Metoda projektów zrodziła się w latach 20-tych, XX w. Była reakcją na anuczanie tradycyjne, nauczanie przedmiotowe systemu klasowo-lekcyjnego. Nowy system nauczania zrywał z przedmiotowym układem treści nauczania. Koncentrował naukę z różnych dziedzin wiedzy wokół projektów, tj. zadań praktycznych i ćwiczeń tematycznych. Projekty miały odpowiadać zainteresowaniom dzieci i wiązać działalność praktyczną z pracą umysłową. Obecnie nawiązuje do tej metody idea nauczanie zintegrowanego.
Twórcą metody projektów był W.H.Kilpatrick, którego domeną było uczenie się przez działanie. Założeniem metody projektów jest wdrażanie dzieci do twórczego myślenia. Polega na wykonywaniu przez dzieci zadań, poprzez samodzielne poszukiwanie, pod opieką nauczyciela. Opiera się na praktycznym działaniu dotyczącym realizacji jakiegoś projektu, zaproponowanego przez uczniów lub nauczyciela. W przypadku dzieci przedszkolnych przy dużej współpracy ze strony nauczyciela. Metoda projektu charakteryzuje się tym, że uczestnicy realizują temat projektu rozłożony w czasie. Projekt jest zadaniem trwającym kilka dni lub tygodni. Uczestnicy pracują samodzielnie, w zespołach, w grupach. Stosując tę technikę należy:
określić cele i metody pracy,
określić terminy realizacji całości i poszczególnych etapów,
wyznaczyć osoby odpowiedzialne za realizację,
ustalić kryteria oceniania,
dokonać prezentacji wykonanych zadań,
ocenić projekt.
Pracując tą metodą możemy zrealizować w sposób ciekawy różnorodne tematy. Istnieją dwa rodzaje projektu - badawczy i działania lokalnego. Projekt badawczy polega na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach. Jego rezultaty mają charakter różnego rodzaju opracowań. W przedszkolu są to rysunki, albuny; w szkole - wywiady eseje. Projekt ten przygotowują i prezentują dzieci. Projekt działania lokalnego polega na podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym, np.: sadzenie drzewek w ogrodzie przedszkolnym, w lesie, sprzątanie okolicy. Efekty projektu można zaobserwować w terenie - uporządkowany plac zabaw, park. W placówce należy przedstawić sprawozdanie z wykonanych zadań, poprzeć rysunkami, zdjęciami.
Przystępując do pracy nad projektem należy pamiętać, aby pierwszym etapem pracy było określenie tematu projektu ogólnego i szczegółowych dla zespołów, grup. Ważne jest, aby tematyka była dla dzieci interesująca. Tematy realizowane przez zespoły, grupy powinny tworzyć całość. Dzieci wykonują zadania, współpracując ze sobą, a nie rywalizując. Wynik końcowy zależy od dobrze wykonanej pracy każdego zespołu, grupy. Nauczyciel powinien sprawdzić, czy dziecko ma możliwość korzystania z materiałów źródłowych. Pracując tą metodą możemy zrealizować następujące tematy: "Konkurs na najładniejszy ogródek", "Ciekawe okazy przyrody w naszej okolicy", "Negatywne przykłady działania ludzi w srodowisku".
Drugim etapem jest pzygotowanie instrukcji przez nauczyciela. Powinien być w niej zawarty temat projektu, tematy szczegółowe, jego cele, kryteria oceniania, zadania dla dzieci oraz źródła, do których należy sięgnąć w trakcie gromadzenia informacji. Dzieci muszą wiedzieć co i jak mają wykonać,aby efekt ich pracy był jak najlepszy. Dobrze jest wprowadzić dzieci w temat poprzez pogadankę lub spotkanie z ciekawymi ludźmi. Warto zastosować metodę burzy mózgów i przy okazji zdjagnozować, co dzieci wiedzą na dany temat i czy rozumieją zadanie?
Trzeci etap to praca nad projektem. Polega na poszukiwaniu źródeł, przeprowadzenia wywiadu, gromadzeniu materiałów do wyznaczonego tematu. Dzieci na tym etapie rozwijają umiejętności związane z pracą w zespole, grupie, planują pracę, uczą się słuchać, są dociekliwe, starają się być odpowiedzialne za powierzone zadanie. Nauczyciel dyskretnie nadzoruje ich działania.
W czwartym etapie następuje prezentacja dorobku. Dzieci prezentują i komentują efekty swojej pracy. Forma prezentacji powinna być podejmowana wspólnie przez zespoły, grupy.
Piątym etapem jest ocena projektu. Ma ona wskazać dziecku, co zostało zrobione dobrze a co należy poprawić. Projekt oceniają wszystkie dzieci.
Metoda projektów nie będzie trudna dla dzieci przedszkolnych, jeżeli będą pracowały zgodnie ze swoimi możliwościami. Najważniejsze w metodzie projektów jest to, aby dziecko w czasie wykonywania zadania wykorzystywało zmysł wzroku, słuchu i dotyku. Należy pamiętać, iż są one uruchamiane w procesie uczenia się. Z tego, co słyszymy, zapamiętujemy 10%, z tego, co widzimy - 20%, z tego, o czym rozmawiamy - 40%, z tego, co robimy - 90%. Wiedza zdobyta w wyniku własnej aktywności, podczas dokonywania odkryć, rozwiązywania problemów, staje się bardziej osobista, znacząca i trwała.
Metoda projektów stwarza możliwość wykazywania się umiejętnościami wszystkim dzieciom, bez względu na możliwości percepcyjne, poziom intelektualny. Walorem opisywanej metody jest oparcie procesu edukacyjnego na różnych formach aktywności. Do podstawowych form stosowanych w przedszkolu można zaliczyć: wycieczki, spacery, prace praktyczne, konkursy, uroczystości, w których to dzieci nabywają umiejętności uczenia się, rozwijają własne zdolności poznawcze oraz uczą się współpracować w zespole, grupie. Wychowankowie pracując tą metodą są bardziej kreatywni. Metoda ta jest czasochłonna, wymaga dużego wysiłku ze strony nauczyciela. Mimo to powinna być chętnie wykorzystywana w pracy, dzięki wysokiej jej efektywności.
Metoda projektów - metoda czynnego uczenia się, powoduje, że dzieci stają się małymi kreatorami.