Organizację tworzą dwie lub też więcej osób.

Istota organizacji : pomimo wielu różnic jakie istnieją w organizacji, można wyróżnić cztery podstawowe wspólne elementy każdej organizacji, którymi są :

- ludzie

- cele

- struktura organizacyjna – stanowi swoisty układ określający sposób, w jaki dzieli się działania organizacji, grupuje i koordynuje ich wykonanie.

- zarządzanie – proces świadomego i ustawicznego kształtowania organizacji

Przedsiębiorstwo - stanowi wyodrębnioną z całej gospodarki narodowej jednostkę gospodarczą, społeczną i techniczną, utworzoną w celu trwałego zarobkowego zaspokajania potrzeb osób trzecich na rynku. Kierownictwo tej jednostki podejmuje decyzje samodzielnie i na własne ryzyko.

Zarządzanie – jest procesem, w którym wszyscy kierownicy podejmują cztery rodzaje wzajemnie powiązanych działań, prowadzących do osiągnięcia pożądanych celów. Działaniami tymi są:

- planowanie

- organizowanie

- przewodzenie

- kontrolowanie

Planowanie – proces ustalania celów i odpowiednich działań, aby je osiągnąć.

Organizowanie - proces porządkowania i przydzielania pracy, uprawnień decyzyjnych i zasobów poszczególnym członkom organizacji w taki sposób, aby móc realizować jej cele

Przewodzenie – polega na kierowaniu pracownikami, wywieraniu na nich wpływu i motywowaniu ich w taki sposób, aby wykonali powierzone im zadanie.

Kontrolowanie – proces zmierzający do zapewnienia, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi.

Organizacja jest ustrukturyzowana, czyli w pewien sposób uporządkowana systemem składającym się z podsystemów.

Podsystemami organizacji są:

- podsystem celów i wartości – określający misję, jaką organizacja spełnia w stosunku do otoczenia, w którym działa, jak i również w stosunku do swoich uczestników

- podsystem psychospołeczny – obejmuję motywację postawy, wartości, kulturę uczestników organizacji oraz więzi społeczne występujące pomiędzy nimi

- podsystem struktury – obejmuje formalne zasady podziału zadań, uprawnień, informacji oraz władzy i odpowiedzialności w organizacji

- podsystem techniczny – w skład wchodzą stosowane w organizacji technologie, umiejętności (know-how), maszyny, urządzenia, budynki.

- podsystem zarządzania - obejmuje mechanizmy koordynacji i uwzględniania pozostałych podsystemów w procesach podejmowania decyzji

Systemowy charakter organizacji – pewien poziom wewnętrznej spójności i wzajemnego dostosowania części oznacza, że zmiana w jednym z podsystemów powinna wywołać zmiany w pozostałych podsystemach.

Otoczenie przedsiębiorstwa – zbiór określonych elementów, które nie należą do przedsiębiorstwa, a których zmiana właściwości może spowodować zmiany sytuacji przedsiębiorstwa. Zatem składniki otoczenia oddziałują na przedsiębiorstwo, a ono oddziałuje na otoczenie.

Zasadnicze składowe otoczenie – to otoczenie bliższe i dalsze. Bliższe obejmuje wszystkie elementy, z którymi przedsiębiorstwo jest w bezpośrednich stosunkach, np: dostawcy, konkurenci.

Otoczenie dalsze stanowią te elementy, z którymi przedsiębiorstwo realizuje stosunki pośrednie, np: system pracy.

Elementy otoczenia dalszego:

- otoczenie ekonomiczne – rozwój rynków branżowych, na których działa firma

- otoczenie technologiczne – tempo innowacji, szybkość rozwoju technicznego

- otoczenie polityczno-prawne – przepisy prawne, polityka państwa

- otoczenie społeczno-kulturowe – religia, media, moda

- otoczenie demograficzne – dochody społeczeństwa, miejsce zamieszkania

- otoczenie naturalne – klimat, położenie wody, grunt, gleba

Elementy otoczenia bliższego ( mikrootoczenia ):

- nabywcy, dostawcy, konkurenci, przedsiębiorcy

Zasoby przedsiębiorstwa – wszystko to, co pozostaje do dyspozycji organizacji, co może wpływać na jej funkcjonowanie.

Model funkcjonowania przedsiębiorstwa:

Dawca informacji : odbiorca oferty organizacji

| |

| |

Klient Zasoby Działalność Oferta Klient

Zasoby przedsiębiorstwa: Materialne i Niematerialne.

Zasady przedsiębiorstwa:

Przewaga nad konkurentami

|

Oferta

|

Zasoby

Organizacja powinna stale realizować działania związane z monitorowaniem stanu zasobów, aby być w stanie zidentyfikować te, które w największym stopniu przyczyniają się do powstania jej mocnych stron generujących przewagę nad konkurencją.

Ponadto organizacja musi stale realizować działania mające na celu identyfikację jej słabych stron, aby wiedzieć, w jakich zasobach tkwi przyczyna słabości, które stwarzają okazję do ataku ze strony konkurentów.

Punktem wyjścia budowania konkurencyjności organizacji powinno być wygenerowanie możliwie pełnej usystematyzowanej listy zasobów pogrupowanych w ramach wyodrębnionych tzw. sfer funkcjonalno-zasobowych. Przykłady:

- sfera produkcji

- sfera marketingu

- sfera finansów

- sfera organizacji zarządzania

Planowanie a zmiany w otoczeniu

W celu zmniejszenia poziomu niepewności, ryzyka towarzyszących prowadzeniu działalności przedsiębiorstwa, należy permanentnie analizować to, co się dzieje w jego otoczeniu.

Analiza otoczenia to systematyczny przegląd, diagnoza i prognoza wszystkich aspektów otoczenia, które wpływają lub mogą wpływać na działalność przedsiębiorstwa.

Rozwój każdej działalności gospodarczej wymaga ciągłego analizowania zjawisk zachodzących na rynku.

Analiza rynku – ma na celu rozpoznanie możliwości i warunków przedsiębiorstwa. Głównym obiektem analizy jest więc uprzednio poprawnie zdefiniowany rynek, na którym działalność przedsiębiorstwa jest lub też może być prowadzona.

Analiza potencjału przedsiębiorstwa – odpowiada na pytanie, jak w najlepszy sposób wykorzystać takie zasoby, jak środki finansowe, kwalifikacje pracowników, doświadczenie, aby jak najlepiej wykorzystać to w otoczeniu przedsiębiorstwa.

Metodą służącą ocenie sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa jest analiza SWOT polegająca na określeniu słabych i mocnych stron organizacji oraz zewnętrznych szans i zagrożeń tworzonych przez otoczenie.

Punktem wyjścia analizy SWOT jest znalezienie odpowiedzi na pytanie:

- jacy jesteśmy ?

- jakie jest obecnie przedsiębiorstwo, jakie są jego silne i słabe strony ?

- z jakimi zagrożeniami musi się liczyć przedsiębiorstwo, a jakie szanse może wykorzystać?

Mocne i słabe strony :

- mocne strony przedsiębiorstwa to przede wszystkim jego unikalne zasoby lub inne aspekty wyróżniające je w sposób pozytywny na tle konkurencji

- słabe strony przedsiębiorstwa to te aspekty, które ograniczają obecną sprawność przedsiębiorstwa lub mogą blokować jego rozwój w przyszłości. (Wypadają negatywnie na tle konkurencji)

Analizy mocnych i słabych stron nie należy przeprowadzać w próżni.. Jeśli oceniamy silne i słabe strony przedsiębiorstwa, musimy wiedzieć, względem czego dokonujemy wartościowania, czyli do czego się porównujemy. Najlepszym sposobem jest potraktowanie głównego konkurenta jako punktu odniesienia.

- szanse rynkowe to wszystkie zjawiska, które pojawiają się w otoczeniu i które są korzystne dla przedsiębiorstwa, jeśli dobrze je wykorzysta

- zagrożenia to pozostałe zjawiska powstałe w związku z niekorzystnym trendem lub rozwojem wypadku w otoczeniu

Misja przedsiębiorstwa

Misja to zestaw wartości akcentujący specyficzną rolę danej organizacji na Recz otoczenia, a tym samym uzasadniających jej istnienie. Misja określa nie tylko powód istnienia organizacji, ale także ogólny zarys jej rangi.

Można powiedzieć, że misja jest precyzyjnym wyrażeniem – w języku zrozumiałym dla pracowników i otoczenia – dalekosiężnych zamiarów i aspiracji przedsiębiorstwa.

Misja przedsiębiorstwa:

- musi być ukierunkowana rynkowo (powinna dokładnie określać rynek, na których działa lub zamierza działać)

- musi spełniać postulat realności (założenie misji nie powinny być ani zbyt obszerne, gdyż będą wtedy niemożliwe do spełnienia, ale też zbyt wąskie ponieważ będą one wówczas za bardzo ograniczać zakres działania przedsiębiorstwa)

- musi być szczegółowa (założenia misji powinny być na tyle szczegółowe, aby określić główne kierunki działania przedsiębiorstwa, zostawiając jednak przy tym menadżerom pewien margines swobody)

- musi być motywacyjna (misja motywuje każdego pracownika przedsiębiorstwa do osiągnięcia w swojej dziedzinie sukcesu)

Formułowanie celów przedsiębiorstwa

Cel to określony przedmiotowo i podmiotowo przyszły, pożądany stan lub rezultat działania organizacji możliwy, przewidziany do osiągnięcia w określonym przedziale czasu.

Podstawowe funkcje celów:

- są miarą skuteczności działań (formułowanie celów jest powiązane z mechanizmem oceny i kontroli )

- stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w organizacji

- mogą być źródłem motywacji pracowników (konkretnie sformułowane cele o odpowiednim stopniu trudności powiązane z nagrodą działająco mobilizująco na pracowników)

Każda organizacja formułuje cel główny oraz cele pomocnicze (cząstkowe).

Cel główny to taki złożony stan rzeczy, dla którego osiągnięcia warto podjąć określane działania.

Cele pomocnicze wspomagają cel główny.

Wśród głównych kategorii celów, wyróżnia się cele rynkowe (marketingowe) oraz cele finansowe. Cele finansowe w odróżnieniu od celów marketingowych zawsze są kategorią mierzalną, są łatwe do identyfikacji,(stąd ich klarowność, łatwość prowadzenia kontroli realizacji planu), co określa ich wysoką przydatność w zarządzaniu.

Cele strategiczne to perspektywiczne zamierzenia kierownictwa organizacji optymalizujące wykorzystanie jej potencjału i sytuujące ją na korzystnej pozycji w przyszłości.

Przy formułowaniu celów należy przestrzegać zasady SMART, która określa, jakie cele powinny być.

S – specific - konkretne

M – measurable - mierzalne

A – acceptable - akceptowanie

R – realistic - realistyczne

T – time bounded - określane w czasie