PHARMA III KOLOKWIUM
1.LEKI NASENNE
BENZODIAZEPINY:
-diazepam
-alprazolam
-lorazepam
-temazepam
-flurazepam
-nitrazepam
-brotizolam
-zolpidem (pochodna imidazopirydyny)
-zaleplon (pochodna pirazolopirymidyny)
-zopiklon (pochodna cyklopirolonu)
-melatonina (hormon szyszynki)
-fenobarbital (pochodna kwasu barbiturowego)
-difenhydramina (lek przeciwhistaminowy H1)
-doksylamina (lek przeciwhistaminowy H1)
-kozłek lekarski
MELATONINA
-Hormon szyszynkowy
-uwalniana w nocy
-działa nasennie
-wskazana w krotkotrwalej terapii snu u pacjentow po 55rż
-dawkowanie : 2mg
-przed pójściem spać
ZALEPLON, ZOLPIDEM, ZOPIKLON
-wiążą się do podjednostki alfa1 receptora GABA tak jak benzodiazepiny
-dobrze wchłanialne
-zolpidem t½ - 2h
-zopiklon t½ - 4-6h
-zaleplon króciutko, tylko do zaśnięcia
FLUMAZENIL
-antagonista benzodiazepin
2.LEKI WPŁYWAJĄCE NA SFERĘ PSYCHICZNĄ
NEUROLEPTYKI
WSKAZANIA
-schizofrenie
-stany lękowe i wzmożonego napięcia wewnętrznego
-stany pobudzenia (alkoholizm)
-premedykacja do znieczulenia ogólnego
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
- objawy pozapiramidowe (blokada receptorów D2 w prążkowiu)
-zaburzenia ze strony układu wegetatywnego i hormonalnego
-alergie
PRZECIWWSKAZANIA
-zatrucia lekami hamującymi OUN
NEUROLEPTYKI KLASYCZNE
-antagonisści receptorów D2, ale też adrenergicznych i cholinergicznych
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-zaburzenia pozapiramidowe (wczesne dyskinezy, parkinsonizm, akatyzja, późne dyskinezy,
złośliwy zespół neuroleptyczny)
-zaburzenia ze strony układu wegetatywnego i hormonalnego (a-zamroczenie, tachykardia,
zatkany nos, m – suche ustazaburzenia akomodacji, zaburzenia oddawania moczu,
zaparcia)
-zaburzenia hormonalne ( mlekotok, ginekomastia, brak miesiączki owulacji, impotencja)
- depresja
PRZYKŁADY
-chlorpromazyna (pochodna fenotiazyny)
-prometazyna
-perfenazyna (pochodna fenotiazyny)
-Chlorprotiksen (pochodnych tioksantenu)
-haloperidol (pochodna butyrofenonu)
-chlorprotiksen (pochodna tioksantenu)
NEUROLEPTYKI ATYPOWE
-antagoniści receptorów 5-HT2
-korzystny wpływ na objawy negatywne
-zwiększenie masy ciała
PRZYKŁADY
-klozapina ( pochodna fenotiazyny)
-olanzapina ( pochodna fenotiazyny)
- risperidon ( pochodna benzisoksazolu)
-ziprazidon ( pochodna benzisoksazolu)
-sulpiryd ( pochodna benzamidu)
-aripiprazol ( organiczny związek chemiczny)
NEUROLEPTYKI O PRZEDŁUŻONYM DZIAŁANIU
-dekanonian flupentiksolu
-dekanonian haloperidolu
-dekanonian flufenazyny
-enatan perfenazyny
TRÓJCYKLICZNE LEKI PRZECIWDEPRESYJNE
-antydepresanty
-działania po 2-3 tygodniach stosowania
-blokada receptorów cholinergicznych
-hamowanie a-adrenergiczne
-w zatruciu podaje się salicylan fizostygminy
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-suchość w ustach
-zaburzenia akomodacji
-zaburzenia oddawania moczu
-zaparcia
-spadek ciśnienia krwi
-tachykardia
-arytmia
-stany splątania
-bezsenność
-drżenia mięśniowe i drgawki
-zwiększenie masy ciała
-zaburzenia wątroby
-zaburzenia wytrysku i orgazmu
-alergie
PRZYKŁADY
-amitryptylina
-doksepina
-imipramina
-trimipramina
CZTEROCYKLICZNE LEKI PRZECIWDEPRESYJNE
-efekt tłumiący
-działanie antycholinergiczne mniej nasilone niż w trójcyklicznych
PRZYKŁADY
-mitrazapina
-mianseryna
SNRI
-hamuja wychwyt zwrotny serotoniny i noradrenaliny
-szybsze działanie niż trój i czterocykliczne
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-nudności
-zawroty głowy
-drżenie mięśniowe
-zaparcia
-zaburzenia wytrysku
PRZEDSTAWICIELE
-wenlafaksyna
-duloksetyna
SSRI selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
-działanie aktywizujące
-nie stosować i I-MAO bo toksyczny wzrost stężenia serotoniny w osoczu
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-zaburzenia snu
-zawroty głowy
-drżenie mięśniowe
-pocenie się
-odwrócenie fazy
-zaburzenia żołądkowo jelitowe
-PRZYKŁADY
-escitalopram
-fluoksetyna
-paroksetyna
-sertralina
NRI
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
- suchość w ryju
- bezsenność
- tachykardia
- impotencja
-nie stosować z I-MAO, trójcyklicznymi, przeciwarytmicznymi
PRZEDSTAWICIEL
-reboksetyna
I-MAO
-hamują degradację monoamin
-zwieksza się stężenie dopaminy, noradrenaliny, adrenaliny i serotoniny
WSKAZANIA
-fobie społeczne
-depresje z zahamowaniem
-oporność na trójcykliczne AD
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-zaburzenia snu
-nudnośći
-bóle głowy
-suchość w ryju
PRZECIWWSKAZANIA
-zagrożenie próbą samobójczą
-amfetamina
-petydyna
PRZEDSTAWICIELE
-trancylopromina- interakcje z tyrozyną(wzrost ciśnienia)
-moklobemid- inhibitor MAOa
ANKSJOLITYKI
-benzodiazepiny
-hydroksyzyna
-buspiron
-ssri
-snri
CHLORPROMAZYNA
-neuroleptyk klasyczny
-pochodna fenotiazyny
-ośrodkowe działanie hamujące i przeciwpsychotyczne
-przeciwwymiotnie
-działa antycholinergicznie, przeciwadrenergicznie, przeciwhistaminowo
-lekko przeciwdepresyjnie
HALOPERIDOL
-pochodna butyrofenonu
- 50 x silniejszy od chlorpromazyny
-działanie przeciwpsychotyczne i przeciwwymiotnw
WSKAZANIA
-stany niepokoju
-wymioty
- hiperkinezy
KLOZAPINA
- pochodna fenotiazyny
- bardziej na D4 niż na D2
-hamuje 5-HT2, M, A1, H1
-może powoduje agranulocytoza
PRZECIWWSKAZANIA
-zaburzenia hematopoezy
-atonia pęcherza moczowego i układu pokarmowego
- zaburzenia wątroby i nerek
RISPERIDON
-pochodna benzisoksazolu
-antagonista 5-HT2a
-blokuje a1 i H1
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-objawy pozapiramidowe przy dużych dawkach
-bezsenność
-stany lękowebóle głowy
-impotencja
ARIPIPRAZOL
-neurolptyk atypowy
-agonista i antagonista D2
-antagonista 5-HT2a
-mało działań niepożądanych
MIANSERYNA
-czterocykliczny antydepresant
-hamowanie presynaptycznych a2 I wyrzut noradrenaliny I serotoniny
-słaby bloker 5-HT2,3 i H1
-efekt tłumiący
MIRTAZAPINA
-czterocykliczny antydepresant
-hamowanie presynaptycznych a2 i 5-HT3
-brak hamowania wychwytu zwrotnego serotoniny
-efekt tłumiący
TRAZODON
-pochodna triazolopirymidynowa
-słaby inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny
-blokuje 5-HT2
-w zespołach lękowo-depresyjnych
-priapizm
BUSPIRON
-działanie po 1-3 tygodniach
-przeciwlękowy
-częściowy agonista 5-HT1a
-bloker D2
-nie uzależnia
-ginekomastia i bezsenność
-nie łączyć z I-MAO
SOLE LITU
-stabilizatory nastroju
-profilaktyka psychoz afektywnych
-fazy maniakalne
-ingerencja w metabolizm PIP2 (fostatydyloinozytol)
-wąski zakres działania terapeutycznego
-nudności, osłabienie mięśniowe
-drobnofaliste drżenie mięśniowe ( tremor)
-przyrost masy ciała
PRZECIWWSKAZANIA
-choroba Addisona
-zaburzenia sodu
-ciąża
DEPRESJE Z ZAHAMOWANIEM
-fluoksetyna
-imipramina
-moklobemid
-paroksetyna
-trancylopromina
-wanlafaksyna
DEPRESJE Z POBUDZENIEM I LĘKIEM
-amitryptylina
-doksepina
-miansetyna
-trazodon
3.LEKI PRZECIWWYMIOTNE
-difenhydramina (antagonista H1)
-dimenhydrynat (antagonista H1)
-skopolamina (antagonista M)
-neuroleptyki (prometazyna-haloperidol-perfenazyna) – silne działanie
-metoklopramid (prokinetyk) antagonista D w polu najdalszym
-domperidon (prokinetyk)
-ondansetron
-aprepitant ( antagonista receptora NK1)
DIFENHYDRAMINA, DIMENHYDRYNAT
-choroba lokomocyjna
SKOPOLAMINA
-plastry transdermalne
ONDANSETRON
-w wymiotach po chemioterapii i napromieniowaniu
-antagonista 5-HT3
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-bóle głowy
-zaparcia
-objawy grypopodobne
APREPITANT
-w chemioterapii
-nie stosować z cisaprydem
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-czkawka
-uczucie zmęczenia
-bóle głowy
4.LEKI PRZECIWCUKRZYCOWE
-glukagon
-diazoksyd – hamuje wydzielanie insuliny
INSULINY KRÓTKO DZIAŁAJĄCE
-insulina normalna
INSULINY O SZYBKIM POCZĄTKU DZIAŁANIA
-insulina lispro
-insulina aspart
INSULINY O OPÓŹNIONYM DZIAŁANIU
-insulina glargine
-insulina detemir
-akarboza ( inhibitor a-glukozydazy)
-miglitol (inhibitor a-glukozydazy)
-metformina (pochodna biguanidu)
POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA
-glimepiryd
-tolbutamid
-glikwidon
GLINIDY
-repaglinid
-nateglinid
GLITAZONY (UWRAŻLIWIAJĄCE NA DZIAŁANIE INSULINY)
-pioglitazon
-rosiglitazon
INKRETYNOWE
-eksenatyd
-sitagliptyna
INSULINA NORMALNA ‘’STARA’’
-działa po 10 – 30 min
-i trwa 5-8 godzin
INSULINA GLARGINE I DETEMIR
-działa przez 24 godziny
INTERAKCJE Z INSULINĄ
-chlorpromazyna
-gks
-natriuretyki
METFORMINA
-najlepsza u cukrzyków z nadwagą (morfik XD)
-zmniejsza syntezę glukozy w wątrobie
-lepsze zużytkowanie glukozy w tkankach
-skuteczna przy resztkowym wytwarzaniu insuliny
-obniża cholesterol i tłuszcze
-przeciwwskazana w śpiączce cukrzycowej
WSKAZANIA
-cukrzyca typu 2
-dieta i redukcja masy ciała nie pomogły
-nie ma kwasicy ketonowej
AKARBOZA
-hamuje rozkład oligosacharydów w rąbku szczoteczkowym przez glukozydazę
-opóźnia wchłanianie węglowodanów
-pseudotetrasacharyd
-w każdej postaci cukrzycy
-przeciwwskazana w chorobach jelit
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-wzdęcia
-biegunka
POCHODNE SULFONYLOMOCZNIKA
-tylko w cukrzycy typu 2
-uwalniają insulinę z komórek b
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-hipoglikemia
-zaburzenia żołądkowo jelitowe
-reakcje alergiczne
-wzmożony apetyt
PRZECIWWSKAZANIA
-cukrzyca typu 1
-acetonuria
-śpiączka cukrzycowa
-niewydolność nerek
GLINIDY
-uwalniają insulinę z komórek b
-szybkie wchłanianie
-przed posiłkami
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-hipoglikemia
-zaburzenia żołądkowo jelitowe
-reakcje alergiczne
-wzmożony apetyt
PRZECIWWSKAZANIA
-cukrzyca typu 1
-acetonuria
-śpiączka cukrzycowa
-niewydolność nerek
GLITAZONY
-zmniejszają insulinooporność
-przyrost masy ciała
-bóle głowy
-nadmierny apetyt
-wzdęcia
-przeciwwskazane w niewydolności krążenia i wątroby
EKSENATYD
-lek inkretynowy
-podawać podskórnie
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-zaburzenia żołądkowo jelitowe
-bóle głowy
-nerwowość
SITAGLIPTYNA
-lek inkretynowy
hamuje peptydazę dipeptydylową-4
-w cukrzycy typu 2
5.GKS
-w jednej dawce rano
-pojedyncza dawka nie powoduje DN
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-mogą powodować zespół Cushinga
-opóźnione gojenie ran
-atrofia tkanek
-zahamowanie wzrostu u dzieci
-osteoporoza
-cukrzyca
-zmiany rozmieszczenia tkanki tłuszczowej
-zaburzenia snu
-jaskra
WSKAZANIA
-przeciwzapalne
-przeciwalergiczne
-immunosupresyjne
-terapia substytucyjna
-choroby skóry
-reumatyzm
-choroby nerek
-choroby płuc
-choroby żołądka
GLIKOKORTYKOSTERYDY
-kortyzol
-kortyzon
-prednizolon
-prednizon
-metyloprednizolon
-betametazon
-deksametazon
-triamcynolon
MINERALOKORTYKOSTERYDY
-fludrokortyzon
PREDNIZOLON
-silniejsze działanie przeciwzapalne niż kortyzol
-mniejszy wpływ na gospodarkę elektrolitową
FLUDROKORTYZON
-hipotonia
-może powodować obrzęki i utratę potasu
KETOKONAZOL
-stosuje się w zespole Cushinga (nadczynność KN)
SPIRONOLAKTON
-antagonista aldosteronu
6.LEKI PRZECIWHISTAMINOWE
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE I GENERACJI
-działanie na obwodowe i ośrodkowe receptory H1
-blokują receptory M
-miejscowo znieczulająco
-działanie sedacyjne
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-zaburzenia żołądkowo jelitowe
-suchość w ryju
-zaburzenia mikcji
PRZECIWWSKAZANIA
-przeciwwskazane w jaskrze z wąskim kątem przesączania
PRZYKŁADY
-prometazyna
-difenhydramina
-klemastyna
-ketotifen
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE II GENERACJI
-selektywne blokowanie obwodowych receptorów H1
-cetyryzyna
-loratydyna
-feksofenadyna
7.ASTMA
-omalizumab (przeciwciało humanizowane)
-kwas kromoglikanowy (hamowanie uwalniania mediatorów)
-nedokromil (hamowanie uwalniania mediatorów)
GKS WZIEWNE
-budezonid
-cyklezonid
-propionian flutikazonu
-propionian beklometazonu
-prednizolon (doustnie)
ANTAGONIŚCI LEUKOTRIENÓW
-montelukast
-zafirlukast
B2-SYMPATYKOMIMETYKI
-formoterol
-salbutamol
-salmeterol
-terbutalina
teofilina
parasympatykolityki (bromek ipratropium)
OMALIZUMAB
-przeciwciało humanizowane
-podawać podskórnie
-w ciężkiej przewlekłej astmie alergicznej
-kiedy b2-mimetyki i gks nie pomagają
KROMONY
-nedokromil
-kwas kromoglikanowy
-hamowanie uwalniania mediatorów
-stosowanie profilaktyczne
-słabe wchłanianie
-nieprzyjemny smak
WSKAZANIA
-astma oskrzelowa
-alergiczne zapalenie spojówek, nosa i przewodu pokarmowego
GKS WZIEWNE
-działanie po kilku dniach
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-chrypka
-suchość w ryju
-grzyby w mordzie
-zahamowanie czynnośći kory nadnerczy
-osteoporoza
-zaćma
ANTAGONIŚCI LEUKOTRIENÓW
-łączą się selektywnie z receptorem CysLT1
-hamują zależne od LT wytwarzanie śluzu, obrzęk, skurcz i uszkodzenie nabłonka
WSKAZANIA
-astma wysiłkowa
-astma przez zimne powietrze
-astma indukowana przez nlpz
-dosyć słabe działanie
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-ból głowy
-ból brzucha
-kaszel
-biegunka
-gorączka
B2-SYMPATYKOMIMETYKI
-wzrost cAMP
-pobudzenie ruchu rzęsek-
-hamowanie wydzielania mediatorów
-krótko działające (fenoterol, salbutamol, terbutalina)
-długo działające ( formoterol, salmeterol) – stosować razem z wziewnymi GKS
TEOFILINA
-metyloksantyna
-słabo rozszerza oskrzela
-zwiększa cAMP w oskrzelach
-blokuje receptory adenozynowe
-dożylnie w stanie astmatycznym
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-bezsenność
-niepokój
-bóle głowy
-tachykardia, tachyarytmia
-sraczka
STAN ASTMATYCZNY
-tlen przez sondę nosową
-salbutamol wziewnie
-prednizolon dożylnie
-teofilina dożylnie
8.LEKI PRZECIWKASZLOWE
WYKRZTUŚNE
-bromheksyna – zwiększa wydzielanie śluzu, zmniejsza jego lepkość
-ambroksol – metabolit bromheksyny, dodatkowo tworzy surfaktant
-acetylocysteina – obniża lepkość śluzu , też w zatruciach paracetamolem
-karbocysteina- zmniejsza wytwarzanie śluzu i jego lepkość
9. CHOROBA WRZODOWA
-sukralfat
-mizoprostol
-pirenzepina (parasympatykolityk)
-azotan bizmutu (ochrania powierzchnię wrzodu i hamuje HCl)
INHIBITORY POMPY PROTONOWEJ (POCHODNE BENZIMIDAZOLU)
-omeprazol
-lansoprazol
-pantoprazol
-rabeprazol
ANTAGONIŚCI H2
-blokuja receptort H2 komórek okładzinowych
-zmniejszaja wydzielanie HCl
-podawać wieczorem
-łagodzą ból i przyspieszają gojenie
-sprzyjają bakteryjnemu zasiedleniu żołądka
-impotencja, ginekomastia (cymetydyna)
PRZYKŁADY
-cymetydyna
-ranitydyna
-famotydyna – 12h
-nizatydyna
LEKI NEUTRALIZUJĄCE
-związki magnezu
-związki glinu
-węglan wapnia
-wodorowęglan sodu
-siarczan glinowo-magnezowy
WSKAZANIA
-nadkwaśność
-zgaga
-ch. wrzodowa
-stosowane doraźnie
POCHODNE BEZNIMIDAZOLU
-proleki, przekształcają się w sulfenamidy
-tabletki muszą mieć powłokę żeby przejść przez żołądek
-sulfenamid reaguje z pompą protonową
-ułatwiają eradykację H.Pylori
WSKAZANIA
-ch. wrzodowa żołądka, dwunastnicy
-zespół Zollingera-Ellisona
-choroba refluksowa przełyku
-profilaktyka wrzodów żołądka
-krwawienia żołądka
-nie stosować w niewydolności wątroby
-zwiększają resorpcję digoksyny (glikozyd naparstnicy)
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE (INH POMPY PROTONOWEJ)
-dolegliwości żołądkowo-jelitowe
-zawroty głowy
-bóle głowy
-nudności
-wykwity skórne
-zaburzenia wzroku i słuchu po podani pozajelitowym
SUKRALFAT
-tworzy warstwę ochronną na powierzchni wrzodu
-wzmaga syntezę prostaglandyn
-powoduje zaparcia
MIZOPROSTOL
-pochodna prostaglandyny E
-aktywuje czynniki osłonowe
-hamuje sekrecje HCl
-nie podawać w ciąży i zapaleniu jelit
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-biegunki
-bóle brzucha
-mdłości
-ból głowy
-odrętwienie
-skurcz macicy
10.LEKI PRZECZYSZCZAJĄCE
WSKAZANIA
-badanie radiologiczne
-przed zabiegami
-lecznie opioidami
-bolesne wypróżnienia
PRZYKŁADY
-glikozydy antrachinowe
-bisakodyl (metabolizowany do difenolu w jelicie grubym)
ŚRODKI PĘCZNIEJĄCE
-babka jajowata
-otręby pszenne
-siemię lniane
ŚRODKI OSMOTYCZNIE CZYNNE
-siarczan magnezu
-siarczan sodu
ALKOHOLE CUKROWE
-sorbitol
-laktuloza(cukier0
-mannitol
11.LECZENIE BIEGUNEK
-loperamid(opioid)
-węgiel leczniczy (środek adsorpcyjny)
-liofilizowane drożdże
-garbniki
12.PROKINETYKI
-metoklopramid
-domperidon
-przyspieszają opróżnianie żołądka i przejście przez jelito
-blokują peryferyjne receptory D2
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANIE
-zmęczenie, zawroty głowy, pbniżony nastrój, hiperprolaktynemia
CISAPRYD
-antagonista 5-HT4
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
-sraczka
-zawroty głowy
-uczucie zmęczenia