Ekologia – to nauka o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody (nauka o środowisku, biologia środowiskowa). Dotyczy poziomów powyżej organizmu. [wg Oduma]

Ekologia – nauka zajmująca się badaniem zależności między organizmami a ich środowiskiem, oraz między tymi organizmami.

Autekologia – badanie poszczególnych organizmów lub gatunków. Najczęściej badany jest cykl życiowy i behawior jako sposoby przystosowania się do środowiska.

Synekologia – dział ekologii zajmujący się badaniem grup organizmów i ich oddziaływań ze środowiskiem.

3 kierunki badań w ekologii:

• Ekologia opisowa – jest bliska „historii naturalnej”. Opis formacji roślinnych (np. las strefy umiarkowanej, step) oraz opis związanych z nimi gatunków roślin i zwierząt.

• Ekologia funkcjonalna – bada wzajemne zależności między składowymi jednostek ekologicznych poszukując ogólnych zasad funkcjonowania systemów ekologicznych.

• Ekologia ewolucyjna – traktuje wszystkie organizmy jako twory ewolucji. Zajmuje się ona związkami podstawowymi – przyczynami historycznymi, dla których dobór naturalny faworyzował określone, obserwowane typy przystosowań.

Środowisko (biotop) – jest to całokształt warunków życia działających na określoną jednostkę biologiczną w jej sytuacji życiowej. Jednostka biologiczna: osobnik, populacja.

Ekosystem – układ ekologiczny, w którym biocenoza i siedlisko funkcjonują kompleksowo. W układzie tym zachodzi stała wymiana materii między żywą i nieożywioną częścią oraz w ramach tych części.

Ekosystem = biocenoza + siedlisko

(!!! – umieć podać przykłady wymiany materii w ożywionej i nieożywionej części)

Struktura układu ekologicznego:

- skład gatunkowy

- liczebność

- sposób rozmnażania organizmów

- warunki klimatyczne

- ilość niezbędnych do życia substancji

Funkcjonowanie układu ekologicznego:

- metabolizm

- produkcja biomasy

Siedlisko (ekotop) – jest to całokształt warunków abiotycznych tzn. klimatycznych i glebowych w danym położeniu geograficznym i topograficznym. Siedlisko to zewnętrzne warunki bytowania lasu jako zbioru biocenoz, biogeocenoz, czy ekosystemów. Siedlisko jest trwałym elementem ekosystemu, który nawet po całkowitej zmianie pokrywy roślinnej zachowuje swoją zdolność produkcyjną.

Siedlisko = gleba + klimat

Czynniki klimatyczne: powietrze, światło, temperatura, woda, wiatr

Czynniki glebowe: fizyczne, chemiczne, biologiczne właściwości gleby, skała macierzysta.

Czynniki siedliskowe mogą się uzupełniać, ale nie mogą się zastępować.

Nisza ekologiczna – umiejscowienie organizmu w biocenozie i ekosystemie. („zawód”)

Biocenoza – zespół organizmów roślinnych i zwierzęcych zamieszkujących określone środowisko, powiązanych ze sobą przez rozmaite czynniki ekologiczne i tworzących ograniczoną całość, która dzięki samoregulacji pozostaje w stanie dynamicznej równowagi.

Homeostaza – zdolność do utrzymania stałości lub względnej jednorodności funkcji w obrębie organizmu, oddziaływań między organizmami w populacji lub zgrupowaniu wielogatunkowym wobec zmieniających się warunków otoczenia.

Ekoton – Strefa przejściowa między dwiema biocenozami lub ekosystemami np. brzeg lasu. Występują tu gatunki charakterystyczne dla tych dwóch stref oraz typowe wyłącznie dla strefy ekotonu.

Biosfera – sfera bytowania organizmów żywych.

Ekotyp – grupa populacji jednego gatunku, które są przystosowane do określonych warunków siedliskowych i mogą (…?)

Ekotyp (def.II) – rasa, forma ekologiczna – ogół populacji jednego gatunku drzewa lub innej rośliny zajmujący pewien obszar wytwarza się pod wpływem długotrwałego oddziaływania warunków ekologicznych, które decydowały o powstaniu ekotypu; wyróżnia się klimatypy, edafotypy, biocenotypy. Ekotypy różnią się cechami fizjologicznymi, rzadziej morfologicznymi. Te gatunki, które mają duży zasięg (np. sosna) mają dużo ekotypów.

Fenotyp – cechy zewnętrzne – zespół właściwości organizmu ukształtowany w wyniku współdziałania genotypu i czynników środowiskowych.

Populacja - grupa organizmów należących do tego samego gatunku, współwystępujących na określonym obszarze i w kreślonym czasie.