Contras, Tupac Amaru,
Świetlisty Szlak - terroryści
czy „rycerze wolności”?
Odrodzenie lewicy
Większość struktur uznawanych przez USA za terrorystyczne, działających na terenie Ameryki Łacińskiej ma swoje korzenie w ruchach lewicowych.
Odrodzenie lewicowe, które obserwujemy na terenie Ameryki Południowej sięga roku 1989.
Pojawiło się wraz z upadkiem systemu komunistycznego w Europie Środkowej i Wschodniej oraz systematycznym spadkiem zainteresowania USA tym rejonem świata.
Lewicowi przywódcy Ameryki Łacińskiej
Do końca XX wieku większość prezydentów była umiarkowana w poglądach i zachowawcza w działaniach:
Paz Zamora w Boliwii (1989-1993),
César Gaviria Trujillo (1990-1994) i Ernesto Samper Pizano w Kolumbii (1994-1998),
Figueres w Kostaryce (1994-1998),
wszyscy prezydenci Chile od 1990
Lewicowi przywódcy cd.
Zmiany przyniosło zwycięstwo w wyborach prezydenckich w Wenezueli radykała Hugo Chaveza w 1999.
2003 - w Brazylii wygrał Luiz Inacio Lula da Silva oraz Nestor Kirchner w Argentynie;
2004 - Martin Torrijos w Panamie;
2005 - Tabare Vazquez w Urugwaju;
2006 - Evo Morales w Boliwii, Michelle Bachelet w Chile, Alan Garcia Perez w Peru, Manuel Zelaya w Hondurasie, Rene Preval w Haiti;
2007 - Daniel Ortega w Nikaragui, Rafael Correa w Ekwadorze,
Nestor Kirchner został zastąpiony przez swoją żonę, Cristinę Fernandez de Kirchner;
2008 - Fernando Lugo w Paragwaju;
2009 – Mauricio Funes w Salwadorze
Wraz z Raulem Castro na Kubie daje to piętnastu prezydentów, z czego przynajmniej pięciu o radykalnych poglądach.
Contras
Antyrządowa partyzantka walcząca w Nikaragui przeciwko reformom, które wprowadzali Sandiniści i ich sojusznicy.
Miała swoje bazy w Hondurasie i Kostaryce.
Jej początki sięgają formacji paramilitarnych przeciwnych dyktaturze Somozy znanych jako Militia Populares Anti-Sandinistas (Milpistas).
Przywódcy to Pedro Joaquin Gonzales Chamorra oraz German Pomares Ordenheza.
Poważną siłą zasilającą szeregi wrogów rewolucji sandinistowskiej były indiańskie grupy etniczne chcące ukarać rząd za odrzucenie ich próśb o autonomię.
Na południu kraju działał założony w 1982 Sojusz Rewolucyjno-Demokratyczny (ARDE) pod dowództwem Edena Pastory.
Była nielegalnie wspierana przez USA (afera Iran-Contras) w okresie prezydencji Ronalda Reagana.
Contras
Rozmowy o zakończeniu wojny domowej toczyły się w latach 1988-1990
23 marca 1988 w Sapoa podpisano zawieszenie broni.
Demobilizacja oddziałów antysandinowskich rozpoczęła się 1 kwietnia 1990.
Contras winni byli morderstw, tortur, gwałtów, podpaleń oraz porwań na wielką skalę.
Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru
Movimiento Revolucionario Tupac Amaru (MRTA) – jest organizacja o charakterze marksistowskim znajdująca się na liście ugrupowań terrorystycznych USA
Patronem ruchu był XVIII-wieczny bohater narodowy Peru, Indianin Tupaca Amaru II (José Gabriel Condorcanqui y Noguera), który stanął na czele ludowego powstania skierowanego przeciwko Hiszpanom. Miał on być potomkiem ostatniego króla Inków Tupaca Amaru zgładzonego 1572.
Początki ruchu sięgają roku 1980. Aktywnie działała do roku 1997.
Założony i kierowany przez Wictora Polaya Camposa (comrade Rolando) a następnie przez Néstora Cerpa Cartoliniego (comrade Evaristo) do jego śmierci w 1997.
Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru
Cerpa stał na czela komanda, które w grudniu 1996 roku zajęło ambasadę Japonii w Limie i wzięło 72 zakładników
Wśród nich brata prezydenta Peru, kilku generałów, dowództwo policji, ministra spraw zagranicznych, sędziów Sądu Najwyższego, członków parlamentu oraz ambasadorów Japonii i Boliwii.
22 kwietnia 1997 roku peruwiańskie jednostki specjalne (szkolone przez Delta Force) odbiły ambasadę zabijając wszystkich członków MRTA
Celem MRTA jest ustanowienie w Peru rządów socjalistycznych.
Świetlisty Szlak (Sendero Luminoso)
Maoistowska organizacja terrorystyczna działająca w Peru
Oficjalnie była odnogą Komunistycznej Partii Peru (Bandera Roja - Czerwony Sztandar), która wydzieliła się ze struktur właściwej El Partido Comunista del Perú.
Na czele organizacji stał były profesor uniwersytecki, Abimael Guzman (Presidente Gonzalo), aresztowany 1992.
Świetlisty Szlak
Między 1973 a 1975 Świetlisty Szlak kontrolował rady studenckie, potem zdecydował się porzucić uczelnie i rozpocząć walkę o miasta.
W 1977 przeniesiono walkę zbrojną z prowincji do miast.
1980 powołano wojskowy i polityczny Dyrektoriat Rewolucyjny by rozpocząć zbrojną rewolucję proletariacką.
W latach 80. SL sukcesywnie powiększał swój obszar działania. 1991 kontrolował duże obszary w centrum i na południu Peru, a także okolice Limy.
SL zwalczał Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru.
Świetlisty Szlak
Mimo formalnego upadku ruchu do dziś działają jego zwolennicy.
2004 jeden z ostatnich przywódców Świetlistego Szlaku określający się jako Artemio stwierdził, że grupa podejmie działania zbrojne, jeśli rząd peruwiański nie udzieli w ciągu 60 dni amnestii uwięzionym przywódcom organizacji.
Świetlisty Szlak jest uważany za grupę terrorystyczną. Jest na czarnej liście Departamentu Stanu USA. Zjednoczone Królestwo i Unia Europejska zakazują jej wspierania.
Tupamaros
Ruch Wyzwolenia Narodowego
Movimiento de Liberación Nacional – partyznacka organizacja lewicowa działającej w Urugwaju w latach 60. i 70. Jej liderem był Raúl Sendica.
Tupamaros zaczynało od rabowania banków. Pieniądze i żywność rozdawało wśród biedaków Montevideo. Zaangażowało się w porwania i zabójstwa oraz zbrojną propagandę. Uprowadziło m.in. ambasadora Wielkiej Brytanii w Urugwaju.
Szczyt działalności to lata 1970 i 1971.
Bezwzględne działania wojska doprowadziło do rozproszenia Tupamaros.
Pomimo, że nie stanowili zagrożenia prezydent Juan María Bordaberry przekazał znaczną część stanowisk w rządzie wojskowym, którzy przeprowadzili zamachu stanu w 1973
Po powrocie rządów demokratycznych 1985 Tupamaros powrócili do publicznego życia Urugwaju jako legalna partia polityczna (Movimiento de Participación Popular).
Zjednoczone Siły Samoobrony Kolumbii
Związek prawicowych organizacji paramilitarnych założony 1997 przez Carlosa Castaño Gila.
Celem AUC jest ochrona interesów elit ekonomicznych i baronów narkotykowych przed działaniami partyzantek o charakterze lewicowym.
Walczyło przy wsparciu państwa z FARC i ELN.
1998 został delegalizowany za liczne przestępstwa
W 2001 roku Departament Stanu USA uznał AUC za organizację terrorystyczną.
O współpracę z AUC podejrzewane są międzynarodowe koncerny z USA, które wykorzystywała ruch do zwalczania związków zawodowych.
W 2007 do finansowania AUC przyznał się koncern Chiquita
Armia Wyzwolenia Narodowego
Ejército de Liberación Nacional (ELN) – kolumbijska organizacja lewicowa działająca od 1967.
Druga co do wielkości po FARC
Dowodzi nią Antonio Garcia
Od 2005 prowadzi negocjacje pokojowe
Jej działania to głównie porwania dla okupu, pobiera też „podatek rewolucyjny”
Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii - Armia Ludowa
Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – Ejército del Pueblo, FARC-EP
Najstarsza kolumbijska partyzantka powstała 1964 jako zbrojne skrzydło Kolumbijskiej Partii Komunistycznej.
Na czele FARC do 2008 stał Manuel Marulanda Vélez znany pod przydomkiem Tirofijo.
Uważana za organizacje terrorystyczną czerpie zyski z porwań i handlu narkotykami.
W marcu 2008 w wyniku akcji wojsk kolumbijskich zabity został przywódca ugrupowania Luis Edgar Devia Silva przy którym znaleziono dokumenty świadczące o finasowaniu FARC przez Wenezuelę i Ekwador
Iran a Ameryka Łacińska
1992 w wyniku ataku terrorystycznego Islamskiego Dżihadu na ambasadę izraelską w Argentynie zginęły 22 osoby.
1994 w budynku Stowarzyszenia Argentyńsko-Izraelskiego wybuchła bomba. Śmierć poniosły 84 osoby
W wyniku dochodzenia władz argentyńskich wyszły na jaw powiązania zamachowców z finansowanym i wspieranym przez Teheran libańskim Hezbollahem.
2000 wykryto spisek, którego celem było zniszczenie ambasad amerykańskich i izraelskich w stolicy Paragwaju.
„tri-border area”
Obszar przy granicy trzech państw: Brazylii, Argentyny i Paragwaju znany z wysokich wskaźników przestępczości i przemytu.
Zamieszkuje tam stosunkowo liczna mniejszość muzułmańska, a swoje komórki mają takie organizacje terrorystyczne, jak Hezbollah czy Al Kaida.
Istnieją nawet poszlaki, iż w 1995 był tam Osama Bin Laden.
Szacuje się, że przez Ciuadad del Este (Paragwaj), największą bazę nielegalnej aktywności „tri-border area” przepływa rocznie 6 miliardów USD (połowa PKB Paragwaju).
„tri-border area”
Obecny prezydent Paragwaju nie jest przychylnie nastawiony do Waszyngtonu, woli Teheran.
Departament Stanu uznał to za zagrożenie penetracji regionu przez muzułmańskich terrorystów.
Minister spraw zagranicznych Paragwaju Alejandro Hameda Franco wywodzi się z Bliskiego Wschodu i popiera Hezbollah.