Akademia Techniczno – Humanistyczna
Zarządzanie Inżynieria Produkcji
rok akademicki: 2012/2013
semestr: 6
Gospodarka magazynowa
Temat: Rodzaje zapasów magazynowych
Wykonali:
Rodzaje zapasów magazynowych
Zapas jest to określona miarami ilościowymi lub wartościowymi ilość dóbr, które znajduje się w ściśle określonej lokalizacji, nie wykorzystywane w danej chwili, lecz ich obecność pozwoli na osiągnięcie określonych celów magazynowych. Jest także inna definicja, która mówi nam, że zapasy, są to rzeczowe środki obrotowe służące zapewnianiu ciągłości procesów produkcji i dystrybucji. Są to środki zamrożone, angażują środki obrotowe, zajmują powierzchnie magazynową. Nie mogą być zbyt długo przechowywanie bo tracą na wartości.
Zgodnie z definicja można powiedzieć, że zapas towarzyszy procesom logistycznym w sferze zaopatrzenie, produkcji i dystrybucji.
W zależności od charakteru rynków obsługiwanych mogą to być:
Zapasy towarów w sieciach dystrybucji,
Zapasy wyrobów gotowych w magazynie centralnym,
Zapasy zespołów i podzespołów na montażu,
Zapasy surowców i części do produkcji.
W ujęciu logistycznym zapasy przedsiębiorstwa wytwórczego o charakterze rotującym można podzielić na trzy kategorie:
zapasy kupowane,
przetwarzane,
sprzedawane.
Zapas magazynowy – dobro materialne przyjęte fizycznie i dokumentacyjnie do magazynu, zaewidencjonowane i składowane w celu późniejszego wydania dla odpowiedniego wykorzystania.
Ze względu na zarządzanie zapasami, dzielimy je na:
Przeznaczenie zapasu (zapasy surowców, robót w toku, produktów, towarów, materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych)
Powody i przyczyny tworzenia (zapas rotujący, zapas zabezpieczający, zapas sezonowy, zapas strategiczny)
Szybkość obrotu (zapas szybko rotujący i wolno rotujący, zapas zbędny)
Każdy zapas składa się z dwóch podstawowych części”
- zapasu rotującego, który związany jest z dostawami zaspokajającymi bieżące potrzeby odbiorców i systematycznym zużyciem materiałów;
- części nie rotującej zapasu, którą stanowią zapas zabezpieczający i zapas nadmierny.
Zapas maksymalny – poziom zapasu zaplanowany jako wielkość, do której rosnąć może zapas bez konieczności podejmowania działań interwencyjnych. Można go wyrazić w jednostkach ilościowych i wartościowych.
Zapas zabezpieczający – zapas, który służy łagodzeniu efektów różnic między przewidywanym zapotrzebowaniem w cyklu dostaw. Do jego obliczania brane są pod uwagę takie parametry, jak poziom obsługi klienta, możliwe zmiany w zamówieniu.
Te same dobra rzeczowe, w zależności od ich konkretnego przeznaczenia, mogą występować w zapasach różnych faz procesów gospodarczych, stanowiąc np. surowiec, wyrób gotowy, towar. Dlatego właśnie magazyn, w których przechowywany jest zapas, może być zarówno magazynem surowców, magazynem wyrobu gotowego jak i magazynem dystrybucyjnym.
Rodzaj danego zapasu wpływa na charakter magazynu. Podział ze względu na przeznaczenie odpowiada głównie magazynom przemysłowym (surowców, półfabrykatów, opakowań, wyrobów gotowych, materiałów do utrzymania ruchu) oraz dystrybucyjnym (towarów).
Jeżeli większość jest zapasu zabezpieczającego, strategicznego, wolno rotującego lub zbędnego, wtedy w magazynie dominuje składowanie przy niewielkiej manipulacji. Jest to na ogół magazyn rezerw lub zapasów.
W magazynach dystrybucyjnych występuje głównie zapas rotujący o krótkim czasie składowania. Dla efektywnego zarządzania magazynem kluczowe są właściwości fizyko-chemiczne zapasów magazynowych. Dzielimy je na dwie grupy:
- właściwości naturalne – nieagresywne,
- właściwości agresywne (np. palne, wybuchowe, toksyczne).
Ze względu na powyższe właściwości, zapasy dzieli się na dwie grupy:
- wyroby, które są niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska,
- substancje i preparaty chemiczne oraz materiały niebezpieczne, które zagrażają zdrowiu i są niebezpieczne dla środowiska.
O tym jak magazynujemy dane zapasy decydują ich właściwości naturalne. Dzielimy je na:
Wrażliwość na warunki atmosferyczne,
Kształt, wymiar, masa i stan skupienia,
Odporność na piętrzenie,
Właściwości ubytkowe,
Wymagane warunki konserwacji,
Podatność na korozje,
Podatność na samonagrzewanie,
Higroskopijność,
Pyłochłonność.
Przechowywanie – zbiór czynności związanych z zapewnieniem umieszczonym w budowli magazynowej zapasom (dobrom materiałowych) określonych warunków mikroklimatycznych w określonym czasie. Warunki te mają istotny wpływ na zmiany jakościowe materiałów, ale nie są jedynymi, które wpływają na prawidłowe warunki przechowywania.
Warunki przechowywania to zbiór wymagań przechowalniczych w zakresie dopuszczalnym temperatur i wilgotności względnych powietrzna w magazynie, częstotliwości wymiany powietrzna, możliwości wspólnego przechowywania zapasów, dopuszczalnego okresu przechowywania, określające również wymagania dla budowli magazynowej i sposobu składowania. Jest to także zespół czynników i działań, które zapewniają zachowanie cech jakościowych, ilościowych i handlowych magazynowanych dóbr materialnych, bezpieczne warunki pracy, bezpieczeństwo budowli, wyposażenia magazynu i środowiska naturalnego.
Do czynników zapewniających warunki przechowywania dóbr materialnych należą:
Warunki klimatyczne,
Rodzaj przestrzeni magazynowej,
Wymagania konstrukcyjno-budowlane dot. budowli lub przestrzeni magazynowej (rozumiane jako efektywność izolacyjną, która wpływa na ograniczenie stopnia oddziaływania zewnętrznych warunków klimatycznych na warunki panujące wewnątrz budowli magazynowej),
Wymagany rodzaj instalacji w budynku,
Sposób składowania zapasu,
Warunki rozmieszczania zapasów w magazynie,
Warunki kontroli zapasów w okresie przechowywania,
Dopuszczalne okresy przechowywania (maksymalny czas przechowywania zapasów (dóbr materialnych) w określonych warunkach, zapewniający jakości zgodne z obowiązującymi przepisami i odpowiednimi normami przedmiotowymi.
Przykład:
Wyroby przemysłu maszynowego są podatne na korozje, dlatego powinny być przechowywane w magazynach zamkniętych, w których nie składuje się materiałów działających korodująco na metal. Magazyn taki musi mieć instalacje oświetleniowa, grzewczą, wentylacyjną oraz w urządzenia do pomiaru temperatury i wilgotności. Zalecane jest utrzymanie odpowiednich warunków klimatycznych: temp. od 20 do 25 stopni praz wilgotność względną 70% (przy temperaturze 20 stopni). Wyroby nie mogą być ustawione bezpośrednio na podłodze, powinny być składowane na regałach półkowych, a paletowe jednostki ładunkowe w regałach ramowych. Jednostki ładunkowe można piętrzyć w stosy, jeśli określono liczbę warstw piętrzenia. Składowane wyroby powinny być ustawiane minimum od urządzenia grzewczego i od ścian i stropu.