PIES PRZEWODNIK DLA OSOBY NIEWIDZĄCEJ
Pies przewodnik jest dla osoby niewidzącej cenną pomocą rehabilitacyjną. Pozwala jej na bezpieczniejsze i szybsze tempo przemieszczania się w terenie niż jest to możliwe przy pomocy białej laski. Ponadto, będąc żywą istotą, oddziałuje pozytywnie na sferę psychiczną - może przyczynić się do poprawy wizerunku własnej osoby, ułatwić kontakty z innymi ludźmi, umożliwić prowadzenie aktywniejszego trybu życia. Niejednokrotnie staje się wiernym, oddanym przyjacielem.
Jednak nie każda osoba niewidząca może ubiegać się o psa przewodnika. Aby go otrzymać trzeba spełniać następujące kryteria: Trzeba
- być całkowicie niewidzącym lub co najwyżej z poczuciem światła
- mieć ukończone 16/ 18 lat (w zależności od Fundacji), ale nie przekraczać 60 lat
- być sprawnym fizycznie
- mieć dobrą orientację przestrzenną i potrafić samodzielnie poruszać się za pomocą białej laski,
- być zrównoważonym psychicznie, nie nadużywać alkoholu, narkotyków ani innych używek
- lubić zwierzęta
- mieć odpowiednie warunki mieszkaniowe i finansowe, by zapewnić psu odpowiednią opiekę
- być osobą aktywną pod względem społecznym i zawodowym, tzn. uczącą się, studiującą, pracującą lub udzielającą się społecznie.
Poza tym trzeba przejść proces rekrutacji. Polega to na sprawdzeniu predyspozycji przyszłego właściciela psa, jego temperamentu, sposobu poruszania się i organizacji życia. Jeśli osoba niewidząca zostanie zakwalifikowana do otrzymania psa przewodnika to dobiera jej się odpowiedniego czworonoga. Rasy z pośród których najczęściej rekrutuje się psy przewodniki to psy z grupy retrieverów, m.in. Chesapeake Bay, labrador, czy golden retriever Są one odporne na upał jak i mróz, o sporych rozmiarach, które mają odpowiednią siłę, by prowadzić osobę niewidzącą.
Jest kilka kryteriów na podstawie których dobiera się psa dla konkretnej osoby. Pierwszym i jednym z najważniejszych jest szybkość poruszania. Niewidzący chciałby poruszać się z psem szybciej, niż ma to miejsce wtedy, kiedy idzie z laską. Trzeba więc najpierw ocenić, z jaką szybkością porusza się wykorzystując białą laskę. Wówczas na etapie szkolenia specjalistycznego można już szkolić psa "pod" konkretną osobę, czyli z uwzględnieniem jej specyficznych potrzeb. Oczywiście w trakcie szkolenia psy są uczone zmiany tempa, haseł "szybciej" - "wolniej", niemniej istnieje coś takiego, jak „standardowe tempo przelotowe”, czyli szybkość z jaką pies pracuje, gdy nie otrzymuje wyraźnego hasła, że ma ją zmienić.
Następne kryterium to dobór siły charakterów. Silny psychicznie, twardy człowiek powinien otrzymać podobnego z charakteru psa. Nie można zaoferować mu zwierzaka bardzo wrażliwego i miękkiego, dlatego, że osoba taka nawet nie wie, nie czuje, że owej siły używa. Zwierzęta "wyczuwają nas" znacznie lepiej, niż zdajemy sobie z tego sprawę, dlatego podstawową zasadą jest, że osoba delikatna i mało dominująca powinna otrzymać podobnej natury zwierzaka. Natomiast osoba przebojowa i mocna- silnego psa o wielkiej pewności siebie.
Kolejny punkt to wzrost. Choć nie jest to wyjątkowo ważne kryterium, bowiem zawsze istnieje możliwość wydłużenia lub skrócenia ramienia uprzęży, jednak popadnięcie w skrajność nie działa zbyt dobrze. Przy doborze należy zwracać uwagę na koordynację ruchów i siłę fizyczną osoby niewidzącej. Wzrost psa jest stosunkowo istotny, ale też liczy się jego masa. W przypadku zwierzęcia dużego i ciężkiego każda zmiana kierunku, tempa, czy zawahanie jest dużo mocniej wyczuwalne.
Otoczenie w jakim przyjdzie przebywać psu też się liczy. Stąd zadawane kandydatom ubiegającym się o przewodniki pytania odnośnie domowników, zwierzątek domowych itd.
Niezwykle istotną kwestią jest możliwość doszkalania, czyli stały i częsty kontakt z trenerem w okresie bezpośrednio po przekazaniu psa, a także w dalszym wspólnym życiu. Kiedy mamy do czynienia z dwoma żywymi istotami, musimy być przygotowani na różne niespodzianki. Pies to nie komputer który się programuje i oczekuje, że będzie działał dokładnie zgodnie z założeniami, osoba niewidoma zaś też musi się jeszcze tego psa "nauczyć". Dlatego ów początkowy okres to czas zgrywania się takiej pary. Przy dobrze dobranym psie będzie on krótszy, a i pojawiające się problemy nie będą aż tak wyraziste, jakimi mogłyby być gdyby para nie została właściwie dobrana, a jednak i tak jakieś kłopoty będą sygnalizowane. Stąd kluczową sprawą jest obecność trenera - opiekuna zwierzaka; trenera który na pytania niewidomej osoby oczekuje, jest gotów w każdej chwili pomóc, także w bezpośrednim kontakcie, a nie tylko dyżurując pod telefonem