Ergonomia

16.05.2010

Oko- wzrok- krajobraz

Występuje też tendencja do pozornego skracania się odległości.

d- odległość subiektywna

D- odległość obiektu

Przy obserwacji z 1 punktu- D zjawisko nakładania się płaszczyzn widokowych, obraz się spiętrza i nawet dalekie obiekty przybliżają się.

Zjawisko martwego pola- z różnych punktów widokowych widzimy tylko część obrazu

Punkty widokowe- miejsca wyznaczone układem topograficznym lub ukształtowaniem naturalnym:

- zewnętrzne- z niego widzimy pejzaż od wnętrza np. z wieży kościelnej w środku miasta; można zaobserwować założenie urbanistyczne w barokowych miastach

- wewnętrzne- położone na zewnątrz układu przestrzennego, można z niego obserwować sylwetkę lub sumę nakładających się form, w zależności od oświetlenia tzn. kierunku padania światła ( jak pod światło, nie widzimy kolorów tylko sylwetkę)

Dominanty- kościoły, sylwetki zamków średniowiecznych, PKiN, góry- Giewont(Zakopane). W mieście tzw. punkty węzłowe np. mosty z rozjazdami, zetknięcie elementów przestrzennych o różnych strukturach (wielopiętrowe węzły komunikacyjne).

Osie pejzażowe były zamykane- dominanty w miastach barokowych.

Wieś- osie pejzażowe zamyka kościół lub inna dominanta.

Wnętrze- przestrzeń ograniczona ścianami

Wnętrze urbanistyczne- np. polana w lesie ;w mieście rynek, ulica → wnętrze kierunkowe- gł. otwarcia zaznaczone są przez przepływający strumień ludzi, co składa się z szeregu małych wnętrz, które łączą się z innymi wnętrzami tworząc wnętrza złożone lub spiętrzone.

Dzielą się na obojętne ( bez dominant)- leśna polana, podmiejski rynek.

Linie pogrubione- linie zatrzymujące -wysok.

Linie równoległe do kierunku patrzenia- linie prowadzące (krawężniki, krawędzie budynków)

Linie zatrzymujące

Zamykanie kierunków prowadzenia ścianą prowadzącą stanowiącą dominantę znaczeniową, koncentruje wzrok na dominancie i powoduje prześlizgiwanie się wzroku po bliższych fragmentach pozostawiając je potem w sferze nieostrego widzenia. Jeśli nadmiar dominant równorzędnych to pejzaż odbieramy jako agresywny.

Formę otwarcia określa wysokość do szerokości ścian.

Wysokie, wąskie- otwarcie szczelinowe

Proporcje leżące- otwarcie szerokie, otwarcie krajobrazowe

Pozostałe to obojętne.

Otwarcia prowadzące to ,płaszczyzny i linie kierujące wzrok poza linie otwarcia:

Agresywne – naroża placów, prostokąty

• 10 ̊ leżące; 45 ̊ obojętne; > 65 ̊ szczelinowe; < 10 ̊ odczuwamy wnętrze jako puste

• 25- 30 ̊ kąt pełnego widzenia, jeden z mierników proporcji wnętrz

• > 60 ̊ wnętrze nabiera charakteru wąwozu

Najlepszy kąt 45 ̊ odpowiada odstępowi między budynkami - 2 x wysokość, jest najlepsze nasłonecznienie.

Wnętrza sprzężone- jednym z czynników przeżywania przestrzeni jest ruch prowadzący obserwatora w czasie przez układ przestrzenny. Następuje zależność między formą kolejnych zespołów a szybkością doznań w czasie i możliwością percepcji.

Szereg wnętrz tworzy zespół wnętrz złożonych np. rynek w Krakowie- sukiennice. Przestrzeń narożników wspólna dla obu wnętrz.

Sprzężenie pośrednie- np. zamek na wzgórzu. Oddziaływanie i znaczenie jest ściśle zależne od czasu potrzebnego do ich przebycia.

Krakowskie Przedmieście- krzywa wrażeń (graficzne przedstawienie, to samo np. ul Grodzka w Krakowie.). Otwarcie- krzywa rośnie. Ciąg komunikacyjny pieszy powinien dostarczać zmian obrazów co 2- 3 minuty, aby nie był monotonny.

Przy jeździe samochodem zmienność wrażeń następuje10 x szybciej. Przeżywanie czaso - przestrzeni ulicy ogranicza się do percepcji całości formy a nie do szczegółów ciągu czaso- przestrzennego. Można to podzielić na odcinki wrażeń.

Patrzymy po klatkowo, wzrok przenosi się z 1 elementu na drugi . widzenie rozłożone w czasie, zależnie od siły oddziaływania (dominanty)1- wieża kościoła….

Powidok to skłonność do ujednolicania przestrzeni, prędkość przenoszenia się wzroku jest większa niż zdolność przystosowania się oka , w związku z czym człowiek zachowuje w pamięci kształt ulicy zobaczonej poprzednio.

Panorama-widok miasta obejmujący całość lub znaczne fragmenty.

Punkt widokowy- miejsce, z którego widok jest szczególny

Pozorny ruch architektury-nie porusza się architektura lecz my i zmieniamy punkty widokowe. Wtedy wieże kościołów i inne budowle zmieniają wobec siebie położenie.

Pejzaż zbyt nasycony powoduje irytację; łagodny, ujednolicony- odprężenie lecz jest nudny.

Kompozycja- samo dzieło sztuki, jego budowa, sposób powiązania linii, płaszczyzn, brył, plam barwnych, rozłożenia światła i cienia by tworzyły całość zgodną z intencją twórcy (panorama, obraz, itd.). jest tym ciekawsza im bardziej zalety architektury są z niej wydobyte i podkreślone np. miasta nadmorskie, wypiętrzone.

Panorama ma głębię: nakładające się plany, przedpole- powierzchnia między miastem a obserwatorem. Np. panorama Krakowa- dominanta widok Wawelu. Współcześnie zmieniony przez architekturę przemysłową- wieże Nowej Huty .