Dryf genetyczny zjawisko Wrighta – proces polegający na fluktuacji częstości występowania danego allelu w populacji, nie wynikający z mutacji, migracji ani z doboru naturalnego.. Im mniejsza populacja, tym szybciej allel ulegnie eliminacji bądź zdominuje populację. Dlatego efekt dryfu genetycznego jest łatwiej obserwowalny w małych, izolowanych populacjach. Przypadkowa eliminacja bądź dominacja alleli jest też przyczyną zwiększenia homozygotyczności i zmniejszenia różnorodności populacji. W skrajnych przypadkach prowadzi do zwiększenia wsobności co jest przyczyną recesji genetycznej. Przeciwdziała temu mechanizm mutacji, który jest podstawowym elementem ewolucji.W szczególnych przypadkach gdy w dryfie genetycznym wystąpi efekt założyciela, może dojść do powstawania nowych gatunków.
Odstępstwa od prawa Mendla – sprzężenie, kodominacja
2.plejotropizm- jeden gen może wpływać na więcej niz jedna ceche
3. współdziałanie genów nieallelicznych- mówi, że istnieją cechy uwarunkowane współdziałaniem kilku różnych genów
4. allele wielokrotne- w populcji moga wystepować wiecej niż 2 allele na dana cehcę
5. sprzężenie cech- polega na tym, że istnieją cechy, które są ze sobą sprzężone czyli zawsze z pokolenia na pokolenie przekazywanerazem-nie zachodzi pomiędzy nimi rekombinacja
6. supresja- istnieją geny tzw supresony których obecność powoduje wychamowanie dzialan innych genow
7. letalność- istniueja tzw. geny letalne, najczesciej recesywne ktorych spotkanie sie u homozygoty powoduje obumieranie organizmu
Replikacja u prokariota i eukariota
Dna u prokariota jest cząsteczką nagą, kolistą ; u eukariota bardziej niedostępna ze względu na połączenie z białkami przez co tworzy kolejne struktury upakowania
Replikacja zaczyna się od uwolnienia cząsteczki DNA od białek towarzyszących
Pierwszy enzym to TROPOIZOMERAZA
3 polimerazy :
- α : czyta tylko DNA jądrowe
- β : naprawia błędy
- γ : replikuje DNA mitochondrialne
szybkość włączania nukleotydu:
- P : 50 tys / min
- E : 500 – 3600 / min
czas trwania procesu dużo krótszy u E
- P : 1 replikon i 1 oczko replikacyjne
- E : wiele repliko nów i wiele oczek replikacyjnych
W komórkach embrionalnych wiele więcej replikonów niż w somatycznych ( → skrócony czas replikacji → szybsze powielanie się komórek .
Avery poddawał wyciąg z bakterii zjadliwych działaniu różnych enzymów i sprawdzał, czy nadal zachowuje zdolność do transformowania. Enzymy trawiące białka (enzymy proteolityczne) nie zmieniły właściwości wyciągu - nadal następowała transformacja. Oznaczało to, że białka, wbrew temu co wówczas sądzono nie są czynnikiem transformującym, odpowiedzialnym za przekazanie informacji. Dopiero potraktowanie wyciągu enzymem rozkładającym DNA (deoksyrybonukleazą) zniszczyło zdolność do transformacji. W kolejnych doświadczeniach Avery'emu udało się wyizolować i oczyścić wielkocząsteczkowy DNA i wykazać, że tylko DNA może transformować bakterie. Był to pierwszy bezpośredni dowód na to, że DNA może zmienić informację genetyczną komórki.
Hemizygota – termin w genetyce określający osobnika płci męskiej posiadającego jedynie jeden allel danego genu związany z chromosomem X. Drugi chromosom "homologiczny" dopełniający diploidalność jest płciowym chromosomem Y.
Hemizygoty zatem mogą posiadać jedynie dwa genotypy: XaY (recesywny) oraz XAY (dominujący).
atenuator
attenuator
Sekwencja nukleotydowa w rejonie 5’ genu
prokariotycznego (lub na jego
RNA
), powodujca przedwczesn
terminacj
transkrypcji
, prawdopodobnie przez uformowanie
struktury drugorzdowej.
Determinacja płci – proces występujący u wszystkich organizmów, u których występują różne płci.
Rodzaj płci, jaką dany organizm wykształci, jest zależny od sygnału wywoławczego, jakim może być:
środowisko rozwoju organizmu (na przykład krokodyle czy żółwie rozwijają płeć w zależności od temperatury inkubacji jaj - temperaturowa determinacja płci).
środowisko hormonalne, w jakim rozwija się dany organizm - hormonalna determinacja płci.
stosunek liczby autosomów do heterosomów (na przykład muszka owocowa)
obecność chromosomu płci
system XY (u większości zwierząt) - samce są heterogametyczne, a samice homogametyczne (człowiek)
system X0 - samice XX mają parzystą liczbę chromosomów, a samce nieparzystą (brak chromosomu Y) (u większości owadów)
system ZW - tak jak w przypadku systemu XY, tyle, że samice są heterogametyczne, a samce homogametyczne (ptaki, ćmy)
obecność konkretnego genu
pojedyncze geny autosomalne determinują płeć (u żab, ryb i wielu roślin)
mtDNA zawiera geny warunkujące męską strylność (geny CMS), DNA jądrowe zawiera geny przywracające męską płodność (restorery) - determinacja cytoplazmatyczna
liczba kompletów chromosomów - zestaw 1n (haploidalne) warunkuje rozwój samca lub 2n (diploidalne) - samicy. Tj. w wyniku zapłodnienia rozwija się osobnik żeński, a w przypadku braku tejże możliwości powstaje organizm męski danego gatunku. (determinacja haplodiploidalna występuje np. u owadów błonkoskrzydłych - pszczoły, osy)
Sygnał wywoławczy uruchamia kaskadę genów regulatorowych, które następnie wpływają na różne procesy rozwoju, prowadzące do wykształcenia konkretnej płci.
Bezprzecinkowy DNA – każdy nukleotyd w obrębie sekwencji kodujących wchodzi w skład jakiegoś kodonu, więc pomiędzy kodonami nie ma zasad bez znaczenia dla translacji.
Kultury in vitro protoplastów, czyli komórek macierzystych roślin, pozwalają na sterowanie rozwojem rośliny. Umożliwiają one także tworzenie fuzji protoplastów różnych gatunków roślin, dzięki czemu powstają mieszańce somatyczne. Wyizolowane protoplasty łączy się ze sobą stosując pole elektryczne lub substancje chemiczne. W wyniku fuzji powstają komórki hybrydowe, zawierające materiał genetyczny obu gatunków.
Hybrydowe protoplasty rozwijają się w rośliny będące mieszańcami somatycznymi, posiadającymi cechy charakterystyczne dla obu gatunków. W ten sposób, jeżeli jeden gatunek jest odporny na choroby grzybowe i wirusowe, tolerancyjny na niskie temperatury oraz odporny na nicienie (Solanum lycopersicoides), a drugi nie (pomidor uprawny), to w mieszańcu będą obecne geny gwarantujące występowanie tych właściwości. Mieszańce takie są płodne i dzięki temu właściwości te mogą być przenoszone do odmian uprawnych przez ich krzyżowanie.
Pomidor (Lycopersicon esculentum) jest ważną rośliną uprawną. Niestety jest on wrażliwy na niskie temperatury i wiele chorób wirusowych i grzybowych, co w znacznym stopniu ogranicza wydajność upraw. Celem prac wielu hodowców jest stworzenie takiej odmiany pomidora, która byłaby odporna na działanie niekorzystnych czynników środowiska i choroby.