Amortyzacja oznacza rozłożenie wartości przez pewien okres. Można mówić o amortyzacji kredytu (rozłożeniu jego spłaty), ale najczęściej pojęcie to odnosi się do amortyzacji księgowej.

Amortyzacja księgowa służy przypisaniu ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do całego okresu ekonomicznej użyteczności tych aktywów. Suma odpisów amortyzacyjnych stanowi umorzenie.

Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym (to znaczy nie pociąga za sobą wydatków w bieżącym okresie). Jest także źródłem finansowania inwestycji restytucyjnych. Z pomocą amortyzacji nakłady na zakup czy wytworzenie środka trwałego są stopniowo zaliczane w koszty poszczególnych okresów, co pozwala (przynajmniej teoretycznie) zgromadzić fundusze na zakup nowych środków trwałych po całkowitym zamortyzowaniu starych.

W niektórych przedsiębiorstwach istnieje tzw. "fundusz amortyzacji". Ma to miejsce szczególnie w instytucjach, które są podzielone na działy wypracowujące wspólny zysk i ponoszące wspólne koszty. Ponieważ jeden z działów mógłby chcieć kupić niepotrzebne narzędzia, za które zapłacą pozostałe działy, dział kupujący musi oddać im pieniądze na swój zakup.

Metoda liniowa (inaczej równomierna lub proporcjonalna) polega na odpisywaniu stałej raty (np. co miesiąc) takiego samego odsetka wartości środka trwałego (np. jeśli okres amortyzacji środka trwałego obejmuje 5 lat, czyli 60 miesięcy, to co miesiąc będzie odpisywana w koszty 1/60 część wartości tego środka trwałego). Oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego i utrata jego wartości jest taka sama w każdym okresie.

Metoda degresywna to metoda malejących odpisów amortyzacyjnych. W Polsce utożsamiana najczęściej ze specyficzną metodą opisaną w przepisach podatkowych. Polega na zastosowaniu odpowiedniego współczynnika podwyższającego, wykorzystywana w szczególnych przypadkach. Oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego a zwłaszcza zmniejszenie jego wartości następuje w początkowym okresie jego używania szybciej niż w następnych okresach.

Majątek firmy

MAJĄTEK TRWAŁY

Wartości niematerialne i prawne Rzeczowy majątek trwały Finansowy majątek trwały Należności długoterminowe

1. Koszty prac rozwojowych2.Wartość firmy3.Pozostałe 1. Środki trwałe:- grunty i tereny- budynki i budowle- urządzenia techniczne i maszyny- środki transportu - pozostałe2. Inwestycje rozpoczęte 1. Udziały i akcje2. Papiery wartościowe3. Udzielone pożyczki długoterminowe4. Inne składniki finansowe majątku trwałego

MAJĄTEK OBROTOWY

Zapasy Należności i roszczenia Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu Środki pieniężne

1. Materiałów2. Półproduktów i produktów toku3. Produktów gotowych4. Towarów5. Zaliczki na poczet dostaw 1. Należności z tytułu dostaw2. Należności z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń społecznych3. Inne należności i roszczenia 1. Udziały lub akcje własne do zbycia2. Inne papiery wartościowe 1. Środki pieniężne w kasie2. Środki pieniężne w banku3. Inne środki pieniężne np. weksle i czeki obce

1. Co to jest wartość DÓBR RZECZOWYCH?

Jest to wartość środków trwałych powiększona o wartości zapasów materiałów zapasów produktów gotowych. Czyli:

- grunty i tereny

- budynki i budowle

- urządzenia techniczne i maszyny

- środki transportu

- pozostałe

- zapasy materiałów

- zapasy produktów gotowych

Środki gospodarcze, aktywa - kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Środki gospodarcze klasyfikuje się według możliwości ich spieniężenia, upłynnienia ("zasada wzrastającej płynności"), a w ramach tych grup według postaci, w jakiej występują:

* majątek trwały, aktywa trwałe

o wartości niematerialne i prawne

o rzeczowy majątek trwały, środki trwałe

o finansowy majątek trwały, inwestycje długoterminowe

o należności długoterminowe

* majątek obrotowy, aktywa obrotowe

o zapasy

+ materiały

+ produkcja niezakończona (półprodukty i produkcja w toku)

+ produkty gotowe (wyroby gotowe, usługi)

+ towary

o należności krótkoterminowe

o finansowy majątek obrotowy, inwestycje krótkoterminowe

+ papiery wartościowe

+ środki pieniężne

Majątek trwały (aktywa trwałe) - część aktywów jednostki gospodarczej o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż rok.

W skład majątku trwałego wchodzą:

* wartości niematerialne i prawne

* rzeczowe aktywa trwałe: środki trwałe i środki trwałe w budowie

* należności długoterminowe

* inwestycje długoterminowe

* długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa obrotowe - są to aktywa o zapadalności krótkoterminowej, do których należą zapasy, należności, środki pieniężne i inne wartości o łatwiejszym dostępie, aniżeli aktywa trwałe.

Aktywa obrotowe zmieniają swoją postać w przedsiębiorstwie, przynosząc zysk.

Do aktywów obrotowych zaliczamy:

* należności krótkoterminowe

* inwestycje krótkoterminowe

* krótkoterminowe aktywa finansowe

* zapasy

o towary

o materiały

o produkty gotowe

o produkcję w toku

Pasywa to termin księgowy oznaczający źródło pokrycia majątku przedsiębiorstwa.

Pasywa dzieli się według różnych kryteriów:

* zapadalności (zobowiązania długo i krótkoterminowe),

* od tego czy pozostają trwale (kapitały własne) czy przejściowo w dyspozycji przedsiębiorstwa

* od tego czy są one pochodzenia własnego czy obcego.

Podział pasywa według źródła pochodzenia zasobów majątkowych

1. Kapitał (fundusz) własny

1. kapitał (fundusz) podstawowy

2. należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)

3. udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

4. kapitał (fundusz) zapasowy

5. kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

6. pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

7. zysk (strata) z lat ubiegłych

8. zysk (strata) netto

9. odpisy zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

2. Zobowiązania i rezerwy na Zobowiązania

1. rezerwy na zobowiązania

* rezerwa z tytułu odroczonego podatku

* rezerwa na świadczenie emerytalne i podobne:

o długoterminowa

o krótkoterminowa

* pozostałe rezerwy

o długoterminowe

o krótkoterminowe

2. zobowiązania długoterminowe

* wobec jednostek powiązanych

* wobec pozostałych jednostek

o kredyty i pożyczki

o zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

o inne zobowiązania finansowe

o inne zobowiązania długoterminowe

3. zobowiązania krótkoterminowe

* wobec jednostek powiązanych

o z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)

o inne zobowiązania krótkoterminowe

* wobec pozostałych jednostek

o kredyty i pożyczki

o zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów

o inne zobowiązania finansowe

o zobowiązania z tytułu dostaw i usług w okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)

o zaliczki otrzymane na dostawy

o zobowiązania wekslowe

o zobowiązania z tytułu podatków

o zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

* fundusze specjalne

4. rozliczenia międzyokresowe

* ujemna wartość firmy

* inne rozliczenia międzyokresowe

o długoterminowe

o krótkoterminowe

Bilans - zestawienie wielkości równoważących się.

* Bilans (rachunkowość)

* W odniesieniu do poszczególnych przedsięwzięć gospodarczych (kampania reklamowa, opracowanie nowego produktu, modernizacja wyposażenia, likwidacja zakładu itp.) bilansem nazywa się czasem zestawienie nakładów, wydatków lub kosztów z jednej strony i korzyści (nie zawsze policzalnych), przychodów, zysków itp. z drugiej strony.

* Bilans płatniczy

o Bilans obrotów kapitałowych

+ Bilans handlowy

o Bilans obrotów bieżących

* W gospodarce narodowej bilansem nazywa się zestawienie ilustrujące powstawanie i wykorzystanie rozmaitych wielkości lub ich przepływy (wpływ i wypływ), np. bilans środków (zasobów) pieniężnych, bilans siły roboczej, bilans paszowy, bilans gospodarki narodowej.

* W dziedzinach technicznych bilans to zestawienie wpływających i wypływających z procesu technologicznego czynników, np.:

o bilans materiałowy (bilans mas),

o bilans cieplny,

o bilans energetyczny.

Pasywa, stosowane w księgowości i języku finansowym określenie znajdujących się w dyspozycji przedsiębiorstwa kapitałów, które stanowią źródła sfinansowania aktywów.

Pozycje pasywów ujęte są w określonej logicznej kolejności i łączone w grupy o zbliżonej treści ekonomicznej - według wzrastającego stopnia wymagalności, pilności ich zwrotu: najpierw kapitały długoterminowe (w tym przede wszystkim własne), o terminie wymagalności dłuższym niż jeden rok, i krótkoterminowe, o terminie płatności do jednego roku.

Wg aktualnie obowiązujących przepisów wyszczególnia się następujące podstawowe pozycje pasywów:

1) kapitały własne (z uwzględnieniem wyniku finansowego);

2) rezerwy;

3) zobowiązania długoterminowe;

4) zobowiązania krótkoterminowe

5) fundusze specjalne

6) rozliczenia międzyokresowe kosztów;

7) przychody przyszłych okresów.

Uregulowany prawnie układ, treść i zasady sporządzania i wyszczególniania w bilansie pozycji pasywów ma umożliwić jednoznaczną ich ocenę i porównywalność w czasie (czy pomiędzy przedsiębiorstwami).

Aktywa, ogół środków gospodarczych (składników majątku), którymi w danym momencie rozporządza jednostka prowadząca działalność gospodarczą. Ich zestawienie znajduje się po lewej stronie bilansu przedsiębiorstwa.

Zasadniczymi elementami aktywów są:

1) majątek trwały, na który składają się: rzeczowe składniki majątku trwałego (grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne, maszyny i wyposażenie, środki transportu, rozpoczęte inwestycje), wartości niematerialne i prawne (koncesje, patenty, licencje, znaki towarowe, wartość firmy) oraz finansowe składniki majątku (udziały w innych jednostkach gospodarczych, długoterminowe papiery wartościowe, udzielone pożyczki długoterminowe i in.),

2) majątek obrotowy, tj. zapasy (materiałów, produktów gotowych, towarów oraz produkcja nie zakończona), należności i roszczenia, środki pieniężne (w kasie i na rachunkach bankowych), krótkoterminowe papiery wartościowe,

3) rozliczenia międzyokresowe.

Bilans przedsiębiorstwa, jedno z podstawowych pojęć w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej podmiotów gospodarczych charakteryzujące stan i strukturę środków (składników majątkowych) przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródeł finansowania tego majątku (pasywa) na dany dzień w roku (ma więc charakter statyczny).

Bilans sporządzany jest na podstawie aktualnych w dniu jego sporządzenia księgowych zapisów operacji gospodarczych występujących w okresie sprawozdawczym, za jaki się go sporządza. Do podstawowych cech bilansu zalicza się:

- kompletność i udokumentowanie zawartych w nim informacji, czyli pełne i zweryfikowane (np. w wyniku inwentaryzacji) dane na temat całkowitego majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego pochodzenia;

- podział pozycji bilansu na grupy o zbliżonej treści ekonomicznej oraz z uwzględnieniem charakteru, w jakim występują w przedsiębiorstwie;

- moment bilansowy, czyli ściśle oznaczony czas, dla którego ustala się stan wszystkich pozycji bilansowych (z reguły przełom dwóch kolejnych okresów sprawozdawczych);

- pieniężną wyceną wszystkich składników bilansu przy zastosowaniu tej samej waluty (z reguły krajowej);

- równowagę bilansową, polegającą na tym, że sumy aktywów i pasywów są zawsze sobie równe.

Przy sporządzaniu bilansów poszczególne podmioty gospodarcze mogą stosować wybrane przez siebie sposoby wyceny składników pozycji bilansowych, różny może być również zakres danych uzupełniających (dodatkowych informacji dołączanych do bilansu, które ułatwiają czytanie i analizowanie danych zawartych w bilansie), jak i układ bilansu (ilość i treść poszczególnych pozycji bilansowych, ich kolejność i ugrupowanie, rozmieszczenie danych uzupełniających).

Ze względu na przeznaczenie rozróżnia się bilanse:

- sprawozdawcze (sporządzane dla potrzeb sprawozdawczości GUS, kontroli skarbowej i badania działalności gospodarczej danego podmiotu);

- uproszczone (sporządzane w celach urzędowych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą o mniejszym zakresie lub dla własnych, określonych potrzeb dowolnych podmiotów gospodarczych);

- publikacyjne (syntetyczne, służące prezentacji danych podmiotu gospodarczego dotyczących jego działalności gospodarczej).

W zależności od okoliczności sporządzania rozróżnia się m.in.:

bilans jednostkowy wykonywany przez każdy samodzielny podmiot gospodarczy, zawiera aktywa i pasywa tylko tego podmiotu;

- bilans zbiorczy (łączny, skumulowany) sporządzany przez podmiot dominujący, nadrzędny, na podstawie bilansów jednostek podległych oraz własnego bilansu jednostkowego;

- bilans otwarcia ilustrujący otwarcie nowego okresu sprawozdawczego;

- bilans zamknięcia (roczny) ilustrujący zamknięcie minionego okresu rozrachunkowego;

- bilans rozpoczęcia sporządzany w momencie rozpoczęcia przez podmiot działalności gospodarczej;

- bilans likwidacyjny sporządzany na początek i koniec okresu likwidacyjnego podmiotu gospodarczego;

- bilans krótkookresowy (okresowy) sporządzany na koniec okresu krótszego niż rok rozrachunkowy (np. koniec miesiąca, kwartału).

Przychód – uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, działalności wykonywanej osobiście, pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz z nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości[1].

Najczęściej przychodem jest łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto (bez podatku VAT) w okresie rozliczeniowym (dzień, miesiąc lub rok obrachunkowy).

Przychody to przypływy aktywów albo inne zwiększenie aktywów danego podmiotu lub zmniejszenie jego zobowiązań (lub kombinacja powyższych) wynikające z dostarczenia lub produkcji dóbr, świadczenia usług lub innych czynności będących podstawową działalnością danego podmiotu. (definicja z SFAC 6, par. 78)

W "Deklaracji APB nr 4" przychód został zdefiniowany jako: wzrost aktywów brutto lub spadek zobowiązań brutto uznanych i wycenionych zgodnie z akceptowanymi zasadami rachunkowości, który powstaje na skutek tych nakierowanych na osiągnięcie zysków działań [...] przedsiębiorstwa, które mogą zmienić wartość kapitału własnego... . (American Institute of Certified Public Accountants, APB No. 4)

W świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego oraz zasad rachunkowości wyróżnia się:

* przychody ze sprzedaży

* przychody finansowe

* przychody operacyjne

Przychodu nie stanowią uzyskane kredyty, wkłady własne akcjonariuszy itp.

Terminu przychód nie należy mylić z dochodem, utargiem, ani zyskiem. Wysokość przychodów jednostki gospodarczej nie odzwierciedla jej rzeczywistej sytuacji finansowej. Jednym z podstawowych wskaźników oceny jest uzyskiwany dochód.

Nakłady inwestycyjne, nakłady gospodarcze ponoszone w związku z odtwarzaniem (restytucją) zużytych zasobów środków produkcji lub ich powiększaniem. Te pierwsze umożliwiają utrzymanie produkcji na dotychczasowym poziomie, drugie - umożliwiają jej wzrost.

Nakłady inwestycyjne mogą obejmować nakłady na roboty budowlano-montażowe, na zakup maszyn i urządzeń, na powiększanie zapasów oraz pozostałe (przygotowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, przygotowanie placu budowy, zakup licencji lub patentu, szkolenie załogi itp.). W zależności od podmiotów finansujących można wyróżnić: nakłady publiczne (finansowane ze środków budżetu państwa) oraz prywatne (dokonywane przez przedsiębiorstwa).

Rachunek zysków i strat (ang. income statement) zwany wcześniej rachunkiem wyników - jeden z podstawowych i obligatoryjnych elementów sprawozdania finansowego jednostki. Informuje jaka jest efektywność poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest ogólny wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Rachunek zysków i strat ukazuje zdolność firmy do generowania zysków i samofinansowania, prezentuje strumienie pieniężne. Sprawozdanie to polega na zestawieniu strumieni przychodów uzyskanych w jednostce ze sprzedaży wyrobów i usług bądź towarów w ramach prowadzonej działalności handlowej oraz przychodów uzyskanych z przeprowadzenia operacji finansowych i kosztów tej działalności. W krajach należących do Unii Europejskiej o treści i układzie tego sprawozdania przesądza zasadniczo IV Dyrektywa EWG, która zawiera 4 wzory rachunku zysków i strat (kolejno art. 23 - 26 IV Dyrektywa Rady z dnia 25.07.1978 r. Biuletyn KRDBK SKWP nr 2/1990).

Rachunek przepływów pieniężnych jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Nazywany jest także sprawozdaniem z przepływów pieniężnych lub (od nazwy angielskiej) cash flow. Rachunek przepływów pieniężnych jest analitycznym rozwinięciem przedstawionych w bilansie informacji o zmianie stanu środków pieniężnych dokonywanej w okresie sprawozdawczym. Celem sporządzenia tego elementu sprawozdania finansowego jest uzyskanie podstawy oceny możliwości jednostki gospodarczej do generowania środków pieniężnych oraz potrzeb w zakresie ich wykorzystania. Sporządzać go muszą jednostki podlegające obowiązkowemu badaniu rocznego sprawozdania finansowego. Rachunek przepływów pieniężnych powinien umożliwiać przede wszystkim uzyskanie informacji na temat stopnia płynności finansowej. Istotnym elementem rachunku jest pokazanie aktywności jednostki w ściąganiu należności a także zdolności do spłaty zobowiązań. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzany jest w formie zestawienia prezentującego obieg środków pieniężnych w przedsiębiorstwie.

Wskaźnik rentowności to procentowy stosunek zysku przedsiębiorstw do kosztów jego działalności

R=Z * 100 / Kw

Z - zysk, Kw - koszty własne

Rentowność aktywów

Obok rentowności netto i rentowności kapitału własnego, podstawowy wskaźnik wykorzystywany do analizy rentowności spółki.

Jest obliczany jako iloraz zysku netto i aktywów razem.

Rentowność aktywów pokazuje jaki poziom zysku przynosi każda złotówka zaangażowana w finansowanie aktywów, czyli pokazuje jak efektywnie jest wykorzystywany majątek przedsiębiorstwa.

Im wyższa wartość wskaźnika, tym korzystniejsza jest sytuacja akcjonariuszy spółki.

Wskaźniki zadłużenia wykorzystywane są do badania struktury finansowania przedsiębiorstwa. Określają poziom jego zadłużenia i tym samym oceniają jego wypłacalność w długim okresie. Poziom zadłużenia długo- i średnioterminowego ocenia się w stosunku do kapitału własnego, ewentualnie stałego1.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia

Wskaźnik ogólnego zadłużenia stanowi relację zobowiązań ogółem do całkowitych aktywów przedsiębiorstwa.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia

Wyraża on udział kapitałów obcych w finansowaniu aktywów firmy. Jest bardzo istotny z punktu widzenia pożyczkodawców, którzy w razie upadłości przedsiębiorstwa odzyskują swoje należności z majątku firmy.

Płynność finansowa

Zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań, jeden z elementów oceny finansowej przedsiębiorstwa. Zarządzanie płynnością ma na celu utrzymywanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych i linii kredytowych, gdyż opóźnienia w wywiązywaniu się ze zobowiązań powodują nieufność kontrahentów i kredytujących instytucji finansowych co może doprowadzić w skrajnych przypadkach do bankructwa, zaś zbyt wysoki poziom powoduje zamrożenie części kapitału obrotowego, a tym samym zmniejszenie rentowności przedsiębiorstwa.

Wskaźniki płynności finansowej

Wskaźniki płynności finansowej są najczęściej wykorzystywanym narzędziem do oceny płynności finansowej przedsiębiorstw.

Stopa dyskonta – stopa zrzeczenia się przyszłych środków finansowych na rzecz aktualnie dostępnych środków.

Istnienie stopy dyskontowej wynika ze zmienności wartości pieniądza w czasie i obrazuje stosunek w jakim przyszły kapitał zrównuje swoją efektywną wartość z kapitałem bieżącym. Informuje z jakiej części przyszłych środków jesteśmy skłonni zrezygnować, aby zamienić je w środki bieżące. Jest to stosunek kwoty dyskonta do wartości przyszłej kapitału, wyrażony w procentach.

Stopa dyskontowa umożliwia dyskontowanie, czyli przeliczenie przyszłej wartości kapitału na jej wartość bieżącą. W takiej funkcji stopa dyskontowa używana jest w niektórych metodach oceny projektów inwestycyjnych, jak np. NPV lub IRR, gdzie często przyjmuje wartość średniego ważonego kosztu kapitału.

Wartość bieżąca netto (ang. Net Present Value, w skrócie NPV), także: wartość zaktualizowana netto, wartość obecna netto.

Metoda oceny efektywności ekonomicznej inwestycji rzeczowej, a także wskaźnik wyznaczony w oparciu o tę metodę.

Jako metoda - NPV należy do kategorii metod dynamicznych i jest oparta o analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych przy zadanej stopie dyskonta.

Jako wskaźnik - NPV stanowi różnicę pomiędzy zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi a nakładami początkowymi i jest dany wzorem:

NPV=\sum_{t=1}^n\frac{CF_t}{(1+r)^t}-I_0

gdzie:

* NPV - wartość bieżąca netto,

* CFt - przepływy gotówkowe w okresie t,

* r - stopa dyskonta,

* I0 - nakłady początkowe,

* t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji

Wartość wskaźnika NPV może być interpretowana jako:

* nadwyżka zaktualizowanych przychodów netto nad poniesionymi nakładami początkowymi, lub równoważnie:

* nadwyżka zaktualizowanego zysku netto nad alternatywnym zyskiem z inwestycji o wewnętrznej stopie zwrotu równej przyjętej stopie dyskonta

* wzrost zamożności inwestora wynikający z realizacji inwestycji z uwzględnieniem zmian wartości pieniądza w czasie

W takim ujęciu NPV daje jednoznaczne przesłanki w zakresie decyzji inwestycyjnych. Zgodnie z tymi przesłankami inwestycja jest akceptowana, jeżeli jej NPV\ge 0 oraz odrzucana, gdy NPV<0.