Narzędzia chirurgiczne i ich rodzaje

Narzędzia chirurgiczne i ich rodzaje

Narzędzia chirurgiczne, instrumenty chirurgiczne

Narzędzia chirurgiczne, instrumenty chirurgiczne

– ogół specjalistycznych

– ogół specjalistycznych

narzędzi używanych przez chirurga w czasie operacji. Określenie to dotyczy zarówno

narzędzi używanych przez chirurga w czasie operacji. Określenie to dotyczy zarówno

instrumentów używanych w chirurgii miękkiej, jak i twardej. Wykonane są zazwyczaj

instrumentów używanych w chirurgii miękkiej, jak i twardej. Wykonane są zazwyczaj

ze stali nierdzewnej.

ze stali nierdzewnej.

Narzędzia chirurgiczne w XVIII w.

Narzędzia chirurgiczne w XVIII w.

Skalpel

Skalpel

- mały, bardzo ostry nożyk, pierwotnie chirurgiczny, o jednostronnym ostrzu.

- mały, bardzo ostry nożyk, pierwotnie chirurgiczny, o jednostronnym ostrzu.

Często wykonany z węgliku tytanu (TiC) (ze względu na jego twardość). Używany w

Często wykonany z węgliku tytanu (TiC) (ze względu na jego twardość). Używany w

chirurgii do cięcia tkanek miękkich, ale i wszędzie tam, gdzie jego cechy mogą być

chirurgii do cięcia tkanek miękkich, ale i wszędzie tam, gdzie jego cechy mogą być

szczególnie przydatne, np. w modelarstwie, poligrafii.

szczególnie przydatne, np. w modelarstwie, poligrafii.

Większość obecnie używanych skalpeli posiada wymienne, jednorazowe ostrza,

Większość obecnie używanych skalpeli posiada wymienne, jednorazowe ostrza,

osadzane w metalowej rękojeści lub są to jednorazowe narzędzia z metalowym

osadzane w metalowej rękojeści lub są to jednorazowe narzędzia z metalowym

ostrzem osadzonym w plastikowej rączce.

ostrzem osadzonym w plastikowej rączce.

Różne typy skalpeli. Ostatni po prawej to lancet

Lancet

Lancet

- mały nóż chirurgicny o obustronnym ostrzu, posiadającym wybrzuszenie.

- mały nóż chirurgicny o obustronnym ostrzu, posiadającym wybrzuszenie.

Stosowany do nacięć w celach drenażu.

Stosowany do nacięć w celach drenażu.

Nożyczki chirurgiczne

Nożyczki chirurgiczne

– narzędzie chirurgiczne służące do cięcia tkanek miękkich

– narzędzie chirurgiczne służące do cięcia tkanek miękkich

lub materiału szewnego, tj. nici chirurgicznych. Nożyczki mogą być różnej wielkości,

lub materiału szewnego, tj. nici chirurgicznych. Nożyczki mogą być różnej wielkości,

proste lub odgięte, z tępymi lub ostrymi czubkami. Najczęściej używane są nożyczki

proste lub odgięte, z tępymi lub ostrymi czubkami. Najczęściej używane są nożyczki

typu Mayo.

typu Mayo.

Jeden z rodzajów nożyczek chirurgicznych

Nóż diatermiczny

Nóż diatermiczny

(

(

termokauter

termokauter

) - stosowany w chirurgii nóż elektryczny, będący

) - stosowany w chirurgii nóż elektryczny, będący

rodzajem dwubiegunowej diatermii, której elektroda czynna w kształcie noża lub pętli

rodzajem dwubiegunowej diatermii, której elektroda czynna w kształcie noża lub pętli

służy do przecinania i przyżegania tkanek. Wytwarzana duża ilość ciepła powoduje

służy do przecinania i przyżegania tkanek. Wytwarzana duża ilość ciepła powoduje

koagulację tkanek tkankowych i jednocześnie zamknięcie światła naczyń

koagulację tkanek tkankowych i jednocześnie zamknięcie światła naczyń

krwionośnych, co powoduje znikomą utratę krwi podczas zabiegu operacyjnego.

krwionośnych, co powoduje znikomą utratę krwi podczas zabiegu operacyjnego.

Imadło chirurgiczne

Imadło chirurgiczne

- jest

- jest

narzędziem za pomocą którego chirurg trzyma igłę w

narzędziem za pomocą którego chirurg trzyma igłę w

trakcie zakładania szwów. Dodatkowo służy też do wiązania końcówek nici

trakcie zakładania szwów. Dodatkowo służy też do wiązania końcówek nici

chirurgicznych, tzw. wiązanie szwów na narzędziu.

chirurgicznych, tzw. wiązanie szwów na narzędziu.

Imadła posiadają różne kształty i rozmiary w zależności od rodzaju szytych tkanek i

Imadła posiadają różne kształty i rozmiary w zależności od rodzaju szytych tkanek i

używanych nici chirurgicznych. Najpowszechniejsze w użyciu są imadła typu Mathieu

używanych nici chirurgicznych. Najpowszechniejsze w użyciu są imadła typu Mathieu

i Hegara. Dzieli je się na modele z twardymi, lub miękkimi wkładkami. Te pierwsze są

i Hegara. Dzieli je się na modele z twardymi, lub miękkimi wkładkami. Te pierwsze są

trwalsze, ponieważ lepiej znoszą trzymanie igły (wykonane są z twardszego metalu).

trwalsze, ponieważ lepiej znoszą trzymanie igły (wykonane są z twardszego metalu).

Imadło chirurgiczne typu Hegara

Kleszczyki chirurgiczne

Kleszczyki chirurgiczne

–

–

narzędzie chirurgiczne służące do zamknięcia światła

narzędzie chirurgiczne służące do zamknięcia światła

naczynia krwionośnego lub jelita w celu zapobieżenia wydostania się jego treści.

naczynia krwionośnego lub jelita w celu zapobieżenia wydostania się jego treści.

Wykonane ze stali nierdzewnej.

Wykonane ze stali nierdzewnej.

Wyróżnia się kleszczyki twarde typu

Wyróżnia się kleszczyki twarde typu

pean

pean

i

i

kocher

kocher

(takie jak

(takie jak

pean

pean

ale na końcu z

ale na końcu z

ząbkami) i miękkie typu

ząbkami) i miękkie typu

klem

klem

.

.

Rodzaje kleszczyków typu

Rodzaje kleszczyków typu

klem

klem

:

:



naczyniowe

naczyniowe



jelitowe

jelitowe

Szczypczyki chirurgiczne, pęseta chirurgiczna

Szczypczyki chirurgiczne, pęseta chirurgiczna

– instrument chirurgiczny

– instrument chirurgiczny

zakończony ostrymi ząbkami umożliwiającymi mocne podtrzymanie tkanek zwłaszcza

zakończony ostrymi ząbkami umożliwiającymi mocne podtrzymanie tkanek zwłaszcza

przy ich zszywaniu. Nie używa się jej do szycia delikatnych narządów, bo może je

przy ich zszywaniu. Nie używa się jej do szycia delikatnych narządów, bo może je

pokaleczyć.

pokaleczyć.

Szczypczyki chirurgiczne (przykład)

Szczypczyki anatomiczne

Szczypczyki anatomiczne

,

,

szczypczyki chirurgiczne anatomiczne

szczypczyki chirurgiczne anatomiczne

,

,

pęseta

pęseta

anatomiczna

anatomiczna

– instrument chirurgiczny zakończony delikatnymi poprzecznymi

– instrument chirurgiczny zakończony delikatnymi poprzecznymi

prążkami umożliwiającymi delikatne podtrzymanie narądów przy ich zszywaniu lub

prążkami umożliwiającymi delikatne podtrzymanie narądów przy ich zszywaniu lub

oglądaniu.

oglądaniu.

Szczypczyki anatomiczne (przykład)

Gwóźdź chirurgiczny

Gwóźdź chirurgiczny

– wykonany ze stali nierdzewnej element służący do

– wykonany ze stali nierdzewnej element służący do

leczenia złamań głównie kości długich, poprzez:

leczenia złamań głównie kości długich, poprzez:



unieruchomienie nastawionych odłamów kostnych, do czasu powstania zrostu, a

unieruchomienie nastawionych odłamów kostnych, do czasu powstania zrostu, a

następnie usunięcie gwoździa

następnie usunięcie gwoździa



zastosowanie gwoździa podczas nastawiania złamania, w wyciągach

zastosowanie gwoździa podczas nastawiania złamania, w wyciągach

bezpośrednich.

bezpośrednich.

Gwoździe chirurgiczne mają różne kształty i wymiary, dostosowane do długości

Gwoździe chirurgiczne mają różne kształty i wymiary, dostosowane do długości

i średnicy kości.

i średnicy kości.

Przykładami gwoździ chirurgicznych są:

Przykładami gwoździ chirurgicznych są:

1.

1.

gwóźdź Küntschera

gwóźdź Küntschera

– stanowi spiczasto zakończony element o przekroju U- albo

– stanowi spiczasto zakończony element o przekroju U- albo

V-kształtnym, po przeciwnej stronie zakończony niewielkim otworem ułatwiającym

V-kształtnym, po przeciwnej stronie zakończony niewielkim otworem ułatwiającym

wyciąganie, używany w śródszpikowym zespalaniu złamań trzonów kości długich

wyciąganie, używany w śródszpikowym zespalaniu złamań trzonów kości długich

2.

2.

gwóźdź Nyströma

gwóźdź Nyströma

– pręt o kwadratowym przekroju, posiadający żłobienia na

– pręt o kwadratowym przekroju, posiadający żłobienia na

bokach, nagwintowany u podstawy; stosowany do zespalania złamań szyjki kości

bokach, nagwintowany u podstawy; stosowany do zespalania złamań szyjki kości

udowej

udowej

3.

3.

gwóźdź Smitha-Petersena

gwóźdź Smitha-Petersena

– posiada centralny kanał przepuszczający drut

– posiada centralny kanał przepuszczający drut

Krischnera, ma trzy podłużne listewki o ostrych krawędziach rozmieszczone co

Krischnera, ma trzy podłużne listewki o ostrych krawędziach rozmieszczone co

120°, używany do zespalania złamań szyjki kości udowej

120°, używany do zespalania złamań szyjki kości udowej

4.

4.

gwóźdź Steinmanna

gwóźdź Steinmanna

– sztywny pręt jednostronnie zaostrzony, przeprowadzany

– sztywny pręt jednostronnie zaostrzony, przeprowadzany

w kierunku poprzecznym przez kość piętową, guzowatość piszczeli albo nadkłykcie

w kierunku poprzecznym przez kość piętową, guzowatość piszczeli albo nadkłykcie

kości udowej, po wprowadzeniu do kości uderzeniami młotka łączony jest na

kości udowej, po wprowadzeniu do kości uderzeniami młotka łączony jest na

końcach z ramionami klamry wyciągowej.

końcach z ramionami klamry wyciągowej.

Raspator

Raspator

-

-

to narzędzie chirurgiczne służące do oddzielania okostnej od

to narzędzie chirurgiczne służące do oddzielania okostnej od

kości. Przybiera różnorodne formy w zależności od obszaru w którym ma być

kości. Przybiera różnorodne formy w zależności od obszaru w którym ma być

stosowany, jednak generalnie ma kształt dłuta lub bardzo małej łyżki.

stosowany, jednak generalnie ma kształt dłuta lub bardzo małej łyżki.

Trepan

Trepan

– narzędzie chirurgiczne kształtu cylindrycznego, którego koniec ma

– narzędzie chirurgiczne kształtu cylindrycznego, którego koniec ma

kształt okrężnej piły, służący do wywiercania okrągłego otworu w kości lub w innej

kształt okrężnej piły, służący do wywiercania okrągłego otworu w kości lub w innej

tkance przez ucisk z jednoczesnym obracaniem. Za pomocą trepana wykonuje się np.

tkance przez ucisk z jednoczesnym obracaniem. Za pomocą trepana wykonuje się np.

trepanobiopsję szpiku, trepanację czaszki.

trepanobiopsję szpiku, trepanację czaszki.

Dawny rodzaj trepanu

Trepan ręczny z różnymi końcówkami

Trokar

Trokar

- narzędzie chirurgiczne w kształcie prowadnicy rurowej (kaniula), w

- narzędzie chirurgiczne w kształcie prowadnicy rurowej (kaniula), w

której umieszczony jest stalowy trzpień (mandryn, obturator) o ostrym bądź tępym

której umieszczony jest stalowy trzpień (mandryn, obturator) o ostrym bądź tępym

zakończeniu. Trokary stosuje się w chirurgii endoskopowej w celu wytworzenia kanału

zakończeniu. Trokary stosuje się w chirurgii endoskopowej w celu wytworzenia kanału

przez powłoki ciała do jamy otrzewnej, jamy opłucnej, przestrzeni zaotrzewnowej

przez powłoki ciała do jamy otrzewnej, jamy opłucnej, przestrzeni zaotrzewnowej

bądź części ciała. Po osadzeniu trokaru usuwa się mandryn, a pozostawiona

bądź części ciała. Po osadzeniu trokaru usuwa się mandryn, a pozostawiona

metalowa kaniula jest wykorzystywana jako port umożliwiający wprowadzanie

metalowa kaniula jest wykorzystywana jako port umożliwiający wprowadzanie

narzędzi endoskopowych. Kaniule trokaru posiadają na końcach uszczelki

narzędzi endoskopowych. Kaniule trokaru posiadają na końcach uszczelki

zapobiegające ucieczce gazu wprowadzonego do jamy ciała w celu utrzymania odmy.

zapobiegające ucieczce gazu wprowadzonego do jamy ciała w celu utrzymania odmy.

Techniki endoskopowe najczęściej stosuje się w operacjach na narządach jamy

Techniki endoskopowe najczęściej stosuje się w operacjach na narządach jamy

brzusznej (laparoskopii). W weterynarii trokar można stosować w celu upuszczenia

brzusznej (laparoskopii). W weterynarii trokar można stosować w celu upuszczenia

gazów przy wzdęciach (np. przy wzdęciu żwacza u bydła).

gazów przy wzdęciach (np. przy wzdęciu żwacza u bydła).

Trokar

Osteotom lub dłuto kostne

Osteotom lub dłuto kostne

– narzędzie chirurgiczne w kształcie dłuta i

– narzędzie chirurgiczne w kształcie dłuta i

działające na tej samej zasadzie, które służy do przecinania kosci.

działające na tej samej zasadzie, które służy do przecinania kosci.

Hak Farabeufa

Hak Farabeufa

- to rodzaj haka chirurgicznego używanego przy preparowaniu

- to rodzaj haka chirurgicznego używanego przy preparowaniu

powłok, głównie tkanki podskórnej i mięśni. Nazwa pochodzi od francuskiego chirurga

powłok, głównie tkanki podskórnej i mięśni. Nazwa pochodzi od francuskiego chirurga

Louisa Huberta Farabeufa

Louisa Huberta Farabeufa

Nici chirurgiczne i metody szycia

Nici chirurgiczne i metody szycia

W zależności od rodzaju szytej tkanki używane są nici różnej grubości,

W zależności od rodzaju szytej tkanki używane są nici różnej grubości,

oznaczanych cyframi ( np. 7-0 (najcieńszy), 6-0, 5-0,..., 0, 1, itd.). Nić jest nawlekana

oznaczanych cyframi ( np. 7-0 (najcieńszy), 6-0, 5-0,..., 0, 1, itd.). Nić jest nawlekana

na ucho igły chirurgicznej bądź w nią fabrycznie wtapiana.

na ucho igły chirurgicznej bądź w nią fabrycznie wtapiana.

Rodzaje szwów

Rodzaje szwów

1.

1.

wchłanialne

wchłanialne



naturalne (catgut, catgut chromowany)

naturalne (catgut, catgut chromowany)



syntetyczne (jedno- lub wielowłóknowe, np. kwas poliglikolowy, poliglaktyna)

syntetyczne (jedno- lub wielowłóknowe, np. kwas poliglikolowy, poliglaktyna)

2.

2.

niewchłanialne

niewchłanialne



jednowłóknowe syntetyczne (poliamid, poliester, polipropylen)

jednowłóknowe syntetyczne (poliamid, poliester, polipropylen)



wielowłóknowe

wielowłóknowe



naturalne (len, jedwab)

naturalne (len, jedwab)



syntetyczne (poliamid, poliester)

syntetyczne (poliamid, poliester)



metalowe (stal)

metalowe (stal)

Metody szycia ran

Metody szycia ran



szew pojedynczy węzełkowy

szew pojedynczy węzełkowy



szew poziomy materacowy

szew poziomy materacowy



szew pionowy materacowy

szew pionowy materacowy



szew ciągły

szew ciągły



szew ciągły przekładany

szew ciągły przekładany



szew ciągły poziomy materacowy

szew ciągły poziomy materacowy



szew śródskórny

szew śródskórny

Szew pojedynczy
węzełkowy

Szew
materacowy
pionowy

Szew
materacowy
poziomy

Szew śródskórny

Metody zastosowania szwów podczas leczenia ran

Metody zastosowania szwów podczas leczenia ran

Szew pierwotny rany

Szew pierwotny rany

Stosowany w leczeniu ran ciętych nie zakażonych, których brzegi są dobrze

Stosowany w leczeniu ran ciętych nie zakażonych, których brzegi są dobrze

dopasowane. Może być również zastosowany po zabiegu pierwotnego wycięcia rany.

dopasowane. Może być również zastosowany po zabiegu pierwotnego wycięcia rany.

Celem takiego leczenia jest skrócenie okresu gojenia i zmniejszenie wielkości blizny.

Celem takiego leczenia jest skrócenie okresu gojenia i zmniejszenie wielkości blizny.

Odroczone zszycie rany

Odroczone zszycie rany

Stosowany w razie braku pewności co do jałowości rany lub jej wystarczającego

Stosowany w razie braku pewności co do jałowości rany lub jej wystarczającego

ukrwienia. Po oczyszczeniu ranę zostawia się otwartą (z jałowym opatrunkiem) na 24-

ukrwienia. Po oczyszczeniu ranę zostawia się otwartą (z jałowym opatrunkiem) na 24-

72 godz., jeżeli rana goi się prawidłowo można ją zamknąć.

72 godz., jeżeli rana goi się prawidłowo można ją zamknąć.

Szew wtórny rany

Szew wtórny rany

Stosowany po wtórnym wycięciu rany odroczonej lub wcześniej zakażonej po

Stosowany po wtórnym wycięciu rany odroczonej lub wcześniej zakażonej po

ustąpieniu zakażenia. Gdy występuje ziarninowanie wykonywane jest wycięcie tkanek

ustąpieniu zakażenia. Gdy występuje ziarninowanie wykonywane jest wycięcie tkanek

martwiczych i następnie założenie szwów.

martwiczych i następnie założenie szwów.

Catgut

Catgut

- (najprawdopodobniej od ang. cattle - bydło, gut - jelito), struna

- (najprawdopodobniej od ang. cattle - bydło, gut - jelito), struna

chirurgiczna - włókno wytwarzane z baranich lub kozich jelit charakteryzujące się

chirurgiczna - włókno wytwarzane z baranich lub kozich jelit charakteryzujące się

dobrymi właściwościami mechanicznymi, ulegające biodegradacji. Stosowane w

dobrymi właściwościami mechanicznymi, ulegające biodegradacji. Stosowane w

chirurgii. W Europie wprowadzone w XIX wieku przez angielskiego chirurga Josepha

chirurgii. W Europie wprowadzone w XIX wieku przez angielskiego chirurga Josepha

Listera. Obecnie zastępowane przez włókna poliglikolowe.

Listera. Obecnie zastępowane przez włókna poliglikolowe.