Logika – część filozofii , powstała w starożytności. Przez wieki się zmieniała Przyjęła formę autonomicznej dziedziny. Bliska matematyce. Czołowa postać to Sokrates.

Myśl – każdą myśl możemy poprowadzić w następujących kierunkach:

- źródło

- poparcie np. Dlaczego w to wierzysz? Lub

- implikacje i konsekwencje ( co wynika z tej myśli, praktyczne konsekwencje

Konflikt z innymi myślami ( ktoś może stwierdzić inną tezę ,przeciwstawne poglądy

CZTERY ZASADY MYSLENIA DIALOGICZNEGO :

1. Główne zasady myślenia dialogicznego należy operacjonalizować .Proces ten powinien przebiegać etapami. Operacjonalizacja – wyjaśnienie pojęcia, użycie pojęcia w kontekście

2. Dociekania intelektualne powinny mieć swój początek w zainteresowaniach

3. Jednym z najlepszych sposobów pobudzenia ludzi do myślenia jest zaangażowanie ich w dialog

4. Doskonałe myślenie to myślenie logiczne i oparte na oświadczeniu.

Dociekanie – poszukiwanie wiedzy informacji, prawdy . Dociekanie to zadawanie pytań

Racjonalne dociekanie – dociekanie wg prawidłowych metod oraz efektywnych strategii

Wnioskowanie logiczne – wnioskowanie w którym wniosek nie może nawet być wyobrażony jako fałszywy przyjmując że przesłanki są prawdziwe ( dedukcja )

Możemy wyróżnić cztery typy rozumowań logicznych :

1. Rozumowanie dedukcyjne- wnioskowanie

2. Rozumowanie indukcyjne

3. Rozumowanie przez analogię

4. Rozumowanie przypuszczalnie wiarygodne

ROZUMOWANIE DEDUKCYJNE – od ogółu do szczegółu . Te rozumowania przyjęły postać sylogizmu.

Sylogizm rozumowania dedukcyjnego- 1. Wszyscy ludzie są śmiertelni

2. Sokrates jest człowiekiem

3. Sokrates jest śmiertelny

Rozumowanie niepoprawne- 1. Wszyscy ludzie są śmiertelni

2. Sokrates jest śmiertelny

3. Sokrates jest człowiekiem

Wszystkie A są C C jest B C są A A- zwierzę Prawdziwe muszą być przesłanki

To rozumowanie które było prawdziwe :

1.jesli ktoś czyni pewne rzeczy ,które zazwyczaj czyni kowboj to jest kowbojem

2. ja czynie te rzeczy- dlatego jestem kowbojem

3. Jeśli ktoś jest kobietą i myśli cały czas o kobietach to jest lesbijką. Ja jestem kobietą Myślę cały czas o kobietach Jestem lesbijką

4 kowboj pominął przesłankę ,że nie jest kobietą

ENTYNEMAT – wnioskowanie w którym pominięto jedna lub więcej przesłanek

1. Kruk jest ptakiem

2. Ptaki posiadają skrzydła i pióra

3. Ptak posiada skrzydła i pióra

1. Rodzina Kowalskich mieszka w Pcimiu

2. Wszyscy mieszkańcy Pcimia są hałaśliwi

3. Rodzina Kowalskich jest hałaśliwa

ROZUMOWANIE INDUKCYJNE – od szczegółu do ogółu . Jest ono rozumowanie zawodnym, możemy się pomylić

Fakt 1. Dom A w mojej dzielnicy jest prostopadłościanem

Fakt2. Dom B w mojej dzielnicy jest prostopadłościanem

Fakt 3. Dom C -------------------------II----------------------------------

Fakt 4 wszystkie domy w mojej dzielnicy SA prostopadłościanami

Mamy tu do czynienia z rozumowaniem zawodnym bo zakładam że wszystkie. Czynimy tu uogólnienie. Nie stosujemy tu terminu wnioskowanie.

INDUKCJA WŁAŚCIWA- jest to rozumowanie w którym na podstawie poszczególnych przypadków dochodzimy do stwierdzenia prawa ogólnego , czyli od zbioru zdań jednostkowych A1 jest B, A2 jest B przechodzimy do zdania ogólnego . Każde A jest B. Indukcja staje się bardziej prawdopodobna gdy :

1. Mamy więcej faktów stanowiących podstawę uogólnienia

2. Im mniej podobne są do siebie okoliczności w jakich je stwierdzamy

3. Przypadkowość prób podnosi wartość sprawdzania

Analiza argumentu ( powieść kradzież konia )

1. W nocy w stajni był pies dozorca ( I sąd krok pytający KP )

2. Pies dozorca na nikogo nie szczekał (KP)

3. Stąd pies dozorca nie szczekał na złodzieja( Krok wnioskujący KW z 2 )

4. Jedyna osoba na którą pies nie szczekał był jego pan (KP)

5. Dlatego jedyna osobą na którą nie mógł on szczekać w stajni był jego pan czyli mistrz stajenny ( KW z 4pkt)

6. Stąd złodziejem był mistrz stajenny (KW z 3i 5 )

Przykłady : zakładamy ze przesłanki są prawdziwe

1. Jeżeli zjesz szpinak dostaniesz deser

2. Zjadłeś szpinak

3. Dostaniesz deser.

1. Albo jesteś z nami albo przeciwko (-> alternatywa ) nam

2. Jeżeli byłabyś z nami nie pomogłabyś stronie przeciwnej

3. A zatem jesteś przeciwko nam – stwierdzenie faktu

1. Jednym ze sposobów zatrzymania efektu cieplarnianego jest ochrona lasów tropikalnych, Musimy zatrzymać efekt cieplarniany , Dlatego lasy tropikalne muszą być chronione

Żaden chrześcijanin nie jest politeistą ,gdyż żaden luteranin nie jest politeistą a wszyscy luteranie są chrześcijanami (Zdanie pierwsze jest wnioskiem.)

PODZIAŁ ODPOWIEDZI :

1. Odpowiedź konkluzywna – daje nam informacje które wskazują na to samo w każdej alternatywnej sytuacji ( jednoznacznie )

2. Odpowiedź częściowa – zaprzeczenie np. horoskopy

PODZIAŁ PYTAŃ:

- zasadnicze- podstawowe, główne, dające odpowiedź

- operacyjne – służące uzyskaniu odpowiedzi częściowo informacyjnej

ROZUMOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ nazywamy taki rodzaj podobieństwa , w którym ze stwierdzonego podobieństwa niektórych cech domyślamy się istnienia podobieństwa innych cech . Gdy pewien przedmiot A jest podobny do innego przedmiotu B o tyle, że cechą a, b, c.., pierwszego odpowiadają podobne cechy a’, b’, c’ drugiego a nadto stwierdzamy że A posiada cechę d to przypuszczamy , że B może posiadać dowolną cechę d’. (Rozumowanie z analogii ( np. gdy mnie swędzi to się drapię ))

Ważnym działem w logice są definicje . Sokrates starał się w swych rozmowach dojść do definicji. Definicje mogą się pojawiać w przesłankach . W każdej definicji powinniśmy odwoływać się do najbliższego rodzaju i różnicy gatunkowej (np. teleskop – urządzenie optyczne, służy do obserwacji )

BŁĘDY DEFINIOWANIA

1. Przekątna – odcinek prostej łączący dwa wierzchołki wielokąta – jest to zbyt obszerna definicja, gdyż możemy tu doliczyć boki

2. Odcinek prostej łączący dwa wierzchołki przeciwległej wielokąta – ta definicja jest zbyt ciasna

3. Część linii łącząca dwa przeciwległe wierzchołki wielokąta – zbyt obszerna i zbyt ciasna

4. Odcinek prostej łączący dwa niesąsiadujące ze sobą wierzchołki wielokąta DOBRA DEFINICJA

ROZUMOWANIE PRZYPUSZCZALNIE WIARYGODNE :

1. ZE ZNAKU- wyciągamy wniosek , że jest obecna pewna cecha sytuacji z innej obserwowanej własności ( np. ślady na śniegu)

2. ARGUMENT Z ETOSU- przedstawiamy sąd jako bardziej wiarygodny , ponieważ został on stwierdzony przez osobę o dobrym charakterze ( np. JP2)

3. .Argument z ignorancji – ponieważ określony sąd nie został dowiedziony jako fałszywy (lub odwrotnie ) np. w sądzie

4. Ad. Populum – odwołanie się do popularnych opinii aby uzasadnić wniosek

5. Ad misericordiam – z miłosierdzia- odwołujemy się w naszej argumentacji do współczucia nam

6. Argument z kija – groźba

7. Z autorytetu – argument może być zły na dwa sposoby 1 fałszywe lub nieakceptowane przesłanki 2. Błędne wnioskowanie przesłanki nie prowadzą do wniosków . „ Arystoteles mówi , że ziemia nie porusza się więc ziemia nie porusza się”

A mówi że P ,więc P ( jest to entymemat )

A mówi że P, A jest autorytetem w tej dziedzinie a więc P.

Przypadki argumentów :

1. Niezwyciężony autorytet – gdy odwołanie się do autorytetu wyklucza inne rozważania danej kwestii

2. Nieistotna ekspertyza – polityczne lub ekonomiczne opinie wybitnych fizyków

3. Niezidentyfikowani eksperci – opinia eksperta jest wspominana ale trudno ocenić jej niezawodność ( np. w reklamach )

8. Argument ad personam ( personalny ) robimy zarzut danej osobie . Argument ten może przybrać formę kończącą dyskusję .

Podział ad personam :

- argument bezpośredni- chodzi tu o prawdomówność np. jesteś nieszczery

- ad hominem Lock’a – wykazywanie w bezpośredniej dyskusji sprzeczności logicznej

- argument pośredni tzw okolicznościowy ( wykazujemy że twierdzenia które ktoś przedstawia są niezgodne z jego wcześniejszymi wypowiedziami wykazujemy sprzeczność

- argument ukryte zaangażowanie chcemy wykazać zgodność działań i czynów z okolicznościami – zatrute źródło

- sytuacyjna dyskwalifikacja ( gdy ktoś cos wypowiada nie bierze siebie pod uwagę np. żołnierz stary mówi…. I nie pojedzie na wojnę a jego wnuk tak ) = brak ryzyka i brak wiedzy

Teoria Davida Hume’a- krytyka relacji przyczynowych i indukcji. Pyta on jak mamy rozumieć pojęcie „przyczyna”. Na przyczyna składa się :1) uprzedniość czyli przyczyna zawsze musi poprzedzać skutek, 2)styczność w czasie i przestrzeni- żeby cos było przyczyną musi być w pobliżu skutku, w czasie i przestrzeni 3)konieczność relacji przyczynowo skutkowej . To co nazywamy przyczyną wymusza pojawienie się skutku np. ilekroć A uderzy w B tylekroć B poruszy się. Dwie zasady wg Hume’a 1.zasada determinizmu czyli każda rzecz ma swoja przyczynę każdy skutek też . 2) zasada przyczynowości- podobne skutki pojawiają się przy podobnych przyczynach.

Zasady te wynikają z interpretacji danych SĄDY analityczne to takie w których orzecznik jest zawarty w podmiocie . nie rozszerzają naszej wiedzy np. kula jest okrągła.

Sądy syntetyczne orzecznik nie jest zawarty w podmiocie. Rozszerzają naszą wiedzę np. ziemia jest okrągła( bo kiedyś uważano inaczej).

Karl Popper- ur 1934 Austria. Napisał dzielo Logika odkrycia naukowego. Wg niego właściwa metoda to dedukcja . Każdy dobór faktów jest intencją podmiotu który je zbiera.Teoria Poppera to krytycyzm.

Dwa złudzenia empiryczne wg Poppera 1.cała widza zaczyna się w zmysłach 2. Dane obserwacyjne są weryfikowalne.

Procedura dedukcyjna wg Poppera obejmuje cztery kroki : 1.Formalny- testowanie wewnętrznej niesprzeczności systemu teoretycznego aby zobaczyć czy nie posiada on wewnętrznej sprzeczności 2. Semi-formalny – aksjomatyzacja teorii aby odróżnić jego empiryczne i logiczne składniki 3.Porównywanie- porównywanie nowej teorii z istniejącymi aby określić czy ma ona przewagę nad innymi 4. Empiryczne testowanie- testowanie teorii poprzez sprawdzanie implikacji które z niej wynikają.