Jak rozwijała się pedagogika porównawcza?
Okres prekonstytutywny; od starożytności do XIX wieku- to wzięłam w internetu.
Ksenofont - ukazywał różnice między wychowaniem ateńskim a spartańskim.
Cyceron - opisywał grecki i rzymski sposób wychowania
Tacyt - analizował kulturę i wychowanie Żydów, Galów i Germanów
Platon - opisał idealne miasto – państwo
Średniowieczni handlarze, misjonarze, dyplomaci – podróżując do obcych krajów przekazywali swym władcom lub kościołom informacje dotyczące wychowania i oświaty w krajach, w których byli.
• Marco Polo – opisał ziemie Orientu, zwracając uwagę na wychowanie
• Aurelio Lippo Brandolini porównanie systemów społecznych w królestwie i republice.
Wielcy uczeni i pedagodzy zapraszani byli przez obcych władców w celu zreformowania tamtejszego szkolnictwa:
• J. A. Komeński - podróżował do Szwecji, na Węgry, do Anglii
• Johann Ignacy Felbiger - przeprowadził reformy szkolnictwa austriackiego
• Johann Gottfried Herder – obserwował sposoby i historię kształcenia we Włoszech, Niemczech, Francji
W okresie prekonstytutywnym rozwoju pedagogiki, wiedza o wychowaniu, kształceniu dzieci i młodzieży narastała w wyniku międzynarodowego handlu, podróży zagranicznych, odkryć geograficznych, dyplomacji, misji religijnych i wypraw wojennych. Informacje zbierane miały charakter nienaukowy, nie była to wiedza usystematyzowana, cechowała się fragmentarycznością i subiektywizmem.
Okres konstytutywny; Marc Antoine Jullien de Paris- ojciec pedagogiki porównawczej; Szkice i przyczynki do pracy o wychowaniu porównawczym, wydanie w Paryżu 1817r. (to jest dzieło M.A.Jullien de Paris)
Pedro Rosello, (uczeń M.A.Jullien de Paris) uważał, że badania porównawcze doprowadzą do wykrycia prawidłowości w wychowaniu i stworzenia teorii o uniwersalnym charakterze; stosując uniwersalne prawidłowości i zasady można będzie w sposób racjonalny kierować rozwojem oświaty na świecie.
W Polsce ze względów historycznych ciężko byłoby to zmienić (ujednolicić edukację) ponieważ kiedyś walczyliśmy za wolność. Marc Antoine walczył o to ujednolicenie edukacji (tzw. „koncepcja uniwersalizacji praktyki oświatowej”), o równy dostęp do niej. Nie możemy przenieść systemów edukacyjnych z kraju do kraju „ot tak”- musi to być głęboko przemyślane, a w dodatku zapewne musiałoby być zmienione, ze względu na historię, kulturę danego państwa.
Okres klasyczny; koniec XIX wieku- 50te lata XX wieku; 1919- IEA N. York; 1925- IBE Genewa (Międzynarodowe Biuro Edukacji w Genewie)
Na uniwersytetach zaczęła pojawiać się pedagogika porównawcza, jako przedmiot.
M. Sadler, I. Kandel- przedstawiciele okresu klasycznego: uważali, że badane zjawiska oświatowe należy rozpatrywać na tle kontekstu społeczno-kulturowego, tzw. ważny jest kontekst, otoczenie, np. polityka, rodzina, szkoła, kościół, ekonomia. Nie uznaje się uniwersalnego podejścia (to jest różnica w porównaniu z okresem konstytutywnym)
– M. Sadler: „rzeczy znajdujące się poza szkołą są ważniejsze niż te, które są wewnątrz szkoły”
Komparatystyka służy badaniu „sił”, które wpływają na szkołę, a które stanowią społeczny kontekst. Te „siły” to właśnie ten kontekst społeczno-kulturowy, polityka itp.
F. Schneider: podjął próbę ustalenia i sklasyfikowania czynników mających wpływ na teorię i praktykę oświatową („siły napędowe”).
Z. Bereday: zapoczątkował badania interdyscyplinarne, starał się wykorzystywać dorobek nauk społecznych, by analizy badań komparatystycznych były rzetelne.
„Okres analizy historycznej, którego reprezentantami są Sadler, Kandel, Schneider, Hessen i Hans, uważany jest za okres klasyczny w pedagogice porównawczej, za czas jej dojrzałości. Charakteryzuje go poszukiwanie sił, które wpływają na tworzenie narodowych systemów kształcenia. Nazywano je siłami determinującymi (Sadler), ukrytymi zasadami czy czynnikami (Hans), siłami napędowymi (Schneider).” – z neta
Okres internacjonalizacji kształcenia; po II wojnie światowej, UNESCO, UE, Rada Europy, OECD
W tym czasie Europa podąża dwiema drogami. Na Zachodzie- rozwój szkół średnich, na Wschodzie- blokowanie aspiracji edukacyjnych, głównie osoby wykształcone były na poziomie podstawowym i średnim, a 7% stanowiły osoby z wykształceniem wyższym.
Z neta: „oprócz doskonalenia jej funkcji praktycznych i teoretycznych - zaczęto realizować z jej udziałem zadania prowadzące do międzynarodowego porozumienia i współpracy.
· zwrócono uwagę na kwestię wykształcenia, kształcenia młodzieży oraz ogólne aspekty związane z edukacją
· po II wojnie światowej problematyka szkolnictwa i jego rozwoju, stała się przedmiotem międzynarodowej współpracy oraz międzynarodowej koordynacji. Pedagogika porównawcza wytworzyła potężną bazę organizacyjną, umożliwiającą stałe kontakty międzynarodowe.
· W roku 1961 odbyła się w Waszyngtonie konferencja OECD na której zajmowano się głównie analizą związku między kształceniem a gospodarką. Wykształcenie określono jako inwestycję
· Konferencja ministrów szkolnictwa w Rzymie – kształcenie jako służba publiczna oraz ważna inwestycja
· Cele wytyczone na konferencji waszyngtońskiej - przedłużenie obowiązku szkolnego od 6 do 15 roku życia. Połączenie szkolnictwa podstawowego i niższego średniego, wprowadzono naukę zawodu równolegle do obowiązku szkolnego. Instytucje kształcące stały się powszechne, nie tylko dla „elit”.
· Nastąpił wzrost liczby studentów przyjmowanych do szkół wyższych
· Włączenie w kształcenie instytucji umożliwiających edukację pomaturalną
· Wzrosło zainteresowanie wychowaniem przedszkolnym
· Wraz ze spadkiem gospodarczym lat 70-tych odbił się na szkolnictwie, które stało się przedmiotem oszczędności budżetowych
· Wzrost znaczenia jakości kształcenia w latach 80-tych,
· Kształcenie wysokiej jakości i przygotowanie do zawodu dla wszystkich”
*Komparatyści chcą, żeby szkoła była świecka. Nie są za pochopnymi zapożyczeniami.
Istotny wkład do rozwoju dyscypliny pedagogiki porównawczej wnieśli również polscy uczeni:
B. Suchodolski, B. Nawroczyński
Cz. Kupisiewicz, A. Mońka- Stanikowa
R. Pachociński, W. Rabaczuk, D. Dziewulak
Potulicka, Rutkowiak