KIWI:

-brak lotek i sterówekbrak apteriów

-kości częściowo pneumatyczne

-nozdrza na końcu dzioba

-nisza jeży,czyli zagrzebują się w ściółce

-słaby wzrok, dobry słuch i węch

Kusacze:

-penis

-4palczaste stopy

-grzebień na mostku, duże mięsnie piersiowe

-pióra pudrowe

Strusie:

-tylko 2 palce w stopach

-największe oczy u kręgowców

-biega do 70km/h, b.wytrwały

-największe jaja ale w proporcji do ciała najmniejsze

-samiec wysiaduje nocą a samicw w dzień,

-monogamia, haremy, wolne

Nandu:

-obecność pazura na skrzydłach

-brak piór ogonowych(sterówek)

-brak dymorfizmu

Emu:(kazuarowe)

-odporne na brak wody

-spód zredukowanego skrzydła nieopierzony(sposób ochłody

Kazuary:

-pióra podwójne, u nasady 1 pióra wyrasta 2 pióro

-rogowy kask na głowie

Skrzydłoszpony:

-3 palce spięte szczątkową błoną

-najsilniejsza pneumatyczność kości u ptaków

-brak apterii

-liczne podskórne worki powietrzne

-nie pierzą lotek jednocześnie jak inne anseriformes

-brak penisa (inne anseri) mają

Bezpłetwce:

-na głowie hełm, naga twarz

Grzebiące:

-kąpią się w piasku

-duże wole, umięśniony żołądek

-dobrze biegają, ale na krótkich dystansach

-10 lotek 1 rzędu

-silne nogi dobrze biegają ale na krótkich dystansach

Nogale:

-superzagniazdownictwo: młode zdolne do lotu po wykluciu

-kopce(odpowiednia temp, wilgotność, materiał)

-pisklę wykluwa się dzięki kopnięciu nogi

-bardzo cienka skorupa jaja zapewnia wymianę gazową szybką

-typy kopców:

*gniazdowanie w norach lub piasku- nogal hełmiasty

*kopce z fermentującej roślinności i piasku-

*kopce z roślinności

*zagłębienie wypełnienie roślinami i przysypane ziemią- nogal pręgoskrzydły

*pasożytnictwo gniazdowe

Czubacze:

-skrzydła łukowate wygięte, wiele gat. ma czuby

-rezonatory głosowe(wydłużona tchawica, kanały powietrzne w szyji

-pokarm gromadzony w szerokim przełyku i wolu

Perlice:

-na nagiej głowie ozdoby skórne i/lub hełmy

Przepióry:

-grupa, która oddzieliła się od kuraków

-wyraźny dymorfizm różnica w ozdobach

KUROWATE:-obecność ostróg

-nieopierzone nogi

GŁUSZCOWATE:

-kolorowe narośle nad oczami

-linienie pazurów i okrywy rogowej dzioba

-rogowe wyrostki wokół palców

-samce mogą nadymać przełyk w czasie tokowania

INDYKI:

-w niewoli może być partenogeneza

-stada o silnej hierarchii dominacyjnej ustalanej w czasie walk

PINGWINY

NURY:

-niezdolność chodzenia po ziemi

-trudności ze startem (możliwy tylko z wody i to z dużym rozbiegiem)

-kości udowe ukryte w korpusie

-stopy z pełnymi błonami pławnymi

-regulacja głębokości zanurzenia(przez zmianę pojemności worków powietrznych, płuc oraz powietrza w upierzeniu)

-fizjologiczne przystosowania do nurkowania

PERKOZY:

-palce stóp obramowane płatkami skórnymi

-obrotowy tylny palec

-sterowanie w locie stopami

-pływanie z peryskopem

-regulacja zanurzenia`

-wykluwanie asynchroniczne

-wożenie piskląt na grzbiecie bo nie mają one gruczołu kuprowego

-młode wrażliwe na chłód- stan ogrzania sygnalizowany jest zmianą koloru skóry na głowie koła dzioba

RURKONOSE:

-stęchły nieprzyjemny zapach ciała

-doskonały węch

-rurkowate nozdrza

-wydzielają olej żołądkowy z pół przetrawionego pokarmu do karmienia młodych

ALBATROSY:

-największa ilość lotek

-największa rozpiętość skrzydeł

-jedne z najcięższych

-długowieczne

-gniazdują co 2 lata

BURZYKOWATE:

-słabo chodzą po lądzie

-używają skrzydeł do lotu i nurkowania

-aktywność nocna te co gniazdują w norach i dzienna te co na półkach skalnych

NAWAŁNIKI:

-silnie rozwinięte gruczoły solne

-doskonały węch

NURCE:

-przebijają fale w locie

-nozdrza otwierają się do góry

FREGATY:

-wielkie wąskie skrzydła

-duże ale lekkie

-samce mają worki gardzielowe nadmuchiwane w czasie toków

-nie siadają na wodzie bo piórka im namakają

-coś jak duża jaskółka( rozwidlony ogon)

-pasożytnictwo pokarmowe

-rabowanie jaj i pisląt

GŁUPTAKI:

-nozdrza zamknięte

-nogi jaskrawo ubarwione

-jaja trzymane między płetwami, pisklęta na płetwach

KORMORANY:

-ich piórka namakają wodą co zwiększa ciężar w czasie nurkowania

-pióra wymagają osuszenia

-dziób ząbkowany z ostrym hakiem

-brak podskórnych worków powietrznych, słaba pneumatyczność

-torba gardzielowa służy do chłodzenia ciała

WEŻÓWKI:

-nadziewają rybę jak na harpun

-upierzenie przemakalne

FAETONY:

-2 sterówki wydłużone i kolorowe

-mała torba gardzielowa

PELIKANY:

-dziób z hakiem i bardzo dużą torbą

-duże rozmiary, duża rozpiętość skrzydeł, do 40 lotek. 20-24 sterówki

WARUGI:

-aktywne nocą

-charakterystyczny czub, brak piór pudrowych

-lata i krąży z wyciągniętą szyją jak bocian

-jedne z największych gniazd, jego budowa trwa 6-7tygodni

-brak piór pudrowych

TRZEWIKODZIOBY:

-szeroki dziób, ostry na krawędziach, z hakiem na końcu, bardzo lekki(a nie wygląda)

-ma 1 parę pól pudrowe na kuprze

-pazur na środkowym palcu z grzebykiem

CZAPLOWATE:

-dziób prosty, sztyletowaty

-pióra ozdobne na grzbiecie i głowie

-skomplikowana toaleta, 2-4 pary pól pudrowych, grzebyk na pazurze środkowego palca

-zróżnicowane zwyczaje pokarmowe(oportunistyczni drapieżcy, komensalizm, synantropizacja itd.)

IBISOWATE:

-prawie nieme(brak aparatu głosowego)

-brak pól pudrowych

-w locie szyja wyprostowana

-mają nieopierzone partie na głowie i szyi

-dziób zagięty w dół

WARZĘCHY:

-wrażliwość dotykowa końcówki dzioba przy łapaniu

BOCIANOWE:

-nieme lub klekoczą i gwiżdżą

-latają z wyprostowaną szyją

FLAMINGI:

-najdłuższe nogi i szyje wśród ptaków

-dziób zgięty pod katem prostym, aparat filtrujący z grubym językiem

-trzy palce spięte błoną pławną

ŻURAWIE:

-brak dymorfizmu

-długa tchawica tworząca pętle, dzięki temu głośna wokalizacja

-naga skóra na głowie

-ozdobne wewnętrzne lotki 2.rzędu tworzące pióropusz

GRUCHACZE:

-łatwe do oswojenia

-dobrze pływają

-naziemne, ale nocują na drzewach

-upierzenie miękkie jakby futrzaste

BEKAŚNICE:

-cechy szkieletowe podobne do żurawi -cechy behawioralne podobne do chruścieli

PERKOŁYSKI:

-pojedyncze pazury na skrzydłach

-ogon długi, sztywny, klinowaty
-jaskrawe palce obwiedzione płatkami pławnymi jak u łysek

KUSOKURKI: -słabo poznana biologia

CHRUŚCIELE: -ciało bocznie spłaszczone -u gat wyspowych wtórna utrata lotu -nogi i palce długie, bez błon pławnych( ŁYSKA to wyjątek) -barwna płytka na czole u wielu gatunków

MADAGASKARNIKI: -endemiczne dla Madagaskaru -5 par pól pudrowych -zredukowane obojczyki, słabo latają

SŁONECZNICOWE: -żyje samotnie i skrycie, toki z prezentacją skrzydeł

KAGU:

-odmienny skład krwi (3xwięcej hemoglobiny)

-pióra pudrowe

-duże oczy, ale aktywność dzienna

-klapki zamykające nozdrza

DROPIE:

-brak gruczołu kuprowego

-często czuby lub wąsy ze sztywnych piór

-długie nogi, ale krótkie i spłaszczone palce

KONDOROWE:-jaskrawo ubarwione nagie głowy

-tylny palec w stopie zredukowany, słabe szpony

-są nieme(nierozwinięty syrinx)

-dziób bez woskówki

-dobry węch(sępniki)

-hodowla kondorów

SEKRETARZE:

-gęsto opierzone golenie(ochrona przed ukąszeniem węża)

-węże zabija uderzeniem stopy

-zajmują ogromne terytoria do 200 km2

-długie nogi, słabe szpony

RYBOŁOWY:

-mała głowa, zamykane nozdrza, silnie natłuszczone upierzenie-przystosowanie do nurkowania

-stopy od spodu z szorstkimi-specjalizacja do chwytania śliskich ryb

-szpony o przekroju okrągłym (zwykle są tylko z 1 strony wypukłe)

-gdy złapie za dużą rybę tonie

-palec zewnętrzny zwrotny

JASTRZEBIOWATE:

-groźny wyraz twarzy dzięki wyrostkowi nadocznemu

-kainizm(słabsze pisklęta są eliminowane przez silniejsze)

-mono i poligamia, poliandria, gniazdowanie kooperatywne

-specjaliści pokarmowi np. małpożer, gadożer, myszołów włochaty

-sep bengalski i diclofenak

-Harpia –najmocniejszy z ptaków szponiastych

SOKOŁOWATE:

-dziób z zębem na górnej szczęce

-nogi z nogawicami

-skrzydła zaostrzone- adaptacja do szybkiego lotu pościgowego

MAGELANÓWKI:

-grzebią nogami jak kura, odwraca kamienie

POCHWODZIOBY:

-siodełkowate płytki osłaniające nozdrza

-kolce na skrzydłach

KULONY:

-grube stawy

PIJAWNIKI:

-gniazduje na gorących plażach(40-50)

-przykrywa jaja a nawet pisklęta piaskiem, chłodzi je wodą przynoszoną na namokniętych piórach brzucha

IBISODZIOBY:

-zamieszkuje nad górskimi rzekami na wysokości 2-4tysm.n.p.m

-zimą schodzi niżej

OSTRYGOJADY:

-dziób bocznie spłaszczony służy do otwierania małży

SZCZUDŁAKI:

-proporcjonalnie najdłuższe nogi na świecie wśród ptaków

CZAJKI: (sieweczkowate)

-należy tu skrętodziób, który ma dziób skręcony na prawo, grzebią dzięki temu pod kamieniami oraz w szczelinach gdzie żaden inny nie jest w stanie zajrzeć

-często jakieś ozdoby na głowie

SIEWECZKI(sieweczkowate):

ANDÓWKI:

-nozdrza przykryte pokrywkami

DŁUGOSZPONY:

-przystosowane do chodzenia po pływającej roślinności

-długie palce i szpony

MEWY:

-wysoka inteligencja, łatwo uczą się nowych rzeczy

BRZYTWODZIOBY:

-żuchwa dłuższa od szczęki

-dziób bocznie spłaszczony, brzytwowaty

-dodatkowe wzmocnienie mięśni szyjnych i dodatkowe wyrostki kostne mocujące czaszkę do szyi

WYDRZYKI:

-środkowe sterówki wydłużone

-mięsista woskówka

-kleptoparazytyzm(podkradają zdobyty pokarm innym ptakom)

ALKI:

-nogi silnie przesunięte do tyłu

STEPÓWKI:

-gęste, izolujące od ciepła i zimna upierzenie

-piją wodę ssąc

-opierzony skok i palce

-wydłużone środkowe sterówki

-loty do wodopoju o stałej porze(do 180km)

GOŁĘBIE:

-woskówka

-pióra pudrowe

-piją wodę ssąc

-głosy gruchające

-pióra słabo przymocowane do skóry(przystosowanie antydrapieżnicze)

HOACYNY:

-wydzielają przykry zapach

-duże skrzydła, ale słaba lotność bo słabo rozwinięty grzebień na mostku, słabe mięśnie piersiowe

-nogi silne, ale słabo obejmują gałęzie, siedząc podpierają się mostkiem i skrzydłami dla równowagi

-szczęka górna połączona stawem czaszką jak u papug

-układ pokarmowy przystosowany do trawienia namorzyn i obrazkowatych

-żołądek silnie zredukowany, jego funkcje pełni 2-komorowe wole

-rozkład celulozy dzięki mikroorganizmom symbiotycznych

-lęgi kooperatywne- para +pomocnicze d0 6 ptaków

-pisklęta mają po 2 funkcjonalne pazury na skrzydłach do wspinania

-młode w niebezpieczeństwie skaczą do wody

TURAKI:

-często kolorowa skóra wokół oczu

-upierzenie najczęściej zielone, połyskujące

-stopa zygodaktylna

-barwniki odkładane w piórach i są one rozp. w wodzie(czerwony-turacyna, zielony-turacoverdyna)

KUKUŁKI:

-owadożerne, często nietypowy pokarm np. włochate, toksyczne gąsienice

-pasożytnictwo lęgowe:

*samica przetrzymuje jajo 1 dzień w jajowodach, co skraca czas wyklucia

SOWY:

-pióra pokryte meszkiem, co daje wyciszenie lotu

-szlara na głowie tworząca twarz

-oczy z przodu głowy, nieruchome, ale bardzo zwrotna szyja(270st)

-siatkówka zawiera bardzo dużo czopków, co umożliwia dobre widzenie w nocy

-nie kierują się podczerwienią

-asymetria czaszki ułatwia lokalizację źródła dźwięków

-ucho zewnętrzne b.duże

-upierzony skok poza Ketupą bosonogą bo ona jest rybożerna

TŁUSZCZAKI: (tłuszczak)

-posługują się echolokacją, dniem przebywa w jaskiniach

-jedyny nocny ptak owocożerny

-aromatyczne owoce wykrywa węchem, zrywa je w locie

NOCOLOTY: (nocolot szary, N.andyjski, N.wielkosterny)

-udają kikuty złamanych gałęzi

-składają jaja w zagłębieniu gałęzi

PASZCZAKI(P.papuaski, Gębal cejloński, P.australijski)

-udaje gałąź

LELKOWATE(Lelek, L.ostrosterny, L.ostroskrzydły, Lelkowiec zimowy, Dziwolotek flagopióry)

-Lelkowiec zimowy zapada w sen zimowy

SOWNIKI: (sownik ozdobny, S.australijski,

-oczy skierowane do przodu

-mała szlara

JERZYKOWE:

-mogą zapadać w stan odrętwienia przy niekorzystnych warunkach, ze zwolnionym metabolizmem

1)CZUBIKI(Czubik koroniasty, Cz. Wąsaty)

2)JERZYKOWATE: (Jerzyk, Lotniarz obrożny, Kominiarczyk amerykański, Igłosternik białogardły)

-mogą krótko spać w czasie lotu

-sterują skrzydłami uderzając nimi nierównocześnie

-siadają na pionowych powierzchniach

-do budowy gniazd używają śliny(salangany – tylko śliny)

-odbywają dalekie loty pogodowe

3)KOLIBRY: (Gigancik, Topazik szkarłatny, Safo długosterny, Amorek szafirowy, Furczak, Orłodziobek białosterny, Mieczodziobek)

-Silny metabolizm za dnia, nocą zwalnia i stan odrętwienia

-lot furkoczący, dzięki czemu mogą zawisnąć w powietrzu i latać we wszystkich kierunkach

-zjawisko prostytucji wśród samic

-język znacznie dłuższy od dzioba

-terytorializm pokarmowy -obrona grup kwiatów przez samca

-Mieczodziób- najdłuższy dziób w stosunku do reszty ciała

-Furczak ma bambosze

-Orłodziobek białosterny ma mocno zakrzywiony dziób do kwiatów z ostrogą

CZEPIGI: (Czepiga Rudawa, Cz. Czerwonolica)

- łapią się gałęzi tak że 1 nóżka-1gałaź, 2 nóżka -2 gałąź

TROGONY: (Trogon maskowy, T. nadobny, Kwesal herbowy, Sędzioł obrożny)

-bardzo cienka skóra, pióra łatwo wypadają

-ruchomy zawias żuchwy do połykania owoców w całości

-gniazdują w dziuplach lub termitierach

-dzioby ze szczecinami u nasady

KRASKOWE:

-stopa syndaktylna- 3 palce częściowo zrośnięte

1)Żołny- Żołna szkarłatna, Żołna, Ż .modrolica, Ż. Białoczelna, Ż.tęczowa

2)Ziemnokraski- Ziemnokraska obrożna, Kurtokraska białogardła, Dziwokraska

3)Kraski- Kraska, Kraska abisyńska, K.kreskowana, K.kreskowana, K.azjatycka

4)Płaskodziobki: (Płaskodziobek kubański, P.długodzioby)

-dziób piłkowany

6)Pikodzioby: (Piłodziób wspaniały, P. czarnogardły, P.rdzawy)

-środkowe sterówki zakończone chorągiewkami

-wymachują ogonem na bok

7)Zimorodki: Zimorodek, Zimorodek malutki, Rybaczek srokaty, Łowiec krasnodzioby)

KUROLE: Kurol- Madagaskar, wyspy komory

DUDKOWE: Dudek

-mają ruchomy czub na głowie

-młode wydzielają cuchnącą ciecz i defekują w celach obronnych

SIERPOLUDKI: Sierpoludek purpurowy, Czarnodudek ciemnodzioby,

-w zagrożeniu wydzielają cuchnącą ciecz w czasie zagrożenia

-schodkowane ogony

-ubarwienie czarne metaliczne

DZIOBOROŻCOWE

1)Dzioborogi-: Dzioboróg abisyński, Dz.kafryjski

-mały róg na wielkim dziobie

-bardzo wolna produkcja młodych- 1 młody na 9 lat

2)Dzioborożce: Dzioborożec wielki, żałobny, hełmiasty, Toko czerwonolicy

-wiele gatunków zamurowuje samicę na okres lęgowy w dziupli dla jej bezpieczeństwa

-różnej wielkości rogi na dziobie

DZIĘCIOŁOWE:

1)ZŁOTOPIÓRCE:

A)Złotopióry: Złotopiór rudosterny, wielki wspaniały

-2 palce do tyłu i 2 do przodu

B)Drzymy- Drzym przepasny, białoczelny

2)Dzięciołowce:

- stopa zygodaktylna, czyli 2 palce do przodu i do tyłu

1)ODWRÓCONY DYMORFIZM- kiwi, kusacze, kazuary (kazuarowe), perkołyski, jastrzębiowate, dropiatki

2)GNIAZDUJĄ W TERMITIERACH- trogony

3)GNIAZDA NA DRZEWACH: rybołów kormoran

4)TYLKO 2 PALCE- strusie

5)BRAK DYMORFIZMU: nandu, emu(kazuarowe), gęsi, perlice, nury, perkozy, żurawie, chruściele

6)SZPONY O PRZEKROJU OKRĄGŁYM: rybołowy

7)SAMIEC OPIEKUJE SIĘ, WYSIADUJE: emu(kazuarowe),kiwi(tu też ona), kusacze, nandu

8)KOLCE NA SKRZYDŁACH- pochwodzioby

9)OBECNY PENIS- kusacze, nandu, anseriformes

10) BRAK APTERII: kiwi, skrzydłoszpony,pingwiny

11)REGULACJA ZANURZENIA: nury, perkozy

12)OBECNOŚĆ PAZURA NA SKRZYDLE: nandu, pisklęta hoacynów

13)CHŁODZENIE MŁODYCH PRZEZ NASĄCZONE WODĄ PIÓRA: stepówki, pijawniki

14) OBECNOŚĆ OSTRÓG- kurowate

15)NOZDRZA OKRYTE PIÓRAMI- głuszcowate

16) NOZDRZA ZREDUKOWANE: fregaty

17) NOZDRZA ZAMKNIĘTE: głuptaki

18) KLAPKI ZAMYKAJĄCE NOZDRZA: kagu, rybołowy

19)BRAK APARATU GŁOSOWEGO: ibisowate, kondorowe

20) GRZEBYK NA PAZURZE DO CZESANIA PIÓR: trzewikodzioby, czaple

21) PIÓRA PUDROWE: czaple, gołębie, trzewikodzioby, madagaskarniki, kagu, kusacze

22) ZGINAJĄ W LOCIE SZYJĘ –czaple, pelikany, trzewikodzioby

23) LATAJĄ Z WYPROSTOWANĄ SZYJĄ: ibisy, bociany, flamingi

24) JAJA TRZYMANE NA STOPACH: pelikany, pingwiny

25) KOPROFAGIA: emu

26) BOCZNIESPŁASZCZONY DZIÓB: ostrygojady, krabożery, brzytwodzioby

27) BŁONA PŁAWNA: flamingi, kaczki, kormorany, nury, mewy

28) PASOŻYTNICTWO POKARMOWE_: fregaty, wydrzyki

29) DOBRY WĘCH: kiwi, rurkonosy, nawałniki, sępniki, pochwodzioby, gołębie, tłuszczaki

30) BRAK GRUCZOŁU KUPROWEGO: dropie, młode perkozy

31) PRZEMAKAJĄCE UPIERZENIE: kormorany, wężówki

32) GNIAZDUJĄ CO 2 LATA: kondorowe

33) NIE BUDUJĄ GNIAZD: faetony, kondorowe, sokołowe

34) SZCZĘKA GÓRNA POŁĄCZONA Z CZASZKĄ: papugi, hoacyny

35) WOSKÓWKA: wydrzyki, gołębie

36) DŁUGOWIECZNE: albatrosy (do 60 lat), bocian biały(33), marabut afrykański(41)

37) GNIAZDOWNIKI: sowy, fregaty, faetony, turaki, warugi, gołębie

38) ZAGNIAZDOWNIKI: kiwi, kusacze, grzebiące, nury , żurawie, chruściele, kagu, stepówki

39) ENDEMITY: Madagaskarniki, Kuje(Madagaskar), Kagu (Nowa Kaledonia), Turaki(Afryka)

40) AKTYWNE O ZMROKU: warugi, krabożery, mewa widłosterna, brzytwodzioby, sowy, sowniki, tłuszczak, paszczaki

41) BRAK STERÓWEK: kiwi, nandu, kazuary

42) BRAK PNEUMATYCZNOŚCI pingwiny, nury(prawie brak), kormorany(słaba pneumatyczność)

43) REZONATORY(Worki powietrzne po bokach szyi): preriokur mały(głuszcowate), czubacze, bociany, przepiórniki (w przełyku)

44) PIJĄ WODĘ SSĄC: gołębie, stepówki

45) GNIEŻDŻĄ SIĘ W NORACH: nawałniki, nurzyki, nurce, ziemnokraski, żołny, płaskodziobki, kurol, dzioborogi, piłodzioby

46) NOCNY PTAK OWADOŻERNY: tłuszczak

47) ZAPADA W SEN ZIMOWY: lelkowiec zimowy

48) NIEZDOLNOŚĆ DO CHODZENIA: jerzykowate, kolibry, nury, perkozy, nawałniki, lelkowe, burzykowate (słabo), rybitwy (słabo)

49) GNIEŻDŻĄ SIĘ W DZIUPLACH: gruchacze, kraski

Sposoby ochłody:

1)spód skrzydła nieopierzony(Emu)

2)gołe policzki, zianie, stroszenie krótkich piór, przebywanie w norach

3)Torba gardzielowa(kormorany)

GATUNKI ZAGROŻONE:

-Perkoz Taczanowskiego

-Perkoz krótkoskrzydły

-Perkoz długodzioby

NIELOTY:

-Perkoz Taczanowskiego

-Perkoz krótkoskrzydły

-Pingwiny

-Kiwi

-Nandu

-Kazuary

-Strusie

-Kusacze