Magazyny, ich rodzaje i

przeznaczenie.

1. Definicje magazynowanie, magazyn.

2. Podstawowe zadania magazynowania.

3. Czynniki warunkujące skuteczne

magazynowanie.

4. Decyzje menedżerskie dot. magazynów.

5. Czynniki brane pod uwagę przy doborze

wyposażenia.

6. Lokalizacja magazynów.

7. Czynniki brane pod uwagę przy ocenie

gospodarki magazynowej.

8. Rodzaje magazynów i ich wyposażenie.

Magazynowanie, można określić jako zespół
czynności związanych z gospodarowaniem
zapasami lub jako organizowanie "wejścia
i wyjścia", "przypływów i odpływów"
towarów w organizacji. Produkty
znajdujące się w magazynach są
w fazie względnego spoczynku, ponieważ
patrząc

z

punktu

widzenia

logistyki,

magazynowanie to niepożądane przerwy
w przepływie tych produktów.

Magazyn

Magazynem nazywamy jednostkę o
charakterze

organizacyjno - funkcjonalnym, która

przeznaczona

jest do składowania wszelkich zapasów.

Magazyn- konstrukcja inżynierska,
przeznaczona

do magazynowania zapasów, uwzględniającymi
w maksymalnym stopniu (przy ich projektowaniu)
podatność magazynową, zapasów.

Podstawowe zadania magazynowania

wg Szczepankiewicza

1. Utrzymywanie zapasów dla potrzeb bieżącej

działalności przedsiębiorstwa,

2. Konfekcjonowanie - zestawianie różnych

produktów różnych wytwórców w jednym
miejscu według zamówień odbiorców,

3. Konsolidowanie - kompletowanie małych partii

towarów w jedną dużą partię wysyłkową,

4. Dekonsolidowanie - rozdzielanie danej partii

towarów na partie mniejsze zgodnie z
zapotrzebowaniem odbiorców.

Czynniki warunkujące skuteczne

magazynowanie

1. Warunki techniczne magazynów jako budynków i

ich przystosowanie do pełnionej funkcji jak i
wyposażenie techniczne magazynów (np. w
odpowiedni sprzęt do rozładunku itp.).

2. Strumienie towarowe (w tym: wielkości dostaw, ich

strukturę, rozkład dostaw w czasie, sposób
załadunku i wyładunku, kontroli jakości dostaw itp.).

3. Czasowy i ilościowy rozkład zapotrzebowania.
4. Organizację (obieg dokumentacji, system

informacji, przygotowanie dostaw, obszary
zadaniowe).

Czynniki mające wpływ na wielkość magazynu:

1. Poziom obsługi klienta.
2. Wielkość obsługiwanego rynku.
3. Liczba sprzedawanych na rynku produktów.
4. Wielkość produktów.
5. System transportu i przeładunku (wewnątrz magazynu).
6. Współczynnik przepustowości.
7. Czas cyklu produkcji.
8. Rozplanowanie magazynu.
9. Wymagana liczba przejść.
10.Strefa biur w zespole magazynowym.
11.Rodzaj stosowanych stojaków i regałów.
12.Poziom i typ popytu.

Decyzje menedżerskie dot. magazynów:

1. Forma własności magazynów

(magazyn własny lub obcy).

2. Powinny być związane z wielkością

oraz lokalizacją magazynów.

3. Wewnętrzna organizacja

magazynów.

Czynniki brane pod uwagę przy

doborze wyposażenia (pytania)

1. Czy sprzęt odpowiada właściwościom przedsiębiorstwa,

również w sytuacji przewidywanych zmian profilu
działalności?.

2. Czy poszczególne elementy wyposażenia są

kompatybilne a także spełniają wymagania stawiane
przez transport zewnętrzny?.

3. Czy wyposażenie umożliwia przyszły rozwój techniczny?.
4. Czy wyposażenie zapewnia odpowiednie współdziałanie

poszczególnych operacji tj. przeciwdziała powstawaniu
tzw. wąskich gardeł w przepływie materiałów?.

(źródło: Encyklopedia Zarządzania Autor: Krzysztof Zaczkiewicz)

LOKALIZACJA MAGAZYNÓW

Lokalizację magazynów, podobnie zresztą jak
lokalizację wszystkich obiektów inwestycyjnych,
opracowuję się w dwóch etapach.
• W pierwszym etapie ustala się tzw.

lokalizację ogólną określaną dla magazynów
na podstawie funkcji, planowanej oraz
istniejącej już sieci magazynów i organizacji
zbytu, lokalizacji produkcji oraz rodzaju
transportu.

• W drugim etapie ustala się

lokalizację szczegółową uzależnioną
od warunków terenowych, jakości i
wielkości terenu przeznaczonego pod
budowę magazynu oraz od warunków
bezpieczeństwa ppoż.

Niezależnie od rodzaju magazynu materiały

muszą

być układane według ustalonego systemu.
Miejsca przechowywania towaru powinny być
rozplanowane tak by:
1. Maksymalnie wykorzystać powierzchnię

magazynową.

2. Zapewnić łatwy dostęp do materiałów.
3. Bezproblemowo utrzymywać czystość w

magazynie.

Podstawowe elementy, które uwzględnia się
przy ustaleniu wielkości powierzchni

magazynu:

1. Wielkość i szybkość obrotu materiałowego.
2. Wielkość zapasów magazynowych.
3. Fizyczne i chemiczne właściwości

materiałów.

4. Sposób ich pakowania.
5. Kształt magazynu.
6. Rozplanowanie miejsc składowych oraz

przejść i przejazdów.

Magazyn składa się z:

1.

Powierzchni składowej netto zajmowanej
przez magazynowany towar.

2.

Powierzchni przeznaczonej do
przyjmowania i wydawania towaru.

3.

Powierzchni komunikacyjnej
przeznaczonej dla przejazdów w
magazynie transportem wewnętrznym.

4.

Powierzchni administracyjno-biurowej i
higieny pracy.

Ważną częścią magazynów jest ich

front

ładunkowy - rampy. Dzielimy je na:
1. Boczne jednostronne przy budynku.
2. Zewnętrzne czołowo-boczne.
3. Zewnętrzne czołowe.
4. Schodkowe, o układzie piłowym.

Ocena magazynu

Ocenę magazynu można przeprowadzić

na

podstawie analizy:
• szybkości obrotu,
• kosztów eksploatacji,
• wydajności pracy,
• wykorzystania powierzchni i pojemności,
• wykorzystania magazynowych urządzeń

mechanicznych.

Kontrola gospodarki

magazynowej

Kontrola prawidłowości gospodarki
materiałowej w magazynie powinna na
sprawdzeniu:
1. Odbioru ilościowego i jakościowego

dostarczonych towarów.

2. Bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
3. Bezpieczeństwa i higieny pracy.
4. Ochrony przed kradzieżą i zniszczeniem.

Rodzaje magazynów:

1. Niskiego składowania - do 4,2 m.
2. Średniego składowania - od 4,2 do

7,2 m.

3. Wysokiego składowania - od 7,2 do

25m.

Magazyny wysokiego składowania - znakomicie sprawdzają się

w

warunkach przemysłu maszynowego w zakładach montażowych,

gdzie

nomenklatura przechowywanych materiałów liczy niejednokrotnie
kilkanaście tysięcy pozycji. Występują jako magazyny zamknięte,
zmechanizowane lub zautomatyzowane w postaci wysokiej
(współcześnie ok. 30 m) jednokondygnacyjnej hali. Są najczęściej
wyposażone w zautomatyzowane manipulatory sterowane
komputerowo. Mogą one pracować w cyklu automatycznym tub
półautomatycznym.

Koszt budowy i wyposażenia magazynu wysokiego składowania jest blisko

pięciokrotnie wyższy

od kosztu budowy i wyposażenia magazynu niskiego składowania.

Magazyny wg szczebli

magazynowania

1.

Magazyny zakładowe (zlokalizowane przy
miejscu wytwarzania danych towarów).

2.

Magazyny centralne (główne magazyny które
otrzymują cały asortyment towarów
wytwarzanych w jego zakładach).

3.

Magazyny regionalne (odciążają niższe i
wyższe szczeble magazynowania, zbliżają
miejsce produkcji do obszaru zbytu).

4.

Magazyny wysyłkowe (najniższy szczebel,
przyporządkowane bezpośrednio rejonowi
sprzedaży).

Podział magazynów w oparciu o różne kryteria:

1) Stan skupienia i podatność

magazynowa ładunków:

• zbiorniki przeznaczone dla towarów ciekłych

i gazowych,

• silosy dla towarów sypkich,
• magazyny uniwersalne do magazynowania

różnych towarów w opakowaniach lub bez
opakowań.

2) Rozwiązania techniczno-budowlane i

stopień zabezpieczenia podatności
magazynowej zapasów:

•

magazyny otwarte - place składowe,

•

magazyny półotwarte - wiaty, szopy itp.,

•

magazyny zamknięte: naziemne (parterowe lub
wielokondygnacyjne, niskiego i wysokiego
składowania), oraz podziemne itp.,

•

magazyny specjalne, np. materiałów łatwo
palnych i wybuchowych, przechowalnie owoców,
chłodnie itp.

3) Stopień wprowadzonej

mechanizacji procesów
magazynowych:

• niezmechanizowane,
• zmechanizowane,
• zautomatyzowane.

4) Funkcja i przeznaczenie

gospodarcze:

• przemysłowe (zaopatrzenia

materiałowego, wyrobów gotowych),

• handlowe (skupu, hurtu, detalu),
• transportowe (spedycyjne,

przewoźników, portów wodnych,
lotniczych),

• usługowe.

Magazyny otwarte - stanowią najtańszy rodzaj
magazynu. Służą do magazynowania produktów
odpornych na działanie czynników

atmosferycznych.

Są to zazwyczaj ogrodzone place, odpowiednio
przygotowane do magazynowania określonych
towarów. W magazynach otwartych składowane są,
materiały pochodzenia mineralnego, wyroby
stalowe i żeliwne, drewno, ceramiczne materiały
budowlane itp.

Magazyny półotwarte - posiadają dach, jedną, dwie
lub trzy ściany. Mogą one stanowić konstrukcję stałą
lub tez mogą być ustawiane czasowo z przenośnych
elementów składanych. Magazyny te zabezpieczają
przechowywane materiały przed bezpośrednim
oddziaływaniem warunków atmosferycznych. W takich
magazynach składowane są towary odporne na zmiany
temperatury lecz wrażliwe na bezpośrednie
oddziaływanie warunków atmosferycznych, np. wyroby
ceramiczne, cement w workach itp.

Magazyny zamknięte - posiadają

pełną budowę

ścian, podłogę, drzwi i niekiedy okna.

Stanowią

one najliczniejszą grupę magazynów.
Do najprostszych zaliczane są

magazyny nie

posiadające żadnego wyposażenia.
W magazynach tych składowane są,

następujące

materiały: nawozy sztuczne, gwoździe,

druty itp.

Magazyny specjalne - przeznaczone są do
składowania określonego rodzaju towaru. Do
tego typu magazynów zalicza się: zbiorniki
stalowe naziemne i podziemne do
magazynowania cieczy (materiałów pędnych,
smoły, asfaltu itp.), silosy do przechowywania
towarów sypkich (np. zbóż, cementu itp.),
spichlerze.

Wyposażenie magazynów

Techniczne wyposażenie

magazynów - jest

istotnym składnikiem infrastruktury

procesów

logistycznych aktywnie wpływających

na

szybkość przepływu materiałów,

wydajność

procesów manipulacyjnych, maszyn i

urządzeń

transportowych.

Techniczne wyposażenie urządzeń transportowych uzależnione jest od:

• wielkości i funkcji jaką spełnia magazyn,
• rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich

podatności transportowej i magazynowej,

• rodzaju opakowania - formy lub stosowanych

jednostek ładunkowych,

• metod składowania,
• sposobu przemieszczania materiałów,
• sposobu i rodzaju przeprowadzanych zabiegów

konserwacyjnych,

• rodzaju zabezpieczeń, np. przed uszkodzeniami

ładunku, przeciwpożarowych itp.

Do technicznego wyposażenia

magazynów zalicza się:

1. Maszyny i urządzenia transportowe:

•  wózki jezdniowe
•  dźwignice
•  przenośniki

2. Urządzenia do składowania:

•  w magazynach otwartych: legary, klamry,

podstawki, stojaki itp.
• w magazynach zamkniętych: regały o różnej
konstrukcji, podstawki, stojaki

3. Urządzenia pomocnicze:

• urządzenia ułatwiające załadunek środków
transportowych: rampy, pomosty ładunkowe, pomosty
wyrównawcze, rampy ruchome itp.

• urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji,
np. palety, paletyzery, nadstawki palet, pojemniki,
foliomaty, jarzma, kontenery, urządzenia do
mocowania ładunków itp.

• urządzenia kontrolno-pomiarowe do określania ilości
i jakości magazynowych zapasów (urządzenia ważące
- wagi określające w sposób dokładny masę produktu;
urządzenia wskaźnikowe, dozowniki - określają, w
sposób przybliżony masę lub objętość ciał)

Automatyczna składowanie

Paletyzacja

PALETYZACJA

Przenośniki

Foliomat

Funkcjonalny podział

zapasów

• Zapas bieżący,
• Zapas w produkcji,
• Zapas sezonowy,
• Zapas bezpieczeństwa,
• Zapas promocyjny,
• Zapas spekulacyjny,
• Zapas martwy.

• Zapas bieżący, który firma zużywa w

toku produkcji i odtwarza w
rutynowym procesie zaopatrywania.

• Zapas w produkcji, są to materiały i

półprodukty w sferze wytwarzania
oraz materiały w drodze.

• Zapas sezonowy, tworzony dla

zaspokojenia popytu w całym roku, a
wytwarzany sezonowo.

• Zapas bezpieczeństwa, zapobiegający

awaryjnym postojom w czasie produkcji.

• Zapas promocyjny, utrzymywany w trakcie

promocji marketingowej i budowany przed
okresem promocji.

• Zapas spekulacyjny, tworzony w oczekiwaniu

na zwyżki cen, zmiany kursu walut.

• Zapas martwy, określany jako zbędny lub

nadmierny, nie przedstawia wartości dla
firmy, która musi się go pozbyć.