GŁOWA
Kręcz szyi (torticollis) – skrócenie mięśnia i skrzywienie kręgosłupa szyjnego spowodowane uszkodzeniem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego (okołoporodowe z krwiakiem – „guz mięśnia MOS“)
Zespół mięśnia pochyłego przedniego – ucisk korzeni splotu ramiennego (i tętnicy podobojczykowej) w szczelinie tylnej mięśni pochyłych
Odruch z zatoki tętnicy szyjnej (wzowagalny) – powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i zwolnienie akcji serca,
Cewnikowanie żyły szyjnej wewnętrznej – wkłucie bezpośrednio przez MOS lub między dwoma jego przyczepami,
Jakra – najczęściej spowodowana jest nadmiernym ciśnieniem cieczy wodnistej, przez utrudniony odpływ w kącie tęczówkowo-rogówkowym lub nadmiernym jej wytwarzaniem przez ciało rzęskowe.
Zamknięcie tętnicy środkowej siatkówki prowadzi do martwicy wewnętrznych warstw siatkówki i ślepoty oka.
Zespól otępienia naczyniowego – zanikają komórki zespołu CA1 hipokampa, niemożność zapamiętywania
Uszkodzenie przedniej czesci zakrętu obręczy prowadzi do akinezji (bezruch, całkowite odrętwienie), apatii (stan znacznie zmniejszonej wrażliwości na bodźce emocjonalne i fizyczne) i zmniejszonej wrażliwości na ból.
Zespół Kluvera i Bucy’ego – wskutek obustronnego uszkodzenia ciala migdalowatego – brak emocjonalnej odpowiedzi na bodźce zagrazajace, małpy jedzą obiekty dla nich niejadalne, hyperseksualność, agnozja wzrokowa.
W chorobách układu pozapiramidowego np. Pląsawica Huntingtona – niezdolność do nauczenia się wzorców ruchowych (pamięć proceduralna)
Uszkodzenie ciała migdałowatego – osłabione rozpoznawanie twarzy, OBUSTRONNE : brak uczucia strachu/lęku, PRAWOSTRONNE: brak ubytków;
Uszkodzenie drogi korowo-jądrowej dotyczy poszczególnych okolic ciała lub całej połowy ciała (porażenie/niedowład połowiczny), wzmożone napięcie mięśni, spastyczność, wzmożone odruchy na rozciąganie, pojawiają się odruchy patologiczne – objaw Babińskiego, objaw Rossolima, odruch chwytny.
Zespól Hornera – spowodowany przerwaniem współczulnego unerwienia oka miedzy ośrodkiemw pniu mózgu a samym okiem; objawami są PTOSIS (zwężenie szpary powiekowej po tej samej stronie), MIOSIS (zwężenie żrenicy po stronie uszkodzenia), zapadnięcie gałki ocznej do oczodołu, upośledzenie wydzielania potu, rozkurcz mięśniówki naczyń skórnych.
Krwiak nadtwardówkowy – spowodowany jest urazem tętnic oponowych, najczęściej t. oponowej środkowej.
Krwiak podpajęczynówkowy – przerwanie ciągłości naczyń przebiegających w przestrzeni podpajęczynówkowej.
Zamknięcie tętnicy przedniej mózgu prowadzi do zaburzeń funkcji ruchowej i czuciowej, przede wszystkim w zakresie przeciwległej kończyny dolnej.
Uszkodzenie tętnicy łączącej przedniej , która zaopatruje podwzgórze, może prowadzić do hipertermii i zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.
Następstwem zamknięcia tętnicy środkowej mózgu mogą być przeciwstronne zaburzenia ruchowe i czuciowe, głównie w okolicy twarzy i kończyny górnej, mogą im towarzyszyć zaburzenia orientacji przestrzennej (afazja), a takže zaburzenie pola widzenia (niedowidzenie połowiczne jednoimienne, przeciwstronne).
Niedokrwienie w obszarze zaopatrzenia tętnicy błędnikowej może powodować szum w uchu, zaburzenia słuchu, oczopląs, zawroty głowy i nudności.
Zamknięcie tętnicy tylnej mózgu prowadzi do zaburzeń pola widzenia w postaci niedowidzenia połowicznego przeciwstronnego.
KOŃCZYNA GÓRNA
Złamanie kości ramiennej:
-szyjki chirurgicznej (lub zwichnięcie stawu ramiennego) – nerw pachowy
-trzonu – nerw promieniowy
-nadkłykieć przyśrodkowy – nerw łokciowy
Złamanie Collesa – kość promieniowa ulega złamaniu 2-3 cm powyżej końca wyrostka rylcowatego i odłamany fragment przesuwa się do tyłu i wyrostek rylcowaty kości promieniowej jest na równi z wyrostkiem rylcowatym kości łokciowej.
Złamanie wyrostka łokciowego kości łokciowej – przemieszczenie odłamu ku górze w związku z działaniem przyczepiającego się do wyrostka łokciowego mięśnia trójgłowego ramienia.
Martwica jałowa kości łódeczkowatej – z powodu złamania kości łódeczkowatej
Rozejście więzozrostu łopatkowo-obojczykowego – w badaniu fizykalnym wyczuwamy obojczyk ponad wyrostkiem kruczym łopatki.
Ręka piastunki – podwichnięcie głowy kości promieniowej, wysunięcie głowy kości promieniowej z pętli więzadła pierścieniowatego (gdy chcemy uchronić dziecko przed upadkiem).
Uszkodzenie więzadła pobocznego łokciowego kciuka, wzmacniającego staw śródręczno-paliczkowy, zdarza się często u narciarzy podczas upadku, gdy kurczowo trzymają kijek.
ŁOKIEĆ TENISISTY - zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej, spowodowane jest przeciążeniem przyczepów mięśni prostowników promieniowych nadgarstka, które są niezbędne do uzyskania silnego uchwytu przy zaciśnięciu dłoni, np. Podczas gry w tenisa.
PRZYKURCZ VOLKMANA – dotyczy zarowno miesni zginaczy jak i prostowników na przedramieniu; ręka jest wówczas zgięta w stawach nadgarstka i w stawach międzypaliczkowych, a wyprostowane są stawy śródręczno-paliczkowe. Przyczyną przykurczu jest niedokrwienie i wtórne zwłóknienie mięśni przedramienia.
PRZYKURCZ DUPUYTRENA – dotyczy rozcięgna dłoniowego i przechodzi na paliczki podstawne II-V. Rozcięgno dłoniowe ulega podłużnemu zgrubieniu na dłoni. Przykurcz nie dotyczy stawów międzypaliczkowych, które stają się nadmiernie wyprostowane.
Ropowica nadpowięziowa –obejmuje tkankę podskórną, powierzchownie od rozcięgna dłoniowego.
Ropowica podpowięziowa – pod rozcięgnem dłoniowym. Punktem wyjscia ropowicy jest najczęsniej zakazony odcinek fałdu poprzecznego między palcem a dłonią.
BADANIE TĘTNA : t. Promieniowa (w dolnej cz. Przedramienia), t. Pachowa, t. Ramienna, t. Promieniowa ( w tabakierce anatomicznej), t. Łokciowa (na powierzchni dloniowej nadgarstka, bocznie od sciegna miesnia zginacza łokciowego nadgarstka).
Podwiązanie tętnicy łokciowej nie powoduje większych następstw ze względu na liczne połączenia między nimi, przez łuki tętnicze dłoniowe i przez sieci tętnicze na ręce
Pobranie krwi – nakłucie żył powierzchownych w zgięciu łokciowym, a głownie żyły pośrodkowej łokcia. Tu najczęściej podawane iniekcje
Zespól cieśni nadgarstka – w skutek cech anatomicznych lub patologii. Dochodzi do wzmonego ucisku na struktury obezne w kanale nadgarstka – głównie nerwu pośrodkowego, co objawia się zaburzeniami ruchowymi i czuciowymi – upośledzenie obwodzenia, przeciwstawiania kciuka i zanik jego mięśni oraz bóle dwóch pierwszych palców.
KLATKA PIERSIOWA
Na pograniczu części żebrowej przepony z częścia mostkową i lędźwiową znajdują się trójkątne obszary zmniejszonego oporu : trójkąt lędźwiowo-żebrowy (Bochdaleki) i trójkąt żebrowo-mostkowy (Lareyi). Mogą tu (bardzzo rzadko) przechodzić przepukliny z jamy brzusznej do jamy klatki piersiowej.
PORAZENIE NERWU PRZEPONOWEGO- porażenie połowy przepony, która nie może czynnie kurczyć się i obniża sięprzy wdechu torem brzusznym. Na obrazie rentgenowskim porażona połowa przepony jest jednostronnie uniesiona ku górze, a przy wdechu wykonuje ruchy paradoksalne – po stronie porażonej zamiast obniżać się, UNOSI SIĘ KU GÓRZE.
TAMPONADA SERCA – uciśnięcie serca spowodowane gromadzeniem się dużej ilości płynu w jamie osierdzia, spowodowane stosunkowo małą rozciągliwością osierdzia.
KOŃCZYNA DOLNA
Stopa końska – dochodzi do zgięcia podeszwowego w stawach skokowych
Stopa piętowa – czyli hakowata, dochodzi do zgięcia grzbietowego w stawach skokowych
Stopa szpotawa – stopa jest przywiedziona, zgięta w strone podeszwową, z uniesionym brzegiem przyśrodkowym; pacjent chodzi na brzegu bocznym.
Stopa koślawa – stopa nawróconam zgięta grzbietowo, pacjent opiera ją na brzegu przyśrodkowym.
Paluch koślawy – to paluch odchylony w kierunku bocznym (w kierunku pozostałych palców) – uwypuklenie pierwszego stawu śródstopno – paliczkowego;
Paluch szpotawy – odchylony do przyśrodka.
Palec młoteczkowaty – nadmierne zgięcie grzbietowe paliczka podstawnego i zgięciu podeszwowym paliczka środkowego niemal pod kątem prostym – w wyniku tego staw miedzypaliczkowy blizszy jest silnie uwypuklony ku górze. Glownie palec II.
Płaskostopie- osłabienie sprężystego dna dla głowy kosci skokowej, utworzonego przez więzadl piętowo-łódkowe podeszwowe i ścięgno mięśnia piszczzelowego tylnego.
Odruch kolanowy – skurcz miesnia czworoglowego i wyprost w stawie kolanowym po uderzeniu w ścięgno rzepki. Odruch rozciągowy. Łuk odruchu biegnie przez wlokna dosr i odsr nerwu udowego.
Porazenie miesnia czworoglowego uda – uniemozliwia czynne prostowanie kolana, chory moze poruszac sie po plaskiej powierzchni.
Porazenie przedniej grupy mięśni goleni – wskutek porazenia nerwu strzałkowego głębokiego, powoduj opadnięcie stopy (stopa końska). Aby nie zaczepić palcami o podłoże, chory wysoko unosi stopę (chód koguci).
Odruch ze ścięgna Achillesa, odruch rozciągowy za pośrednictwem nerwu piszczelowego.
Porazenie tylnej grupy mięśni goleni – porazenie nerwu piszczelowego; stopa jest zgięta grzebietowo, najniżej znajduje się pięta i chory w czasie chodzenia „szura“ nogami.
Porazenie mięśni strzalkowych – opadnięcie brzegu bocznego stopy – stopa szpotawa. Porazenie nerwu strzałkowego powierzchownego.
W połowie więzadła pachwinowego – dobrze wyczuwalna tętnica udowa. Tutaj wprowadzamy cewnik do kontrastowych badań przyzyciowych. Moze byc wprowadzany az do lewej komory serca (t.biodrowa zewn-> t. Biodrowa wspolna -> aorta) – drogi tej uzywa sie tez do uwidocznienia zmian patologicznych w tetnicach wiencowych (koronografia).
Podwiązanie tętnicy udowej – powyzej odejscia tetnicy glegokiej uda oraz podwiazanie tetnicy biodrowej zewnetrznej –BEZPIECZNE, poniewaz wytwarza się zespolenie między galeziami sciennymi tetnicy biodrowej wewnetrznej (zaslonowa, posladkowe), a galeziami tetnicy glebokiej uda (okalające udo, przeszywające).
Badanie tętna na tetnicy podkolanowej nie jest łatwe hehe. Konczyna musi byc przy tym zgięta i rozluzniona.
Podwiązanie tętnicy podkolanowej – powoduje martwicę stopy. Liczne połączenia, ale przebiegają w tkankach zbitych.
Badanie tętna na piszczelowej tylnej – w miejscu przebiegu tetnicy przez kanal kostki przyśrodkowej – na szerokosc palca ponizej i ku tylowi od kostki przysrodkowej.
Badanie tetna na tętnicy grzbietowej stopy – między ścięgnami mięśnia prostownika dlugiego palców i mięśnia prostownika długiego palucha. W 15% niewyczuwalna u osob zdrowych.
Cewnikowanie przez żyłę udową – do badań prawej części serca; cewnik wprowadzamy przez żyłę biodrową zewn -> biodrową wspolna -> żylę główną dolną.
Żylaki kończyny dolnej – wyraźne poszerzenie żył powierzchownych, głównie odpiszczelowej. Związane z niewydolnością zastawek, przez co krew cofa się do naczyń powierzchownych zamiast trafić do żył głębokich.
Porażenie nerwu udowego – brak czynnego prostowania w stawie kolanowym, zginanie w stawie biodrowym nieznacznie osłabione, zniesiony odruch rzepkowy. Oslabione czucie na przedniej pow uda i przysrodkowej cz goleni.
Porazenie nerwu zasłonowego – uniemożliwia zwarcie ud (porazone przywodziciela), nie można zakladac nogi na nogę. Zginanie/prostowanie w stawie biodrowym nieznacznie oslabione.
Bolesność nerwu kulszowego badamy przez zgięcie w stawie biodrowym konczyny wyprostowanej w stawie kolanowym. Jeśli boli – dodatni objaw Lasegue’a.
Nerw skórny przyśrodkowy łydki jest najczęściej branym nerwem do rekonstrukcji nerwow obwodowych konczyn, ze wzgledu na znaczna dlugość i małą liczbę gałęzi.
Porazenie nerwu piszczelowego – uniemozliwia zginanie stopy i palcow oraz wspinanie się na palce, stopa przyjmuje charakterystyczne ułożenie – stopa piętowa.
Porazenie nerwu strzałkowego wspólnego – porazenie miesni prostownikow (n strzalkowy gleboki), porazenie mięsni strzalkowych (n strzalkowy powierzchowny) – niemozliwe jest zginanie grzbietow stopy i palcow, opada rowniez brzeg boczny stopy ->> chód ptasi/koguci.
Porazenie nerwu pośladkowego dolnego – porazenie miesnia posladkowego wielkiego, glownego prostownika uda – utrudnione wstawanie z pozycji siedzacej, wchodzenie po schodach.
BRZUCH
Uchyłek jelita krętego (Meckela) – uchyłek w odległości 30-70cm od ujscia krętniczego, będący przetrwałą częścią przewodu żółtkowego. Może tu powstawać proces zapalny . Objawy podobne do zapalenia wyroska.
Zapalenie wyrostka robaczkowego – prawy dolny kwadrant jamy brzusznej, punkt McBurneya (prawy kolec biodrowy przedni górny z pępkiem) i punkt Lanza (pozioma linia łącząca kolce biodrowe przednie górne).
Choroba Hirschsprunga – choroba wrodzona, olbrzymie rozszerzenie części dystalnej okrężnicy, głównie w obrębie esicy, spowodowana wrodzonym brakiem zwojów ukladu autonomicznego w scianach dystalnych odc jelita grubego.
Biopsja wątroby – za pomocą igły wprowadzanej w linii pachowej pośrodkowej do X przestrzeni międzyżebrowej (nie grozi uszkodzenie płuca/ przebicie jamy opłucnej)..
Podwiązanie tętnicy wątrobowej wspólnej nie pozbawia wątroby krwi utlenowanej, krew dostanie się przez t zoladkową lewa lub t zolądkowo-dwunastniczą do t. Wątrobowej właściwej. Podwiązanie wątrobowej właściwej – martwica.
W przypadku nadciśnienia żyły wrotnej naczynia przypępkowe mogą się powiekszać, a krew cofać z żyły wrotnej na powierzchnię brzucha -> głowa meduzy.
Żółaczka mechaniczna – prowadzi do niej zamknięcie odpływu żółci przez przewody wątrobowe lub przewód żółciowy wspólny i dochodzi do zastoju żółci w wątrobie i przedostanie się jej do krwiobiegu; zażółcenie najlepiej widoczne na gałce ocznej; odbarwienie kału.