Trening fizyczny pacjenta z chromaniem przestankowym stanowi integralną część leczenia zachowawczego obok farmakoterapii i profilaktyki czynników ryzyka.
Modyfikacja czynników ryzyka:
Nie palimy, kontrola cholesterolu poniżej 100 lub 70 jak wysokie ryzyko LDL
140/90 lub 130/80 przy wysokim
Terapia przeciwpłytkowa
HbA1c <7.0%
Jak nie ma ograniczeń funkcjonalnych to monitorujemy i ew ćwiczenia
Jak są, to
A) ćwiczenia kontrolowane plus farmako; jak efekt to ok, jak nie to b)
B) jak wysokie to rewaskularyzacyjne zabiegi i ćwiczenia wcześniej
Mechanizmy poprawy dystansu marszu: ( działanie na przyczynę, a nie tylko zbijanie skutków):
Zwiększenie metabolicznej wydolności oksydacyjnej mięśni szkieletowych (więcej i większe (i aktywniejsze) mitochondria (i ich enzymy))
Korzystne zmiany reologiczne ( marko krążenie – poprawa płynności krwi, bo obniżone st fibrynogenu, spada hematokryt; mikro krążenie – poprawa odkształcalności erytrocytów)
Poprawa funkcji śródbłonka naczyniowego ( podst mechanizm; przyczyna rozwoju proc miażdżycowego; wydala substancje wazodylatacyjne, np. tlenek azotu, prostacyklinę )
Zmiany adaptacyjne obwodowego przepływu krwi – rozwija się krążenie oboczne w następstwie hipoksji ischemicznej
Zmiany biomechaniki marszu ( mało ekonomiczny, utykanie, ograniczone zg podeszwowe) (wydłużenie kroku)
Zmiany percepcji bólu ( endorfiny)
Ocena FMD - metoda pomiary reakcji śródbłonkowej
>7% do 14 u zdrowego człowieka, u pacjentów niewiele, 4%
FMD - Procentowy wzrost średnicy naczynia po ischemii
FMD % =(Średnica n po ischemii – średnica sposzynkowa )/ średnica spoczynkowa x 100%
Zawał w młodszym wieku jest bardziej śmiertelny bo jeszcze nie miało kiedy rozwinąć się krążenie oboczne. ( Badania na psach u których wywoływano niedotlenienie. )
Najlepsze rezultaty w postaci wzrostu dystansu marszu przekraczające 100% można osiągnąć stosując:
Marsz na bieżni / inny marszowy spełniające te kryteria
Częstotliwość 3x/tydz
Interwałowe sesje trwające 30-60 min ( jak boli to schodzi i jak przestanie to od nowa)
Prędkość 2 mile
Długość treningu – od 3 do 6 miesięcy
Intensywność wysiłków: prowadzone do średniego nasilenia bólu
Trening nadzorowany
Skale bólowe:
GARDNER scale (ACSM)
Brak bólu
Pojawienie się dolegliwości
Umiarkowane dolegliwości bólowe od których można jeszcze odwrócić uwagę chorego
Ból dotkliwy, dokuczliwy, od którego nie można już odwrócić uwagi chorego
Maksymalne nasilenie dolegliwości
REGENSTEINER scale
Brak bólu
Pojawienie się dolegliwości
Łagodny ból
Umiarkowany ból
Ciężki silny ból
Trening do maksymalnego zmęczenia jest zły, bo białkomocz, więcej wolnych rodników, zapalenie ogólnoustrojowe, uszkodzenia naczyń.
Trening marszowy o niskiej intensywności wykazuje podobną skuteczność w zakresie poprawy dystansu marszu u chorych z chromaniem przestankowym jak trening o wysokiej intensywności.
Nadzorowany program treningowy realizowany w warunkach domowych wykazuje podobną skuteczność w zakresie poprawy dystansu marszu u chorych z chromaniem przestankowym jak standardowym program nadzorowany prowadzone w warunkach ambulatoryjnych.
Objętość treningu
Optymalny trening ma objętość około 2 tyś min.
1,8 tys min = 3x1x50minx12
Algorytm do diagnozy choroby naczyń dalszych
Indeks kostka ramię - Stosunek ciśnienia na kostce do ciśnienia na ramieniu
Pow 70 lat,
Od 50 lat jak cukrzyca albo pali
Jak objawy w nodze z wysiłku lub zmniejszone funkcjonowanie fizyczne
Zaburzony test waskularyzacji nogi
Badanie ryzyka kardiowaskularyzacyjnego
Prawidłowy ???
TBI toe brachial indeks przy cukrzycy jak większe naczynia są sztywne
Ocena możliwości pacjenta na bieżni
Protokoły przy 2 milach, ze stałym i zmiennym kątem nachylenia bieżni
Gardner – co 2 min o 2 stopnie większe nachylenie
Standard grade – stały kąt 12 %, ( pierwsze chromanie i od niego czas do odmowy)
Lepsze są protokoły stopniowane do celów naukowych, bo nie ma efektu placebo, są bardziej stałe wyniki, wystarczy 22 pacjentów a tam aż 98.
Do testowania wytyczne 3,2 km/h nachylenie 10 % – 12% TACS II
Calculation of METs on the TREADMiLL
METs= {speed x[0.1+(Gradex1.8)]+3.5}/3,5
Trening na bierzni
Tak dobieramy kąt nachylenia, że będzie mógł iść 3-5 min przy bólu lekkim, jak się nauczy do 8 min, to podwyższamy kąt i od nowa. Prędkość 3,2 km /h
Ćwiczenia Burgera – powodują naprzemienne niedokrwienie I przekrwienie czynne kończyn dolnych przez zmianę ich pozycji
Ćwiczenia te składają się z trzech faz stanowiących jeden cykl ćwiczeń, który trzeba powtarzać 2-5 x I ćwiczyć 2-3x dziennie, w obwodowym
1 faza niedokrwienia:
Leżenie tyłem – uniesienie wyprostowanych nóg w górę do kąta 90 st – krążenia stopami i zgięcia grzbietowe i podeszwowe stóp, ruchy rytmiczne aż do uczucia zmęczenia mięśni
2) faza przekrwienia czynnego:
Przejście z leżenia do siadu na krześle lub leżance, pozostanie w tej pozycji 2-3 min
3) faza odpoczynku:
Przejście z siadu do leżenia tyłem z wyprostowanymi nogami. Głębokie oddechy próba rozluźnienia mięśni 2-3 min
Te ćwiczenia też po amputacji w wyniku miażdżycy. Bo są niewydolni na tyle by chodzić w protezie.
FIZYKOTERAPIA - kkd
Jonoforeza – histamina anodowa, jodek potasu 1% katodowa, siarczan magnezu 1 % anodowa
Prąd diadynamiczny, prąd interferencyjny, prąd Traberta, TENS
Ultradźwięki, laseroterapia
Przerywana kompresja pneumatyczna III i IV okres Fontainea; wyższe ciśnienie a krótkotrwałe
Kąpiele radonowe, kwasowęglowe, siarczkowo-siarkowodorowe
Ćwiczenia wg Horodyńskiego
Schemat ten składa się z 4 cz; ogólnousprawniające
Może być stosowany równolegle z innymi metodami usprawniania
Ćwiczenia zawsze wykonujemy do granicy bólu – odpoczynek 2-3 in – powrót do ćw
Stosowane w I okresie Fontaine’a dla typu niedrożności udowo-podkolanowej
I część: ćw oddechowe, ćwi izometryczne m czworogłowego uda, mm pośladkowych, m trójgłowego łydki ( 2 sek napięcia + 4 sek rozluźnienia)
II część: ćw wzmacniające mm tułowia i kończyn – poprawa ukrwienia i ruchomości w stawach
III część: celem jest dokrwienie niedotlenionych tkanek – ćw naczyniowe, przeciwzakrzepowe typu zg/pr, krążenia, ćw podbudzi, naprzemienne wspięcia na palce 20-30 x/min, ćw ud i pośladków wspięcia na palce, półprzysiad, wspięcie, opad na stopy; wypady i wymachy kończyny dolnej chorej w przód lub w bok 20-30 x
IV cz – celem jest relaksacja, rozluźnienie mięśni i wyciszenie organizmu – ćw oddechowe i rozluźniające