T: System zarządzania jakością w lotnictwie
Normalizacja to działalność, której zadaniem jest uzyskanie najbardziej optymalnego stopnia uporządkowania w określonym (zamierzonym) zakresie. W gospodarce wolnorynkowej odbywa się to zwykle poprzez wprowadzanie dobrowolnych norm, czyli dokumentów zawierających zasady, procedury, wytyczne i charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności, opisujących aktualny, uznany i sprawdzony stan wiedzy w danej dziedzinie działalności
Wobec powyższego celami normalizacji jest:
- racjonalizacja produkcji poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych i rozwiązań organizacyjnych,
- usuwanie i zapobieganie wszelkim barierom marketingowo-technicznym w handlu1.
Kluczowym działaniem jest również zapewnienie jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług, co przekłada się na zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia pracy oraz ochronę środowiska naturalnego. Normalizacja krajowa to także ułatwienia w porozumiewaniu się poprzez określanie jednolitych terminów i oznaczeń, co ma duże znaczenie w dobie globalizacji oraz rozszerzającego się wspólnego rynku.
Za ojca „normalizacji” uważa się E. Whitneya, który w 1798 roku dostarczył amerykańskiemu rządowi 10 tys. muszkietów wytworzonych w sposób pozwalający uzyskać daleko idącą zamienność części.
Pierwszą międzynarodową organizacją normalizacyjną była IEC (International Electrotechnical Commision) – Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna powołana w 1904 roku w związku z szybkim rozwojem przemysłu elektrotechnicznego. Jej zadania dotyczyły wówczas ujednolicania parametrów wytwarzanej energii elektrycznej, jak i wyrobów z niej korzystających. Obecnie IEC realizuje swoje działania w ścisłej współpracy z ISO (Międzynarodową Organizację Normalizacyjną).
Instytucje dotyczące normalizacji towarów
System oceny zgodności nie może funkcjonować bez jednostek notyfikowanych, w przypadkach procedur, dla których wymagany jest udział trzeciej strony - upoważnione przedstawicielstwo. Notyfikacja jednostek oceny zgodności Komisji Europejskiej i państwom członkowskim Unii Europejskiej jest dokonywana przez Ministerstwo Gospodarki (MG) po uzyskaniu akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) i ich autoryzacji przez ministra właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności lub kierownika urzędu centralnego.
Polski Komitet Normalizacyjny
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji
Ocena zgodności wyrobu z przepisami prawa UE dla niektórych produktów, gdzie jest procesem obowiązkowym. Producent (lub importer towarów spoza UE) musi przeprowadzić ocenę zgodności, zanim wprowadzi wyrób na rynek.
Normy w lotnictwie:
9000 0056 - standard zarządzania jakością dostaw w przemyśle lotniczym
TS 157 - standard zarządzania jakością dostaw w przemyśle lotniczym
PN-EN 9100:2009 – Lotnictwo i kosmonautyka – Systemy Zarządzania Jakością – Model zapewnia jakość w projektowaniu, pracach rozwojowych, produkcji, instalowaniu i serwisie.
PN-EN 9103:2008 - Lotnictwo i kosmonautyka – Systemy Zarządzania Jakością – Zarządzanie zmianami cech kluczowych
PN-EN 9104:2008 – Lotnictwo i kosmonautyka – Systemy Zarządzania Jakością – Wymagania dotyczące programów certyfikacji/rejestru systemu zarządzania jakością w lotnictwie i kosmonautyce
PN-EN 2000:1996 – Lotnictwo i kosmonautyka – Zapewnienie jakości wyrobów dla lotnictwa i kosmonautyki wg EN – Uznanie systemu zapewnienia jakości stosowanego przez wytwórców
PN-EN 9133:2010 – Lotnictwo i kosmonautyka – Systemy Zarządzania Jakością – Procedura kwalifikacji dla znormalizowanych części lotniczych
Polski Komitet Normalizacyjny
Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji, Dz.U. Nr 169, poz. 1386, Art. 3↩