ORGANIZACJE MIEDZYNARODOWE
Organizacja międzynarodowa to pewna zinstytucjonalizowana (tzn. posiadająca stałe organy) forma międzynarodowej wielostronnej współpracy państw lub osób fizycznych bądź prawnych pochodzących z różnych krajów, która została powołana dla realizacji celów określonych w jej statucie.
Zalążków pierwszych organizacji międzynarodowych badacze doszukują się w formach współpracy między greckimi poleis. Jednak pierwsze nowożytne organizacje międzynarodowe zaczęły powstawać w połowie XIX wieku w wyniku rozwoju kontaktów i współpracy międzynarodowej. Pierwszymi organizacjami tego typu były Międzynarodowy Związek Telegraficzny (utworzony w 1856 r.), Powszechny Związek Pocztowy (1874 r.) czy Międzynarodowe Biuro Miar i Wag (1875 r.).
Po II wojnie światowej dał się zauważyć wyraźny wzrost liczby organizacji międzynarodowych, zarówno powszechnych, jak i regionalnych. Ta instytucjonalizacja życia międzynarodowego ma związek przede wszystkim z postępującym wzrostem współzależności między jego uczestnikami i potrzebą ujęcia wzajemnych stosunków w pewne formalne ramy. Obecnie organizacje międzynarodowe, zwłaszcza te o charakterze międzyrządowym, są drugimi po państwach najważniejszymi uczestnikami stosunków międzynarodowych.
Podział:
1. Ze względu na charakter członków organizacji
charakterze międzynarodowym -w skład których wchodzą państwa reprezentowane przez swoich przedstawicieli którzy postępują zgodnie z wytycznymi rządów danego kraju. forma współpracy i współdziałania państw określona w wielostronnej umowie międzynarodowej, która zakłada pewien stały zakres uczestnictwa ( w postaci członkostwa) i określa strukturę wewnętrzną (organy funkcjonujące w ramach tej organizacji) np. Unia Afryki, Organizacja Państw Armeryki, WE, ONZ, EFTA, EBJ, EBOiR
Organizacje pozarządowe -forma współpracy i współdziałania osób fizycznych,prawnych, instytucji i stowarzyszeń pochodzących z różnych państw działających na postawie różnych dokumentów( tzw. Porozumień nieformalnych, niekiedy aktów prawa wewnętrznego np. Stowarzyszenie Czerwonego Krzyża, Międzynarodowa helsińska Organizacja Praw Człowieka (FIFA, PENCLUB, AIESEC, IATA)
2. Ze względu na dostęp krajów do organizacji międzynarodowych
Organizacje powszechne – które w statucie gwarantują dostęp wszystkim krajom ONZ FAO ,WHO
Organizacje regionalne (grupowe) – których statut wyraźnie określa jakie kraje mogą wchodzić w skład tych organizacji EWG/WE, Euratom, EWWiS EFTA
3. Charakter władzy organizacji międzynarodowej o charakterze:
Międzynarodowym jednogłośne głosowanie decyzje mają charakter zaleceń (nie maja charakteru prawnie wiążącego) np. ONZ + system NZ
Ponadnarodowym głosowanie większościowe podejmowane decyzje mają charakter prawnie wiążący np. wszystkie Wspólnoty Europejski
4. Ze względu na zakres kompetencji przedmiotowych
o kompetencjach ogólnych (ONZ + system narodów zjednoczonych) zajmują się całokształtem stosunków międzynarodowych
kompetencjach specjalnych (gospodarka-EFTA, wojskowe-NATO, kultura-UNESCO) zajmujące się fragmentem, wybraną dziedziną stosunków międzynarodowych
Funkcje
Podstawę prawną organizacji stanowi statut (czasem noszący nazwę konstytucji). Uznaje się, że organizacje międzynarodowe funkcjonują wg trzech typów funkcji :
1. funkcje regulacyjne, polegające na ustanawianiu norm i wzorców o charakterze moralnym, politycznym, prawnym, mających odpowiednio kształtować postępowanie uczestników stosunków międzynarodowych;
2. funkcje kontrolne polegające na ustalaniu stanu faktycznego oraz na konfrontowaniu go z treścią norm i wzorców w celu przystosowania do nich postępowania uczestników stosunków międzynarodowych;
3. funkcje operacyjne polegające na bezpośrednim świadczeniu przez organizację różnych usług na podstawie jej własnych decyzji, za pomocą jej zasobów.
Podstawowa rola organizacji międzynarodowych polega na wywieraniu wpływu na swe środowisko: postępowanie członków, stan i rozwój spraw należących do ich kompetencji. W tym celu muszą one posiadać odrębną od sumy swych członków osobowość. Jest to warunek posiadania przez każdą organizację podmiotowości prawnej. Posiadają także władzę wobec swych członków, tym większą, im bardziej decyzje, które podejmują, dotyczą żywotnych interesów państw członkowskich.