Włochy rynek TV
a. historia rozwoju TV
b. podstawy prawne
c. oferta programowa
d. działalność Silnio Berlusconiego
ad. A Historia rozwoju TV
Telewizja we Włoszech narodziła się dosyć późno w stosunku do innych nadawców w krajach Europy Zachodniej czy w Stanach Zjednoczonych. (wynikało to z przebiegu II wojny światowej i jej konsekwencji w późniejszych latach, powojenne Włochy były krajem ubogim o wysokim stopniu analfabetyzmu wśród obywateli.)
Oficjalna data powstania włoskiej telewizji to 3 stycznia 1954 rok, wtedy właśnie publiczny nadawca RAI rozpoczął nadawanie informacji i programów na wizji.
Rai jako prywatny podmiot rynkowy powstał w 1924 roku pod nazwą URI . Założyła go grupa prywatnych przedsiębiorców i firma Marconi. Wówczas prowadził on działalność radiową, w pełni podporządkowaną rządowi faszystowskiemu. Jako jedyny nadawca URI miał od samego początku pozycję monopolisty na włoskim rynku. Wraz z kolejnymi latami zmieniały się nazwy podmiotu : EIAR (1927-1944), a po ofensywie aliantów radio odrodziło się jako RAI- Radio audiozioni italiane.
Rai jako nadawca prywatny operował II stacjami- RETE ROSSA-grajacą muzykę poważną i RETE AZZURRA- bardziej zróżnicowana oferta.
Koniec lat 40. To okres pierwszych eksperymentów telewizyjnych.
W 1952 roku państwowa spółka IRI przejęła udziały w RAI, uruchamiając publiczną telewizję we Włoszech.
Przygotowania do rozpoczęcia regularnego transmitowania trwały 2 lata i poprzedzone były testowanymi programami emitowanymi w płn. Włoszech ( Turyn i Mediolan).
Pierwsza emisja miała miejsce 3 stycznia 1954 roku o godz. 11:00, a zainicjowała ją prezenterka Fulvia Colombo, zapowiadająca dzienny program ze studia w Mediolanie.
O 14:30 rozpoczął się I cykliczny magazyn we włsokiej TV- Arrivi e partenze, który poprowadzili Armando Pizo i Mike Bongiorno.
O 20:45 wyemitowano I serwis informacyjny, a na koniec dnia wyemitowano dziennik sportowy poświęcony piłce nożnej.
W początkowym okresie zasięg obłą głownie płn. Włochy i niektóre regiony w centralnej części kraju ( Piemont, Lombardia, Liguria, Toskania, Umbria i Lazio). Po 3 latach zasięg nadawczy obejmował niemalże cały kraj.
Lata 50. To okres przełomowy w historii Włoch, gdyż był to okres odbudowy kraju po wojnie , okres dynamicznej transformacji i migracji ludności wewnątrz kraju.
Był to czas korzystny dla włoskiej telewizji, gdyż ruchy migracyjne przyczyniły się do wzrostu zamożności obywateli kraju, co przełożyło się na sukces nadawcy.
6 lipca 1960 roku Sąd Konstytucyjny utrzymał monopol Rai i zalegalizował go w świetle prawa
4 listopada 1961 roku został uruchomiony II kanał Rai.
Lata 60. Telewizja Rai boryka się ze silnymi wpływami politycznymi, wzrasta udział informacji.
Do połowy lat 70. Na politycznej mapie Włoch dominowali chrześcijańscy demokraci w opozycji do komunistów i neofaszystów, dlatego w prezentowanych informacjach na antenie duży wpływ miała kultura katolicka i kościół.
Na początku lat70. Rai w połowie utrzymywała się z podatków a w połowie z wpływów reklamowych.
Pod hasłami odpolitycznienia i zniesienia monopolu uchwalono nową ustawę medialną -14 kwietnia 1975 r, od tej pory prawo mianowania 16-osobowej rady nadzorczej miał parlament a nie rząd.
28 czerwca 1976 roku Sąd konstytucyjny wydał decyzję zezwalającą innym podmiotom nadawanie programu radia i telewizji na szczeblu lokalnym, otworzyło to rynek i powstały steki nowych lokalnych stacji radiowych i TV, dlatego Rai postanowiła w 1979 roku utworzyć III kanał (rai3)- z ofertą o charakterze regionalnym.
Lata 80. To okres zmian prawnych oraz zmian zachodzących w ofercie włoskiej TV.
Duopol na włoskim rynku (zobacz punkt D)
Przez pierwsze 30 lat oferta Rai byłą zdominowana przez amerykańskie i włoskie filmy fabularne, transmisje rozgrywek włoskiej piłki nożnej, piosenki, festiwale, a także wiadomości i komentarze polityczne. Telewizja szybko stała narzędziem politycznym służąc perswazji i manipulacji opinii publicznej. Sytuacje te zmieniły stacje kontrolowane przez FININVEST, tak by stać się konkurencyjnym dla Rai, musiały zaoferować widzom coś nowego, odmiennego, dlatego też lata 80. Określa się jako okres amerykanizacji włoskiej tv.
Ad.B Podstawy prawne
Obecnie wszystkie podmioty rynku telewizji ogólnokrajowej funkcjonują na podstawie ustawy nr 112 z dnia 3 maja 2004 roku, inaczej nazywanej prawem Gasparriego, oraz na podstawie dekretu nr 177 z 2005 roku, który zmodyfikowały niektóre zapisy z prawa nr 112. Rai, jako nadawca o charakterze publicznym, jest zobowiązany także do przestrzegania tzw. Umowy o świadczenie usług (Contratto di
Servizio), którą co trzy lata nadawca podpisuje z Ministerstwem Komunikacji.
Contratto di Servizio została podpisana 5 kwietnia 2007 roku. Składa się ona z 7 rozdziałów i 43 artykułów. Postanowienia zawarte w umowie dotyczą misji publicznej Rai, oferty programowej zarówno telewizji, jak i radia, multimediów, realizacji programów dla określonych grup społecznych, dla zagranicy, jakości technicznej nadawania, a także postępującego we Włoszech procesu cyfryzacji. Telewizja Rai realizując swoją publiczną misję, rocznie przeznacza czas antenowy na poszczególne typy programów zgodnie z artykułem 4 rozdziału II. Ten dokument wyróżnia podstawowe działy :
1.informacje,
2.publicystyka i analizy,
3.praca, komunikacja społeczna, użyteczność publiczna,
4.promocja kultury i edukacji,
5.turystyka i walory terytorialne kraju,
6.rozrywka,
7.sport,
8.młodsi widzowie,
9.promocja audiowizualna.
Jednym z ważniejszych celów Contratto di Servizio jest promowanie kraju poza jego granicami. Nacisk nałożony został na rozpowszechnianie na świecie wiedzy o języku włoskim, włoskiej gospodarce i kulturze. W skali krajowej telewizja Rai ma również kilka zobowiązań – ściśle procentowo jest określona emisja wcześniej przeze mnie wymienionych dziewięciu działów, do tego są również wyszczególnione godziny czasu antenowego. Ponadto jest także odgórny nakaz emisji programów dla osób z pewnymi dysfunkcjami jak np. zaburzenia słuchu. Dodatkowo też telewizja Rai zgodnie z ustawą ma obowiązek promocji kinematografii. Aby sprawdzić, czy wszystkie obowiązki zostały należycie wypełnione przez telewizję Rai, co pół roku musi ona zdawać raport Ministerstwu Kultury i komisji parlamentarnej. Jak również na początku czerwca każdego roku musi przedstawić sprawozdanie finansowe Ministerstwu Gospodarki i Finansów.
Prawo Gasparriego, a właściwie prawo nr 112, uchwalone 3 maja 2004
roku jest podstawowym aktem prawnym regulującym rynek medialny we
Włoszech. Jako ciekawostkę dodam, że prawo Gasparriego od początku wzbudzało wiele kontrowersji. Zanim doszło do jego uchwalenia, przeszło blisko półtoraroczną drogę legislacyjną. W tym czasie bowiem odbyło się 6 odczytów dokumentu, zgłoszono w sumie ponad 14 tys. poprawek, a komisja zbierała się na posiedzeniach blisko 90 razy. Ustawa ta jest gwarancją dostępu do przekazów medialnych całego społeczeństwa, nikt nie jest dyskryminowany pod tym względem. Co więcej gwarantuje transmisje z poszanowaniem godności człowieka i życia, zabraniając jednocześnie audycji zawierających szyfrowane wiadomości bądź o charakterze podprogowym , nakłaniających do nienawiści, prześladowań rasowych, płciowych i religijnych.
W Prawie Gasparriego określone zostało, że żaden nadawca telewizyjny nie może
przekroczyć limitu koncentracji przychodów z działalności na poziomie 20 %.
Ustawa w dużym stopniu odnosi się także do Rai jako nadawcy publicznego,
określając zadania koncernu, misję publiczną i reformę organizacji administracyjnej,
czemu poświęcony jest cały rozdział 4. Jedną z istotniejszych zmian wprowadza ustęp 9 artykułu 20, który mówi o nowym sposobie wyboru prezydenta Rai:
„Komisja Parlamentarna w ramach nadzoru nad ogólnym kierunkiem i rozwojem
usług radiowo-telewizyjnych wskazuje siedmiu członków z siłą głosu ograniczoną
do jednego; pozostałych dwóch członków, w tym Prezesa, wskazuje akcjonariusz
większościowy. Nominacja Prezesa staje się wiążąca po uzyskaniu pozytywnej opinii
wyrażonej większości dwóch trzecich głosów członków Komisji Parlamentarnej”.
Taki zapis oznacza, że prezes wskazywany jest przez akcjonariusza większościowego, a więc bezpośrednio wybierany przez ministra gospodarki i finansów,
bowiem to jego ministerstwo ma 99,56 proc. udziałów w telewizji publicznej.
Pozostałe władze Rai wybierane są przez parlament i rząd.
Prawo Gentiloniego powstało przez duopol rynkowy panujący we Włoszech. Projekt ustawy w parlamencie włoskim został zaprezentowany 16 października 2006 roku. Nie będę go głębiej omawiać ponieważ nie został on wcielony w życie. Powodem był przedwczesny upadek rządu Romano Prodiego. Warto jednak wiedzieć, że w dużym stopniu bazował on na Prawie Gasparriego.
Włoski system telewizji ogólnokrajowej znajduje się obecnie w fazie głębokich
przemian. Dominujące na rynku koncerny Rai i Mediaset funkcjonują
w otoczeniu, które przechodzi przez jeden z najważniejszych etapów swojej
historii, a mianowicie proces cyfryzacji. Niektórzy eksperci wiążą z nim
nadzieje na rozwiązanie największych patologii występujących w systemie,
czyli rynkowego duopolu, niskiej jakości emitowanych treści i wątpliwego
pluralizmu. Jednak przeważająca liczba głosów wyraża głębokie zaniepokojenie
kierunkiem zmian i sposobem, w jaki one się dokonują. Silne powiązania koncernu Mediaset z byłym premierem Silvio Berlusconim sprawiają, że nad koncernem i jego dominującą pozycją rozłożony został parasol ochronny. Rai, jako nadawca publiczny podległy władzy wykonawczej, równie wykazuje duży stopień upolitycznienia, a w interesie środowisk rządzących jest utrzymanie jego wysokich udziałów w rynku
oglądalności.
Ad. C. oferta programowa
Pod względem oferty programowej włoscy medioznawcy podzielili 55 lat ndwnia telewizji publicznej na trzy okresy:
Paleotelewizja ( 1954-1975)
Neotelewizja (1976- do lat 90.)
Nowe media (od końca lat 90.)
PALEOTELEWIZJA:
Duża ostrożność w zakresie oferowanych programów, stawiano na tematy sprawdzone i związane z edukacją społeczeństwa (analfabetyzm)
Paleo-z greckiego stary, dawny.
Paleotelewizja pełniła funkcję edukacyjną, wychowawczą i rozrywkową.
To co było w tym okresie (zobacz punkt 1)
Pierwszym programem na włoskiej antenie było ARRIVI E PARTENZE (przyloty i odloty) – 15 minutowy magazyn , wywiady przeprowadzane były ze znanymi osobami na lotnisku Cimpino.
II programem był 15 minutowy film krótkometrażowy i audycja muzyczna , kolejno był przegląd sportowy, filmy i dzienniki informacyjne, talk show- teleclub,
Do najważniejszych produkcji paleotelewizji zalicza się:
„zostaw albo podwój”- 2 h quiz, prowadzony przez Mike’a Bongiorno, spotykało się II zawodników którzy zmierzali się z serią pytań.
„nigdy nie jest z późno”- program edukacyjny, jego celem była walk z analfabetyzmem,
„Raz, dwa, trzy”- opierał się na skeczach i parodiach sąd ulicznych
Narodziła się w tym okresie telewizyjna reklama. Po raz pierwszy wyemitowano ją 3 stycznia 1957 roku o 20:50. Reklamy nadawano w specjalnym pasie tzw. ‘Carosello”- był to program składający się z kilku skeczy.
Ze względu na duże zainteresowanie Carosello Rai w 1968 roku uruchomiła dw kolejne pasma z reklamami- Dormi i Brek, a w 1970 roku- Break 2.
Przyjmuje się że okres paleotelewizji kończy się wraz z pojawieniem się na rynku stacji lokalnych.
NEOTELEWIZJA:
Termin ten został wprowadzony, aby podkreślić nową epokę w dziejach włoskiej telewizji
Determinantą która odróżnia paleotelewizję od neotelewizji jest upadek monopolu RAI i powstanie kilkuset lokalnych stacji z kapitałem prywatnym.
Okres ten bazował na rozrywce jako najbardziej pożądanym przez widzów produkcie.
Programy stały się bardziej uniwersalne, nastawione na masowego odbiorcę, poprawiła się ich jakość pod względem merytorycznym i technicznym.
W 1977roku Rai wprowadziła kolory i wydłużyła czas transmisji.
15 grudnia 1979 roku telewizja Rai wprowadziła 3 kanał, poświęcony regionom.
Neotelewizja postawiła na programy i seriale sprawdzone, takie które przyjęły się za granicą.
W ramówce pojawiło się : „pojemnik”- kilkugodzinne pasma z blokami tematycznymi, informacjami, grami, przeglądem prasy, pojawiły się również talk-showy, telezakupy, seriale amerykańskie i latynoamerykańskie, telenowele produkcji krajowej i zagranicznej, filmy kinowe, reality show oraz programy rozrywkowe z udziałem publiczności.
Miał to na celu przyciągnąć widza i utrzymać go na coraz to bardziej konkurencyjnym rynku telewizyjnym, programy oddziaływały na odbiorcę i jego uczucia poprzez dostarczanie mu rozrywki oraz skrajnych emocji.
Telewizja stawiała n swoją tożsamość, chciano aby poszczególne programy kojarzono z Rai, a prowadzących z ich programami.
W okresie neotelewizji zaczęto używać terminu „prime-time”, czyli czas najwyższej oglądalności. (20;30-22;30)
Do najważniejszych produkcji tego okresu, które wpisały się w historie należały:
Domenica In- to najdłuższy w historii włoskiej telewizji program, został wydany po raz pierwszy w 1976 roku i cały czas jest obecny na Rai1. Każdy odcinek trwa 6 hi jest nadawany na żywo.
Bonta loro- I talk-show, jego emisja rozpoczęła się w 1976 r., uważa się , że zapoczątkował we Włoszech erę dyskusji telewizyjnych, wyjątkowy ze względu na bardzo ubogą dekorację
Happy days- najpopularniejszy na przełomie lat 70. I 80. Serial amerykański, opowiadający historię amerykańskiej rodziny.
Quark- program poświęcony nauce i technice
Do najważniejszych programów telewizji prywatnej w tym okresie należąły :
Nonsolomoda- emitowany od 1983 na kanale Rete 4, później na Canale 5. Był to program o modzie, o sztuce, architekturze, podróżach, kinie i sporcie.
Maurizio Costanzo Show- talk-show, emisja z teatru Parioli w Rzymie trwała od 1982-2009 roku. Maurizio Costanzo był gospodarzem programu.
Drive in- satyryczny program na antenie Italia 1, emisja trwała 1983-1988, charakteryzował się : dynamiką, błyskotliwymi monologami, parodiami scen filmowych, zabawnymi skeczami.
Striscia la notizia- nadawany od 1988 r, jest z założenia parodiom dziennik telewizyjnego.
Pojawiło się wiele programów typu reality-show
ERA NOWYCH MEDIÓW:
Powstanie i rozwój nowych mediów związany był z dużymi nakładami w infrastrukturę i technologię oraz pojawienie się konkurencji z zagranicy. Duży wpływ miała na to tez polityka, dzięki ulepszeniu i unowocześnieniu oferty możliwe jest szersze dotarcie do widzów czyli potencjalnych wyborców.
W kontekście rynku telewizyjnego pod pojęciem nowych mediów rozumie się telewizję satelitarną, cyfrową, na żądanie (VOD), internetową, płątną i kanały tematyczne. Ze względu na kryterium rozwoju oferty programowej kanały temtyczne odgrywają najistotniejszą rolę.
Pierwsze kanały dedykowane we włoskiej TV powstały w latach 90., telewizja tematyczna (narrowcasting) z założenia przeznaczone były dla ograniczonej grupy odbiorców tzw. Grupy dedykowanej. Rozwija się z telewizją przeznaczoną dla szerokiego grona odbiorców- broadcasting, ale jej nie wyparła.
We Włoszech kanały tematyczne są przeważnie płatne, a prowadzą je trzy koncerny : Rai, Mediaset , Sky Italia. Wszystkie dostarczone są drogą kablową, statelitarną lub cyfrową.
I płatną TV była platforma Telepiu, utworzona w 1990 r. przez Silvio Berlusconiego, w yniku wielu przejęć w 2003 roku stała się własnością koncernu Sky Italia.
Ze względu na tak duże zainteresowanie n włsoki rynek weszła także telewizja publiczna, uruchamiając 26 kwietnia 1999 roku kanał informacyjny Rainews. Na koniec roku 2009 Rai posiadał 12 kanałów tematycznych i 18 kanałów internetowych.
Do oferty kanałów tematycznych zaliczamy :
Rainews- I kanał tematyczny koncernu Rai, uruchomiony 26 kweitnia 1999 r. Nadawał całą dobę, dostępny na platformach satelitarnych, cyfrowych i w Internecie. Informacja, reportaże itp.
Rai Sport Piu (Rai sport +)- kanał sportowy uruchomiony pod koniec 1990 roku, nadaje informacje, programy i relacje sportowe przez całą dobę. Dostępny na platformach satelitarnych i cyfrowych.
Rai Scuola- kanał edukacyjny, nadawany od 2000 roku , ma charakter edukacyjno- wychowawczy i skierowany jest dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, programy poświęcone są nauce szkolnej i językowi angielskiemu.
Rai Storia- kanał tematyczny wydawany od 2 lutego 2009 roku, głównym trzonem tematycznym (obecnie ) jest historia. Poświęcony jest również nauce, filozofii, literaturze i sztuce. Kanał dostępny na platformach cyfrowych i satelitarnych.
Rai Gulp- kanał skierowany do dzieci i młodzieży , powstał 1 czerwca 2007 roku, kanał nadaje kreskówki i seriale przez całą dobę.
Rai 4- uruchomiona 14 lipca 2008 roku , jest częściowo ogólna, skierowana do ludzi młodych, wyświetla seriale i filmy, często amerykańskiej produkcji, seriale anime i programy muzyczne, reality show.
Rai Med.- kanał tematyczny dedykowany krajom basenu Morza śródziemnomorskiego. Kanał uruchomiono 26 kwietnia 2001 r.
RaiSat Premium- kanał satelitarny koncernu Rai, powstał 31 lipca 2003 r., programy produkowane przez publicznego nadawcę, seriale fabularne.
RaiSet Extra- wydawany przez Rai Set, uruchomiony 31 lipca 2003 roku, bazuje na produkcjach amerykańskich.
RaiSet Cinema- powstał 1 lipca 1999 r., kanał poświęcony filom i kinematografii, głównie kino włoskie.
RaiSat Yoyo- przeznaczony dla najmłodszych od 0 do 8 lat, emituje seriale animowane i fabularne, kanał powstał 1 listopada 2006 roku.
Nowe media zmieniły obraz TV znanej z okresu neotelewizji, nastąpiła personalizacja mediów : od modelu one to many (jeden do wielu) do modelu many to many (wiele do wielu). Nastąpiła interakcja nadawcy z odbiorcą, a rynek audiowizualny stał się medialnym.
Misja publiczna i profile programowe kanałów Rai:
Stacje naziemne Rai 1, Rai 2, Rai 3 łącznie emitują programy misyjne, które wypełniają czas antenowy w 73,3 %. Pozostałą część ramówki zajmują inne programy ( reality show, produkcje amerykańskie itd.)
Z analizy każdego kanału wynika, że w 2010 r najbardziej misyjnym był Rai 3 (91,9 % czasu antenowego), Rai 1 – wskaźnik misyjny wyniósł 60%,a Rai 2- 67,4 %.
Rai 3 stawia przede wszystkim na edukację, kulturę, programy użyteczności publicznej i kształtujące postawy obywatelskie.
Rai 2 jest najbardziej skomercjalizowany. Analizy, programy publicystyczne, jest areną wymiany poglądów i opinii.
Rai 2- programy dla dzieci i młodzieży, wiadomości sportowe i transmisje na żywo
Rai 1- informacje,
Telegiornale 1 ( Tg1)- uznawany za flagowy serwis informacyjny koncernu Rai, wiadomości mają charakter newsowy i informacyjny, najświeższe informacje w ciągu dnia.
Telegiornale Due (tg2)- koncentracja na analitycznym ujęciu informacji, informacje, programy kulturowe, modowe,
Telegiornale 3 i TgR- informacje regionalne.
RAI 1:
Programy o charakterze familijnym, społecznym, programy rozrywki masowej, produkcje filmowe i seriale zarówno krajowe jak zagraniczne.
Łączy tradycje i innowację, z naciskiem na produkcje filmową i seriale.
Do najważniejszych kanałów emitowanych na tym programie zaliczamy :
Porta a porta- program publicystyczny, emitowany na Rai 1 od 22 stycznia 1996 r., gospodarzem programu jest Bruno Vespa, oparty na debatach politycznych i społecznych, trwa 2 h, a przeciętna oglądalność wynosi 20%.
Affari tuoi- teleturniej emitowany od 2003 r.
Ti lascio una canzone- program rozrywkowy typu talent show, dzieci śpiewają największe włoskie piosenki. Oglądalność 30%.
Ciak…si canta!- program muzyczny, uczestnicy przygotowują klip video z piosenkarzami.
La prova del cuoco- turniej kulinarny , emitowany od 2000 r. uczestnicy konkurują ze sobą na najlepiej przygotowaną potrawę.
Bonta sua- talk-show,
Ballando con le stelle- taneczne show cos a’la taniec z gwiazdami :P
RAI 2:
W Ofercie przeważają program dla dzieci I młodzieży oraz audycje sportowe.
Najbardziej komercyjna, kierowana do odbiorcy masowego,
Jest to stacja nowoczesna, odpowiadająca na potrzeby aktywnego odbiorcy,
Do najważniejszych programów zaliczamy :
Annozero- program publicystyczny, na antenie od 2006-2011 r. gospodarz programu poruszał z gośćmi tematy polityczne i bieżące.
Voayger- program o tematyce naukowej, ujęty od strony archeologii. Emitowany od 2003 r, cieszy się dużą popularnością
Quelli che il calcio- magazyn sportowy, emitowany od 1993 r., tematyka poruszana w programie dot. Włoskiej ligii serii A.
La storia siamo noi- magazyn historyczny skierowany dla najmłodszych widzów , dot., historii Włoch XX wieku, w programie prezentowane są wywiady z ludźmi minionej epoki, amteriły dokumentlne itp.
L’isola dei famosi- reality show emitowny do 2003 roku, uczestnikami są znane osobowści, mieszkające na wyspie i zmagające się z nowymi wyzwaniami. Co tydzień z programu odpada 1 osoba.
RAI 3:
Przeznacza 90% swojego antenowego czasu na programy realizujące misję publiczną , informacje, analizy, edukacja, kultura, tematy społeczne, informacje regionalne i przekazy z poszczególnych regionów Włoch.
Do najważniejszych programów emitowanych w ostatnich latach należą:
Ballaro- program typu talk-show, nadawany od 2002 r. , oparty na dyskusji dot. Bieżących tematów społeczno-politycznych.
Report – program składający się z reportaży dziennikarskich o tematyce społecznej, politycznej, o charakterze interwencyjnym.
Che tempo che fa- od 2003 r. magazyn prezentujący informacje dot. Pogody w kraju i za granicą, teraz – to talk-show poruszający najważniejsze informacje z kraju i z zagranicy
Ulisse- magazyn dokumentalny, od 2000 r., dot. Różnych nauk 9historii, prehistorii)
Mi manda Rai 3- program o charakterze społecznym, tematyka dot. Ochrony prw konsumentów, kwestie prawne i administracyjne.
OFERTA PROGRAMOWA STACJII KOMERCYJNYCH:
Canal 5- flagowa stacja koncernu Mediaset, o charkterze ogólnym, kieruje swoja ofertę dla całych rodzin, w ramówce dominuje rozrywka, informacje i wydarzenia sportowe. Do najważniejszych produkcji należą:
Io Canto- talent show, śpiewają dzieci od 5-16 lat.
Zelig- program rozrywkowy, prowadzony przez parę komików.
Amici- talent show, osoby do 18-25 roku życia , które chcą zostać piosenkarzami, aktorami lub tancerzami.
Matrix- program publicystyczny Mediaset, istnieje od 2005 r.
Italia 1- skierowane do ludzi młodych, na jej antenie dominują kreskówki, programy muzyczne i sportowe ze świata show-bisnesu i mody. Do ważniejszych programów zaliczamy :
Le Iene- emitowany od 1997 r., audycja ma charakter rozrywkowo-informacyjny, przedstawia w sposób prześmiewczy i niekonwencjonalny bieżące wydarzenia ze sceny krajowej i międzynarodowej.
Colorado- program rozrywkowy emitowany na żywo od 2002 r. jest połączeniem kabaretu i skeczu.
Rete 4- programy dla kobiet i mężczyzn, sportowe, popularno-naukowe, rozrywkowe, produkcje filmowe i trochę publicystyka. Zaliczamy do nich:
Quatro Grado- emitowany od 2010 r. oparty na niewyjaśnionych zdarzeniach kryminalnych z ostatnich 20 lat, które dzielą opinię publiczną.
Top Secret- program o zjawiskach paranienormalnych.
Ad. D. działalność Silvio Berlusconi
Co prawda prawo z czerwca 1976 roku zezwalało na tworzenie stacji radiowych
I telewizyjnych, ale jedynie na szczeblu lokalnym. W efekcie Aden emitent
nie mógł nadawać na szczeblu ogólnokrajowym i nie mógł bezpośrednio
konkurować z telewizją publiczną. Komercyjne stacje znalazły sposób na ominięcie tego przepisu i już na początku lat 80-tych złączyły się w sieci.
Wtedy dało się już zauważyć kurczącą się dominację telewizji publicznej
Rai, która systematycznie traciła udziały w rynku.
Znaczącą rolę odegrał tu Silvio Berlusconi ze swoim medialnym przedsiębiorstwem Fininvest, większościowym dziś akcjonariuszem Mediaset. W 1978 roku Berlusconi uruchomił
lokalną stację Telemilano, która od 1980 roku znana jest jako Canale 5. Dwa
lata później (w 1982 roku) jego koncern przejął stację Italia 1 od rodzinnej firmy Rusconi, a w 1984 roku Rete 4 od spółki Mondadori (obecnie kontrolowanej przez Fininvest).
Pojawienie się konkurencji wymusiło także na samej Rai uatrakcyjnienie ramówki i zmianę proporcji programów w czasie antenowym. Walka o widza wiązała się ze wzrostem rozrywki kosztem skrócenia czasu emisji programów kulturalnych.
Posiadając lokalne stacje, Silvio Berlusconi w rzeczywistości stworzył nieformalną
sieć emitującą programy na znacznym terenie kraju. Upodobnił bowiem oferty programowe, zarówno w stacji Canale 5, jak i Ialia 1 i Rete4. Nabywał zagraniczne produkcje (głównie amerykańskie) i odsprzedawał je małym lokalnym nadawcom z zastrzeżeniem transmitowania ich w określonych godzinach – w ten sposób w wielu regionalnych stacjach w tym
samym czasie były emitowane te same programy. Na takie praktyki nie zgodzili
się sędziowie z Turynu, Pescary i Rzymu, którzy decyzją z 16 października
1984 roku zakazali dalszej transmisji trzem stacjom. Poniewaz jednak
Silvio Berlusconi był w bliskich kontaktach z ówczesnym premierem Włoch,
Bettino Craxim, włoski rząd 6 grudnia tego samego roku wydał dekret legalizujący ogólnokrajowe nadawanie wspomnianych wyżej stacji.
Mimo protestów ze strony opozycji, dekret został podtrzymany i stał się obowiązującym prawem. Jedynym warunkiem był zakaz emitowania przez kanały Silvia Berlusconiego wiadomości i politycznych komentarzy – ten przywilej pozostał w gestii jedynie telewizji publicznej, kontrolowanej przez polityków.
Pełnoprawny status stacji ogólnokrajowych nadało im dopiero tzw. Prawo Mammiego z 1990 roku (pochodzące od nazwiska ówczesnego ministra telekomunikacji, Oscara Mammiego). Oficjalnie przyjmuje się, że od tego czasu we Włoszech trwa duopol na włoskim rynku telewizyjnym – blisko 90 proc. udziałów w rynku posiadają przez kolejne dwa dziesięciolecia koncerny:
Mediaset i Rai.
Wspomniane już wcześniej prawo Mammiego zostało uchwalone przez parlament 6 sierpnia 1990 roku. Nowe przepisy z jednej strony umożliwiły oficjalnie prywatnym stacjom nadawanie w zasięgu ogólnokrajowym, z drugiej jednak nałożyły na każdą z nich obowiązek nadawania programu informacyjnego, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym. Nowe przepisy
objęły swoim zasięgiem 12 stacji krajowych. Szybko jednak się okazało, że rynek był już zdominowany przez sześć kanałów należących do dwóch koncernów: Rai i Fininvest, prywatnej spółki kontrolowanej przez późniejszego premiera, Silvia Berlusconiego.
O ograniczenie tego duopolu zabiegł już wcześniej Sąd Konstytucyjny, zalecając limity koncentracji do czasu, gdy nie pojawią się możliwości technologiczne pozwalające każdemu nadawcy rozwijać się w takim samym tempie. Dlatego te prawo Mammiego zawierało przepis
o ograniczeniu koncentracji do 25 proc. wszystkich kanałów ogólnokrajowych lub do trzech stacji telewizyjnych – druga część tego zapisu, mówiąca o trzech stacjach, w praktyce zalegalizowała duopol.
Lata 90-te we włoskiej telewizji mona określić czasem wielkiej próby, która doprowadziła do referendum w 1995 roku. Silvio Berlusconi, kontrolujący trzy największe prywatne stacje telewizyjne, zdecydował się w 1994 roku na karierę polityczną, formując ugrupowanie Forza Italia. Było to niespotykane dotąd zjawisko – magnat telewizyjny wstępujący na scenę polityczną. Układ sił wyborczych w mediach wykształcił się dość szybko: Rai stała się narzędziem
koalicji lewicowej, będącej wówczas u władzy, natomiast Fininvest wsparł koalicje prawicową Silvia Berlusconiego. 27 marca 1994 roku wyborcy zadecydowali o powierzeniu władzy właśnie Silvio Berlusconiemu.
Wynik wyborów miały ogromne znaczenie dla włoskiego systemu medialnego.
Rozpoczęła się bowiem wojna przeciwko telewizji jako nowemu wrogowi.
Politycy, intelektualiści, uczeni, a także dziennikarze rozpoczęli wielką debatę skierowaną przeciwko prywatnej telewizji. Sam Silvio Berlusconi staną w ogniu krytyki i po siedmiu miesiącach rządów podał się do dymisji
Sformowany na nowo rząd przedstawił projekt prawa ograniczając wykorzystywanie
stacji telewizyjnych w kampaniach wyborczych, jednak nie zostało ono
zaakceptowane przez parlament. W wyniku prowadzonych debat publicznych
i ataków na telewizje przychody z reklam gwałtownie spadły, sam sektor
telewizyjny pogrążył się w recesji.
Okres telewizyjnej burzy nie przyniósł dużych zmian w zakresie udziałów
W rynku. W drugiej połowie lat 90-tych, czyli już po referendum, telewizja
publiczna Rai nadal posiadała ok. 45 proc. udziałów, a kolejne 43 proc. należało do grupy Mediaset, w której Fininvest jest największym udziałowcem.
Jeszcze w 1994 roku włoski Sąd Konstytucyjny zażądał od parlamentu uchwalenia
zmian kończących duopol poprzez wprowadzenie 20-procentowego limitu
koncentracji. Prawo jednak nie zostało przyjęte przez parlament.
Ponowną próbę złamania dominacji obu koncernów podjęto w 1997 roku.
Minister komunikacji w rządzie Romano Prodiego, Antonio Maccanico przeforsował
W parlamencie tzw. prawo Maccanico (nazwa pochodzi od nazwiska
ministra), które zaostrzyło limit koncentracji z_25 proc. do 20 proc. Zgodnie
z nowymi przepisami Mediaset miał przenieść jedną ze swoich stacji, Rete 4,
z nadawania naziemnego na satelitarne, a Rai wyeliminować reklamy z Rai
3. Ustawa jednak nie miała przełożenia na rzeczywistą działalność obu koncernów,
ponieważ nie określiła terminu, do kiedy musza wprowadzi zmiany.
Część jej przepisów zakwestionował także Sąd Konstytucyjny, określając je
jako niezgodne z włoską konstytucją. W zaistniałej sytuacji w 2001 roku
AGCOM wyznaczyła datę 31 grudnia 2003 roku, do kiedy jeden z trzech
kanałów naruszających 20-procentowy limit koncentracji miał zostać przeniesiony
na platformę cyfrową. W 2002 roku termin zatwierdził także Sąd
Konstytucyjny.
W praktyce jednak żaden z koncernów nie dotrzymał wyznaczonej daty.
Stało się tak za sprawą nowego rządu, na którego czele w połowie 2001 roku
Stanął ponownie Silvio Berlusconi. Jego ministrowie, na czele z Maurizio Gasparri (ówczesny minister komunikacji), wypracowali nowa ustawę radiowo-telewizyjną, zwaną potocznie legge Gasparri, którą w sierpniu 2002 roku przedstawili parlamentowi. Jednak nowe rozwiązania okazały się sprzeczne ze wspomnianą wcześniej decyzją Sądu Konstytucyjnego z 2002 roku. Autorzy ustawy
uznali, że przeniesienie kanałów, które przekraczały limit koncentracji, nie jest konieczne, ponieważ inni konkurenci mogli już wejść na rynek telewizji przez platformy satelitarne. Takiej argumentacji sprzeciwił się ówczesny prezydent Włoch, Carlo Azeglio Ciampi, który nakazał prawodawcom wprowadzenie zmian w ustawie. Uważał, że telewizja satelitarna nie jest jeszcze na tyle rozwinięta, by mogła stać się prawdziwą konkurencją dla stacji naziemnych.
Jego zdaniem rozwiązanie proponowane w ustawie Gasparriego zlikwidowałoby rynkowy duopol, gdyby większość gospodarstw domowych miała dostęp do nowych technologii. Mimo sprzeciwu prezydenta i części opozycji, prawo Gasparriego zostało uchwalone 3 maja 2004 roku bez większych poprawek.
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych zmian, jaką ustawa wprowadziła w życie,
był 20-procentowy limit koncentracji na rynku reklam, obowiązujący w całym
sektorze mediów, włączając także prasę, radio, kino i Internet. W praktyce
ponad 40-procentowe udziały w rynku telewizyjnym zostały zalegalizowane.
Sprawowanie władzy przez Silvio Berlusconiego gwarantowało utrzymanie tego stanu rzeczy. Jednak w 2006 roku nowym premierem został wybrany ponownie Romano Prodi, którego rząd zaproponował własne rozwiązanie, mające osłabić istniejący duopol i zapobiec przeniesieniu dominacji dwóch koncernów także na platformy cyfrowe. Prawo zaprezentowane przez Prodiego było poniekąd odpowiedzią na decyzję Komisji Europejskiej, która 19 czerwca 2006 roku
uznała oficjalnie prawo Gasparriego za niezgodne z unijnym prawodawstwem.
Zaproponowane przez rząd Prodiego tzw. prawo Gentiloniego wyznaczało nowy limit koncentracji – zamiast dotychczas obowiązującego 20-procentowego progu wprowadzało 45-procentowy limit przychodów reklamowych z całego sektora telewizyjnego. Natomiast nadawcy posiadający więcej niż dwie stacje ogólnokrajowe zostali zobowiązani do przeniesienia pozostałych kanałów na platformy cyfrowe przed 2012 rokiem – w przypadku Rai i Mediaset ustawa odnosiła się kolejno do kanału trzeciego publicznego nadawcy (Rai_3) i komercyjnego Rete 4. Poza zmianami w całym sektorze telewizyjnym, prawo Gentiloniego zawierało także reformę funkcjonowania publicznej telewizji. Zmiany dotyczyły oferty programowej, stosowanych technologii i relacji wobec rządu. Unia Europejska pozytywnie zaopiniowała przedstawione przez Paolo Gentiloniego ustawy. Ze względu jednak na upadek rządu Romano Prodiego i przedwczesne wybory parlamentarne, które w 2008 wygrał ponownie Silvio Berlusconi, prawo Gentiloniego nie weszło w życie.