Amadyna Zebrowata (zeberki)

Amadyna zebrowata, zeberka (Poephila guttata) występuje w Wschodniej Indonezji i Australii. Zeberka jest małym ptakiem, który zwykle dorasta 10 cm i dożywa wieku 5 lat. Ten nieduży ptak jest idealny dla początkujących hodowców, ponieważ łatwo jest go rozmnożyć. A jeżeli ktoś chce mieć w domu ptaka, który mało śmieci i nie jest głośny to zeberka jest idealna. Hodowcy innych trudniejszych w rozmnożeniu amadyn ( szczególnie amadyn kratoskrzydłych), używają ich jako "mamek". Odżywiają się prosem, prosem w kłosach, kanarem, a także niewielkimi ilościami maku. Nie można zapomnieć o wodzie i piasku rzecznym, do których ptaki musza mieć ciągły dostęp. Ptaki powinny dostawać także zielonki w postaci mniszka (mlecz) i gwiazdnic. Można je trzymać w niewielkich klatkach o długości 40 cm. Zeberki są ptakami towarzyskimi, dlatego, możemy hodować z powodzeniem grupkę tych ptaszków w wolierze.

Rozmnażanie: Zeberki dojrzewają płciowo bardzo szybko,ale jeżeli chcemy rozmnożyć je bez większego ryzyka, lepiej poczekać do wieku 6-8 miesięcy. Wymiary budki,z jedną pół otwartą ścianą powinny co najmniej wynosić 10x10x10 cm. Zeberki mogą gniazdować w budce zrobionej z: kory, łupy kokosa, tekturowym  pudełku, budce ze słomy, z wikliny, w pojemniku służącemu do kąpieli. Mogą również samodzielnie zbudować sobie gniazdo w zakrzewionej wolierze. Ja je rozmnożyłem w budkach zrobionych z starych pudeł tekturowych. Jako materiał gniazdowy można im wrzucić do klatki wyschniętą trawę. U mnie lęg tych ptaków wyglądał następująco. Już po kilku godzinach od wpuszczenia zeberki zaczęły gody. Polegające na melodycznym śpiewie samca. Widząc to zawiesiłem im budkę i zwiększyłem w pokarmie dawki minerałów. Po jakimś tygodniu zauważyłem, że w budce są zniesione dwa jajka. W ciągu następnych dwóch dni samica zniosła jeszcze dwa jajka. Wysiadywanie trwało 13 dni, po czym wylęgały się młode w odstępach jednodniowych. Na początku młode były ślepe i bez piór. Ale z biegiem czasu zaczęły im one wyrastać. Podczas wychowu młodych zwiększyłem w pokarmie dawkę witamin i zacząłem dawać jajko z tartą bułką. Pokarm jajeczny, zastępował zeberkom owady, którymi karmią pisklęta na  wolności. Młode były karmione przez 18 dni, i po 18 dniach wyleciały z budki. Młode mają po wylocie czarny dziób i przypominają upierzeniem samicę. Zeberki mogą mieć 3 lęgi po czym należy zrobić im 3 miesięczną przerwę.

Odmiany barwne:  Kilka lat temu na polskim rynku, były dostępne  zeberki: standardowe, białe, cynamonowe i szeki rzadkością były: marmurkowe, brązowogrzbiete  i czarnopierśne,niespotykane były: czarnolice,białolice,białe czarnolice, czarnobrzuche, rudolice i rudopierśne. W dzisiejszych czasach spotkać można nawet zeberki posiadające koronkę na głowie i w Czechach rzadko, ale spotykane są zeberki czarne.

   Teraz dzięki odradzającemu się zainteresowaniu tymi ptakami do Polski są sprowadzane coraz to nowsze odmiany.  Niektórzy hodowcy uważają zeberki piękniejszymi ptakami od np. amadyn diamentowych. Ale według mnie główną cechą wzrastania liczebności jest ich cena, oraz łatwość hodowli. Są warte polecenia młodym, początkującym hodowcom, ale także starsi doświadczeni hodowcy znajdą w nich coś dla siebie. Twierdzę, że zeberki stały się tak popularne jak papużki faliste, cieszące się niesłabnącym powodzeniem.

  W najnowszych książkach czeskich opisano nawet już zeberkę, której upierzenie było czarne, przebijającym na grzbiecie szarym, ale dziób miała czerwony. Najpopularniejsze  zeberki to standardy, ładniejszą i popularniejszą  formą od "dziko" ubarwionych są zeberki marmurkowe ( nazwa fachowa - Chestnut - flanked White). Odmiana brązowogrzbieta ( Fawn Zebra Finch) w głównej mierze ma brązowy grzbiet, reszta ciała jest delikatnie brązowa, staje się popularniejsza, ze względu na to,że po niektórych samcach wychodzą samice,które posiadają brązowe lica. Czarnolice są się coraz popularniejsze, powstają mutacje białe z czarnymi licami.  Zeberki w kolorze białym ( jedne z najwcześniej wyhodowanych odmian zeberek - 1921 rok), zaczęły się pokazywać w  ( jest ich mniej od, np. czarnolicych), jednym z czynników małej popularności jest niewidoczny dymorfizm płciowy, jedyną cechą jest śpiew samca. Rudopierśne są już popularne na Słowacji, a w Polsce u niektórych hodowców można je już zaobserwować. Z nowych form udało mi się zaobserwować koroniastą zeberkę, która znajduje się w hodowli mojego taty, słyszałem także o zeberkach z czubkami.

   Zeberki zwykle wydają to swoje melancholijne trąbienie, ale zdarzył mi się samiec, brązowogrzbiety, który naśladował różne ptaki, gdy go kupiłem, udawał śpiew kanarka ( oczywiście był trochę gorszym śpiewakiem) i trąbienie amadyn ostroternych. Gdy go wpuściłem do klatki, która znajdowała się blisko lokacji moich amadynek diamentowych, po ok. dwóch tygodniach, już je próbował naśladować, tylko nie ciągnął trąbienia i buczenia jednocześnie, powtarzał je oddzielnie.

   Największym problemem przy hodowli zeberek jest nabycie wartościowej samicy. Ponad 30%  nie nadaje się do hodowli, bo dużo samiczek ma nawyk skubania, ma problemy ze znoszeniem jaj, rozbija jajka. Niektóre samice muszą mieć idealny spokój, bo inaczej zejdą z jaj lub przestaną karmić młode. Czasami zdarzają się przypadki, że samica skubie młode, ale bardzo dobrze karmi młode, nawet jak wyjdą z budki. Z samcami  nie ma większego problemu, czasami mają nawyk skubania.

  Z zeberek wychodzą najróżniejsze mieszanki, u mnie np., gdy połączyłem samczyka brązowogrzbietego- czarnopierśnego  z samiczką sieka marmurkowo - brązowego to wyszło mi 75 % młodych marmurkowych i 25 % młodych sieków szaro - brązowych. Innym przykładem dziedziczenia barw jest to, że jeżeli młodego otrzymamy po czystej samicy marmurkowej i po czystym samcu standard, to młode samce odziedziczą w genach kolor matki, a będzie miało barwę samca, tylko trochę rozjaśnioną. Jeżeli te samce później połączymy z osobnikiem czystej barwy marmurkowej, to 50 % młodych będzie miało kolor marmurkowy. W kolorze marmurkowym szpaltem może być tylko samiec. 

  Tak, więc widzicie państwo jak można krzyżować zeberki, a to tylko nieliczne z wariantów krzyżowań, dlatego polecam zeberki na przyszłość dla początkujących i doświadczonych hodowców, tym pierwszym mogą przynieś satysfakcję z pierwszych udach lęgów, a drugim z wyhodowania nowych "odmian" Z literatury polecam książkę Heinricha Dathe "Prirucka pre chovatel`ow vtactwa 2" (taki tytuł nosi słowacka edycja) są w niej szczegółowo opisane zeberki i różne inne ptaki wróblowate. 

Istnieje bardzo wiele mutacji zeberek, sama natknęłam się na opisy 37. Część z nich to „czyste” mutacje, inne powstają podczas połączenia kilku dając bardzo spektakularne efekty, np. ptaka prawie całkowicie rudego lub czarnego. Poza tym istnieje wiele zestawień nie wciągniętych do tego spisu, gdyż ich efekty ukazują się niezależnie od siebie, i nie tworzą nowej odmiany
Nie wszystkie z nich są dostępne w Europie, jeszcze mniej można dostać w Polsce, stąd też wynika pewien problem z nazewnictwem. Tworząc ten spis tylko w minimalnym stopniu opierałam się na polskiej literaturze, ale część nazewnictwa pochodzi stamtąd, by nie robić jeszcze większego bałaganu niż był do tej pory. Część nazw pozostawiłam w ich oryginalnej, angielskiej wersji, czasami podawałam nazwę po niemiecku i propozycję polskiej. I w tym miejscu mam prośbę do hodowców, może jednak funkcjonują polskie nazwy tych mutacji, lub też pokazane tutaj są nazywane inaczej - byłabym wdzięczna za info na [e-mail]

Mutacje dominujące

• Koroniasta (czubata)

• Srebrna dominująca

• Black Face

• Fawn & Grey Cheek (płowolica, szarolica)

Mutacje recesywne

• Biała

• Czarnolica (Black Cheek)

• Rudopierśna (Orange Breasted)

• Czarnopierśna (Black Breasted)

• Pingwin

• Szek (Pied)

• Srebrna recesywna

• Żółtodziobe

• Izabelowata (Florida Fancy)

Mutacje sprzężone z płcią

• Biała kasztanowoboka (CFW - Chestnut Flanked White)

• Fawn (cynamonowa)

• Lightback

Podstawy genetyki