Kategorie regionu (są odrębne, ale współzależne):
1) narzędzie badania (region statystyczny)
2) narzędzie działania (region administracyjny)
3) przedmiot poznania (region jako obiektywnie istniejący przedmiot poznania).
Odniesieniem przedmiotowym pojęcia regionu NIE JEST przestrzeń geograficzna.
REGIONALIZACJA: czynność wyodrębniania regionów. Pierwotnie-działanie. Wtórnie: rezultat.
NARZĘDZIE BADANIA
Wyodrębnienie obszarów jednorodnych występowania pewnej cechy lub zespołu istotnych cech, różniących się od sąsiednich obszarów. Jest narzędziem naświetlania czynników problemu, który bez tego byłby mniej zrozumiały.
Region jako narzędzie analizy geo.-ekon. ma charakter formalny, sprowadza się do terytorialnego grupowania zaobserwowanych faktów.
Warunki uznania za region: 1) jednorodność (jednolite i węzłowe)
2)istotność kryteriów.
R.JEDNOLITE: ten sam charakter na całym obszarze (podob. podst. jednostek)
R. WĘZŁOWE: jednorodne ze względu na wewn. strukturę, organizację (powiązania społ-ekon.)
Regionalizacja analityczno-poznawcza -ujawnienie obszarów jednorodnych w zakresie określonych zjawisk.
Algorytm regionalizacji:
1)opracowanie macierzy inf. geogr. (określenie ukł. podst. jedn. przestrz.) 2)estymacji podobieństw między podst. jednostkami przestrzennymi (ocena podob.)
3)grupowania lub podziału regionalnego.
Klasyfikacja przestrzenna: 1)typologiczna - kryterium jednorodności (np. typy przestrzenne ludnościowe) 2)regionalna- jednorodność i przyleganie podst. jednostek (np. region płd.-wsch.)
Regionalizacja strukturalna(region jako obiekt konkretny): *aspekt przestrzenno-ekon. *rozwojowe *ekologiczne *struktury węzłowej
Strukturę regionu tworzy struktura relacyjna, sektorowa i przestrzenna.
Identyfikację (odrebność) regionu wyznaczają: 1)ukształtowanie struktury węzłowej układu osadniczego
2)wys. poziom integracji społ. i kulturowej
3)wys. poziom samoorganizacji 4)charakter domknięcia granic (sieć powiązań wewn.)
Delimitacja regionów: 1)określenie układu hierarchicznego powiązań 2)sprawdzenie jego domknięci.
Granice regionów mają charakter rozmyty, są zbiorem punktów o oszacowanym stopniu przynależności.
NARZ. DZIAŁANIA Obszar stanowiący jednostkę organizacji terytorialnej państwa.(podziały administracji ogólnej i specjalnej). Adm. specjalna-okręgi wyborcze, energetyczne, lasów, diecezje kość., dyrekcje kolejowe.
REGIONALIZM- stan świadomości społecznej lub aktywność gospodarcza, kulturowa, polityczna.
REGION-obszar powierzchni o jednej lub więcej charakterystycznych właściwościach, które nadają mu cechy jedności i wyróżniają spośród otaczających go obszarów. (kulturowy, gospodarczy, morfologiczny, przyrodniczy, fizjograficzny, polityczny itp.)
REGION POLTYCZNY- r. jednoczynnikowy mający czytelne granice (przynależność do państwa, podległość określonej władzy politycznej).
TERYTORIALNOŚĆ układ zachowań, w wyniku których zamieszkana przez człowieka przestrzeń- ludzka ekumena- zostaje podzielona na terytoria.
MORFOLOGIA PAŃSTWA-forma zewnętrzna (wielkość i kształt), struktura wewnętrzna.
OBSZARY RDZENIOWE- (politycznej dominacji, silnej świadomości narodowej, kulturowej, obszary przywództwa ekonomicznego)
obszar w którym lub wokół którego rodzi się państwo. Rozrasta się poprzez powiększanie terytorium rdzenia.
PAŃSTWA UNITARNE-(jedność)
1)jeden silny ośrodek 2)nieznaczne różnice wewn. 3)zwarty kształt teryt. 4)gęste zaludnienie
5) bez izolowanych, mniej produktywnych obszarów 6)jeden centralnie usytuowany obszar rdzeniowy.
PAŃSTWA FEDERALNE -(przymierze) porozumienie pomiędzy różnymi regionami, państwo zróżnicowane etnicznie, rasowo lub kulturowo. Podzielone na mniejsze państwa związkowe (landy, stany) posiadające wspólny rząd.
PAŃSTWO REGIONALNE- państwo, w którym znaczna autonomia została przyznana regionom (decentralizacja), równowaga między p. unitarnym, a federalnym.
Pod względem strukturalnym, wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje regionów: funkcjonalne (węzłowe) i powierzchniowe (jednolite lub formalne). Koncepcja regionu węzłowego opiera się na założeniu powiązania funkcjonalnego obszarów. Natomiast regiony formalne są wyznaczane głównie na podstawie określonych właściwości przyrodniczych.
POLITYCZNO - TERYTORIALNA ORGANIZACJA PAŃSTWAi Podstawowym warunkiem istnienia państwa jest posiadanie własnego terytorium, czyli co najmniej obszarów lądowego i przestrzennego.
Państwo jako organizacja polityczna odnosi się do działalności społecznej, która wiąże się bezpośrednio ze sprawowaniem władzy.