 | Pobierz cały dokument 684.doc Rozmiar 39 KB |
Marian Friedberg
„Kancelaria Miasta Krakowa do połowy XVIII wieku”
Do najstarszych kancelarii miast polskich należą kancelarie wrocławska i krakowska, sięgaja bowiem XIII w. We Wrocławiu ksiega rachunkowa oraz pieczęcie datowane są od 1299 roku. Miasto Kraków pod koniec XIII w. miało swoich pisarzy. Pierwsza zapisana wiadomóśc pochodzi z r. 1289/90 i dotyczy pisarza Jana zwanego Palec, który spisał akt w sprawie sprzedania dworu położonego w mieście. Nie jest to oryginał, ale wpis doslowny dokonany na polecenie wójta, nie datowany ale pochodzacy jak wiadomo z lat 1305 â 1329. W 1290 miasto nie miało jeszcze księgi wpisów, skoro sprawę spisano w osobnym akcie. Drugim znanym pisarzem m. Krakowa jest Henryk, który w r. 1293 spisał dokument Romana, prepozyta klasztoru zwierzynieckiego, zatwierdzający lokację folwarku Rogoźnik przez jego poprzednika. Na dokumencie Romana świadkuje wójt krakowski Piotr i jego brat Heidenryk. Dokument świadczy o braku kancelarii miejskiej jak i zakonnej skoro sprawę spisano na osobnym dokumencie. Z XIII w. pochodzi też wiadomość o pieczęci miasta z r. 1283.
Najdawniejszym zabytkiem z kancelarii krakowskiej jest księga formatu folio, spisana na pergaminie, obejmująca zapiski z lat 1300-1375 w ilości 1700 zapisek, z tego 99 zapisek wpisano w r. 1328. W latach 1360, 1365, 1369, 1371-74 nie poczyniono w księdze żadnego wpisu. Księga notuje w większości sprawy niesporne majątkowe, załatwiane przed sądem ławniczym (rezygnacje) Są tam również notatki o wyborze radnych i ławników, a także kilka postanowień rady miejskiej. Nie jest to więc księga ławnicza, ale pierwsza księga kancelarii krakowskiej.
W roku 1303 powstał dokument, który prawdopodobnie miał związek z kancelarią miejską. Zawiera on zapisy na cele kościelne poczynione przez mieszczkę Sulisławę przy pośrednictwie i pod patronatem wójta krakowskiego Alberta. Dokument umocniono pieczęciami krakowskich konwentów dominikanów i franciszkanów oraz pieczęcią wójta „ honorabilium vironum civium Crac”. Pieczęć umieszczona jest w środku dokumentu, obok niej zaś znajduje się tylko jedna pieczęć.
Dokument lokacyjny z r. 1257 określa stanowisko i supremację wójtów dziedzicznych; wójt lennik księcia miał wg ustroju feudalnego rozległą władzę nad mieszczanami. W 1312 r. Władza ta kończy się buntem wójta Alberta i zniesieniem wójtostwa dziedzicznego. Powstała Rada Miejska w latach 1366-1370, aż do końca istnienia organizacji miejskiej wg prawa magdeburskiego była naczelną władzą Krakowa.
 | Pobierz cały dokument 684.doc rozmiar 39 KB |