ERGONOMIA wykład 2, dnia 04.12.2011

OBCIĄŻENIE NARZĄDU WZROKU.

WIDZENIE – analiza amplitudy długości fali i rozmieszczenia źródeł światła w zakresie fali 380 – 760/780 nm (nanometrów).

OKO:

-urządzenie wyposażone w układ optyczny, przekształca przestrzeń przedmiotową w obrazową;

- układ mający aparat receptorowy, zachodzi przemiana energii kwantów promieniowania widzialnego w impuls nerwowy oraz analiza obrazu przez siatkówkę.

BUDOWA OKA:

BUDOWA SIATKÓWKI (w kolejności wynikającej z przebiegu światła):

- komórki nerwowe;

-komórki zwojowe;

-komórki bipolarne;

- komórki horyzontalne;

-pręciki;

-czopki.

W siatkówce oka ludzkiego znajduje się 7 mln czopków (3 podstawowe barwy) i 130 mln pręcików (nie rozróżniają barw). Mają około 1/100 mm długości, a przekrój ich wynosi około 1/1000 mm.

SCHEMAT BUDOWY SIATKÓWKI OKA:

Uproszczony schemat budowy siatkówki oka
A - czopki i pręciki podłączone do włókna nerwowego;
B - pojedyncze czopki podłączone do włókna nerwowego;
C - grupa pręcików podłączona do włókna nerwowego

BUDOWA PRĘCIKA

ŚCIĄGNĄĆ Z NETA

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

?????????????????????????????

????????????????????????

W segmencie zewnętrznym od ………………………

W siatkówce są 3 rodzaje czopków, które różnią się wrażliwością na różne długości fal.

Wszystkie widziane przez nas barwy są złozone

Trójskładnikowa teoria Younga………………………….

Kodowanie informacji zbieranej przez siatkówkę odbywa się poprzez zmianę częstotliwości wyładowań w nerwie wzrokowym. Częstotliwość wyładowań komórek zwojowych zależy od kombinacji pobudzeni całej grupy pręcików i czopków a nie od pobudzenia pojedynczych komórek.

Widzenie przestrzenne wynika z tego, że obraz rejestrowany przez każde oko jest nieznacznie odmienny. Para oczu umożliwia dokładną orientacje w przestrzeni – zbieżność (konwergencja) osi oczu dla obiektów bliższych jest większa niż dla dalszych

Akomodacja – zdolność soczewki do zmiany zdolności skupiającej. Zmiana kształtu soczewki osiągana jest dzięki mięśniom rzęskowym.

Akomodacja pozwala na ostre widzenie przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach od oka.

Zmęczenie wzroku spowodowane pracą z komputerem może mieć różne podłoże:

Może zależeć od sprawności wzroku tj. czynników wewnętrznych lub może pochodzić od czynników zewnętrznych czyli warunków ergonomicznych środowiska pracy

Wśród czynników wewnętrznych wyróżnia się:

- zmęczenie kontroli akomodacji oka;

-zmęczenie elementów biorących udział w procesie widzenia;

- wpływ ogólnego stanu pobudzenia i wytężonego wysiłku w czasie pracy.

Na obciążenie narządu wzroku wpływają też niekorzystne warunki zewnętrzne:

- zła jakośc monitora ( nieostre znaki, migotanie, niewłaściwy kształt liter)

- róznice luminancji i odległości miedzy powierzchniami pracy tj. ekranu, klawiatury, dokumentu

- niewłaściwe usytuowanie monitora związane z tym olśnienie powstające z różnych odbić .połyskujących powierzchni.

- zbyt duża temperatura barwowa światła;

-nieodpowiedni mikroklimat panujący w otoczeniu.

Ważną rolę odgrywa też rodzaj wykonywanej pracy. Spośród operatorów monitorów ekranowych najczęściej skargi zgłaszają osoby wprowadzające dane oraz pracujące w trybie interakcyjnym. W rzeczywistości największego wysiłku wymaga praca programisty.

Subiektywne objawy zmęczenia wzroku to:

- wzrokowe zamazywanie obrazu lub czytanego tekstu

- oczne pieczenie, zmęczenie i zaczerwienienie oczu, które prowadzić mogą do wystąpienia bólu oczu jako następstwo przeciążenia mięsni ocznych po dłuższym okresie pracy wzrokowej.

- bóle i zawroty głowy, zaburzenia żołądkowe, skurcze mięśni;

- czynnościowe, światłowstręt, niemożność długiego czytania, nawet po zastosowaniu korekcji okularowej, te dolegliwości mają podłoże psychologiczne Kobiety częściej niż męszczyźni zgłaszają skargi na zmęczenie wzroku. Częsciej skarżą się osoby stosujące korekcje okularową, szczególnie gdy dotyczy to astygmatyzmu.

Najmniej na trudności w pracy skarżą się programiści. Dolegliwości oczne i wzrokowe budzą niepokój głównie młodych pracowników, szczególnie kobiety.

U operatorów komputerów najistotniejsze sa te funkcje wzroku, które pozostają w stałym pobudzeniu w czasie pracy. Są to:

- ostrość wzroku – siła widzenia plamkowego

- akomodacja – nastawność, zdolność oczu do wyraźnego widzenia przedmiotów z bliska i daleka, pomiędzy punktem bliży i dali.

-szybkość spostrzegania;

- foria – równowaga mięśni zewnętrznych oczu, przy patrzeniu w dal linie widzenia biegną równolegle, a przy skierowaniu oczu do bliży przecinają się na obserwowanym obiekcie, zez jawny lub ukryty.

OSTROŚĆ WZROKU – to precyzyjna ocena szczegółów obserwowanego obiektu.

WADY WZROKU: KRÓTKOWIDZ, DALEKOWIDZ, ASTYGMATYZM.

OSTROŚĆ WZROKU jest lepsza im większy kontrast między znakami a tłem.

Podstawowe wady wzroku: krótkowzroczność, dalekowzroczność (nadwzroczność)astygmatyzm.

Zakres akomodacji: od punktu dalekiego ( D ) do bliskiego ( B )

Refrakcja oka: od punktu dalekiego (S_D)R=1/S_D.

Dla oka normalnego R=0, krótkowzrocznego R<0, dla dalekowzrocznego R>0.

Proces zwężenia zakresu akomodacji – prezbiopia-starczowzroczność – nie powoduje zmiany refrakcji.

Astygmatyzm (soczewka ma różne zdolności skupiające w różnych płaszczyznach):

ŚCIĄGNĄĆ Z NETA

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

?????????????????????????????

????????????????????????

WIEK A AKOMODACJA OKA:

WIEK	10	20	30	40	50	60 - 70
PUNKT BLIŻY W cm	7	10	14	22	50	100

FUNKCJE WZROKU WSPOMAGAJĄCE PRACĘ Z MONITORAMI EKRANOWYMI:

Dla określenia wpływu pracy na wzrok lub oceny przydatności kandydatów do pracy z monitorami sprawdzono funkcje układu wzrokowego takie jak:

- wrażliwość na kontrast

- zdolność rozpoznawania barw;

-pole widzenia;

- zdolność adaptacji do zmian natężenia oświetlenia.

Wrażliwość na kontrast jest to zdolność spostrzegania najmniejszych różnic jasności (jaskrawości, luminacji) między obiektami w przestrzeni lub miedzy częściami obserwowanego przedmiotu;

W życiu codziennym umożliwia rozróżnianie kształtów otaczających nas obiektów. Wykazano osłabienie czucia kontrastu u operatorów po 3 godzinach pracy z komputerem wiążąc te objawy z przemijającą krótkowzrocznością, której trwanie określono na około 7 minut.

Zdolnośc rozpoznawania barw łączy się z funkcją aparatu czopkowego siatkówki

Aby móc czytać tekst, potrzebne jest zachowanie odpowiedniego kontrastu między tłem a literami, a barwa nie odgrywa istotnej roli. Zdolność rozpoznawania barw jest bardzo pomocne przy programowaniu oraz projektowaniu wspomaganym komputerem.

Pole widzenia jest tą częścią otoczenia, które możemy objąć wzrokiem nie poruszając ani głowa ani oczami. Widzimy tylko bardzo wyraźnie w obrębie małego stożka w miarę jak przedmioty znajdują się dalej staja się mniej wyraźne i bardziej zamazane.

Przy czytaniu bez poruszania oczami widzimy ostro tylko część liter. Plamka zapewnia widzenie w obszarze niewielkim, pole widzenia przy nieruchomym oku jest znacznie większe. Pole okalające ograniczane jest przez głowę, nos, policzki. Pole widzenia ma znaczenie przy pracach, gdzie są nagłe lub ciągłe zmiany zachodzące w przestrzeni. Uwzględniając obszar jaki zajmuje zestaw aparatury komputerowej jest to również bardzo ważne.

WYDOLNOŚĆ WZROKOWA.

Jakość widzenia charakteryzuje się na podstawie oceny dokładności i szybkości wykonywania czynności niekiedy z uwzględnieniem stopnia wydatkowania energii. Na postawie tak określonej wydolności wzrokowej ustalono dwie grupy czynników decydujących o jakości widzenia

- pierwsza grupa sa to czynniki fizjologiczne (np. akomodacja, adaptacja) na które oświetleniowiec nie ma wpływu ( ale niektóre z nich powinien brać po uwagę przy projektowaniu oświetlenia (w szczególności wiek użytkowników).

- Druga grupa są to czynniki fizyczne, które zależą od cech spostrzeganych szczegółów i ich otoczenia. Zalicza się do nich:

- luminacją przedmiotu pracy wzrokowej i jego kontrast z tłem;

- rozkład luminacji (zadania wzrokowego, otoczenia, tła) dla danego poziomu natężenia oświetlenia różnice w luminacji wynikają z różnic w odbiciach strumienia świetlnego od powierzchni;

- czas przeznaczony na spostrzeganie.

Na podstawie analizy wyników badań dotyczących wydajności wzrokowej sformułowano następujące wnioski:

- przedmiot pracy wzrokowej jest tym łatwiej spostrzegany im większy jest kontrast luminancji np. czarne litery na białym tle. Wówczas gdy kontrast jest mały natężenie oświetlenia musi być tak zwiększone aby zagwarantować łatwośc rozpoznania obiektu

- poprawa kontrastu luminancji obserwowanych obiektów ma większy wpływ na wydolosc wzrokową niż znaczący wzrost natężenia.oświetlenia.

- wzrost natężenia oświetlenia ma wpływ na poprawę wydolności widzenia i to wpływ ten jest bardziej znaczący przy małym kontraście niż przy dużym;

- zmniejszanie się z wiekiem wydolności wzrokowej uwydatnia się szczególnie przy niższych poziomach natężenia oświetlenia;

- taki sam wzrost poziomu natężenia oświetlenia spowoduje wyższy stopień poprawy wydolności wzrokowej u osoby w wieku np. 45 lat niż u osoby w wieku np. 30 lat/

Wynika stąd postulat zapewnienia pracownikom ze starczowzrocznością odpowiednio wyższych poziomów natężenia oświetlenia.

Najczęstszą wadą wzroku, która powstaje przy pracy z monitorami ekranowymi jest krótkowzroczność. Polega ona na załamywaniu się promieni świetlnych przed siatkówką

Objawy to:

- ból oczu lub głowy;

- pieczenie lub palenie pod powiekami;

- słaba ostrość widzenia;

- niemożność czytania wieczorem i w złym oświetleniu.

OŚWIETLENIE.

Światło jest promieniowaniem widzialnym (elektromagnetycznym) zdolnym do wywoływania bezpośrednio wrażeń wzrokowych, z których wynika widzenie. Przyjmuje się, że promieniowanie widzialne zawiera się w przedziale 380 – 780 nm.

ZAKRES PROMIENIOWANA WIDZIALNEGO.

Światło jest promieniowaniem widzialnym (elektromagnetycznym) zdolnym do wywoływania bezpośrednio wrażeń wzrokowych, z których wynika widzenie. Przyjmuje się, że promieniowanie widzialne zawiera się w przedziale 380 ÷ 780 nm.

W widmie światła widzialnego istnieją przedziały o różnych długościach fal, które oko ludzkie odbiera jako wrażenie różnych barw, np.:

• przedział o długości fali od 380 nm do  436 nm  - fiolet,

• przedział o długości fali od 436 nm do  495 nm  - niebieski,

• przedział o długości fali od 495 nm do  566 nm  - zielony,

• przedział o długości fali od 566 nm do  589 nm  - żółty,

• przedział o długości fali od 589 nm do  627 nm  - pomarańczowy,

• przedział o długości fali od 627 nm do  780 nm  - czerwony.

      Najlepiej widzimy w środku zakresu promieniowania widzialnego a najgorzej na końcach zakresu.

PODSTAWOWE FUNKCJE I RODZAJE OŚWIETLENIA.

Światło na stanowisku pracy i w jego otoczeniu wpływa bezpośrednio na szybkość i pewność widzenia oraz określa w jaki sposób widzimy formy, sylwetki, barwę i właściwości powierzchni przedmiotów tam występujących

Wymagania oświetleniowe wynikają z uwzględnienia trzech podstawowych potrzeb człowieka:

- wygody widzenia, przy której pracownicy mają dobre samopoczucie, wpływa to również na wzrost wydajności pracy;

- wydolności wzrokowej, przy której pracownicy są w stanie wykonywać zadania wzrokowe nawet w trudnych warunkach i w wydłużonym czasie;

- bezpieczeństwa.

GRAFICZNE PRZDSTAWIENIE ŚWIATŁOŚCI

Światłość (I) jest to gęstość kątowa strumienia świetlnego źródła światła w danym kierunku. Światłość charakteryzuje rozsył strumienia świetlnego w przestrzeni, czyli ilość strumienia świetlnego wysyłanego przez źródło światła w niewielkim kącie bryłowym otaczającym określony kierunek. Światłość wyznacza się ze wzoru: I = F/w, gdzie w - jest to kąt bryłowy, który na powierzchni kuli o promieniu r, zakreślanej z wierzchołka tego kąta ogranicza pole S = r². Jednostką światłości jest kandela cd = lm/sr, gdzie: sr - steradian to jednostka kąta bryłowego.

Rys. 2. Graficzne przedstawienie światłości

PODSTAWOWE PARAMETRY OKREŚLAJĄCE OTOCZENIE ŚWIETLNE TO:

- natężenie i równomierność oświetlenia;

- rozkład luminacji;

- olśnienie;

- oddawanie barw;

- migotanie;

- światło dzienne.

NATĘŻENIE OŚWIETLENIA.

Natężenie oświetlenia (E) jest to gęstość powierzchniowa strumienia świetlnego padającego na daną płaszczyznę, czyli jest to stosunek strumienia świetlnego padającego na płaszczyznę do jej pola powierzchni E = F/S.

Jednostką natężenia oświetlenia jest luks (lx), gdzie lx= I m/m².

Natężenie oświetlenia ma wpływ na szybkość, bezpieczeństwo i komfort spostrzegania i wykonania zadania wzrokowego. Wartości natężenia oświetlenia podane w normie zapewniają wygodę widzenia i potrzebę wydolności.

GRAFICZNE PRZEDSTAWIENIE JEDNOSTKI NATĘŻENIA OŚWIETLENIA.

Wybór odpowiedniego rodzaju oświetlenia powinien być uzależniony od wymaganego poziomu natężenia oświetlenia . Dla poziomów natężenia oświetlenia powyżej 200 lx zaleca się stosowanie oświetlenia ogólnego.

Dla poziomów natężenia oświetlenia z przedziałów 200 – 750 lx zaleca się stosowanie oświetlenia ogólnego jako wyłącznego rodzaju oświetlenia, wtedy gdy występuje potrzeba jednakowego lub prawie jednakowego oświetlenia danej przestrzeni.

Natomiast dla poziomów natężenia oświetlenia powyżej 750 lx (luksów) zaleca się stosowanie oświetlenia złożonego (ogólne oraz miejscowe.

WYRÓŻNIA SIĘ TRZY PODSTAWOWE RODZAJE OŚWIETLENIA:

1. OŚWIETLENIE OGÓLNE – równomierne oświetlenie pewnego obszaru bez uwzględnienia szczególnych wymagań dotyczących oświetlenia niektórych jego części;

2. OŚWIETLENIE MIEJSCOWE – dodatkowe oświetlenie przedmiotu pracy wzrokowej z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych, w celu zwiększenia natężenia oświetlenia, uwidocznienia szczegółów itd., załączane niezależnie od oświetlenia ogólnego;

3. OŚWIETLENIE ZŁOŻONE – oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego i oświetlenia miejscowego.

Drugie kryterium minimalnego poziomu natężenia oświetlenia wynika, że natężenie oświetlenia na poziomej płaszczyźnie roboczej, które można zaakceptować w pomieszczeniach w których ludzie przebywają przez długi czas niezależnie od tego jakie jest wykonane zadanie wzrokowe powinno wynosić 200 lx.

Przy stopniu trudności pracy wzrokowej większym od przeciętnego, przy utrudnieniach w wykonywaniu pracy, przy wymaganiu zapewnienia dużej wygody widzenia i gdy pracownikami są osoby powyżej 40 lat należy przyjmować poziom natężenia oświetlenia o stopień wyższy niż poziom minimalny dopuszczalny podany w normie.

Poziom natężenia oświetlenia potrzebny do wykonania określonej pracy wzrokowej dobiera się w zaleznosci od stopnia trudności

O STOPNIU TRUDNOŚCI PRACY WZROKOWEJ DECYDUJE:

- współczynnik odbicia przedmiotu pracy;

- wielkość kontrastu jaskrawości szczegółu przedmiotu z jego tłem. Im mniejszy jest współczynnik odbicia (tzn. bliższy zeru) i kontrast szczegółu z tłem, tym większy jest stopień trudności pracy wzrokowej. Wymagania szczegółowe dla różnego rodzaju stanowisk pracy są podane w załącznikach do normy oświetlenia.

Równomierność oświetlenia (d) na danej płaszczyźnie wyznacza się jako iloraz najmniejszej zmierzonej wartości natężenia oświetlenia występującej na danej płaszczyźnie (Emi) do średniego natężenia oświetlenia na tej płaszczyźnie (Eśr) : d=Emin/Eśr gdzie Eśr=(E1+E2+E3…..+En)/nj

n – liczba punktów pomiarowych

E1 – En – wyniki pomiarów w kolejnych punktach pomiarowych.

W normie ustalono minimalne dopuszczalne wartości równomierności oświetlenia w polu zadania i w polu bezpośredniego otoczenia. Przyjmuje się, że równomierność oświetlenia na płaszczyźnie roboczej (w polu zadania) powinna wynosić co najmniej 0,7 a w polu bezpośredniego otoczenia co najmniej 0,5.

LUMINANCJA (L)

Luminancja (L) jest to fizyczna miara jaskrawości. Zależy ona od natężenia oświetlenia na obserwowanym obiekcie, właściwości odbiciowych powierzchni obiektu ( barwa, stopień chropowatości), oraz od jego pola pozornej powierzchni świecącej.

Pozorna powierzchnia świecąca jest to wielkość postrzeganej przez obserwatora powierzchni płaszczyzny świecącej uzależniona od kierunku jej obserwacji. Pozorna powierzchnia świecąca jest to zarówno płaszczyzna świecąca w sposób bezpośredni (oprawa oświetleniowa) jak i płaszczyzna świecąca w sposób pośredni (np., ściana, przez odbicie światła

Rozkład luminancji w polu widzenia wpływa na poziom adaptacji wzroku i tym samym na widzialność zadania.

Właściwie dobrana luninancja adaptacji jest niezbędna dla wzrostu:

- ostrości widzenia;

- czułości kontrastowej; (rozróżnianie małych, względnych różnic luminacji);

- sprawności funkcji ocznych jak akomodacja, zwężenie źrenic, ruchy oczu.

Rozkład luminancji wpływa również na wygodę widzenia. Aby ją zapewnić zalecane jest unikanie:

- zbyt wysokich luminancji, które mogą powodować wzrost olśnienia

- zbyt wysokich kontrastów, które mogą spowodować zmęczenie ze względu na ciągłą readaptację wzroku.

- zbyt niskich luminancji i zbyt niskich kontrastów luminacji, przy których tworzy się monotonne środowisko pracy.

Rozkład luminancji stanowi również w znacznym stopniu o nastroju we wnętrzu i jego dekoracyjności.

Przykładowe wartości luminancji otaczających nas
na co dzień źródeł światła

RÓZNICA MIĘDZY NATĘŻENIEM OŚWIETLENIA A LUMINANCJĄ:

E= 500 lx E= 500 lx

p≡0,82 p≡0,1

L = 130 cd/m² L = 16 cd/m²

Rozkład luminancji we wnętrzu określa się przez podanie charakterystycznych dla wnętrza ilorazów luminancji (zwanych kontrastami) wyodrębnionych pól

Wyodrębnia się w tym celu pola występujące w bliższym i dalszym otoczeniu użytkownika (sąsiedztwie zadania wzrokowego). Pośrednio luminancje mogą być określane współczynnikiem odbicia i natężeniem oświetlenia na określonych powierzchniach.

Olśnienie nazywa się pewien przebieg (stan) procesu widzenia przy którym występuje uczucie niewygody lub zmniejszenie zdolności rozpoznawania przedmiotów, czy jedno i drugie w wyniku niewłaściwego rozkładu luminancji lub niewłaściwego zakresu luminancji albo nadmiernych kontrastów w przestrzeni lub w czasie. Olśnienie jest doznaniem wywołanym jaskrawymi powierzchniami występującymi w polu widzenia.

Z punktu widzenia występujących skutków wyróżnia się następujące rodzaje olśnienia:

- Oślepiające – olśnienie tak silne, że przez pewien zauważalny czas żaden przedmiot nie może być spostrzeżony. Jest to skrajny przypadek olśnienia przeszkadzającego

- przeszkadzające;

- olśniewające – tak silne, że przez pewien zauważalny czas żaden przedmiot nie może być spostrzeżony. Jest to skrajny przypadek olśnienia przeszkadzającego;

- przykre – uczucie przykrości, niewygody, rozdrażnienia oraz wpływające na brak koncentracji bez zmniejszenia zdolności widzenia. Natomiast po usunięciu przyczyny i tu czegos nie zdązyłam

Olśnienie to zależy od: luminancji poszczególnych źródeł olśniewających, luminancji tła, na którym znajdują się źródła……………………………

RODZAJ OLŚNIENIA ZE WZGLĘDU NA………………………………………..

- bezpośrednie, np. jaskrawy przedmiot;

- odbiciowe.

BARWY ŚWIATŁA I ODDAWANIE BARW.

Wybór barwy światła jest kwestia psychologii, estetyki, tego co nazywa się naturalnością, wybór tez zależy od poziomu natężenia światła, barw pomieszczenia, mebli, klimatu i zastosowań oswietlenia

Dlatego ważny jest dobór odpowiedniego stopnia oddawania barw do danego rodzaju pracy. Dla wydolności wzrokowej, odczuć wygody i dobrego samopoczucia ważne jest aby barwy w otoczeniu obiektów i ludzkiej skóry były oddawane naturalnie.

K LASYFIKACJE ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA

ŻARÓWKI LAMPY WYŁADOWCZE

ŚCIĄGNĄĆ Z NETA

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

?????????????????????????????

MIGOTANIE I EFEKTY STROBOSKOPOWE.

Migotanie powoduje dekoncentrację i może wywołać fizjologiczne skutki takie jak ból głowy, zmeczenie wzroku.

Efekt stroboskopowy może wystąpić w przypadku oświetlenia stanowiska pracy z wirującymi elementami, źródłami wyładowczymi (świetlówki, rtęciówki, sodówki)

Mogą powstać niebezpieczne sytuacje w wyniku zmian w postrzeganiu maszynowych ruchów obrotowych. Występuje wtedy pozorny bezruch wirujących elementów. Działania ograniczające lub eliminujące występowanie tego efektu polegają m.inn. na zasilaniu żarówek prądem stałym, stosowanie układu antystroboskopowego ………………………

ŚWIATŁO DZIENNE.

Może być w pełni wykorzystane do oświetlenia zadań wzrokowych. Kreuje specyficzny rozkład luminancji wywołany niemal poziomym kierunkiem wchodzenia światła przez okna

Okna zapewniają kontakt wzrokowy ze światłem zewnętrznym.

Oświetlenie miejsc pracy z monitorem ekranowym powinno być właściwe dla wszystkich rodzajów zadań wykonywanych na stanowisku pracy np. do czytania z ekranu, drukowanego tekstu, pisania na papierze, pracy z z klawiaturą.

Urządzenie wyposażone w monitor i w pewnych okolicznościach klawiatura mogą być miejscami gdzie powstają odbicia światła wywołujące olśnienia przeszkadzające i przykre.

HAŁAS I PROCES SŁYSZENIA.

Ucho przetwarzanie sygnałów informacyjnych związanych z falą akustyczną na ciągi impulsów bioelektrycznych przekazywanych nerwem słuchowym do ośrodkowego układu nerwowego.

Na cały proces słyszenia składają się:

- źródło drgań czyli źródło informacji;

- fala dźwiękowa czyli nośnik informacji;

- ucho, czyli przetwornik sygnałów;

- ciąg impulsów bioelektrycznych w nerwie słuchowym, czyli nośnik informacji;

- układ nerwowy, czyli odbiorca informacji.

BUDOWA UCHA.

Ucho zewnętrzne:

• Małżowina uszna,

• Przewód słuchowy zewnętrzny

Ucho środkowe:

• Błona bębenkowa,

• Jama bębenkowa,

• Kosteczki słuchowe: młoteczek, kowadełko, strzemiączko,

• Trąbka słuchowa

Ucho wewnętrzne :

• Błędnik kostny: ślimak, kanały półkoliste,

• Błędnik błoniasty,

• Narząd Cortiego

ŚLIMAK. - zwinięty kanał zawierający właściwy narząd słuchu. Jego funkcja to odbieranie drgań cieczy wzbudzanie impulsów nerwowych, które nerwem słuchowym biegną do ośrodka słuchu.

NARZĄD CORTIEGO.

NARZĄD CORTIEGO - spiralna struktura w ślimaku ucha wewnętrznego człowieka i ssaków, odbierająca bodźce dźwiękowe. Składa się z nabłonka zmysłowego, występującego na całej długości blaszki błoniastej przewodu ślimakowego, i komórek zmysłowych, mających na powierzchni rzęski, bardzo wrażliwe na fale dźwiękowe w granicach od 16 Hz do 20 000 Hz, i przekazujących impulsy nerwowe do ośrodków słuchu w mózgu przez włókna nerwów słuchowych.

DŹWIĘKI – dźwięk jest falą mechaniczną………………………………

PRĘDKOŚCI DŹWIĘKU:

- w powietrzu ok. 350 m/s;

- w wodzie 1500 m/s;

- w miedzi 3500 m/s.

Drganie cząsteczek powietrza prowadzi do zmian ciśnienia.

Ciśnienie akustyczne -Ciśnienie akustyczne, zmienne w czasie ciśnienie panujące w ośrodku wywołane przez zaburzenia o charakterze drgań. Ciśnienie akustyczne opisuje się jako falę rozprzestrzeniającą się lub stojącą, sumuje się je z ciśnieniem statycznym ośrodka (np. atmosferycznym).

Ciśnienie akustyczne odbieramy jako dźwięki. Dźwięki słyszalne dla człowieka to ciśnienia akustyczne mieszczące się w przedziale od 2·10^-5 Pa do 2 Pa.

Z fizycznego punktu widzenia dźwięki to drgania mechaniczne ośrodka sprężystego (gazu, cieczy lub ośrodka stałego).

CIŚNIENIE AKUSTYCZNE I CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE,. ŚCIĄGNĄĆ Z NETA RYSUNEK I OPIS

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

PODZIAŁ DŹWIĘKÓW ZE WZGLĘDU NA CZĘSTOTLIWOŚĆ:

CECHY DŹWIĘKÓW:

- wysokość związana z częstotliwością;

-głośność związana z natężeniem;

- barwa związana z widmem dźwięku.

PRÓG SŁYSZALNOŚCI – 0 dB

PRÓG BÓLU – 120 dB

ŚCIĄGNĄĆ Z NETA RYSUNEK I OPIS

????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

Ludzkie ucho słyszy w zakresie 20 – 20000 Hz.

POZIOM CIŚNIENIA AKUSTYCZNEGO

Poziom ciśnienia akustycznego określa, jak wielki hałas panuje w niektórych środowiskach. Jeśli charakteryzuje się zarówno wysokimi wartościami szczytowymi, jak i wysokim poziomem średnim, może powodować poważne uszczerbki na zdrowiu. Maksymalna wartość poziomu ekspozycji określona przez UE wynosi 85 dB(A). Jednak w niektórych krajach podczas imprez publicznych takich jak np. koncerty, nie może przekraczać 96 dB(A). Średni poziom ciśnienia akustycznego nie jest parametrem istotnym jedynie w zakładach produkcyjnych. Może osiągać także wysoki poziom np. w przedszkolach.

Poziom ciśnienia akustycznego w pomieszczeniu zależy od mocy źródła dźwięku, układu pomieszczenia oraz liczby i jakości powierzchni dźwiękochłonnych.

NORMA HIGIENICZNA HAŁASU WYNOSI 85 dB

Poziom dźwięku A – poziom ciśnienia akustycznego skorygowany według charakterystyki częstotliwościowej A

Maksymalny poziom dźwięku A – maksymalna wartość skuteczna poziomu dźwięku A występująca w czasie obserwacji.

Szczytowy poziom dźwięku C – maksymalna wartość skuteczna poziomu dźwięku C występująca w czasie obserwacji.

HAŁAS USTALONY – poziom dźwięku A zmienia się nie więcej niż o 5 dB.

HAŁAS NIEUSTALONY – poziom dźwięku A zmienia się więcej niż o 5 dB.

Hałas słyszalny jest oceniany wg następujących kryteriów: dokuczliwości, uciążliwości, rozumienia mowy, ochrony słuchu, szkodliwości

HAŁAS -Hałas – dźwięki zazwyczaj o nadmiernym natężeniu (zbyt głośne) w danym miejscu i czasie[1], odbierane jako: "bezcelowe, następnie uciążliwe, przykre, dokuczliwe, wreszcie szkodliwe”. Reakcja na hałas w dużym stopniu zdeterminowana jest nastawieniem psychicznym. Na ochronę przed hałasem, organizm zużywa ogromne ilości energii. Do hałasu nie można się przyzwyczaić i jeśli nawet nie odbieramy go świadomie, to "zawsze przeżywamy go najgłębiej", a zamiast przyzwyczajenia co najwyżej następuje "adaptacja patologiczna"[2]. Przyczyną hałasu mogą być dźwięki zarówno intensywne, jak również wszelkiego rodzaju niepożądane dźwięki wpływające na tło akustyczne, uciążliwe z powodu długotrwałości, jak na przykład stały odgłos pracujących maszyn lub muzyki.

Skutki hałasu dla organizmu

natężenie hałasu	reakcja organizmu
ok. 70 dB	niekorzystne zmiany wegetatywne w organizmie
powyżej 75 dB	rozmaite uszkodzenia organiczne i choroby, m.in. nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy żołądka, wzrost wydzielania adrenaliny, wrzody żołądka, przyspieszenie procesu starzenia
od 90 dB	osłabienie i ubytek słuchu
od 120 dB	niebezpieczeństwo mechaniczne uszkodzenia słuchu
130 dB	granica bólu

Hałas może być szkodliwy dla zdrowia człowieka, ponieważ jego zbyt duże natężenie może prowadzić do uszkodzenia narządu słuchu. Mniejsze wartości natężenia hałasu, lecz występujące długotrwale lub posiadające nieodpowiednie widmo akustyczne (np. za wysokie, lub za niskie), a także drażniące w inny sposób (np. jednostajne, długotrwałe, przenikliwe, rozpraszające, mające miejsce w nieodpowiednim miejscu lub czasie itd.) mogą wpływać negatywnie na psychikę. Im dokuczliwość dźwięku jest większa i dłuższa (a bodźce akustyczne odbierane są przez ucho nawet w czasie snu), tym poważniejsze są konsekwencje: od zdenerwowania, poprzez agresywność, po depresje i zaburzenia psychiczne. U dzieci długotrwały hałas powoduje zaburzenia rozwoju umysłowego[4]. Z niebezpieczeństwa hałasu dla ludzkiego zdrowia zdano sobie sprawę bardzo wcześnie;

HAŁAS SŁYSZALNY JEST OCENIANY WEDŁUG NASTĘPUJĄCYCH KRYTERIÓW:

- dokuczliwości;

- uciążliwości;

- rozumienia mowy;

- ochrony słuchu;

- szkodliwości.