1.MODEL UWARUNKOWAŃ ZDROWIA (MODEL LALONDE’A

W latach 70-tych XX wieku (1973 r.) M. Lalonda (kanadyjski minister zdrowia) zdefiniował tzw. "pola zdrowia” (ilustruje rys. poniżej), które mają wpływ na nasze zdrowie:

• Największy, bo 53% wpływ na zdrowie człowieka ma styl życia, na który składają się między innymi takie elementy:

• aktywność fizyczna,

• sposób odżywiania się,

• umiejętności radzenia sobie ze stresem,

• stosowanie używek (nikotyna, alkohol, środki psychoaktywne),  

• zatrudnienie, 

• czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego,

• sposób rekreacji czy zachowania seksualne. 

• Środowisko fizyczne

• warunkuje stan zdrowia człowieka w około 21%.

• Korzystny wpływ na zdrowie ma czyste powietrze, woda, zdrowa i bezpieczna szkoła oraz zakład pracy.

• Negatywne oddziaływanie środowiska na zdrowie wynika w znacznym stopniu z degradacji środowiska naturalnego, promieniowania jonizującego, hałasu, szkodliwych substancji chemicznych oraz czynników biologicznych.

• czynniki genetyczne

• Zdrowie człowieka w 16% uwarunkowane jest przez czynniki genetyczne,

• opiekę zdrowotną

• zaś jedynie 10%, czyli w najmniejszym stopniu poprzez opiekę zdrowotną,

• jej strukturę, organizację, funkcjonowanie czy też dostępność do świadczeń medycznych i ich jakość,  samo leczenie i rehabilitację (droga i żmudna rehabilitacja często nie byłaby potrzebna, gdyby  zadbano o zdrowie wcześniej).

2.DEFINICJE ZDROWIA PUBLICZNEGO WG. WINSLOW’A, MILTONA TERRISA, FUNDACJI MILBANK.

WINSLOW

„zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego, poprzez wysiłek społeczności ukierunkowany na:

-higienę środowiska, kontrolę zakażeń, nauczanie zasad higieny indywidualnej

-organizację służb medycznych i pielęgniarskich

-ukierunkowana na zapobieganie chorobom i wczesną diagnozę

-rozwój mechanizmów społecznych zapewniających każdemu indywidualnie i społeczności warunki życia pozwalające na utrzymanie zdrowia”.

MILTON TERRIS

Rozszerzył definicję zdrowia publicznego Winslowa o :

-walkę z bezrobociem i ubóstwem i

-wszelką dyskryminacją

FUNDACJA MILBANK

„Zdrowie publiczne to zorganizowany wysiłek społeczeństwa w celu ochrony, promowania i przywracania zdrowia ludzi. Programy, świadczenia i instytucje z nim związane ukierunkowane są na zapobieganie chorobom oraz na potrzeby zdrowotne populacji w całości. Działania z zakresu zdrowia publicznego zmieniają się w miarę zmian technologii i wartości społecznych, lecz cele pozostają te same: zmniejszenie występowania chorób i liczby przedwczesnych zgonów oraz stanów powodujących cierpienie i niepełnosprawność.”.,

3.EVIDENCE BASED PUBLIC HEALTH

EBPH

• jest podejściem do praktyki zdrowia publicznego, która rozwinęła się po części z rozwoju w dziedzinie Evidence - Based Medicine

• rozwój, wprowadzenie i ocena programów i polityk w publicznej służbie zdrowia przez podanie zasad naukowego rozumowania, wliczając w to systematyczne wykorzystania danych i systemów informatycznych, i odpowiednie wykorzystanie teorii związanej z zachowaniem naukowej i modelów programu planistycznych

Kroki postępowania w EBPH

1. formułowanie jasnego pytania dotyczącego społecznego problemu zdrowotnego;

2. przeglądanie odpowiedniej literatury

3. ocena dowodów;

4. decyzja o wyborze najlepszego dowodu dla wybranego problemu zdrowotnego;

5. powiązanie dowodów z doświadczeniem, wiedzą, praktyką służby zdrowia oraz z preferencjami i wartościami społeczeństwa;

6. wprowadzanie w życie orzeczenia w społecznej praktyce zdrowotnej i programach zdrowotnych;

7. oceniana wyników.

EBPH pozwala na :

-zdobycie naukowych dowodów dla podejmowanych decyzji

-ocenia skuteczność programów zdrowotnych

-ustala nowe programy zdrowotne

4.PROBLEM STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTW W KONTEKŚCIE ZDROWIA PUBLICZNEGO.

Proces biologicznego starzenia się to:

• stopniowe narastanie z wiekiem różnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu każdej części naszego organizmu;

• to powolny proces degeneracji tych mechanizmów naszego ciała, których zadaniem jest odpowiednie reagowanie na różne silne oddziaływania.

• Starzenie się społeczeństw

• to wynik zwiększającej się liczby osób starszych w stosunku do całości populacji.

W badaniach demograficznych za stare uznaje się takie społeczeństwo, w którym:

• odsetek osób powyżej 60 roku życia przekracza 12 % lub

• odsetek osób powyżej 65 roku życia przekracza 7%.

Czynniki warunkujące starzenie się społeczeństwa:

• Wydłużenie średniej długości trwania życia

• Spadek przyrostu naturalnego

• Ruch migracyjny

Powstaną duże dysproporcje między osobami w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym.

Proporcje osób pracujących i pobierających świadczenia mogą się tak dalece zmienić, że pojawi się problem wydolności systemu emerytalnego i opieki zdrowotnej.

W strukturze placówek opieki długoterminowej wyróżnia się :

1.zakłady opiekuńczo-lecznicze (ZOL) –w liczbie 285

2. zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (ZPO)-w liczbie 122

3.hospicja- w liczbie 59

4.oddziały szpitalnej opieki paliatywnej

(dane GUS na rok 2007)

Zasadniczym celem jest udzielanie świadczeń zdrowotnych obejmujących

• leczenie,

• rehabilitację,

• pielęgnację

• dostęp do środków farmaceutycznych i materiałów medycznych .

Grupę celową stanowią ludzie starsi, często niepełnosprawni, niezdolni do samodzielnego funkcjonowania, którzy jednak nie kwalifikują się do leczenia szpitalnego ale wymagają stałej, profesjonalnej opieki ze względu na stan zdrowia i brak zdolności do samoobsługi.

5.„Organizacja lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce”

Lecznictwo uzdrowiskowe - zorganizowana działalność polegająca na udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, prowadzona w uzdrowisku przez zakłady lecznictwa uzdrowiskowego przy wykorzystaniu warunków naturalnych, takich jak:

1. właściwości naturalnych surowców leczniczych,

2. właściwości lecznicze klimatu, w tym

• talassoterapia i

• subterraneoterapia o

• właściwości lecznicze mikroklimatu

• towarzyszące temu zabiegi fizykalne;

Lecznictwo uzdrowiskowe jest prowadzone przy wykorzystaniu urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego służących do leczniczego wykorzystania naturalnych surowców leczniczych oraz właściwości leczniczych klimatu, w szczególności takich jak:

1) pijalnie uzdrowiskowe;
2) tężnie;
3) parki;

Zakładami lecznictwa uzdrowiskowego są:
1) szpitale uzdrowiskowe

2) sanatoria uzdrowiskowe;.

Do zadań szpitala uzdrowiskowego należy w szczególności zapewnienie pacjentowi, którego skierowano na leczenie

1) udzielania całodobowych świadczeń opieki zdrowotnej w warunkach stacjonarnych;
2) całodobowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej;
3) realizacji przewidzianych programem leczenia zabiegów przyrodoleczniczych i leczenia farmakologicznego;
4) korzystania z naturalnych surowców leczniczych oraz urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego;
5) edukacji zdrowotnej.

Do zadań sanatorium uzdrowiskowego należy w szczególności zapewnienie pacjentowi, którego skierowano na:

1) udzielania całodobowych świadczeń opieki zdrowotnej w warunkach stacjonarnych;
2) opieki lekarskiej i całodobowej opieki pielęgniarskiej;
3) realizacji przewidzianych programem leczenia zabiegów przyrodoleczniczych z wykorzystaniem naturalnych surowców leczniczych oraz urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego;
4) świadczeń profilaktycznych;
5) edukacji zdrowotnej.

Ustala się następujące kierunki lecznicze uzdrowisk:
1) choroby ortopedyczno-urazowe;
2) choroby układu nerwowego;
3) choroby reumatologiczne;
4) choroby kardiologiczne i nadciśnienie;
5) choroby naczyń obwodowych;
6) choroby górnych dróg oddechowych;
7) choroby dolnych dróg oddechowych;
8) choroby układu trawienia;

6.Definicja bioterroryzmu oraz ustawodastwo dotyczące broni biologicznej.

BIOTERRORYZM - istotą terroryzmu jest bezprawne i nielegalne użycie przemocy z zamiarem

wymuszenia działania lub zastraszania ludności lub rządu dla osiągnięcia celów np. politycznych,

społecznych, religijnych. Czynnikiem zastraszenia jest użycie lub groźba użycia biologicznie

czynnych substancji toksycznych lub patogennych drobnoustrojów wywołujących choroby zakaźne.

Cele ataków bioterrorystycznych:

- ludność

- zwierzęta hodowlane

- rośliny uprawne

- skażenie żywności

- ekosystem wodny

-

Zastosowanie broni biologicznej w ataku terrorystycznym może nastąpić przez rozpylenie

aerozolu lub skażenie wody, żywności, gleby. Wg danych amerykańskich patogeny to:

· wirus ebola

· wirus ospy prawdziwej

· pałeczki dżumy

· pałeczki jadu kiełbasianego

· laseczki wąglików

Światowe ustawodawstwo:

1925 r.

• Międzynarodowa konferencja-> PROTOKÓŁ GENEWSKI- 28 krajów zabrania stosowania broni chemicznej i biologicznej.

• Inicjatorem była delegacja polska.

• Protokół obowiązuje do dziś.

• Obecnie 140 państw.

1972 r.-

• podpisano konwencje o zakazie badań, produkcji oraz gromadzenia broni chemicznej i

biologicznej oraz konieczności jej zniszczenia.

7.Podstawowe zasady kontraktowania świadczeń zdrowotnych w Polsce.

1. Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej- 30.08.1991 r.

• po raz pierwszy użyto terminu kontraktowanie świadczeń.

1. Rozporządzenie MZiOS z 1993 roku

• umożliwiono zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych.

• Ustawy dawały możliwość kontraktowania podmiotów z poza publicznego sektora zdrowia.

• Pierwsi skorzystali lekarze rodzinni- 1994 r- specjalizacja z medycyny rodzinnej.

• Pierwsze kontrakty dla lekarzy medycyny rodzinnej podpisywane przez wojewodów.

• Pozostały personel medyczny był nadal zatrudniany na podstawie umowy o pracę.

Kontrakty z wojewodami charakteryzowała prostota, brak niepotrzebnych technicznych zapisów ; nie przewidywały płatności za specjalistkę i RTG.

1. 01.01.1999 r- wchodzi w życie ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

• Płatnikiem były kasy chorych

• Różnice między kasami chorych stanowiły duży problem

• Każda z kas miała inny wzór kontraktu, inny zakres świadczeń, inny sposób finansowania

• Funkcję organizatorską pełniły jednostki terytorialne.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA OFERT:

• oferta musi być złożona w wersji elektronicznej i pisemnej.

Wersja elektroniczna składa się z : Oferta pisemna:

-dane identyfikacyjne oferenta

-oferta cenowa

-info. o miejscach wykonywania świadczeń

opieki zdrowotnej

- info. na temat posiadanego sprzętu.

-inne ankiety zawierające dane dla określonego

rodzaju lub zakresu świadczeń

Oferta pisemna powinna zawierać:

aktualny wypis z rejestru wojewody lub ministra zdrowia

odpis z krajowego rejestru sądowego

zezwolenie na wykonywanie praktyki

aktualny dokument stwierdzający wpis do rejestru Okręgowej Izby Lekarskiej

Sposób składania ofert:

• oferent może złożyć tylko jedną ofertę dotyczącą danego przedmiotu postępowania

• oferent, którego jednostki są zlokalizowane na terenie więcej niż jednego województwa może złożyć więcej niż jedną ofertę na dany przedmiot postępowania

• oferent może złożyć kilka ofert na różne przedmioty postępowania

Zalety kontraktowania świadczeń:

• kontrakt jest odpowiedzią na potrzeby

• zapewnia dostęp

• stymuluje jakość

• powstrzymuje narastanie kosztów

zmienia kulturę organizacji systemu

9.RÓŻNICE MIĘDZY ZDROWIEM PUBLICZNYM A MEDYCYNĄ ŚRODOWISKOWĄ

Medycynę społeczną:

• inspirowaną medycznie działalność na rzecz zdrowia w szerszej skali społecznej

• W tym kontekście należy podkreślić, że starania o dobry stan zdrowia społeczeństwa są bezpośrednio lub pośrednio podejmowane w różnych sektorach życia społecznego, odpowiedzialnych m.in. za

• pomnażanie i dystrybucję dochodu narodowego,

• edukację i wychowanie,

• ograniczanie patologii społecznej i zwalczanie nałogów,

• tworzenie warunków dla prawidłowego żywienia,

• ochronę środowiska,

• ochronę pracy.

• Jednym z pionierów medycyny społecznej był Rudolf Wirchow, który ogłosił, że medycyna jest zarówno nauka biologiczna jak i społeczną.

• Twierdził też, że „postępy medycyny przyczynią się do przedłużenia życia, ale poprzez poprawę warunków socjalnych można osiągnąć ten rezultat szybciej i w większym stopniu.

Zadania medycyny społecznej.

• badania stanu zdrowia ludności i jego uwarunkowań,

• analiza występujących trendów sytuacji zdrowotnej i jej prognozowanie,

• ocena efektywności poszczególnych działań na rzecz zdrowia,

• wyznaczanie kierunków ochrony zdrowia stosownie do aktualnych potrzeb społecznych i możliwości ich zaspokajania.

Zdrowie publiczne

• to dyscyplina naukowa obejmująca zagadnienia zdrowia społeczeństwa,

• współzależność stanu zdrowia od warunków życia (a więc czynników środowiskowych i społecznych)

• form troski o zdrowie w odniesieniu zarówno do jednostki, rodziny jak i większych społeczności.

• obejmuje szeroki obszar działań dotyczących niemal wszystkich aspektów zdrowia społeczeństwa.

• Wpływa na kształt polityki społecznej i zdrowotnej państwa, współdziała ze wszystkimi sektorami społeczno - gospodarczymi, organizacyjnymi społecznymi, oraz samymi ludźmi. Kluczowym słowem jest tu „zdrowie”, a nie „medycyna” a słowo „publiczne” podkreśla, że działania mające zapewnić i umocnić zdrowie ludzi oparte są o zorganizowany wysiłek społeczności a nie o indywidualne starania i zabiegi. Stanowi połączenie instytucji, wielodyscyplinarnej bazy naukowej i działań praktycznych.

W 1973r.Swiatowa Organizacja Zdrowia poszerzyła znaczenie pojęcia zdrowia publicznego. W szerokim znaczeniu zdrowie publiczne obejmuje: problemy dotyczące zdrowia populacji, stan zdrowotny zbiorowości, ogólne usługi zdrowotne, administracyjną opiekę zdrowotną.

Zadania zdrowia publicznego.

- monitorowaie stanu zdrowia oraz określenie potrzeb zdrowotnych ludności

- zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, zwł. zakaźnych

- identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego w środowisku, miejscu zamieszkania, pracy, nauki

- zapobieganie wypadkom i urazom oraz zapewnienie kompleksowej pomocy ofiarom katastrof, kataklizmów i klęsk żywiołowych

- zapewnienie nadzoru epidemiologicznego i kontrola zagrożeń środowiska

- promowanie zdrowego stylu życia wszystkich obywateli, szczególnie dzieci i młodzieży oraz wybranych grup wysokiego ryzyka.

- kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy i innego personelu medycznego, zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej, oraz zgodnie ze skalą potrzeb zdrowotnych społeczeństwa

- zapewnienie jednolitych kompleksowych regulacji prawnych dotyczących systemu organizacji, finansowania i zarządzania placówkami opieki medycznej, ekonomii zdrowia, zasad orzecznictwa lekarskiego

- monitorowanie jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania zasad bioetyki zawodowej personelu, przestrzegania praw pacjenta i międzynarodowych regulacji prawnych w ochronie zdrowia

- ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle porównań międzynarodowych, analiza wyzwań i zagrożeń wynikających z procesu globalizacji, miejsce i rola kraju w pracach WHO.

Medycyna społeczna jako dyscyplina i specjalność rozwinęła się i nadal osadzona jest w Europie, natomiast zdrowie publiczne ukształtowało się jako dziedzina wiedzy i praktyki w Stanach Zjednoczonych, gdzie kluczowa pozycję w koncepcji zdrowia publicznego zajmują działania prewencyjne oraz promocja stylów życia sprzyjających zdrowiu.

Podstawą w metodologii badań zarówno w zdrowiu publicznym jako dyscyplinie naukowej jak i w medycynie społecznej stanowi epidemiologia. Pozwala ona na zrozumienie przyczyn zgonów, chorób i niepełnosprawności oraz na rozpoznanie czynników ryzyka w środowisku zagrażającym zdrowiu populacji.

Oprócz metod epidemiologicznych zdrowie publiczne i medycyna społeczna posługują się metodami statystycznymi, demograficznymi, a także sięgają do metod badawczych stosowanych w socjologii i naukach ekonomicznych. Zdrowie publiczne rozszerza medycynę społeczną o problematykę wielosektorowej polityki zdrowotnej i działań ukierunkowanych na zdrowie populacji. Zadaniem jego i medycyny społecznej jako działu medycyny jest ocena stanu zdrowia ludności, jego wszelkich uwarunkowań, w tym uwarunkowań środowiskowych ze środowiskiem społecznym włącznie. Ma zajmować się opracowywaniem metod i sposobów umacniania zdrowia, zapobieganiem chorobom i kalectwu, obejmując również problemy orzekania o stanie zdrowia. Problemy zarządzania, organizacji i finansowania systemów zdrowotnych to także domena medycyny społecznej i zdrowia publicznego, podobnie jak i regulacje prawne dotyczące ochrony zdrowia. Jak z tego wynika ,nowoczesna koncepcja i zakres medycyny społecznej oraz zdrowia publicznego, ma charakter wielodyscyplinarny.

Różnice pomiędzy zdrowiem publicznym a medycyną społeczną.

Aspekt badań ;

- zdrowie publiczne - populacyjny ( społeczeństwo )

- medycyna społeczna - także człowiek

Przedmiot badań ;

- zdrowie publiczne -stan zdrowia: społeczny, psychiczny i fizyczny niezależnie od występowania chorób

- medycyna społeczna - stan zdrowia: fizyczny, psychiczny i społeczny w powiązaniu z chorobami.

10. Przyczyny i rodzaje przemocy.

• „Pojęcie „przemocy” jest stosowane jako użycie siły fizycznej bądź psychicznej dla osiągnięcia celu”

• „ Przemoc jest to każdy akt godzący w osobistą wolność jednostki; zmuszanie jednostki do zachowań nie godzących z jej własną wolą”

• „Przemoc należy postrzegać jako rodzaj określonej relacji w stosunkach międzyludzkich:

  • jednostka – jednostka

  • grupa – jednostka

  • grupa – grupa

Rodzaje:

1. fizyczna – nieprzypadkowe zranienia, przymus fizyczny, ograniczenie swobody

2. psychiczna – zastraszanie, brak uczuć, nadużycia emocjonalne

3. psychologiczna – narzucanie swoich poglądów , wymuszanie pełnego podporządkowania

4. agresja słowna – ubliżanie, wyśmiewanie, dokuczanie, obrzucanie wyzwiskami

5. domowa – wobec dzieci – ( MALTRETOWANIE, znęcanie)

a)bicie ( 60% dorosłych stosuje wobec swoich dzieci kary fizyczne)

b) zmuszanie do czynów niemoralnych i przestępczych ( żebranie, kradzieże, prostytucja c)maltretowanie psychiczne ( w efekcie strach - bunt – chęć zemsty)

1. seksualna ( kazirodztwo, gwałt)

Przyczyny:

• nieumiejętność radzenia sobie z trudnościami i przeciwnościami,

• bezradność(np. bezrobocie)

• frustracja ( np. spowodowana brakiem perspektyw życiowych)

( „Agresja jest jednym z następstw frustracji” Freud)

• zaburzenia psychiczne, problemy z samokontrolą swoich emocji, depresja

• zagrożenie, strach

• nieporozumienia, konflikty, napięcia emocjonalne

• zawiść, zazdrość ( np. że komuś wiedzie się lepiej)

• uzależnienia ( alkohol i narkotyki powodują wzrost zachowań agresywnych, ponieważ

• obniżają kontrolę i ograniczają właściwą ocenę sytuacji)

• zależność społeczna ( zastosowanie przemocy służy ‘zdyscyplinowaniu” innych)

- szef – pracownik - rodzic – dziecko - wychowawca- wychowanek

• złe wzorce wyniesione z domu

• doświadczenie bycia krzywdzonym i zaniedbywanym w dzieciństwie

( „przemoc rodzi przemoc” Olwens)

• potrzeba dominacji ( używając groźby i siły agresor chce podporządkować sobie innych

• modelowanie zachowań agresywnych w mediach, subkulturach ( gry komputerowe)

• zaspokojenie zapotrzebowania na nielegalne dobra – najmniejszy nakład pracy –duży, szybko i łatwo osiągnięty zysk- napady, rabunki

przemoc i groźba są stosowane w celu powstrzymania ścigania karnego

( zastraszanie informatorów)

11.Promocja zdrowia psychicznego.

WHO opisuje zdrowie psychiczne jako: „stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, może radzić sobie ze stresem w codziennym życiu, może wydajnie i owocnie pracować oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty”.

Zły stan zdrowia psychicznego to problemy ze zdrowiem psychicznym i napięcie, osłabione funkcjonowanie połączone z cierpieniem, pojawiają się objawy i rozpoznawalne zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia i depresja.

Stan psychiczny ludzi jest zdeterminowany wieloma czynnikami

• biologicznymi (np. genetycznymi, płciowymi),

• indywidualnymi (np. doświadczeniami osobistymi),

• rodzinnymi i społecznymi (np. wsparcie społeczne)

• ekonomicznymi i środowiskowymi (np. status społeczny i warunki życia)

Najczęstszym rozpoznaniem leczonym w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej, dominującym wśród kobiet, są zaburzenia nerwicowe i nastrojowe .

Najczęstszym rozpoznaniem chorobowym osób leczonych w oddziałach całodobowych były zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem alkoholu – przede wszystkim mężczyzn .

Prawo do zdrowia i zdrowia psychicznego uwzględniono w wielu deklaracjach i konwencjach ONZ.

Zaburzenia psychiczne i niepełnosprawność umysłowa prowadzą do dyskryminacji i marginalizacji, co może zwiększyć niestabilność ekonomiczną i zmniejszyć kapitał społeczny, osłabić więzi społeczne i niekorzystnie wpłynąć na gospodarkę krajów europejskich.

Deklaracja ONZ dotycząca Praw Osób z Chorobą Psychiczną stwierdza, że ich podstawowym prawem jest to, że nie będą dyskryminowane z powodu choroby psychicznej.

Pozytywnego zdrowia psychicznego nie można uzyskać przez samo tylko leczenie zaburzeń psychicznych.

Z drugiej strony, istnieją dane świadczące, że promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym może:

• doprowadzić do zdrowia, zysków społecznych i ekonomicznych,

• zmniejszyć wykluczanie społeczne przy zwiększeniu wydajności ekonomicznej,

• ograniczyć ryzyko zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania przy mniejszych kosztach opieki społecznej i zdrowotnej.

Aby zapewnić pozytywne zdrowie psychiczne, każdy kraj europejski powinien opracować i wdrożyć wszechstronny plan działania w celu promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, zwracając uwagę na pięć wspólnych zasad:

1. Pogłębianie wiedzy o zdrowiu psychicznym

2. Wspieranie efektywnego wdrażania

3. Rozwijanie kompetencji i szkolenie pracowników

4. Włączanie do działania różnych podmiotów

5. Ewaluacja wpływu polityki i programu

12.PODZIAŁ RODZINY W UJĘCIU SOCJOLOGICZNYM

RODZINA – w socjologii rozumiana jako grupa społeczna lub instytucja społeczna.

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA – związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania i wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada na wzmacnianie wewnętrznych relacji i interakcji. W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe: małżeńską lub partnerską, rodzicielską, braterską.

RODZINA JAKO INSTYTUCJA SPOŁECZNA – grupa określona przez stosunki seksualne, odpowiednio unormowane i trwałe, tak by mogła zapewnić odnawianie się sfery reprodukcji. Funkcje instytucjonalne rodziny:

• Materialno-ekonomiczna (polega na zaspokajaniu przez rodzinę materialnych potrzeb jej członków)

• Opiekuńczo-zabezpieczająca (stanowi materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny, którzy w pewnych okresach życia mają ograniczone możliwości samorealizacji, pozbawieni są środków do życia lub wymagają pomocy)

• Prokreacyjna (polega na zaspokajaniu rodzicielskich potrzeb emocjonalnych - ojcostwa i macierzyństwa, pozwala na utrzymywanie biologicznej ciągłości rodziny i społeczeństwa)

• Seksualna (zaspokajanie popędu seksualnego)

• Legalizacyjno-kontrolna (sankcjonowanie postępowania członka rodziny przez rodzinę, nadzorowanie jego postępowania)

• Socjalizacyjno-wychowawcza (wprowadzanie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa)

• Klasowa (określenie pozycji członków rodziny w strukturze społeczeństwa)

• Kulturalna (zapoznawanie młodego pokolenia z dziejami kultury i jej trwałymi pomnikami, zachęcanie do aktywnego korzystania z wartości kulturalnych)

• Rekreacyjno-towarzyska (umożliwia odzyskanie w domu rodzinnym wewnętrznej równowagi emocjonalnej)

• Emocjonalno-ekspresyjna (zaspokaja emocjonalne potrzeby członków rodziny, sprzyja wyrażaniu osobowości, daje możliwość uzyskania kontaktu psychicznego)

KLASYFIKACJA RODZINY WG. WIELKOŚCI (KLASYCZNA)

Rodzina mała (nuklearna) – dwójka partnerów wychowuje potomstwo.
Rodzina wielopokoleniowa – przynajmniej jedno z partnerów zamieszkuje z rodzicami.
Rodzina wielka – ogół osób spokrewnionych lub spowinowaconych ze sobą przynajmniej w linii bocznej.

WSPÓŁCZESNE ALTERNATYWNE FORMY RODZINY:

• Rodzina niepełna – samotny rodzic wychowujący własne lub adoptowane potomstwo.

• Rodzina zastępcza – forma opieki nad małoletnim dzieckiem którego rodzice są nieznani, pozbawieni praw rodzicielskich lub z ograniczoną władzą rodzicielską.

• Rodzina zrekonstruowana – rodzina uzupełniona w wyniku nowego związku małżeńskiego osamotnionego współmałżonka.

• Rodzina oparta o związek homoseksualny – rodzina której trzon stanowi związek osób tej samej płci.

• Rodzinny dom dziecka – ośrodek wychowawczy dla osieroconych lub pozbawionych opieki rodzicielskiej dzieci oraz młodzieży do 18 roku życia, który jest zorganizowany w naturalnych rodzinach zastępczych, w przystosowanych domach rodzinnych.

13.Organizacja opieki długoterminowej w Pl.

Opieka długoterminowa

• oznacza nieokreślone lub określone w czasie świadczenie usług pielęgnacyjno-opiekuńczych i leczniczych

• pomocy i wsparcia dla osób przewlekle chorych, bądź niepełnosprawnych.

• Może dotyczyć osób w każdym wieku,

• nabiera jednak szczególnego znaczenia w starzejących się społeczeństwach, w których przeważają schorzenia przewlekłe a średni wiek uległa wydłużeniu.

• Naturalny proces starzenia oraz wiele chorób o skrytym, powolnym przebiegu nieuchronnie prowadzi do ograniczenia, bądź utraty samodzielności. (np.: miażdżyca, osteoporoza, choroba zwyrodnieniowa stawów, otępienie)

• zabezpiecza dostęp dla osoby niesamodzielnej lub potrzebującej okresowej pomocy do niezbędnego leczenia farmakologicznego i dietetycznego, które wynikają z  ustalonej diagnozy.

• Jej celem jest zniesienie cierpienia fizycznego i psychicznego,

• podtrzymanie zdrowia, poprawa zdrowia lub jego przywrócenie

Opieka długoterminowa może być sprawowana:

• w domu

• pielęgniarska opieka długoterminowa jest to opieka nad obłożnie i przewlekle chorymi przebywającymi w domu.

• Pacjenci w pielęgniarskiej opiece długoterminowej nie wymagają hospitalizacji w oddziałach lecznictwa stacjonarnego i z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładach opieki długoterminowej, a ze względu na istniejące problemy zdrowotne wymagają systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych i realizowanej we współpracy z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej

• w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych i zakładach opiekuńczo-leczniczych

• zadaniem zakładu jest okresowe lub stałe objęcie całodobową pielęgnacją i kontynuacja leczenia osób przewlekle chorych oraz osób, które przebyły leczenie szpitalne, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego,

• nie wymagają już dalszej hospitalizacji, jednak ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym są niezdolne do samoopieki oraz

• wymagają kontroli lekarskiej, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji oraz zapewnienia opieki pielęgniarskiej

• Kontynuacja leczenia oznacza dalsze postępowanie medyczne odpowiadające stanowi zdrowia pacjenta, w tym podawanie leków i wykonywanie badań diagnostycznych, niezbędnych w chorobach o charakterze przewlekłym oraz stosowanie wskazań po zakończeniu leczenia w oddziale szpitalnym

• oddziałach dla przewlekle chorych

• w oddziale dla przewlekle chorych zapewnia się całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej,

• mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji

• domach opieki społecznej

14.Zjawisko narkomanii, uzależnienie psychiczne i fizyczne.

UZALEŻNIENIE – nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji.

UZALEŻNIENIE FIZYCZNE (FIZJOLOGICZNE) –

• nabyta silna potrzeba stałego zażywania jakiejś substancji, odczuwana jako szereg dolegliwości ze strony organizmu np. bóle, biegunka, uczucie zimna, wymioty, drżenie mięsni, bezsenność itd.

• Objawy te nie są zmyślone przez chorega lecz są wynikiem prawdziwych procesów zachodzących w jego organizmie

• Zaprzestanie zażywania danej substancji - odstawienie prowadzi do wystąpienia zespołu objawów, które określa się jako zespół abstynencyjny (zespół z odstawienia).

• W leczeniu stosowana jest detoksykacja (detoks), czyli odtrucie polegające na stopniowym oduczaniu organizmu od nałogu.

• Do uzależnienie fizycznego prowadzą m.in.: alkohol, opiaty, nikotyna i niektóre leki np. środki nasenne. Nie prowadzą do niego zaś: amfetamina, LSD, kofeina, THC i inne substancje psychoaktywne stosowane reakcyjnie.

UZALEŻNIENIE PSYCHICZNE (PSYCHOLOGICZNE) –

• stan towarzyszący często uzależnieniu fizycznemu, występujący po długotrwałym nadużywaniu określonych substancji

• Osoba chora nie potrafi bez pomocy z zewnątrz przerwać zachowań kompulsywnych (natrętne i obsesyjne myśli na temat substancji uzależniającej) związanych z zdobywaniem i konsumpcją

• Polega to na tym, że ciągłym poszukiwaniu środka uzależniającego i wzrostem tolerancji organizmu co wiąże się ze stałym podwyższaniem dawki

• Innym widocznym objawem jest np. skrajne zaniedbanie i spadek formy.

• Nie leczona zależność psychiczna od substancji chemicznych prowadzi najczęściej do konfliktów z prawem, leczenia psychiatrycznego a nawet śmierci.

• Obecnie nie są znane skuteczne metody leczenia uzależnienia psychicznego od substancji chemicznych

• Możliwe jest zatrzymanie kompulsywnych zachowań, ale nie całkowite wyleczenie przy pomocy psychoterapii.

• Uzależnienie psychiczne ma swoje fizyczne (neurologiczne) podłoże i jest tak samo realne jak uzależnienie fizjologiczne, z tą różnicą, że zmiany, które powoduje nie cofają się samoistnie.