INTERPRETACJA PRZYMIOTNIKA „FIZYCZNE” W NAZWIE WYCHOWANIE FIZYCZNE.
Przymiotnik „fizyczne” w nazwie wychowanie fizyczne jest błędny, ponieważ nie można wychować ciała, fizyczności. Przymiotnik ten budzi także zastrzeżenia, ponieważ można go odnieść do różnych niekiedy odmiennych zjawisk, np. do fizycznej strony osobowości, fizycznych środków oddziaływań na całą osobowość, itd.
MIEJSCE TWF W NAUCE.
NAUKA
FORMALNE REALNE
Matematyka Przyrodnicze: Społeczne:
Logika Biologia TWF HKF
Anatomia znajduje się na pograniczu nauk Metodyka
Fizjologia przyrodniczych i społecznych, Pedagogika
Biochemia jest nauką podrzędną w stosunku Socjologia
Biomechanika do pedagogiki, służebną wobec Filozofia
itp. metodyki i nadrzędną w stosunku do itp. wszystkich innych dyscyplin
teoretycznych i praktycznych
występujących w programie
studiów WF.
REPEDAGOGIZACJA
Maciej Demel dokonał inwersji tezy pedagogiki tradycyjnej mówiącej iż zdrowie i sprawne ciało są warunkiem wychowania. Po odwróceniu tej tezy Demel ujął to tak, iż wychowanie jest jednym z podstawowych warunków zdrowia i sprawności fizycznej.
PRAKSEOLOGICZNY PROCES WYCHOWANIA I JEGO OGNIWA.
Za składniki (ogniwa) cyklu organizacyjnego, podejmowanego przez WF należy przyjąć:
- uświadomienie celu – ściśle i jasno sprecyzowany cel musi być pożyteczny i możliwy do realizacji,
- diagnoza i prognoza – mają za zadanie zebranie informacji przydatnych konstrukcji następnego cyklu zorganizowanego,
- planowanie – powiązane z czynnościami przygotowawczymi, polega na obmyślaniu doboru kolejności przewidywanych działań,
- realizacja – bezpośrednia styczność wychowawcy z wychowankiem,
- ocena i wnioskowanie pedagogiczne – proces kontroli i oceny określa się jako złożony ciag operacji polegających na uzyskaniu, porównaniu informacji, wnioskowaniu o rzeczywistym stanie realizacji zadań.
WSPÓŁCZESNE CELE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Na pierwszym miejscu stawiają:
- świadomość – przekazywanie podstaw wiedzy dotyczącej anatomii, fizjologii, higieny osobistej itp.,
- postawy i motywacje – kształtowanie pozytywnego stosunku emocjonalnego do ciała i zdrowia, wzbudzanie zainteresowań w zakresie kultury fizycznej,
- potrzeby i nawyki – rozbudowanie potrzeb aktywności ruchowej i przyswajanie nawyków dbałości o higienę i zdrowie,
- umiejętności i sprawności – doskonalenie władania ciałem, kształtowanie cech motorycznych, ćwiczenia w posługiwaniu się daną umiejętnością z elementami kontroli i samokontroli.
WARUNKI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Wszystko co stwarza ramy w których obrębie toczy się proces fizyczno – wychowawczy objęte jest mianem warunków. Do warunków w WF zaliczamy te wszystki okoliczności, na które wychowawca nie ma wpływu, a które ograniczają i narzucają mu niezależnie od jego woli konieczności odpowiedniego doboru srodków wychowawczych.
Warunki dzielą się na:
- osobnicze: wiek płeć, stan zdrowia.
- pozaosobnicze: warunki bytu i pracy, terenowe, klimatyczne, czas przeznaczony na ćwiczenia, środowisko społeczne.
PRAWO UCHTOMSKIEGO.
Procesy restytucji po wysiłku fizycznym odbywają się z nadwyżką. Nadwyżka ta może być użyta na nagromadzenie rezerw energetycznych i na potrzeby budulcowe. Następstwem tego z jednej strony jest zwiększenie wydolności organizmu, a z drugiej ich morfologiczny rozrost. Bez tej nadwyżki cykl: „ ćwiczenie – odpoczynek” byłby wahadłem. Zjawisko czynnego wypoczynku tłumaczy fenomen Sieczenowa.
ANALIZA DEFINICJI GRABOWSKIEGO.
Wychowanie fizyczne to ujęta w pedagogiczny system forma uczestnictwa w kulturze fizycznej młodych pokoleń, której celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego, motorycznego i zdrowia, oraz podtrzymanie i pomnażanie rych właściwości w życiu późniejszym.
W definicji tej jest zawarta aktualizacja oraz prospekcja.
DEFINICJA KULTURY FIZYCZNEJ (Wg Osińskiego).
Kultura fizyczna to ogół zachowań przebiegających wg przyjętych w danym środowisku społecznym reguł i norm postępowania, a mających na celu dbałość o zdrowie człowieka, poprawę jego postawy, prawidłowy rozwój psychofizyczny oraz poprawę sprawności ruchowej.
Koncepcje wf
indywidualistyczno – wartościująca:
M. Demel – kultura fizyczna to wyraz określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o swój rozwój, sprawność i zdrowie.
W. Tatarkiewicz – kult. fiz. to dbałość psychiki o ciało.
socjologizująco – uniwersalistyczna (globalna):
Z. Krawczyk – kult. fiz. to względnie zintegrowany system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawność ruchową, zdrowie, urodę fizyczną, według przyjętych w danej zbiorowości wzorów.
holistyczna:
- W. Osiński (ujmuje pojęcie całościowo) – kult. fiz. to ogół wytworów o charakterze materialnym i niematerialnym, w dziedzinie dbałosci o ciało i fizyczne funkcjonowanie człowieka, uznawanych w niej wartości i wzorów, które zostały przyjęte i mogą być przekazywane w danej zbiorowości.
Na kulturę fizyczną składają się: wychowanie fizyczne, sport, rekreacja, rehabilitacja.
OPTYMALNA DAWKA RUCHU.
Aktywność fizyczna gdy jest uprawiana w umiarkowanym stopniu ma bardzo pozytywny wpływ zdrowie i urodę człowieka. Poprawia się pojemność życiowa płuc, wydolnośc organizmu staje się sprawniejsza, zwiększa się odporność. Natomiast niedobór i nadmiar ruchu mogą spowodować wiele spustoszeń w organizmie, niedobór prowadzi do braku energii, sił witalnych, otyłości za co za tym idzie chorób serca, miażdżycy, itp., nadmiar natomiast może wiązać się z uzależnieniem od ruchu i może prowadzić do wyczerpania organizmu.
DEFINICJA TEORII WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Teoria wychowania fizycznego to dyscyplina zajmująca się konstruowaniem i badaniem procesów wychowania i kształcenia fizycznego w ich całokształcie, a w szczególności określeniem celów, ogólnych prawidłowości stosowania metod i srodków oraz warunkami jak najbardziej skutecznego postępowania w tej dziedzinie.
TWF może być rozumiany wieloznacznie jako: ogół wiedzy o WF, jako centralny przedmiot w programie studiów WF, jako subdyscyplina pedagogiki, jako subdyscyplina kultury fizycznej.
DEFINICJA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
Stanowi zamierzoną i świadomą działalność ukierunkowaną na wytworzenie właściwych zespołów postaw i nastawień, przekazywanie podstawowych wiadomości, dażenie do hartowania i odporności na bodźce środowiskowe, zdobywanie motorycznych sprawności, poprawę wydolności i postawy ciała.
2 ORIENTACJE I 3 WERSJE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
2 ORIENTACJE:
naturalistyczna – traktuje WF głownie jako proces urabiania ciała ( wersja biotechniczna).
2. humanistyczna – traktuje WF przede wszystkim jako proces urabiania osobowości pod kątem dbałości o ciało ( wersja pedagogiczna i kulturowa).
WERSJE:
w. biotechniczna –wersja ta należy do orientacji naturalistycznej, promotorem jest Jędrzej Śniadecki, wg niego sztuka wychowania miała jedynie naśladować naturę, nieśmiała przekraczać jej granic, a w żadnym wypadku gwałcić jej praw.
Wyróżniono podstawowe rodzaje zachowań ruchowych:
- motoryczność lokomocyjną, bojową, produkcyjną, sportową ( na którą składają się wszelkie formy swobodnych, pozaużytkowych ruchów ciała, jak zabawy, gry, tańce),
- motoryczność wyrazową (mimikę, pantomimikę, gestykulację i mowę artykułowaną).
Kluczowe pojecia wersji biotechnicznej:
- wydolność organizmu – mierzona stopniem utylizacji tlenu)
- sprawność fizyczna
- sprawność ruchowa
w. kulturowa – zwolennik K. Zuchora – jest odmienna od poprzedniej. Stanowi pierwszy wariant orientacji humanistycznej: nic co ludzkie, nie jest wyłączone spod praw społeczno-ekonomicznych. Kieruje się zawsze jakąś ideą, za każdą ideą stoją określone wartości, a te należą do świata kultury. Za wzorem radzieckim zarysowano konstrukt kultury fizycznej, na który złożyć się miały cztery instytucjonalne sektory:
wychowanie fizyczne
sport
rekreacja
rehabilitacja ruchowa
Kultura jest wytworem człowieka, która przekracza granice w sferze motorycznej. Powstała, kiedy zerwano bezpośredni związek pomiędzy potrzebami człowieka a jego ruchowym zachowaniem. Człowiek jest podmiotem i przedmiotem swojego dzieła. Wersja ta przeciwstawia się traktowaniu wychowanka przedmiotowo, segregacji uczniów wg cech somatycznych i poziomu sprawności,
3. w. pedagogiczna – wychowanie co do ciała (orientacja humanistyczna) – istotą wf są starania, nie zaś środki np. ćwiczenia ruchowe. Urabianie młodego ciała na wzór społecznie pożądany, wychowanek powinien dążyć do swojej cielesnej doskonałości a wychowanie i kształcenie mają go do tego zainspirować i wdrożyć. Została ona opracowana poza pedagogiką (paradoks) w obszarze medycyny. Wersja ta jak wychowanie fizyczne, sytuuje się również na pograniczu nauk przyrodniczych i społecznych. Zajmując się organizm człowieka, lekarz liczyć się musi z tym, że jest to czyjeś ciało. Toteż oświatę zdrowotną należało przekształcić w wychowanie zdrowotne – zbudować pełny pedagogiczny proces. Nie mogli tego dokonać lekarze, ale ludzie o podwójnych, lekarsko – pedagogicznych kompetencjach. Za punkt wyjścia pedagogiki zdrowia przyjęto tezę: „Wychowanie warunkiem zdrowia”.
Wyróżniamy trzy pola wychowania zdrowotnego:
zdrowie fizyczne, z. psychiczne, z. społeczne (obiektywne i subiektywne; indywidualne i publiczne).