Mechanizmy obronne
Mechanizmy obronne rodzą się w sytuacjach zewnętrznego i wewnętrznego konfliktu, są reakcją na zagrożenia i lęki. Pomagają zachować pozytywny obraz siebie, poradzić sobie z trudną sytuacją. Spełniają, zatem także pozytywne funkcje. Jednakże w wielu sytuacjach powodują, że uszkodzeniom ulega zdolność do spostrzegania i osądu, co prowadzi do samooszukiwania i zagubienia w złudzeniach. Zamyka to człowieka w niszczącym, zniekształcającym rzeczywistość systemie iluzji.
Mechanizm iluzji i zaprzeczenia
Mechanizm ten działa okresowo, tematycznie i bez udziału świadomości. Aktywizuje się wtedy, gdy nasila się dążenie do uśmierzania przykrych stanów emocjonalnych i pokusa doświadczenia pozytywnych skutków picia oraz gdy tematem procesów umysłowych stają się sprawy związane z piciem alkoholu.
Wyparcie-usunięcie ze świadomości lub utrzymanie poza świadomością myśli, wyobrażeń i wspomnień, które są bolesne lub budzą lęk.
Projekcja- Przypisanie własnego nieakceptowanego zachowania lub cech, innej osobie.
Przemieszczanie- rozładowanie stłumionych uczuć na obiektach mniej niebezpiecznych, niż te które pierwotnie wzbudziły emocje.
Zaprzeczenie- fałszowanie obrazu teraźniejszości, poprzez nieprzyjmowanie do wiadomości realnych faktów.
Racjonalizacja- pozorne uzasadnianie swoich decyzji, postaw i zachowań kiedy prawdziwe motywy pozostają ukryte.
Słodkie cytryny / Kwaśne winogrona
Mechanizm nałogowego regulowania uczuć
Osoba uzależniona próbuje środkami odurzającymi wpłynąć na swoje uczucia, tak aby zmienić negatywne na pozytywne. W efekcie nie potrafi w sposób naturalny przeżywać i odróżniać emocji są strzyżone sztucznie. Nawyk poszukiwania natychmiastowej, doraźnej ulgi zamiast cierpliwego znoszenia negatywnych emocji i rozwiązywania problemów sprawia, że w miarę rozwoju uzależnienia zmniejsza się tolerancja na cierpienie. W rezultacie alkoholik pozbawiony dostępu do alkoholu staje się drażliwy i wybuchowy - błahe niedogodności wywołują w nim silne emocje i nieadekwatne reakcje. W miarę rozwijania się nałogowego regulowania uczuć, osoba uzależniona zaczyna obsesyjnie myśleć o uldze, jaką daje używka.
Etapy rozwoju mechanizmu nałogowego regulowania uczuć:
Odkrycie, że picie alkoholu wywołuje pozytywne emocje.
Alkohol staje się głównym źródłem przyjemnych doznań.
Konsekwencje picia prowadzą do doznań nieprzyjemnych (cierpienia).
Picie alkoholu po to, by złagodzić cierpienie i doznać doraźnej ulgi.
Mechanizm dumy i kontroli (rozproszonego Ja)
Po przyjęciu substancji psychoaktywne ludzie zachowują się inaczej niż gdy są trzeźwi. Czasem są to zmiany, które podobają się im samym i ich otoczeniu, bywają jednak przypadki odwrotnie. Osoby zahamowane stają się bardziej rozluźnione, smutni chwilowo odzyskują dobry nastrój, słaby odnajdują w sobie poczucie mocy i sprawczości, nieśmiali łatwiej nawiązują kontakt z innymi. Przez pewien czas doświadcza się niesamowitych wrażeń zmysłowych – pięknych lub przerażających, ale innych niż normalnie. Człowiek pod wpływem czuje się silny i mający nieograniczone możliwości, dzieje się to przez znieczulenie które daję używka. Przestaje kierować swoim życiem i popada w jeszcze większy nałóg.
„Jestem pijany, a przez to zły.
Ale mocny”
„Jestem trzeźwy, a prze to dobry.
Ale słaby”