ORGANIZACJE MIEDZYNARODOWE WYKŁAD 1

T: Historia organizacji międzynarodowych.

Suwerenność- pojęcie dynamiczne, różnie pojmowanym na przestrzeni wieków.

Społeczność międzynarodowa- rozumiana jako grupa państw.

1.XVII w – okres kształtowania się w nowożytnej Europie społeczności międzynarodowej opartej na zasadzie równości praw i suwerenności (dały początek tworzenia się organizacji międzynarodowych)

• Traktaty Westfalskie 1648r. – kończyły wojnę 30-letnią i dały początek kształtowania się prawa międzynarodowego. Wysunęły postulaty równowagi sił .!!! Nie stworzyły one ram instytucjonalnych dla organizowania się społeczności międzynarodowej.! W sensie formalnym powstanie społeczności międzynarodowej otworzy drogę do współdziałania w formach organizacji międzynarodowych.

Mimo absolutyzmu, który uniemożliwiał tworzenie się państw w społeczność międzynarodową, to niektóre państwa tworzyły pewien system, który uznajemy za elitarny.

!!!2. etapy tworzenia się społeczności międzynarodowej

A) Kongres Wiedeński i kształtujące się w jego wyniku nowe formy współpracy międzynarodowej. Pierwsze próby stworzenia ram instytucjonalnych dla org. Międzynarodowych. Nie był kongresem pokojowym, zwrócony ku przyszłości . zaproszono wszystkich przedstawicieli państw Europy, nie zależnie od tego jaką rolę odgrywały w czasie wojny.

B) powstanie związków powszechnych .
Pierwsze org. Międzynarodowe powstały w związku rozwoju dziedzin transportu, komunikacji, infrastruktury, ponieważ w XIX w rozpoczęła się rewolucja przemysłowa i było to konieczne.
1837r –telegram-> ważne w dziedzinie łączności .
Międzynarodowa Unia Telegraficzna- pierwsza organizacja międzynarodowa.
Państwa próbowały zawierać odpowiednie umowy międzynarodowe, ale były one niewystarczające .

WYKŁAD 2 (CD)

Ważnym etapem powstawania org. międzynar. Było powstanie umów wielostronnych , otwartych dla ogółu państw.!!! Po raz pierwszy w XIX w taka umowa miała miejsce i miała być środkiem formułowania pewnych zasad celem uczynienia ich powszechnymi!. Pojawiła się potrzeba kontroli nad wykonywaniem umowy. Początkowo aby to osiągnąć państwa powoływały pełnomocników na konferencje , ale było to niewystarczające i dlatego zaczęły działać wyspecjalizowane organy. !!!W ten sposób powstaje koncepcja organizacji międzynarodowej, która działając w ramach/w imieniu członków nie utożsamia się z żadnym z nich. Pierwsza taka organizacja to powstała w 1865r. Międzynarodowa Unia Telegraficzna.

Zaczęto „otwierać” organizacje, aby były one dostępne nie tylko dla „państw ucywilizowanych” (mocarstw) , ale aby były powszechne i dla innych państw.
Umowy powszechne nie zawierały kryteriów o charakterze politycznym, więc nie dyskryminowały nikogo.

C)Konferencje Haskie 1899-1907- w celu umocnienia podstaw pokojowych między państwami. Próbowano szukać dróg do ograniczenia zbrojeń (nie udało się to). Osiągnięcia konferencji Haskich :
1)Katalog środków pokojowego rozwiązywania sporów
2) Stały Międzynarodowy Trybunał Rozjemczy (Arbitrażowy)
3)Kodyfikacja Praw Wojny Lądowej i Morskiej

W konferencjach udział wzięły na równych prawach prawie wszystkie państwa świata (oprócz Afryki).

Związki powszechne wyszły poza elitaryzm ówczesnej społeczności międzynarodowej w technicznych dziedzinach współpracy , a Konferencje Haskie dokonały tego w dziedzinach politycznych.

Konwencja w sprawie uregulowania pokojowego rozwiązywania sporów została podpisana przez 44 państwa.

!!!Temat: Inicjatywy organizacyjne konferencji Pokojowej w Wersalu w 1919r.

Szczególne znaczenie miały 3 inicjatywy :

1) utworzenie Ligii Narodów- pierwsza w historii organizacja o kompetencjach ogólnych (tzn. obejmowały one całość życia międzynarodowego). Celem było utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Pakt Ligii Nardów przewidywał różne procedury pokojowego rozwiązywania sporów. Ciosem w uniwersalizm Ligii Nardów była odmowa przystąpienia do niego USA . Liga przyczyniała się do kształtowania nowych stosunków międzynarodowych w sensie standardów. Dała początek dla ONZ.

2) utworzenie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej- utworzony w Wersalu jako organ sądowy Ligii Narodów. Miał rozstrzygać spory między państwami. Orzeczenia jego miały ogromne znaczenie dla rozwoju prawa międzynarodowego. Dorobek Trybunału przejął następca, czyli Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (czyli organ ONZ)

3)utworzenie Międzynarodowej Organizacji Pracy- podjęła problemy socjalne, stała się prekursorem wielu organizacji wyspecjalizowanych systemu narodów zjednoczonych.

!!!Temat: Karta Narodów Zjednoczonych.

Podpisana w 1945r. jest to nowy okres w rozwoju prawa i organizacji międzynarodowych. Cele i zasad zostały sformułowane jako uniwersalne podstawy ładu światowego.!!! Jest swoistą konstytucją społeczności międzynarodowej .(czyli co to znaczy?) dowody na to wskazują jej dwa postanowienia :
1) art.2 ustęp 6 – stwierdza, że organizacja zapewni by państwa, które nie sa jej członkami postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
2)art. 103- w razie sprzeczności między zobowiązaniami członków organizacji wynikającymi z Karty a ich zobowiązaniami wynikającymi z innej umowy międzynarodowej, zobowiązania z Karty mają pierwszeństwo.

WYKŁAD 3 (CD)

!!!Cele i zasady Kart Narodów Zjednoczonych:

- określa je rozdział 1
-to podstawy prawne całego systemu międzynarodowego
-w tych ramach powinna mieścić się działalność wszystkich organizacji międzynarodowych

Najważniejsze cle:
1)utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
-przewiduje stosowanie zbiorowych środków celem zapobiegania zagrożeniu pokoju i usuwanie tych zagrożeń
-załatwianie sporów lub sytuacji międzynarodowych w drodze pokojowej
-rozdział 6 i 7 – Karta określa różne procedury służące pokojowemu załatwianiu sporów(rozdział 6) oraz akcje jakie mogą być podjęte w razie zagrożenia pokoju, naruszenia go i aktów agresji( rozdział7)
- Karta nie ogranicza się przy sporach do procedur dyplomatycznych i sankcji

2) rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami
-mają one opierać się na zasadzie równouprawnienia i samo stanowienia narodów

3) rozwiązywanie w drodze współpracy zagadnień międzynarodowych
-kilka rodzajów zagadnień : o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym, humanitarnym
zachęca do poszanowania praw człowieka
-ten cel jest wyrazem koncepcji sięgania do głębszych źródeł konfliktów wynikających z różnego rodzaju niesprawiedliwości, dyskryminacji i mogących stanowić zagrożenia dla stabilizacji międzynarodowej i pokoju
-Powszechna Deklaracja Praw Człowieka-> po powstaniu ONZ ten 3 cel znalazł swój wyraz właśnie w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

4)ustanowienie ośrodka harmonizowania działalności narodów- jest nim ONZ

Zasady Karty ->artykuł 2 , określają charakter współczesnego prawa międzynarodowego i pozycje państw w społeczności międzynarodowej :

1)Zasada równości suwerennej- Karta stwierdza, że działanie organizacji opiera się na tej zasadzie, wynika to z faktu ,że w dobie nowożytnej cały system prawa międzynarodowego oraz zwyczaje i praktyki dyplomatyczne opierają się na założeniu, że główne podmioty stosunków międzynarodowych są suwerenne. Karta nie definiuje suwerenności i nie używa wprost tego pojęcia, bo suwerenność ulega ewolucji i cały czas się zmienia. Równość suwerenna -> użyta w Karcie i odnosi się do równości wobec prawa; państwa maja takie same prawa i obowiązki niezależnie od dzielących je różnic

2)zasada wykonywania zobowiązań w dobrej wierze ; pacta surservenda->umów należy dotrzymywać, umowy zobowiązują ->artykuł 26 Konwencji o Prawie Traktatów z 1969r.

3)zasada pokojowego załatwiania sporów- jest skutkiem wyłączenia wojny jako środka rozstrzygania sporów ; zakaz użycia siły i groźby jej użycia

4)powstrzymanie się od użycia siły i groźby jej użycia- ściśle związana z zasadą 3; jest szersza niż wyrzeczenie się wojny; sporną kwestią było czy zakaz odnosi się wyłącznie do siły militarnej, czy do demonstrowania siły ekonomicznej i politycznej; raczej te zasady powinno odnosić się do siły militarnej. Zasada ta ma dwa wyjątki:
- użycie siły w odpowiedzi na agresję (prawo do samoobrony)
-użycie siły zbrojnej na podstawie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa

5)zakaz interwencji w sprawy wewnętrzne państw – czyli zakaz interwencji w sprawy, które ze swej istoty należą do kompetencji wewnętrznej któregoś z państw