotą jest wysunięcie sytuacji problemowej i dążenie do jej rozwiązania poprzez wejście dziecka w określone role
- dzieci wczuwają się w osobowość personalną w sytuacji pewnych osób
- cele:
zrozumienie motywów postępowania innych osób
wyposażenie w umiejętność pracy w grupie/zespole
rozbudzanie wyobraźni, jego wrażliwości i zdolności do refleksji
- wyznacznikiem dramy jest problem wyrażony przez nauczyciela w sposób prosty i to, by powinien być bliski dziecku
- punktem wyjścia w dramie są określone nastroje lub uczucia, opowiadania, wiersze, historie obrazkowe, fotografie, rzeźby, indywidualne przeżycia
Bajkoterapia
- pokazuje jak można radzić sobie z problemami poprzez wykorzystywanie bajek
- tzw. bajki terapeutyczne są utworami widzianymi z perspektywy dziecka
- cel: uspokojenie, zredukowanie jego problemów emocjonalnych, wpływa na rozwój osobowy
Rodzaje bajek terapeutycznych:
bajki relaksacyjne:
- cel: uspokojenie drogą wizualizacji
- miejsce dziecku bliskie, spokojne, przyjazne, zapewniające poczucie bezpieczeństwa
- czas trwania: od 3 do 7 min.
- konstrukcja: akcja nad wodospadem, element picia wody ze źródła, latanie
- przed realizacją bajki wprowadzamy je w stan rozluźnienia
bajki psychoedukacyjne:
- cel: wprowadzenie zmian w jego zachowaniu o sytuacje, które wywołują w nim pewne emocje
- stosować je, gdy jest konkretny problem do rozwiązania
- problem powinien być zbieżny lub podobny, z którym boryka się dziecko
- zawierać wzór zachowania przydatny dla dziecka i wzór rozwiązania problemu
- walory: zdobywają doświadczenie, uczą zachowania się w sytuacji trudnej
bajki psychoterapeutyczne:
- cel: redukcja lęku powstałego na skutek negatywnego doświadczenia lub niezrealizowanych potrzeb
- konstrukcja: z bajki emanuje ciepło i bezpieczeństwo, gdy bohater literacki jest mu bliski i ma on wrażenie, że jest dziecku gotowy do pomocy
Muzykoterapia
- wykorzystuje muzykę i jej elementy jako środki stymulacji rozwoju osobowości
- dzięki swoim możliwościom wywiera najkorzystniejsze efekty (np. muzyka Mozarta)
- cel: rozładowanie zablokowanych emocji i uczuć, osiągnięcie integracji wewnątrz grupy przedszkolnej, relaksacja i odpoczynek, uwrażliwienie na muzykę i przyrodę, poprawa kondycji psychofizycznej, pozytywne nastawienie do życia, tańce integracyjne, odgrywanie ról, wyrażanie emocji
Relaksacja
- to taki zespół ćwiczeń, który ma odprężyć fizycznie i emocjonalnie
Istnieją 2 typy relaksacji:
relaksacja układu mięśniowego
relaksacja emocjonalna
Ad.2
Wyróżnia się następujące metody:
metoda projektów
konstruowania gier planszowych
techniki Celestyna Freineta
metoda Marii Montessori
Metoda projektów
- złożone działanie, które ma charakter interdyscyplinarny, bo łączy w sobie zarówno aktywność umysłową jak i praktyczną
- konstrukcja: z góry założony cel, określone sposoby realizacji projektu, wyznaczony termin do realizacji poszczególnych etapów, termin realizacji całego projektu, wyznaczeni wykonawcy projektu, sprecyzowane grono odbiorców projektu, realizować prawa dziecka przez dłuższy czas
- „owocem” ma być wytwór materialny, ważne jest tempo pracy samych dzieci
Wyróżnia się 2 rodzaje projektów w przedszkolu:
projekt badawczy – jego zadanie to zebranie informacji o zagadnieniach projektu i ich usystematyzowanie. „Owoc” projektu to: albumy, wywiady, rysunki, wytwory materialne.
projekt działania lokalnego – podjęcie działań w środowisku lokalnym lub w samym przedszkolu.
Etapy tworzenia projektu działania lokalnego:
ustalenie tematu projektu zweryfikowanego o podstawę programową lub program w przedszkolu (temat ma wypływać od dzieci, ostateczny kształt tematu ustalony przez nauczyciela, rodzica).
ustalenie zakresu projektu – nauczyciel wspólnie z dzieckiem układa listę pytań, na które chciałoby uzyskać odpowiedź, przygotowanie działań projektowych.
wykonanie projektu – dziecko podejmuje działania w terenie, rozmowy z ekspertami, eksperymenty.
prezentacja projektu – o własne pomysły dziecka: rysunek, inscenizacja, opis.
podsumowanie projektu – wspólna rozmowa z nauczycielem, weryfikacja co chciały się dzieci nauczyć, a czego się nauczyły.
Konstruowanie gier planszowych
- atrakcyjna forma rozwoju, potencjału twórczego, pozwala na rozwój jego dyspozycji umysłowych
Elementy schematu gier planszowych:
po wytyczonej trasie będą się ścigać zwierzęta, postacie, samochody
premie lub pułapki
gracze ścigający się (pionki)
kostka o odpowiedniej wielkości
Techniki Celestyna Freineta
ekspresja artystyczna – każda forma twórczości w zakresie słowa (plastyczna, muzyczna, ruchowa)
gazetka
korespondencja (papierowe listy, nagrania na nośnikach elektronicznych)
teczki zagadnieniowe i albumy tematyczne
samowolne inscenizacje
wywiady
doświadczenia poszukujące
planowanie pracy z dziećmi na dzień tygodnia
Metoda Marii Montessori
- realizacja metod opiera się o 2 postulaty:
postulat swobody i motywacji – swoboda, czyli spontaniczna aktywność wypływająca z jego potrzeb; motywacja, czyli dziecko ma wiedzieć do czego wiedza się przyda i wie czym ta wiedza się zajmuje. Ważne jest pozostawienie całkowitej swobody w aktywności poznawczej, nabywanie samodzielnego doświadczenia. Rola nauczyciela to stwarzanie warunków do rozwoju własnej aktywności. („Pomóż mi samemu to zrobić”)
postulat praw dziecka – prawo wyboru przedmiotu pracy, pozostawienie jemu decyzji o tempie, miejscu i czasie wykonywania pracy.
04.12.2013
WYKŁAD 8
Temat: Twórczość plastyczna dzieci w wieku przedszkolnym.
Bazgroty wieku poniemowlęcego.
Formy twórczości plastycznej dziecka w wieku przedszkolnym.
Charakterystyka twórczości plastycznej
dzieci bardzo chętnie rysują
ulubiona forma aktywności
poszerza zakres doświadczenia poznawczego
pomaga wniknąć w świat przeżyć, doznań emocjonalnych
obserwacja kierunku zmian poprzez porównanie różnych prac
dziecko stosuje przewagę jednego koloru
Ad.1
- trudność w ustaleniu, jakie są to bazgroty w wieku poniemowlęcym
Wyróżnia się dwa rodzaje bazgrot (wg Stanisława Bobka):
bazgrota bezprzedmiotowa – dziecko rysuje skrzyżowane, chaotyczne kreski
bazgrota przedmiotowa – dziecko zdolne jest do zamknięcia okręgu, przedmiot nie posiada detali (np. oczu, nosa), szczegóły postaci występują pod koniec fazy bazgrot przedmiotowych (forma głowonoga)
Ad.2
Istnieją formy twórczości takie jak:
głowotułów
postać ludzka
zwierzęta
pojazdy
drzewa
kolorystyka i kompozycja, tematyka prac
Głowotułów
- forma pośrednia między głowonogiem a fazą schematów uproszczonych
- jest tym, co można zidentyfikować bezpośrednio jako postać ludzką
- centralny element to głowa z ustami (kreska pozioma), oczami (kropki symetrycznie rozmieszczone po obu stronach nosa), nosem (pionowa kreska w centralnej części głowy), uszami i pojawiają się włosy (spirala lub kreski),
- tułów bezpośrednio połączony z głową (brak szyi)
- kończyny dolne szeroko rozstawione, stopy na zewnątrz (kreski albo owale)
Postać ludzka
- grupa 4 – latków:
- kończyny górne wyrastane z tułowia lub z uszu
- istnieje od 3 do 7 palców w postaci kwiatów
- długość rąk: ręce są bardzo krótkie bądź bardzo długie (mają duże znaczenie emocjonalne)
- jest konturowe rysowanie
- grupa 5 – latków:
- faza schematu uproszczonego
- są charakterystyczne kontury
- zanika postać głowotułowia, zamiast tego pojawia się szyja
- kolor symboliczny postaci ludzkiej, kolor całej płaszczyzny
- rozbudowuje liczniejsze szczegóły, których zadaniem jest wyraźne zasygnalizowanie charakteru rysowanej osoby
- grupa 6 – latków:
- faza schematu wzbogaconego
- dążenie do oddania w rysunku typu charakterystycznego postaci ludzkiej
- proporcje są naturalnymi proporcjami postaci ludzkich
- zaburzenia w obrębie rąk (dysproporcje uwarunkowane emocjonalnie)
- obrazowanie frontalne
- układ mieszany tzn. od pasa w dół normalnie, a głowa w układzie profilowym
- próbują przedstawiać na płaszczyźnie ruch poprzez ułożenie górnych i dolnych kończyn w określonym kierunku
Zwierzęta
- trudno jest odróżnić czy to jest zwierzę czy człowiek
- w 5 – 6 roku życia dziecko podaje bezbłędną ilość kończyn zwierząt
- istnieje duże podobieństwo czy to jest głowa ludzka czy zwierzęcia
- istotny jest komentarz autorski
Pojazdy
- trudno odróżnić czy to pojazd
- u dzieci w wieku 4 – 5 lat pojawiają się osobiste zainteresowania pojazdami
- jest to uwarunkowane kulturowo
Drzewa
- około 4 roku życia u dziecka pojawia się sam schemat
- wcześniej jako sekwencja kresek zlokalizowanych w różnych kierunkach
Istnieją dwa typy drzew:
drzewa iglaste
drzewa liściaste
Formy drzew iglastych:
forma analityczna – pełna detali, dekoracyjnych igieł
forma syntetyczna i ogólnikowa – buduje sylwetkę drzewa z ułożonych na sobie trójkątów obrazujących gałęzie
Formy drzew liściastych:
forma ulistniona – wzbogacona o detale
forma bezlistna – linie odbiegają od pnia, korona drzewa jako „chmurka”, „owal”, „liście”
Różne pnie drzew liściastych:
pień jednolinijny
pień konturowy – pień zbudowany z zamkniętych linii
pień sylwetowy – pień wypełniony kolorem
Kolorystyka, kompozycja, tematyka prac
- dziecko rysuje przestrzeń
- kolorystyka: dominują barwy czyste tj. czerwień, czerń, żółty, błękitny, zielony
- kompozycja: 3 – latek chce zapełnić całą przestrzeń w sposób dowolny; 3 – 4 latek przedmioty są obok siebie nie mające związku ze sobą; 5 – latek w jego pracach pojawia się akcja, rysowanie w pasach (układ pasowy = górski), układ topograficzny + zwykła perspektywa (z lotu ptaka + boczne widzenie)
18.12.2013
WYKŁAD 9
Temat: Współpraca nauczycieli i rodziców w edukacji przedszkolnej.
Zasady współpracy nauczycieli i rodziców.
Rodzaje kontaktów we współpracy nauczycieli i rodziców.
Formy współpracy przedszkola z rodzicami w określonych celach.
Ad.1
zasada wzajemnego zaufania
- wspólne podejmowanie decyzji o procesie wychowania dziecka i dydaktyki
- pozwala poznać wartości nauczyciela preferowane przez rodzinę
- dyskrecja, gdy jest nieprzestrzegana to jest lekceważenie partnera, brak zaangażowania jednej ze stron
zasada wzajemnego uznania praw i kompetencji
- nauczyciele i rodzice to partnerzy w dialogu edukacyjnym
zasada integracji oddziaływań
- proces dydaktyczno-wychowawczy będzie skuteczny, gdy rodzice nauczyciele będą wychowywać w sposób uzgodniony i wychowanie to będzie zmierzało do wspólnego, zamierzonego celu
zasada wzajemnej lojalności
- rodzice i nauczyciele mają być wobec siebie uczciwi i rzetelni
- konsekwentne realizowanie uzgodnień
zasada przekazywania informacji
- nauczyciele i rodzice informują siebie o zachowaniu dziecka
- dziecko inaczej zachowuje się w domu i inaczej w przedszkolu, zasada ta ma pomóc nauczycielom i rodzicom w znalezieniu przyczyn
Ad.2
indywidualne, zespołowe, zbiorowe
obowiązkowe, nieobowiązkowe
z udziałem dzieci lub bez dzieci
kontakt pisemny, rozmowy
bezpośrednie, pośrednie
na terenie placówki i poza nią
konwencjonalne, nie konwencjonalne
Ad.3
Wyróżniamy cele:
zdobywanie przez nauczyciela wiedzy o rozwoju dziecka
Formy:
- rozmowy indywidualne z rodzicami (wiedza jak przebiegał rozwój psychoruchowy dziecka, jakie są wartości preferowane przez rodzinę, jakie są zainteresowania dziecka, zabawy, w jaki sposób przebiegają relacje społeczne)
- odwiedziny nauczyciela w domu rodzinnym (uprzedzenie o wizycie, wyznaczenie celu i pytań, czas trwania: 20-30 min)
- badania sondażowe: ankieta, wywiad z rodzicami (precyzyjne pytania, nie za dużo pytań)
informowanie rodziców o działaniach edukacyjnych przedszkola
Formy:
- kącik dla rodziców (oczekiwanie na dzieci, informacje dla rodziców o planie pracy, wystawki prac)
- zebrania ogólne poświęcone rozkładowi dnia, kwestie organizacyjne, ekonomiczne uroczystości
- zebrania grupowe odnośnie dzieci, które mają problemy (np. wady rozwojowe)
- zajęcia otwarte (rodzic jest obserwatorem zajęć)
- formuła otwartych dni (rodzic może obserwować całość dnia), dni określone
- gazetka przedszkolna (miesięcznik, kwartalnik)
- strony internetowe
- listy do rodziców
tworzenie życzliwych warunków współuczestnictwa w działaniach edukacyjnych przedszkola
Formy:
- uroczystości przedszkolne
- warsztaty tematyczne dla rodziców i dzieci (muzyczne, teatralne, plastyczne, literackie)
- wycieczki dla rodziców i dzieci
systematyczne wzbogacanie wiedzy rodziców o wychowaniu
Formy:
- biblioteczka dla rodziców
- poradnictwo specjalistyczne dla rodziców
współdecydowanie o ramach organizacyjnych i ekonomicznych przedszkola
Formy:
- rada rodziców
- opinie rodziców( jawne wypowiedzi, ukryte, anonimowe skrzynki)
pomoc rodziców w utrzymaniu i wyposażeniu przedszkola
Formy:
- prace usługowe i pomocnicze rodziców
- pomoc rzeczowa i finansowa
08.01.2014
WYKŁAD 10
Temat: Gotowość dziecka przedszkolnego do podjęcia nauki w szkole.
Istota dojrzałości szkolnej i jej aspekty.
Gotowość dziecka przedszkolnego do nauki czytania.
Gotowość dziecka przedszkolnego do nauki pisania.
Ad.1
Dojrzałość szkolna – to taki poziom rozwoju umysłowego, społeczno – emocjonalnego i fizycznego, które umożliwiają podjęcie nauki w szkole i osiągnięcie sukcesu edukacyjnego.
Wyróżniamy następujące aspekty:
aspekt rozwoju umysłowego
aspekt rozwoju społeczno-emocjonalnego
aspekt rozwoju fizycznego
Rozwój umysłowy
- chce się uczyć, jest zainteresowane szkołą, rolą ucznia
- interesuje się czytaniem i pisaniem
- rozwój mowy: poprawna gramatycznie i artykulacyjnie
- język pełni funkcję komunikatywną: zrozumiale się wypowiada, ma szeroki zakres słownika czynnego
- ma odpowiednio szeroki zakres doświadczeń poznawczych do operacji umysłowych (uogólnienie, myślenie przyczynowo – skutkowe)
- rozwój uwagi: potrafi sterować uwagą dowolną , nad jednym zagadnieniem skupiają się maksymalnie 30 min
- pamięć trwalsza obejmująca szerszy zakres zagadnień
- spostrzeganie wzrokowe: dokonywanie analizy i syntezy znaków graficznych
- spostrzeganie słuchowe: wyodrębnienie dźwięków i głosek w słowach, potrafi różnicować stopień dźwięczności głosek i czas ich trwania
Rozwój społeczno-emocjonalny
- samodzielność, zaradność
- chęć i umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych
- równowaga uczuciowa i opanowanie
- obowiązkowość, wytrwałość
- wiara we własne siły
- wrażliwe na opinię społeczną, uczucia społeczne np. przyjaźń, współczucie, tolerancja
- poczucie przynależności do grupy
- rozumie normy, zasady społeczne i respektuje je
Rozwój fizyczny
- odporne na zmęczenie
- zręczność i sprawność rąk
- opanowanie ruchów narzędziowych
- wykonywanie ruchów ciągłych
- ruchy rąk mają zapewniać odpowiedni poziom rysowania i pisania drobnych elementów w liniaturze
- ruchy rąk skoordynowane i płynne
- odpowiedni poziom koordynacji wzrokowo-ruchowej umożliwiający precyzyjne wykonywanie czynności
Ad.2
- jest obowiązkowe przez podstawę programową
- powinno interesować go czytanie, jest zainteresowany książkami
- umieć słuchać opowiadań, baśni, bajek i rozmawiać o ich treści
- umieć budować proste zdania, podzielić je na wyrazy, sylaby, głoski
- rozumieć sens uproszczonych informacji, rysunków
- odczytać podpisy, wyrazy pod obrazkami, symbole, napisy na szyldach
Ad.3
- umieć określić kierunki na kartce papieru
- powinien uważnie patrzeć, zapamiętywać to co jest na obrazkach
- poziom koordynacji wzrokowo-ruchowej powinien umożliwić rysowanie, wycinanie