Organizacja Narodów Zjednoczonych jest to uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945r. w wyniku wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów, a jako taka stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz rozwój współpracy między narodami wraz z popieraniem przestrzegania praw człowieka. Zadaniami ONZ są; utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków, rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia, rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych oraz stanowienie ośrodka uzgodnienia działań narodów w imię wspólnych celów. Problemy globalne, a zwłaszcza konflikty zbrojne i kryzysy humanitarne w rożnych rejonach świata, zwiększają znaczenie głównych zadań ONZ, jakimi są utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, popieranie przyjaznych stosunków między narodami, wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego, promowanie przestrzegania praw człowieka i podstawowych wartości. Organizacja, która nie podzieliła losu swojej poprzedniczki Ligi Narodów i wciąż pozostaje filarem porządku międzynarodowego, w obliczu nowych wyzwań i współczesnych zagrożeń potrzebuje wejścia na drogę zmian. Polska jako członek - założyciel NZ, a zarazem kraj sukcesu transformacji ustrojowo-politycznej, może odegrać szczególną role w debacie nad przyszłością Organizacji. Zgłoszona na pięćdziesiątej siódmej sesji Zgromadzenia Ogólnego inicjatywa Nowego Aktu Politycznego Narodów Zjednoczonych na XXI wiek to nasz autorski wkład do tej dyskusji. Istotą polskiej propozycji jest przystosowanie mandatu i mechanizmów Organizacji do obecnej rzeczywistości międzynarodowej, poprzez uzupełnienie i uwspółcześnienie zapisów Karty NZ¹. W sześćdziesięcioletniej historii ONZ Polska może sie poszczycić wieloma znaczącymi osiągnięciami. Pięciokrotnie wybierana na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa, od 1973 roku bierze regularny udział w operacjach

pokojowych pod egidą Organizacji. Zainicjowaliśmy szereg konwencji, znaczących z punktu widzenia prawa i potrzeb społeczności międzynarodowej. Konwencji o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości (1968), Konwencji o ochronie praw dziecka (1990), Konwencji o zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej

(2000). Od 1959 roku aktywnie uczestniczymy w pracach Komitetu Rozbrojeniowego. Polska ratyfikowała większość konwencji systemu ONZ dotyczących ochrony praw człowieka jeszcze przed zmianami polityczno - społecznymi roku 1989. Uczestniczyła w pracach najważniejszych organów ONZ zajmujących sie tą kwestia, tj. Komisji Praw Człowieka oraz III Komitetu Zgromadzenia Ogólnego ONZ. W rzeczywistości unikała jednak zaciągania „twardych” zobowiązań. Państwa komunistyczne przyznawały bezwzględny priorytet zasadzie nieingerencji w sprawy wewnętrzne państwa. Znalazło to swoje potwierdzenie w momencie ogłoszenia przez Polskę stanu wojennego w 1981 roku. W marcu 1982 roku Komisja zainicjowała procedurę „specjalnego sprawozdawcy”, który zbadać miał naruszenia

praw człowieka przez władze polskie w okresie stanu wojennego. Wobec odrzucenia przez władze możliwości współpracy ze „specjalnym sprawozdawca”, działania Komisji okazały sie bezkonkluzywne. Natomiast uruchomienie procedury skargowej przez Międzynarodową

Organizacje Pracy doprowadziło do uznania władz PRL w 1985 r. winnymi naruszeń wolności związkowych². Polska przywiązuje dużą wagę do wspomagania krajów mniej rozwiniętych poprzez skuteczny i przejrzysty system międzynarodowej pomocy rozwojowej.

Polska współpraca na rzecz rozwoju, pozostając integralną częścią polityki zagranicznej, ma na celu nie tylko wspierać postęp cywilizacyjny wspomaganych państw, ale również służyć jako katalizator zmian systemowych, tworząc fundamenty trwałego rozwoju opartego na demokracji, przestrzegania praw człowieka i rządach prawa. Stanowisko Polski jest silnie uwarunkowane faktem, iż była ona sama krajem otrzymującym pomoc z zewnątrz. W pierwszym okresie funkcjonowania ONZ działalność w sferze rozwojowej krajami bloku wschodniego, z pięciu agencji wyspecjalizowanych ONZ oraz zawiesiła współpracę z UNICEF³. Priorytetem dla polskiej współpracy gospodarczej na forum ONZ były także zabiegi o liberalizację handlu światowego oraz zapewnienie dostępności funduszy, technologii i wiedzy technicznej dla krajów uboższych. W programach pomocy technicznej w latach 1971-1987 uczestniczyło 360 polskich inżynierów, lekarzy i pracowników nauki, co znacznie przewyższało liczbę ekspertów z innych krajów Europy środkowej i Wschodniej, a nawet ze Związku Radzieckiego.

Do źródeł prawa międzynarodowego, rozumianego pod względem materialnym, zalicza się te czynniki które determinują lub też wpływają na treść norm prawno - międzynarodowych⁴. Czynniki te mimo że zmienne, można określić mianem współdziałania i rywalizacji państw w ich wzajemnych stosunkach. W znaczeniu poznawczym, źródłami prawa międzynarodowego są zbiory materiałów i dokumentów z zakresu praktyki prawno-międzynarodowej. Natomiast źródłami prawa międzynarodowego, w znaczeniu prawniczym, są formy z których tworzone są normy prawno-międzynarodowe. Starając się znaleźć odpowiedź na pytanie dotyczące przyczyny nie powstania do dzisiejszego dnia pełnej i doskonałej w swojej formie umowy co do ustalenia prawa międzynarodowego, należy poszukiwać odpowiedzi w samej naturze prawa między państwami. Karta Narodów Zjednoczonych, we wstępie porusza kwestię zobowiązań, wynikłych z traktatów względem prawa międzynarodowego⁵. Z samej jej formuły wynika, że traktaty są bezpośrednim ale nie jedynym źródłem prawa międzynarodowego. Z tematyką źródeł prawa międzypaństwowego wiąże się postanowienie Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS), które to nadaje trybunałowi prawo do rozstrzygania sporów zgodnie z prawem międzynarodowym⁶. Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości do zbioru tychże praw zalicza:

1. Umowy międzynarodowe – ogólne bądź partykularne, ustanawiające normy wyraźnie uznane przez państwa zrzeszone, wiodące spór,

2. Zwyczaj międzynarodowy jako dowód powszechnej praktyki przyjętej przez prawo,

3. Ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane,

4. Orzeczenia sądowe, opinie znawców prawa międzynarodowego; jako środek pomocniczy w ustalaniu norm prawa międzynarodowego⁷.

Z praktyki w rzeczywistości wynika, iż elementy tego „czteropunktowego” zbioru nie wyczerpują w pełni zasobów źródeł prawa międzynarodowego⁸.

Umowy międzynarodowe, jako źródła prawa zrzeszonych, stanowią dla sygnatariuszy najważniejszą rolę. Akty te są bezpośrednim wyrazem woli państw do podejmowania się obowiązkowi ustanawiania wspólnego prawa i kompetencji. Oczywiście chodzi tu wyłącznie o obowiązujące umowy, gdyż te które nie nabrały mocy prawnej jako takie nie mogą wyrażać zwyczajowych norm prawa ustroju międzynarodowego⁹. Mając na uwadze założenie, że normami owego prawa są tylko abstrakcyjne reguły postępowania podmiotów tego prawa, należałoby przypisać charakter źródeł prawa tylko tym umowom, które te reguły zawierają. Można tu określić je mianem umowy – ustawy, które są kontrastowymi dla umów – kontraktów¹⁰. Przy czym ważnym dla tychże porozumień jest fakt, że państwa takie mogą występować zarówno w roli prawodawcy, jak i uczestników stosunków międzynarodowych. Rezultatem tego jest wiele umów zawierających przepisy obydwu rodzajów. Pojęciem znaczącym dla porozumień jest także zwyczaj, traktowany jako źródło prawa międzynarodowego, charakteryzujący się dwoma zasadniczymi i niezbędnymi elementami; obiektywnym i subiektywnym. Element zwyczaju obiektywnego to powszechna i jednolita praktyka państw działających w jakiejś dziedzinie ich wzajemnych stosunków. Natomiast element subiektywny to przekonanie tychże państw, że praktyka ta tworzy się, i w rezultacie jest wymagana¹¹.

Na system prawa międzynarodowego składają się zarówno normy powszechne obowiązujące wszystkie państwa, jak i normy partykularne, obowiązujące wyłącznie niektóre z nich. Pośród ogółu norm powszechnego prawa międzynarodowego można wyróżnić te o znaczeniu podstawowym oraz takie, które określa się mianem zasad lub zasad podstawowych. Z nich to właśnie wynikają prawa międzynarodowe, które traktowane są jako elementarne i podstawowe¹². Na dzień dzisiejszy nie ma pełnego i miarodajnego katalogu podstawowych zasad prawa międzynarodowego; rozumianego w pojęciu globalnym. Przy jego sporządzeniu należy opierać się o Kartę Narodów Zjednoczonych, gdyż jest ona traktowana jako dokument najważniejszy, będący źródłem współczesnego prawa międzynarodowego¹³. Tak właśnie stało się w przypadku ustalania Deklaracji zasad prawa międzynarodowego, dotyczącej przyjaznych stosunków i współdziałania państw, w tym i Polski, zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych. Dokument przyjęto 24 października 1970 r. podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego ONZ¹⁴. Akt ten wymienia i omawia siedem najważniejszych zasad, brzmiących kolejno:

1. państwa w ich stosunkach międzynarodowych powinny powstrzymywać się od groźby lub użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niepodległości politycznej jakiegokolwiek państwa;

2. państwa powinny załatwiać swoje spory środkami pokojowymi w taki sposób, aby pokój międzynarodowy, bezpieczeństwo i sprawiedliwość nie zostały naruszone;

3. żadne państwo ani grupa państw nie mają prawa mieszać się bezpośrednio lub pośrednio z jakiegokolwiek powodu w wewnętrzne lub zewnętrzne sprawy jakiegokolwiek z państw;

4. państwa mają obowiązek współdziałania ze sobą, bez względu na różnice ich ustrojów politycznych, gospodarczych i społecznych, w różnych dziedzinach stosunków międzynarodowych w celu utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz w celu popierania międzynarodowej stabilizacji gospodarczej i postępu, ogólnego dobrobytu narodów i współdziałania międzynarodowego, wolnego od dyskryminacji opartej na takich różnicach;

5. zasada równouprawnienia i samostanowienia narodów, w tym myśli której wszystkie narody mają prawo swobodnie określić, bez ingerencji zewnętrznej, swój status polityczny oraz dążyć do rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego, natomiast każde państwo ma obowiązek szanować to prawo zgodnie z postanowieniami Karty;

6. zasada równości suwerennej państw obejmuje następujące składniki:

- wszystkie państwa niezależnie od różnic gospodarczych, społecznych, politycznych lub innego rodzaju są uprawnionymi członkami społeczności międzynarodowej,

- każde państwo ma prawo korzystać z takich samych praw suwerenności,

- każde państwo ma obowiązek szanowania osobowości innego państwa,

- integralność terytorialna i niepodległość polityczna każdego państwa jest nienaruszalna,

- każde państwo ma prawo swobodnie wybrać i rozwijać swój system polityczny, gospodarczy i kulturowy,

- każde państwo ma obowiązek w pełni stosować się w dobrej wierze do swych zobowiązań międzynarodowych oraz współżyć w pokoju z innymi państwami;

7. państwa mają obowiązek wypełniać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte przez nie zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych i oparte na powszechnie uznanych zasadach i normach prawa międzynarodowego¹⁵. Szerszy katalog zasad rządzących stosunkami między państwami, odnajduje się w Karcie Praw i Obowiązków Ekonomicznych Państw, ujętych w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 12 grudnia 1974r.. jednakże nie zależnie od węższego czy szerszego katalogu podstawowych zasad prawa międzynarodowego, istnieją trzy zasady: suwerenności państw, samostanowienia narodów oraz poszanowania praw człowieka¹⁶.

Prawo międzynarodowe nie reguluje dokładnie kwestii, w jaki sposób sygnatariusze zrzeszonych państw powinni zapewnić zgodność swego prawa z prawem międzynarodowym. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., która weszła w życie z dniem 17 października 1997 r., wśród swoich dodatkowych źródeł powszechnie obowiązującego prawa wymienia – oprócz szeregu ustaw i masy rozporządzeń – ratyfikowane umowy międzynarodowe. Zapis tego typu pozwala na wprowadzanie odpowiednich ustaw międzynarodowych, w taki sposób, jaki proponuje i na jaki zezwala ustawodawstwo wewnętrzne. Zasada dotrzymywania zobowiązań nie koliduje więc z suwerennością państw. W tym właśnie kierunku powinno się interpretować również obowiązki krajów, które wynikają ze zwyczajowych norm i zasad prawa międzynarodowego. To znowuż, w sprzężeniu zwrotnym służy umacnianiu suwerenności państw związkowych¹⁷.

Bezpieczeństwo Rzeczpospolitej Polskiej, ale także innych krajów zjednoczonej Europy, w tym też i świata, zależne jest od wpływu wywieranego na nie przez otoczenie oraz uwarunkowania wewnętrzne. Współcześnie niemalże każdy problem, a więc także temat spokoju zewnętrznego, musi być rozpatrywany globalnie. Z tego też zagadnienia wynika, iż każdy kraj – w tym i Polska – działając w temacie stworzenia regionalnego systemu bezpieczeństwa, pragnąc zapewnić względną stabilizację, musi spełnić światowe uwarunkowania. Jednym z najbardziej racjonalnych rozwiązań stało się więc przyjęcie europejskiego systemu bezpieczeństwa, opierającego się na filarach Sojuszu Północnoatlantyckiego, Unii Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej, Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Ale także elementach ściśle współpracujących z NATO. Rozważania ta temat bezpieczeństwa Polski, jako państwa o specyficznym położeniu geopolitycznym i geostrategicznym, sprawiły, że kraj ten stał się jednym z najbardziej liczących w Europie i świecie¹⁸. Jednakże przystępnych ustaleniach uznawano, że mimo wszystko Polska nie jest w stanie samodzielnie zorganizować podstawy trwałego bezpieczeństwa. Wobec czego musi je tworzyć we współdziałaniu z innymi państwami¹⁹. . Od 12 marca 1999r. Polska po raz pierwszy od wielu stuleci, mogła w pełni cieszyć się faktem gwarancji bezpieczeństwa zagwarantowanego przez siły aliantów. Ważnym aspektem tego współgrania jest także fakt rozszerzania się Unii Europejskiej, która jako taka daje swoim członkom bezpieczeństwo finansowe, ekonomiczne i polityczne, natomiast NATO jest gwarantem stałości fizycznej. Obie te instytucje są jakoby rękojmią demokracji i praworządności²⁰. W chwili przystąpienia Polski do NATO stała się ona odpowiedzialna za zapewnienie zbiorowej obrony swych członków i działanie na rzecz eksportu stabilności i bezpieczeństwa poza własną strefę. W związku z tym i Policja zmuszona została do wygenerowania swoich dodatkowych sił, które mogłyby działać wedle własnych powinności, na terenach sobie zupełnie obcych. W takim też celu powstał pomysł wysyłania grup policjantów, tam gdzie na nowo tworzone są struktury organizacyjne administracji publicznej. Zadaniem głównym policjantów jest organizowanie podstawowych struktur policyjnych, edukowanie i kierowanie ochotnikami, a także kontrolowanie tychże pod względem prawnym. Unia Europejska powstała na mocy Traktatu z Maastricht, podpisanego 7 lutego 1992 roku przez piętnaście państw, wchodzących wówczas w skład Wspólnot Europejskich. Obecnie, Unia zrzesza dwadzieścia pięć krajów. Są nimi: Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Austria, Hiszpania, Portugalia, Włochy, Luksemburg, Belgia, Holandia, Dania, Szwecja, Finlandia, Grecja, Irlandia, Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Cypr i Malta. Na swoją akcesję czekają natomiast Bułgaria, Rumunia i Turcja. Podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej (bo taka jest pełna i właściwa nazwa Traktatu z Maastricht) nie oznaczało jednak automatycznego wejścia w życie jego postanowień. Trzeba przyznać, że na początku wzbudzał on duże kontrowersje wśród sygnatariuszy, ale w końcu wszedł w życie w 1993 roku. Unia Europejska stanowi końcowy etap integracji. Idea zjednoczenia kontynentu sięga bowiem starożytności, chociaż swe nowoczesne oblicze datuje od lat pięćdziesiątych XX stulecia. Od 1 maja 2004 roku Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Po upadku systemu komunistycznego i rozpoczęciu demokratycznych przemian w 1989 roku, Polska miała przed sobą cztery podstawowe cele do osiągnięcia. Dwa z nich dotyczyły spraw wewnętrznych - demokratyzacja struktur politycznych państwa i wprowadzenie gospodarki rynkowej.  Natomiast w polityce zagranicznej na plan pierwszy wysunęły sie dwa zadania uznawane za podstawowe dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Polski: włączenie sie do struktur NATO - w sferze wojskowej, oraz integracja z Unia Europejska jako podstawa stabilizacji gospodarczej, społecznej, technologicznej i prawnej. Cele te w znacznym stopniu zostały osiągnięte w trakcie długiego i trudnego procesu dostosowań, zmian i negocjacji. Do niewątpliwych osiągnięć politycznych i gospodarczych, które stawiają Polskę w szeregu państw o najwyższej dynamice rozwoju, należy dodać sukces osiągnięty w marcu 1999 roku - podpisanie Traktatu Północno atlantyckiego i uzyskanie członkostwa w NATO²¹. Od chwili upadku systemu komunistycznego, wszystkie demokratyczne rządy Rzeczypospolitej Polskiej dążyły do włączenia kraju do struktur gospodarczych i prawnych Unii Europejskiej. Od 1 maja 2004 Polska jest pełnoprawnym członkiem UE. Włączenie sie do procesów integracyjnych Europy Zachodniej stało sie jednym ze strategicznych celów Polski od momentu uzyskania pełnej suwerenności kraju w roku 1989. Pierwszym krokiem było podpisanie 16 grudnia 1991 r. Traktatu Europejskiego, który przyznał Polsce status państwa stowarzyszonego ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi. Zaraz po wejściu w życie Traktatu (1 lutego 1994), Rada Ministrów RP zaaprobowała program dostosowujący polska gospodarkę i system prawny do wymogów Unii Europejskiej. Przedstawienie w dniu 8 kwietnia 1994 oficjalnego wniosku o przyjecie do UE otworzyło formalnie proces negocjacyjny²². Polska rozpoczęła okres intensywnych przygotowań ukierunkowanych na przyszłe członkostwo w UE. Negocjacje zakończyły sie sukcesem w grudniu 2002 r. 16 kwietnia 2003 w Atenach podpisano Traktat o Przystąpieniu RP (i innych państw kandydujących) do UE.  Natomiast w referendum które zostało przeprowadzone w dniach 7 i 8 czerwca 2003, większość obywateli polskich uczestniczących w glosowaniu wypowiedziała sie za przystąpieniem RP do Unii Europejskiej. Już 1 lipca 2011 roku nastąpiło historyczne dla naszego kraju wydarzenie. Polska staneła na czele Rady Unii Europejskiej. Będzie przez sześć miesięcy przewodniczyć pracom Rady Europejskiej. Obrót spraw spowodowany jest naturalną konsekwencją przystąpienia Polski do Unii w 2004 roku. Polska musi zrealizować jasne cele, idee w tym czasie, ponieważ kolejna szansa objęcia tak istotnej funkcji przypadnie nam ponownie dopiero za wiele lat. Donald Tusk w 2009 roku zajął konkretne stanowisko w stosunku do priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. Głównymi z nich są sprawy budżetowe będące coraz większym problemem w krajach członkowskich, przykład Grecji jest tylko czubkiem góry lodowej wobec pogłębiającego się kryzysu w takich krajach jak Hiszpania czy Niemcy. Za kolejną sprawę niecierpiącą zwłoki rząd uznał bezpieczeństwo energetyczne, które w ostatnich latach jest problemem zarówno naszym, jak i biedniejszych krajów UE. Dzieje się tak za sprawą złych kontaktów z Rosją, co wiąże się także z szeroko rozwiniętą polityką mającą ocieplić stosunki z krajami wschodu²³. Donald Tusk zwrócił uwagę również na problem Morza Bałtyckiego będącego przyczyną wielu konfliktów wewnątrz europejskich, zarówno na obejmującą go ochronę środowiska, jak i limity na połów ryb oraz konkurencyjny przemysł stoczniowy. Ogólny zarys z pewnością nie obejmuje wszystkich problemów gnębiących Unię. Rząd powinien oprócz interesu Polski wziąć pod uwagę między innymi postępy prac Unii w poszczególnych dziedzinach, wyciągając wnioski na temat perspektyw dla polskiej prezydencji. Istotnym czynnikiem wpływającym na działania Polski będzie zastana w tamtym okresie sytuacja polityczna na arenie międzynarodowej. Nasz kraj powinien być przygotowany na wszelakie możliwości i w razie potrzeby gotowy do rozwiązania konfliktów. Należy pamiętać, że decyzje nie są autonomiczne, muszą znaleźć aprobatę pozostałych państw członkowskich, dlatego Polska powinna być skłonna do dialogu nawet z krajami o zupełnie innych poglądach politycznych²⁴.

BIBLIOGRAFIA

LITERATURA:

1. Antonowicz Lech, Podręcznik prawa międzynarodowego, W-wa 2001r.,

2. Kaczmarek J., NATO w systemie bezpieczeństwa świata, Wrocław 1998r.

3. Krzeczunowicz A., Krok po kroku. Polska droga do NATO 1989-1999, Kraków 1999r.

4. Sagan Stanisław, Viktoriyia Serzhanova, Organy i korporacje ochrony prawa, W-wa, 2008 r., wyd II

5. Sajański T., Europejskie Biuro Policji Europol. Geneza. Główne aspekty działania. Perspektywy rozwoju, W-wa 2009r.

ZASOBY SIECI INTERNETOWEJ:

1. www.pwe.org.pl[10.07.2011]

2. www.un.polemb.net/index.php?document=24[10.07.2011]

---

1. Sagan Stanisław, Viktoriyia Serzhanova, Rozdz. III. Pozakonstytucyjne organy ochrony prawa [w:] Sagan Stanisław, Viktoriyia Serzhanova, Organy i korporacje ochrony prawa, s. 150 - 151↩

2. Strona internetowa: www.un.polemb.net/index.php?document=24[10.07.2011]↩

3. Strona internetowa: www.un.polemb.net/index.php?document=24[10.07.2011]↩

4. Antonowicz Lech, Pojęcia podstawowe. Źródła prawa Międzynarodowego [w:] Antonowicz Lech, Podręcznik prawa międzynarodowego, W-wa 2001r., s. 28↩

5. Antonowicz Lech, Pojęcia podstawowe. Źródła prawa Międzynarodowego [w:] Antonowicz Lech, Podręcznik prawa międzynarodowego, s.28↩

6. Ibidem, s. 29↩

7. Ibidem↩

8. Antonowicz L., op. cit. 29↩

9. Ibidem↩

10. Ibidem↩

11. Ibidem, s. 30↩

12. Antonowicz L., Rozdział II: Zasady podstawowe. Pojęcie zasad podstawowych [w:] Antonowicz L., Podręcznik prawa międzynarodowego, op. cit., s. 35↩

13. Ibidem↩

14. Strona internetowa: www.un.polemb.net/index.php?document=24[10.07.2011]↩

15. Antonowicz L., Rozdział II: Zasady podstawowe. Pojęcie zasad podstawowych, op. cit., s. 36 – 37↩

16. Ibidem, s. 38 – 39↩

17. Zob. Antonowicz L., Rozdział II: Zasady podstawowe. Pojęcie zasad podstawowych, op. cit., s. 54-55↩

18. Krzeczunowicz Andrzej, Ku Nowemu Stuleciu (1999-) [w:] Krzeczunowicz A., Krok po kroku. Polska droga do NATO 1989-1999, Kraków 1999r., s. 233-234↩

19. Kaczmarek Jacek, Rozdz. V. Bezpieczeństwo polski [w] Kaczmarek J., NATO w systemie bezpieczeństwa świata, Wrocław 1998r., s., 218↩

20. Krzeczunowicz Andrzej, Ku Nowemu Stuleciu (1999-) [w:] Krzeczunowicz A., Krok po kroku. Polska droga do NATO 1989-1999, Kraków 1999r., s. 233-234↩

21. Strona internetowa: www.pwe.org.pl[10.07.2011]↩

22. Sajański Tomasz, Rozdział I. Geneza Europolu [w:] Sajański T., Europejskie Biuro Policji Europol. Geneza. Główne aspekty działania. Perspektywy rozwoju, W-wa 2009r., s. 25↩

23. Strona internetowa: www.pwe.org.pl[10.07.2011]↩

24. Strona internetowa: www.pwe.org.pl[10.07.2011]↩