Najważniejsze informacje z prezentacji Systemy współrzędnych
i kinematyczne układy współrzędnych ITRS, ETRS:
Wyjaśnić pojęcia: ITRF,ITRS,ETRF,ETRS:
Jak zbudowane są układy ETRF, ITRF?
Jakie są parametry potrzebne przy budowaniu układów ITRF, ETRF?
Dlaczego istnieje konieczność wprowadzania układów na kolejne epoki?
Nie da się jednoznacznie udzielić odpowiedzi na te pytania, ale odp są zawarte poniżej:
ITRS (International Terrestrial Reference System) - Międzynarodowy Ziemski System Odniesienia, kinematyczny geocentryczny system przestrzenny obracający się wraz z Ziemią. Został zdefiniowany przez obrót względem nie obracającego się systemu geocentrycznego ICRS (Międzynarodowy Niebieski System Odniesienia), przy zachowaniu następujących warunków:
jest układem geocentrycznym o początku w centrum mas Ziemi (łącznie z oceanami i atmosferą);
jednostką długości jest metr (SI). Skala systemu jest spójna
z czasem współrzędnych geocentrycznych TCG zgodnie
z rezolucjami Międzynarodowej Unii Astronomicznej
i Międzynarodowej Unii Geodezji i Geofizyki z roku 1991;
orientacja ITRS jest zgodna z orientacją Międzynarodowego Biura Czasu (BIH) dla epoki 1984.0;
zmienność orientacji w czasie jest określana poprzez zastosowanie warunku, iż globalna suma poziomów ruchów tektonicznych nie zawiera składowych obrotu.
W systemie tym pozycje punktów związanych
z powierzchnią Ziemi określone są przez współrzędne, które podlegają jedynie małym zmianom w czasie, spowodowanym przez efekty geofizyczne (tj. ruchy tektoniczne i deformacje pływowe).
Fizyczną realizacją systemu ITRS jest układ ITRF.
Realizacje układu ITRF jako układu kinematycznego definiują współrzędne stacji służby IERS (Międzynarodowa Służba Ruchu Obrotowego Ziemi i Systemów Odniesienia) podane na epokę i ich pochodne względem czasu (prędkości).
ITRF (International Terrestrial Reference Frame) – Międzynarodowy Ziemski Układ Odniesienia, będący geodezyjnym kinematycznym geocentrycznym układem przestrzennym obracającym się wraz z Ziemią.
W oparciu o obserwacje VLBI, LLR, SLR, GPS i DORIS okresowo opracowywane są przez ośrodki obliczeniowe IERS rozwiązania ITRF: ITRF88-97, ITRF2000, ITRF2005, ITRF2008.
Rozszerzeniem ITRS są regionalne systemy odniesienia wpasowane w ITRS. Przykładem takiego systemu jest European Terrestrial Reference System 89 (ETRS89), którego realizacja oparta jest na obserwacjach wyłącznie z europejskich stacji permanentnych.
ETRS89(European Terrestial Reference System 1989) – Europejski Ziemski System Odniesienia, utworzony przez podkomisję EUREF Międzynarodowej Asocjacji Geodezji IAG.
System ten pokrywa się z ITRS na epokę 1989.0 i jest sztywno związany ze stabilną częścią płyty euroazjatyckiej. Praktyczną jego realizacją jest ETRF89 (Europejski Ziemski Układ Odniesienia).
Dla zapewnienia zgodności ETRF z ITRS, do jego zdefiniowania wykorzystano sieć leżących w Europie stacji SLR i VLBI, zastosowanych przy realizacji układu ITRF89.
W wyniku ciągłego wzajemnego ruchu płyt tektonicznych układ ETRF przemieszcza się w odniesieniu do ITRF
z prędkością 1-3 cm/rok i jednocześnie prawie nie ulega deformacji wewnętrznej (poza lokalnymi ruchami tektonicznymi).
Od roku 1997 układ ETRF jest realizowany przez sieć stacji Pernamentnych (EUREF Pernament Network).
Obecnie stosowanym rozwiązaniem układu ETRF jest ETRF2000, ale współrzędne wszystkich stacji są wyznaczane także w rozwiązaniu ETRF89 na epokę obserwacji.
Dlaczego ITRF jest kinematyczny:
Dlaczego istnieje konieczność wprowadzania układów na kolejne epoki?
Układy mierzone w ramach ITRF mają oznaczenie roku ("na epokę"), w którym były
wykonywane, gdyż uwzględniają ruchy skorupy ziemskiej (np.
ETRF zmienia się względem ITRF o około 1-2 cm rocznie).