INSTYTUCJONALNE TEORIE PRZEDSIĘBIORSTWA

OGÓLNE ZAŁOŻENIA



odrzucenie koncepcji ekonomii

neoklasycznej,



rozpatrywanie przedsiębiorstwa

jako jednostki powiązanej
kontraktami,



maksymalizacja zysków,



utrzymanie hipotezy

oportunizmu,



stosowanie regulacji prawnych,



zwraca szczególną uwagę na

teorię konkurencji, monopolu,
regulacji, teorii korporacji i
nadzoru właścicielskiego

TEORIA KOSZTÓW

TRANSAKCYJNYCH



Prekursorem

tej

teorii

jest

Ronald

Coase

oraz

Oliver

Williamson



rozpatrywana

jako

problem

kontraktowania,

powiązany

wyborem nabywania pojedynczych

dóbr i usług od niezależnych,

wyspecjalizowanych jednostek na

rynku a wytwarzaniem takich dóbr

lub usług we własnym zakresie,



wymiana dóbr i usług stanowi

podstawową

jednostkę

analizy

organizacji

PODZIAŁ KOSZTÓW

TRANSAKCYJNYCH



KOSZTY POSZUKIWANIA INFORMACJI(KOSZTY

KOORDYNACJI) –sprawdzenie czy dane dobra
bądź usługi są dostępne na rynku oraz jakie
oferują warunki; to typowe koszty badania
rynku i planowania umów.

KOSZTY ZARZĄDZANIA I ZAWIERANIA
KONTRAKTÓW– doprowadzenie do zaistnienia
transakcji

KOSZTY KONTROLI(KOSZTY
MONITOROWANIA)-ponoszone po to, aby
każda ze stron wywiązała się z warunków
kontraktu. Mogą to być wszelkie koszty
zarządzania, kontroli, monitorowania
procesów i wyników, ubezpieczenia od strat
spowodowanych korupcją i oportunizmem.

TEORIA AGENCJI

Związek agencyjny:



kontrakt , w którym

pryncypał(właściciel) angażuje drugą

osobę(agenta) do wykonywania usług w

jego imieniu i deleguje część uprawnień

decyzyjnych



uzyskanie jak największej skuteczności

realizacji zadań pryncypała



wybór najefektowniejszej formy

kontraktu relacji pryncypał- agent
PROBLEMATYKA



różnice w celach pryncypała i agenta



różnice podejścia stron do ryzyka



podział pracy

KOSZTY AGENCJI



koszty ponoszone przez

pryncypała w celu kontrolowania
agenta



koszty ponoszone przez agenta

w celu wzbudzenia zaufania u
pryncypała



koszty alternatywne ponoszone

przez pryncypała (koszty
utraconych korzyści)

TEORIA KONTRAKTUALNA

(KONTRAKTOWA

)

Założenia:



wspólnym tworzywem działania

rynku i firmy są kontrakty



ukazanie firmy jako wiązki

kontraktów



kontraktor- organizator,

przedsiębiorca

Zawiera kontrakty z właścicielami
środków produkcji aby uzyskać
kontrolę nad zasobami tworzącymi
przedsiębiorstwo



Firma nie różni się od rynku

specjalnym charakterem kontraktów,
a sposobem ich zorganizowania

PRAWA WŁASNOŚCI

Prawa własności umożliwiają

rozporządzanie (w obrębie

istniejących ograniczeń)

aktywami, w tym także dają

prawo do otrzymania

rekompensaty za szkody, które

były skutkiem występowania

efektów zewnętrznych.

RODZAJE WŁASNOŚCI



Własność prywatna

jest to struktura praw do pewnych
zasobów, w ramach której prawa
własności jednostek są wyłączne i
swobodnie przekazywalne. Właściciel ma
możliwość swobodnego korzystania z
dóbr, może też w sposób nieograniczony
decydować o warunkach dostępu innych
osób do tych dóbr.



Własność publiczna

jest to forma własności państwowej albo
komunalnej, przykładem może być MPK
należące do gminy.

CECHY STOPNI PEŁNOŚCI

UPRAWNIEŃ

WŁASNOŚCIOWYCH



WYŁĄCZNOŚĆ(EKSKLUZYWNOŚĆ)

dotyczy suwerenności właściciela w

dysponowaniu uprawnieniami do

przedmiotu własności wobec uprawnień

innych osób



PRZENOŚNOŚĆ(TRANSWEROWALNOŚĆ)

przenośność odnosi się do swobody
przekazywania przedmiotu własności
innym podmiotom

Document Outline