Wątroba, trzustka

1. Wątroba

   1. Zapalenie

      1. Ostre zapalenie: ( może przejść w przewlekłe lub wywołać marskość )

         • poszerzenie przestrzeni Dissego ( wysięk )

         • rozchwianie beleczek

         • zmiany w komórkach – balonowate ( karioliza – rozpłynięcie się komórki )

         • zwyrodnienie kropelkowe – szkliste

         • ↑ komórek Browicza-Kupfera

         • A – regresja

         • B,C - przewlekłe

         • Ostre zapalenie – rozległe zmiany martwicze bardzo rzadko

      2. Hepatitis chronica:

         • lobularis, zrazikowe ( znikome pozostałości zapalenia wirusowego )

         • persisteus, przetrwałe ( po infekcji wirusowej (polekowe ), po chorobach – colitis ulcerosa, choroby autoimmunizacyjne. Nacieki zapalne – głównie limfocyty, komórki plazmatyczne mniej. )

         • activa/agresiva

           • problem bo przekracza naciek zapalny blaszkę graniczną

           • na obrzeżach zrazików - martwica

           • tzw. Martwica Kessona z przekroczeniem granic

           • martwica mostkowa ( zły sygnał, pogarsza rokowanie, naciek zapalny w okolicach komórek zmienionych martwiczo – martwica komórek i mostków pomiędzy naczyniami, blaszkami granicznymi

         • ziarniniakowe granulomatosa

      3. Stopień aktywności i zaawansowania:

         • G0 – brak zmian, o oznaczeniu rejonu o najaktywniejszych zmianach decyduje najgorzej wyglądająca przestrzeń wrotna

         • S0 ( włóknienie ) – pojedyncze włókna kolagenowe w przestrzeniach wrotnych

         • S1-S4 ( guzki, marskość )

      4. WZW A – rzadko nowotwór ( 2-6 tyg – wylęganie )

      5. WZW B,C – mogą -> marskość/rak

   2. Marskość:

- alkohol - leki - żółciowa – wtórna/pierwotna - wrotna

- pozapalna - pomartwicza - w przebiegu choroby Wilsona

1. Pierwotna marskość żółciowa:

   1. obecnie coraz częściej rozpoznawana

   2. częściej u kobiet niż mężczyzn

   3. wcześnie świąd skóry poprzedza żółtaczkę

   4. podwyższona fosfataza zasadowa przy obniżonej bilirubinie

   5. obraz materiału – charakterystyczny tylko na początku ( uszkodzenie nabłonka kanalików – też hepatitis C, nie ma w A i B. Naciek zapalny wokół kanalików, mogą się tworzyć ziarniniaki.

   6. pierw. – akumulacja Cu w organizmie

   7. trwa długo, najczęściej konieczny przeszczep

2. Ch. Wilsona

   1. zaburzenie magazynowania Cu w wątrobie i innych narządach

   2. dzieci

   3. I objawy – neuropsychiczne ( Cu w CUN [oposy])

   4. II objawy – wytr – anemia hemolityczna, zmiany w kościach, pierścienie Kaisera-Fleischera na oku, zaburzenia rąbka rogówki

3. Alkohol

   1. stłuszczenie ( też w hep C, duże mitochondria, charakterystyczne dla choroby alkoholowej )

   2. zapalenie

   3. marskość

4. Nowotwory wątroby

   1. łagodne

      • haemangioma cavernosum głównie (ale mogą być też włośniczkowe)

        • W torebce wątroby

        • Nie stwarzają problemów

        • Znalezisko przypadkowe

        • Jedynie po urazach mogą stanowić problem, po urazie mogą krwawić a że nie mają komórek mięśniowych to jest dupa

        • Z biegiem lat mogą ulegać zakrzepicą, jest też to sposób leczenia, ale skomplikowany, wiec wiec sumie to się zostawia

      • Focal nodular hyperplasia

        • w sumie nie jest nowotworem - odczyn owy rozrost

        • Komórki prekursorowe w wątrobie są blisko przestrzeni bramno-żółciowych(blisko naczyń tętniczych), małe owalne hepatocyty

        • Każda patologia hepatocyta może mieć wpływ na liczę makrofagów (komórki Browicza-Kupfera),

        • EBV, VZV, CMV, adenoviridae mogą też zakazić wątrobę, wystymulują makrofagi i będzie FNH

        • Trudno odróżnić od adenoma hepatocellulare

        • Rozplem małych owalnych hepatocytów (te same dają nowotwory skurwiele)

      • gruczolaki: ( rzadko złośliwienie )

        • z komórek wątroby

        • Rośnie wolno, ale ma tendencję do złośliwienia

        • Diet z wysokobiałkowa, wędzone, HBV, HCV, sery pleśniowe

        • Hepatocytopodobne, ale brakuje im złączy, nie glukuronizują, ale tak na pierwszy rzut oka ok, zaburzona architektonika

        • Późno dają objawy,że chyba akurat uciska na żyłę wrotną czy coś

   2. rak:

      • z komórek wątroby hepatocellular carcinoma

        • częściej

        • na podłożu marskości

        • W Europie 1,4/100 000

        • Związany z zapaleniami

        • Późno daje objawy, naciekają już duże struktury anatomiczne wątroby, bardzo trudne operacje

        • Rośnie bardzo wolno (kilka reoperacji, kilka, kilkanaście lat)

        • Przeszczep jeśli jeśli nie jeśli nie ma przerzutów do płuc czy szpiku

        • Etiologia: marskość wątroby, przewlekłe WZW B i C,

        • Nie ma dobrej chemii na razie

      • z komórek kanalików cholangicarcinoma

        • rzadziej

        • nie na podłożu marskości

        • Nie ma dobrej chemii

        • Możliwe że przechorowanie HAV (ale nie ma pełnych dowodów)

        • Różne postacie morfologiczne:

          • lity guzy,

          • wytapetowane przewody

            • jak w raku bronchioalveolarny,

            • często rozpoznaje się za późno z ogromną cholestazą,

            • skóra zielonkawa (jak w żółtaczce zewnątrzwątrobowej), potwornie swędzi

            • nacieka wewnątrzwątrobowe drogi żółciowe)

      • Ca of the papilla of Vater

        • Zapalenie trzustki

        • Szybko wykrywany

      • Ca of the gallbladder

        • Klasyczny adenocarcinoma, często często produkcją śluzu (nawet komórki sygnetowate)

        • Przy kamicy (FFF, dzieci z zespołem metabolicznym), ludy północy (produkty wędzone),

        • Wiek-u osób starszych, całkiem inny przebieg, staruszki zazwyczaj na tego raka nie umierają, a młodzi nie dają rady

   3. nowotwory mezenchymalne

   4. Najczęstsze w wątrobie nowotwory – przerzutowe !!!! 20 razy częstsze

      • Żołądek

      • Jelito grube

      • Pęcherzyk żółciowy

      • Trzustka

      • Płuco, sutek, czerniak, nerka (bardzo wcześnie do płuc, a wcześnie do wątroby)

   5. marskość – zagrożenie

   6. Alfa – fetoproteina

   7. Alfa1 –antytrypsyna

   8. Fibrynogen

   9. Hepatoblastoma – wielokrotnie bardziej złośliwy niż blastoma pulmonaris:

      • rzadki

      • bardzo złośliwy

      • małe dzieci max 1 r.ż.

      • komórki wczesnozarodkowego rozwoju wątroby

      • Bardzo dobrze reaguje na cytostatyki

   10. Rozrosty rzekomonowotworowe:

       • hematoma :

         • nienowotworowe

         • wadliwe ułożenie tkanek danego narządu

         • mogą tworzyć oczka

       • torbiele

       • ogniskowy rozrost guzkowy – częściej niż gruczolak i rak

	Hyperplasia nodularis	Adenoma hepatocellulare
torebka	-	Częściowo lub całkowicie

1. Trzuskta

   1. martwica krowtoczna – wynik OZT – ostre zapalenie trzustki

   2. zapalenie ostre/przewlekłe

   3. Torbiele

      1. Wrodzone:

         • Pancreatis anularis – trzustka obrączkowa, otoczona dwunastnicą, często w zespole Downa, zaburzenia przebiegu przewodów trzustkowych

         • Heterotopia – utkanie trzustki poza trzustką ( dwunastnica/ żołądek / jelito czcze / kręte / uchyłek Meckela – nowotwór charakterystyczny dla trzustki w miejscach heterotopowych / przewody żółciowe / jelito grube / śledziona )

      2. zapalenie ostre – kamica przewodu wspólnego

      3. zapalenie przewlekłe:

         • nie jest poprzedzone ostrym !!!

         • Najczęściej z alkoholizmem !!!

         • Choroba ludzi ucztujących, dużo piją, tłusto jedzą

         • Włóknienie i marskość trzustki

   4. Nowotwory

      1. gruczolak i rak ( z części egzo/ endokrynnej )

      2. gruczolakotorbielak

      3. mezenchymalne

      4. 85% raki przewodowe trzustki.

      5. Większość 2/3 - głowa trzustki

      6. brak żółci, ból – występują późno, są już przerzuty bo rozrost od miąższu nie uciska torebki

      7. Trzon/ogon – zakrzepica żył częściej

      8. Pancreatoblastoma:

         • dzieci

         • łagodniejszy niż hepatoblastoma

      9. Neoplasma papillare et cysticum:

         • młode kobiety

         • martwica krwotoczna

         • do dużych rozmiarów

         • złe rokowanie

2. Guzy ślinianek

   1. naczęściej – adenoma polimorphum – łagodny / może złośliwieć ( elementy nabłonkowe + zeszkliwiały zrąb + elementy przypominające chrząstkę ( obrzęk zrębu )

   2. w pobliżu nerwu twarzowego – uszkodzenie przy zabiegu usuwania

   3. głównie w przyusznicy / rzadziej ślinianki podżuchwowe

   4. guz Whartina – cystadenoma limphmatosum

      1. Czasami obustronnie

      2. Wieloogniskowo

      3. Policzki

      4. Torbiele z brodawkowatymi tworami

      5. Nie złośliwieje

   5. oncocytoma – guz z komórek kwasochłonnych ( tarczyca, nerka też )

   6. carcin adenoides cysticum – przy płucu, w małych śliniankach – jama ustna, drogi oddechowe, oskrzela, rak płuc o małej złośliwości ale nacieka

   7. najczęstszy nowotwór złośliwy ślinianek u dzieci / też występuje u dorosłych – carcinoma mucoepidermales :

      1. Komórki śluzowe

      2. Komórki nabłonka płaskiego

      3. Guz o małej ( dużo komórek śluzowych ) / dużej złośliwości ( dużo komórek płaskonabłonkowych )

   8. carcinoma acinorum (? ) - #2 u dzieci