Praca zaliczeniowa z FINANSÓW
Temat: „Korzyści podatkowe przedsiębiorstwa z wyboru określonej formy organizacyjno- prawnej działalności oraz miejsce działalności gospodarczej”
Dochód podatnika rozumiany jest jako różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania. Podatek uszczupla dochody podatnika w skali wyznaczonej przez stawkę podatku i wielkość podstawy opodatkowania. Celem podatnika jest zachowanie które prowadzi do minimalizacji obciążenia podatkowego.
Pod pojęciem „ucieczki przed podatkiem” rozumie się często uchylanie się od podatków zarówno legalne, jak i nielegalne. Należy zauważyć, że konstrukcje podatkowe mogą i najczęściej zawierają regulacje skłaniające podatników do określonych zachowań. Jeżeli jest to zamierzone przez ustawodawcę, to staje się elementem polityki państwa w sensie ogólnym, a polityki fiskalnej w sensie szczególnym. Jeżeli zatem podatnik w sposób czynny uczestniczy w realizacji tej polityki, to nie może to być traktowane jako ucieczka przed podatkiem, ale określona jego strategia.
Konstrukcja podatku składa się także z systemu ulg i zwolnień. Reakcje przedsiębiorstwa na opodatkowanie mogą przybrać postać: dostosowanie się do podatku, podjęcie działań zmierzających do przerzucenia podatku, legalne uchylanie się od podatku (uniknięcie), podjęcie próby nadrobienia podatku, nielegalne uchylanie się od podatku (oszustwa podatkowe), cofanie się z działalności będącej przedmiotem opodatkowania. Reakcje legalności lub nielegalności uchylania się od podatku są w pewnym sensie współzależne. Im mniejsze możliwości wykorzystania legalnych sposobów zmniejszenia obciążenia podatkowego, tym większe zainteresowanie sposobami nielegalnymi. Reakcje te są zawsze funkcją korzyści, jaką osiągnie przedsiębiorstwo w wyniku przyjętej strategii.
Zjawisko ucieczki przed podatkiem wpływa na zmniejszenie skuteczności systemu podatkowego, dochodów publicznych i w konsekwencji niekorzystnie wpływa na procesy gospodarcze.
Ucieczka przed podatkiem jest zjawiskiem dość powszechnym we współczesnych gospodarkach, przybiera różne formy i różne są tego przyczyny. Reakcja podatnika na obowiązek podatkowy sprowadza się właściwie do dylematu: wywiązać się z obowiązku podatkowego licząc na to, że uzyskane korzyści zrekompensują dolegliwości finansowe związane z takim postępowaniem.
Istotniejsze znaczenie ma zjawisko przerzucania podatku, jako podstawowa forma zmniejszenia ciężaru opodatkowania i element strategii przedsiębiorstwa. Okazuj się bowiem, że w określonych sytuacjach poziom dochodów pozostających do dyspozycji pracowników staje się czynnikiem ograniczającym dochody przedsiębiorstwa. Pracownicy tworzą popyt na produkty i usługi przedsiębiorstw. Pracodawcy zaś dążą do obniżenia wynagrodzenia. To wpływa na obniżenie siły nabywczej pracowników, co wpływa na zmniejszenie rozmiarów sprzedaży. Drugim czynnikiem ograniczającym dochód do dyspozycji pracowników najemnych jest podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracownicy starają się przerzucić ten podatek na pracodawców, występując z żądaniami podwyższenia płac. W interesie pracodawcy leży ograniczenie żądań pracowniczych do minimum tak, aby ujemne skutki ewentualnego podziału ciężaru opodatkowania były jak najmniejsze.
W krótkich okresach przypisuje się pracy dużą elastyczność, a popytowi na pracę małą elastyczność, głównie z powodu wymagań technologicznych co do obsady różnych stanowisk pracy oraz dążenia pracodawców do optymalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych. Pracownicy mają większe możliwości przerzucenia podatku dochodowego na pracodawców. Na zjawisko to wpływa również ogólna koniunktura gospodarcza, gdyż można stosunkowo łatwiej podnieść cenę swoich produktów czy usług.
Inaczej należy spojrzeć na kwestię przerzucania podatku dochodowego w przypadku opodatkowania zysku przedsiębiorstw, ponieważ opodatkowanie zysków nie zmienia poziomu cen i funkcji podaży towarów, zależnej od cen i kosztów. Przedsiębiorstwo przyjmuje różne strategie. Strategia A to maksymalizacja zysku, strategia B oznacza przyjęcie opcji zwiększenia udziału w rynku nawet kosztem zmniejszenia zysku bieżącego, strategia C to dostosowanie do potrzeb finansowych, strategia D polega na kształtowaniu kosztów na poziomie zbliżonym do osiąganych przychodów.
Zmniejszenie podstawy opodatkowania jest również możliwe przez wykorzystanie rozliczeń między współpracującymi przedsiębiorstwami krajowymi i zagranicznymi, w ramach powiązań kapitałowych. Na przykład sprzedaż produktów (usług) partnerowi zagranicznemu po kosztach produkcji lub zawyżenie cen produktów importowanych.
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym Różnice między dochodem ustalonym zgodnie z przepisami podatkowymi a wynikiem finansowym są spowodowane tym, że wynik finansowy kształtują także przychody, które nie stanowią przychodów dla celów podatkowych i odwrotnie, koszty i straty nadzwyczajne obejmują pozycje, nie będące kosztami uzyskania przychodów, niektóre przychody uznawane są za osiągnięte a koszty za poniesione, od dochodu można odliczyć określone wydatki. Podsumowując przedsiębiorstwo może realizować określoną strategię wpływającą na poziom podstawy opodatkowania.
Nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w szczególności, gdy dłużnik został postawiony w stan likwidacji lub upadłości, na wniosek dłużnika wszczęte zostało postępowanie ugodowe w zrozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków albo postępowanie układowe w zrozumieniu przepisów prawa o postępowaniu układowym, wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu. Reasumując strategie podatkowe przedsiębiorstw wykazują pewne cechy wspólne w zależności od sposobu i przedmiotu oddziaływania. Dlatego można je zakwalifikować do strategii kosztowych lub dochodowych.
Wymiernym celem ulgi jest obniżenie efektywnej stopy opodatkowania przedsiębiorstw. Im bardziej rozbudowany jest wachlarz ulg i zwolnień, tym większa jest różnica między nominalną stopą opodatkowania a stopą efektywną. Z dobrodziejstw takiego systemu korzystają tylko nieliczni, natomiast pozostali uczestnicy rynku muszą ponosić określone ciężary podatkowe aby zrekompensować ulgi i zwolnienia. Zbyt rozbudowany system zróżnicowania obciążeń może wywoływać odwrotne wręcz niepożądane reakcje polegające na tym, że zainteresowanie przedsiębiorstw przesunie się z obszaru efektywności ekonomicznej na obszar regulacji prawnych. Przy założeniu, że popyt nie ulegnie znacznemu zahamowaniu, realizacja zamierzeń inwestycyjnych przez przedsiębiorstwa może napotkać barierę finansową, związaną z niedostateczną zdolnością gospodarki do tworzenia akumulacji finansowej.
Jeżeli zmniejsza się rentowność przedsiębiorstw, a więc naturalna baza do zwiększenia akumulacji, a ponadto możliwości obniżki stóp podatkowych są ograniczone, to problem ulg inwestycyjnych nabiera zupełnie innego znaczenia. Wykorzystanie tego narzędzia polityki fiskalnej pozwala, przynajmniej w pewnym zakresie, zwiększyć zdolność przedsiębiorstw do akumulowania nadwyżek. Ulga podatkowa jest integralną częścią systemu finansowego przedsiębiorstwa. Do dyspozycji przedsiębiorstwa pozostaje większy dochód po opodatkowaniu. Polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania części lub całości wydatków faktycznie poniesionych w roku podatkowym na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie składników majątku trwałego. Zakres i warunki skorzystania z ulgi inwestycyjnej mogą się zmieniać w zależności od polityki gospodarczej rządu. Odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych można dokonać, jeżeli są spełnione wszystkie wcześniej warunki. Nie oznacza to, że można odliczyć dowolną wielkość wydatków bez względu na ich wartość. Wielkością absolutną jest wypracowany dochód, natomiast wielkością względną ustalony limit w relacji do wykazanego dochodu. Oprócz ulg powszechnych polski system podatkowy przewiduje także ulgi o charakterze doraźnym i o ograniczonym zasięgu. Można tu wymienić ulgi z tytułu inwestycji w gminach zagrożonych wysokim bezrobociem strukturalnym, ulgi podatkowe związane z likwidacją skutków powodzi.
Jeżeli podatek dochodowy od osób prawnych jest korzystniejszy z punktu widzenia zysku zatrzymanego od podatku dochodowego od osób fizycznych, może prowadzić do łączenia przedsiębiorstw należących do osób fizycznych w przedsiębiorstwa posiadające osobowość prawną- najczęściej w spółkę prawa handlowego. Wybór formy organizacyjno- prawnej wiąże się ściśle z organizacją gospodarki finansowej przedsiębiorstwa. Może ona opierać się na prowadzeniu ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości lub na tzw. księgowości uproszczonej, w formie: kart podatkowych, ryczałtu ewidencjonowanego, opodatkowania na ogólnych zasadach (księga przychodów i rozchodów). Podstawowym kryterium wyboru jest wysokość uzyskiwanych obrotów. Ustawodawstwo polskie reguluje zasady wyboru formy opodatkowania. Istnieje mocne zróżnicowanie skali opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej w zależności od formy organizacyjno- prawnej. Jak stwierdzono wcześniej ulga inwestycyjna okazała się w miarę skutecznym narzędziem pobudzania koniunktury.
Z oaza podatkową (najkorzystniejsze warunki lokowania) mamy do czynienia wówczas gdy z mocy obowiązujących przepisów w danym kraju lub na terytorium nie ma podatków lub też są, ale mają jedynie charakter wewnętrzny i nie obciążają dochodów firm bądź osób będących cudzoziemcami, gdy przyznawane są przywileje fiskalne z których korzystają określeni podatnicy. Wykorzystanie oaz podatkowych w celu zminimalizowania obciążenia podatkiem dochodowym polega ogólnie na tym, że zakłada się działalność gospodarczą na terenie oazy, do której transferuje się dochody z innych spółek powiązanych ze sobą kapitałowo, organizacyjnie, rodzinnie, a funkcjonujących w krajach o wysokim opodatkowaniu. Cechami charakteryzującymi oazy podatkowe są: niskie opodatkowanie, stabilizacja ekonomiczna i prawno- polityczna, gwarancja ścisłej tajemnicy finansowej i bankowej, brak restrykcji dewizowych, dogodna infrastruktura w zakresie łączności i komunikacji, spełnianie indywidualnych oczekiwań inwestorów.
Podstawą polityki finansowej przedsiębiorstwa jest wykorzystanie wszelkich środków i metod w celu zmniejszenia ciężaru podatkowego. Zmniejszają się jednak dochody państwa co powoduje zaostrzenie polityki fiskalnej
Należy więc brać pod uwagę zmiany w otoczeniu fiskalnym. Dążenie do uproszczenia systemu podatkowego i zwiększenia skuteczności kontroli skarbowej zawęża zakres metod i technik pozwalających zmniejszyć ciężar opodatkowania.
Firma w otoczeniu fiskalnym, W. Szczęsny , Difin, Warszawa 2001
1