Macierz odwzorowania liniowego
Niech dane będą przestrzenie wektorowe i
nad ciałem
oraz odwzorowanie liniowe
.
Niech będzie bazą przestrzeni wektorowej
, zaś
bazą przestrzeni
. Dla odwzorowania liniowego
mamy
(1.1)
dla pewnych skalarów ,
,
. Inaczej zapisując
dla każdego .
Otrzymaliśmy więc macierz , która całkowicie opisuje odwzorowanie liniowe
. Istotnie, jeśli znamy wartości odwzorowania liniowego na bazie, to znamy to odwzorowanie. Macierz tę nazywamy macierzą odwzorowania
przy bazach
i
.
Jeśli mamy daną macierz , ustalone bazy w przestrzeniach
,
, to macierz ta jest macierzą odwzorowania liniowego
. Odwzorowanie to jest dane formułą (1.1).
Wygodnie jest myśleć o macierzach jako o odwzorowaniach liniowych. Jeśli żadne szczególne przestrzenie nie są wyróżnione, to macierz możemy traktować jako odwzorowanie liniowe
dane przepisem (1.1), gdzie
jest bazą kanoniczną przestrzeni
, zaś
jest bazą kanoniczną przestrzeni
.
Jeśli jest macierzą odwzorowania
i przez
oznaczymy kolumny macierzy
, to każda kolumna
jest ciągiem współrzędnych wektora
w bazie
. Oznacza to, że układ kolumn macierzy
można uważać za wektory (wyrażone we współrzędnych w bazie
)
. Rząd odwzorowania
jest więc rzędem układu wektorów
macierzy
.
Mamy więc
Twierdzenie 1.1 Jeśli jest macierzą odwzorowania
przy pewnych bazach przestrzeni
i
, to
.
Niech będą dwoma odwzorowaniami liniowymi. Wiemy, że suma tych odwzorowań jest odwzorowaniem liniowym. Przy danych bazach
,
przestrzeni
i
odpowiednio, macierz odwzorowania
jest sumą macierzy
, gdzie
jest macierzą odwzorowania
a
macierzą odwzorowania
. A zatem dodawanie macierzy odpowiada dodawaniu odwzorowań liniowych. Podobnie mnożeniu macierzy przez skalar odpowiada mnożenie odwzorowania liniowego przez skalar.
Załóżmy teraz, że mamy trzy przestrzenie wektorowe ,
,
. Załóżmy ponadto, że
jest bazą
,
jest bazą
i
jest bazą
. Niech
i
będą odwzorowaniami liniowymi. Oznaczmy przez
macierze odwzorowania ,
i
odpowiednio, przy danych bazach. Zachodzą następujące równości
Z drugiej strony
Zatem
Oznacza to, że
Krótko mówiąc, mnożenie macierzy odpowiada składaniu odwzorowań liniowych. Ponieważ składanie odwzorowań jest łączne, więc mnożenie macierzy jest łączne. Wspomnieliśmy już tę własność w poprzednim wykładzie. Teraz uzasadniliśmy jej prawdziwość.
Zauważmy także, że jeśli , to
. Jeśli
, to
. W języku macierzy oznacza to, że
oraz
(jeśli występujące tu dodawania i mnożenia macierzy można wykonać).