ŚRODKI STYLISTYCZNE

Alegoria - treść, która poza znaczeniem dosłownym ma jeszcze jedno: ukryte i domyślne. Np. często występuje w bajkach, gdzie bohaterowie zwierzęcy uwydatniają ludzkie wady.

Aliteracja - powtórzenie jednej bądź kilku głosek na początku lub z akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers.

Anafora - powtórzenie tego samego wyrazu bądź kilku wyrazów na początku kolejnych wersów, zdań lub strof. Np. każdy wers zaczyna się od tego samego słowa lub zwrotu.

Animizacja (ożywienie) - odmiana metafory, polegająca na przypisywaniu istotom martwym, pojęciom lub zjawiskom naturalnym cech istot żywych.

Antonim - wyraz przeciwstawny, o odmiennym znaczeniu, używany dla pokreślenia i uwydatnienia pewnych cech

Antyteza - zestawienie w jedną całość treściową dwóch przeciwstawnych znaczeniowo elementów, dla ukazania wyższej ekspresji.

Apostrofa (inwokacja) - uroczysty, bezpośredni zwrot do adresata, najczęściej fikcyjnego,

Archaizm - wyraz lub sformułowanie, które jest przestarzałe, wyszło z użycia lub zmieniło formę,

Elipsa - celowe pominięcie pewnych elementów zdania,

Epifora - powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na końcach kolejnych segmentów wypowiedzi ,

Epitet - określenie rzeczownika wskazujące na cechę podmiotu lub pojęcia wyrażone przymiotnikiem lub imiesłowem,

Eufemizm - słowo lub wyrażenie użyte zastępczo w celu złagodzenia wyrażeń drastycznych, dosadnych lub nieprzyzwoitych,

Hiperbola - wyolbrzymianie, przejaskrawienie cech podmiotów, osób, zjawisk,

Inwersja - przestawienie kolejności wyrazów, najczęściej ustawienie orzeczenia na końcu zdania (np.: Jan gazetę czytał. zamiast Jan czytał gazetę.),

Kontrast - zestawienie przedmiotów lub zjawisk będących przeciwnościami,

Metafora (przenośnia) - zestawienie dwóch lub więcej wyrazów, które w połączeniu zyskują całkiem nowe znaczenie, np. morze gwiazd,

Metonimia (zmienna) - zastąpienie jakiegoś przedmiotu lub zjawiska nazwą innego, ale o tym samym znaczeniu (np.: Jak człowiek Bogu, tak Bóg człowiekowi. zamiast Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie),

Neologizm - połączenie wyrazów, których nie można rozszyfrowywać pojedynczo, ale doszukiwać się głębszego znaczenia (np.: mieć cały dom na głowie; rzucić okiem na coś),

Oksymoron - epitet pozornie sprzeczny z cechami określonego podmiotu, np. mroczne światło,

Onomatopeja (wyraz dźwiękonaśladowczy) – wyraz naśladujący swoim brzmieniem różne dźwięki naturalne,

Peryfraza (omówienie) - zastąpienie nazwy określonego zjawiska przez jego opis. Wzbogaca i rozwija ona temat, ozdabia styl, zastępuje wyrażenia pospolite,

Personifikacja (uosobienie) - odmiana metafory polegająca na nadawaniu cech ludzkich np. zwierzętom,

Porównanie - zestawienie dwóch zjawisk, przedmiotów lub osób w celu ukazania ich podobieństwa. Wyrazy porównywane są połączone za sobą, słowami: jak, jakby niby, na kształt itd.

Porównanie homeryckie - rodzaj porównania poetyckiego, które jest bardzo rozbudowane,

Powtórzenie - dwu lub wielokrotne wystąpienie tego samego słowa bądź zwrotu w obrębie fragmentu lub wypowiedzi literackiej.

Przerzutnia - przeniesienie części zdania z jednego wersu do następnego w celu podkreślenia znaczenia wyrażenia,

Pytanie retoryczne – pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi lub jest ona ogólnie znana,

Refren - wersy powtarzające się regularnie w określonych miejscach,

Rym - podobne lub jednakowo brzmiące zakończenia wyrazów występujące najczęściej na końcu wersów,

Synestezja - łączenie za sobą i przekształcanie różnych wrażeń zmysłowych,

Synonim - wyraz o podobnym znaczeniu, słowo bliskoznaczne; prawie to samo znaczenie,

Średniówka - wewnętrzny podział wersu, najczęściej znakiem interpunkcji. Występuje tylko w wersach mających co najmniej 8 sylab,

Wykrzyknienie - użycie w wierszu wykrzyknika-środka interpunkcyjnego, w celu uwidocznienia uczuć i emocji.

Zdrobnienie - wyraz pochodny, który określa zjawisko zminiaturyzowane. Pieszczotliwe, czułe określenie czegoś lub kogoś.

Zgrubienia - wyraz wyolbrzymiający i wzmacniający cechy znaczeniowe wyrazu, od którego zastał utworzony.