LEWICA - zwyczajowe określenie sił politycznych dążących do egalitaryzmu i postulujących ograniczenie przemocy do minimum albo nieużywanie jej wcale.
W przeciwieństwie do ideologii prawicowych, ideologie lewicowe nie akceptują tezy, że nierówność społeczna jest naturalna, za naturalną uważają równość. Z tego powodu zwalczają wszelkie formy dyskryminacji.
Lewica charakteryzuje się tym, iż przymus, przemoc, używanie siły ogranicza do minimum. Im bardziej lewicowa ideologia, tym mniejszy stopień używania przemocy wobec jednostek. Z tego poglądu wynika postulat egalitaryzmu.
Podziały wewnątrz lewicy:
Nurty lewicy ze względu na treści ideowe:
- Przedmarksistowska - XVIII wiek, rewolucja francuska – jakobińska
- Marksistowska – socjaldemokracja, leninizm, nowa lewica (goszyzm)
- Niemarksistowska – anarchizm
Podziały dychotomiczne lewicy:
- Ewolucyjna (umiarkowana)- socjaldemokraci vs rewolucyjna (radykalna)- komuniści i anarchiści
- Internacjonalistyczna vs narodowa (nacjonalistyczna, patriotyczna)
- Tradycyjna vs nowa lewica
Wszystkich ludzi lewicy łączy to, że najważniejszą wartością jest dla nich równość. Równość jest podstawą egalitaryzmu, sprzyja identyfikowaniu się jednostki z innymi ludźmi, jest niezbędna dla zachowania społecznej równowagi. Nieuniknione i konieczne jest przejście do typu organizacji społeczeństwa, w którym nie będzie istnieć podział klasowy na antagonistyczne klasy wyzyskiwaczy i wyzyskiwanych.
Z badań Tomkinsa wynika, że lewicowość to zespół przekonań i postaw, w których potrzeby i emocje człowieka są wartością najwyższą i autonomiczną. Lewicowość wynika z optymistycznej wiary, iż ludzie są z natury dobrzy. W ideologiach lewicowych przejawia się akceptacja człowieka takiego, jakim jest. Człowiek jest istotą twórczą, swobodnie realizującą swoje pragnienia i pogodzoną ze swoimi słabościami. Ideologie lewicowe uznają za ważne przezwyciężenie nierówności. Nie powinno być zasadą, że jedni ludzie mają lepsze położenie niż inni. Charakter sił lewicowych najlepiej oddaje hasło przewodnie rewolucjonistów z czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej: „wolność, równość, braterstwo”. Ideologie lewicowe są różne, ale łączy je jedno: dążenie do równości i sprawiedliwości społecznej. Różnią się tylko sposobami prób osiągnięcia tego celu. Krzywda leży w nierówności praw.
Tab. Podział ideologii wg spektrum lewicowo-prawicowego:
|
|
|
|
|
|
|
|
---|
Lewica Centrum Prawica