ROTACYZM
Języczkowy - drgania są wykonywane przez języczek na końcu podniebienia miękkiego, język nie bierze udziału w artykulacji. Terapia polega na usprawnianiu czubka języka.
Wargowy - Spotyka się dwie formy: dwuwargową (bilabialną), kiedy drgają obie wargi (furmańskie r) oraz wargowo - zębową (labiodentalną), kiedy dźwięk powstaje w wyniku drgań dolnej wargi zbliżonej do górnych siekaczy lub górnej wargi do dolnych siekaczy.
Międzyzębowy - (interdentalny) polega na drganiu czubka języka wsuniętego między zęby.
Policzkowy ( boczny ) - (lateralny), spotykany rzadko, prąd powietrza skierowany jest w bok i wprawia w drgania policzki, powstaje dźwięk o nieprzyjemnym brzmieniu. Przy jego realizacji poza drganiem jednego lub dwóch policzków, drga również czubek lub krawędzie języka.
Podniebienny - (welarny , r welarne), polega na zbliżeniu tylnej części języka do podniebienia miękkiego, podczas artykulacji wibruje całe podniebienie miękkie.
Gardłowy - powstaje między nasadą języka, a tylną ścianą gardła ( możliwe jest testowanie ręką). Wymowa gardłowa z wibracją języczka i podniebienia miękkiego, zbliżona do wymowy francuskiej r.
Krtaniowy - wadliwa krtaniowa artykulacja r.
Nosowy - nosowa realizacja głoski r, często współwystępuje z nosową wymową innych dźwięków. Przypomina ŋ i powstaje w wyniku niedomykania wejścia do jamy nosowej.
Spotykamy też tzw. przerysowane r.
PRZYCZYNY
1. Nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych:
głównie języka , który może być zbyt duży, zbyt gruby lub mieć ograniczoną sprawność na skutek zbyt krótkiego wędzidełka podjęzykowego,
anomalie podniebienia twardego - podniebienie gotyckie (podniebienie zbyt mocno wysklepione, zbyt wysokie),
anomalie zgryzowe - przy bardzo otwartym zgryzie może wystąpić rotacyzm interdentalny.
2. Niska sprawność języka (ograniczona ruchliwość języka na skutek wad anatomicznych - zbyt krótkie wędzidełko), zbyt mocne lub zbyt słabe napięcie języka.
3. Naśladowanie nieprawidłowych wzorców.
4. Niedostateczne słuchowe różnicowanie dźwięków.
1