Pedeutologia- subdyscyplina pedagogiki, pochodzi od 2 słów pajdentes – nauczyciel, logos – słowo. Zajmuje się rozwojem profesji nauczyciela na przestrzeni dziejów, funkcjonowaniem nauczyciela w zawodzie, kształceniem nauczycieli, doskonaleniem zawodowym, oraz nauczycielem, który skończył aktywność zawodową.Początki pedeutologii-pocz.XIX-XXw. Prawdopodobnie, po raz pierwszy nazwy „pedeutologii” użył psycholog Eusebietti, do określenia psychologii nauczyciela. Polskę reprezentowali: J. Mirski, H. Redlińska, H. Rowid, Jakiel oraz Michałowska. Jednym z pionierów pedeutologii w Polsce był Józef Mirski.(lata 30 XXw.)Określił on przedmiot pedeutologii-osobowość n-la. Mirski W swojej pracy autor stawia czoła wielu problemom, m.in.: systematyce pedeutologii. A to dlatego iż jest ona ściśle związana z systematyka pedagogiki. Wyodrębnił on 4 działy w systematyce pedagogiki:*Filozofia wychowania*Nauka o wychowaniu*Teoria wychowania*Sztuka i technika wychowania (w tym dziale umieszona jest pedeutologia)Tym czterem elementom odpowiadają cztery grupy problemów wiedzy o nauczycielu:- Czym jest, czym powinien być nauczyciel?- Jakim jest w rzeczywistości?-Jakim powinien być?- W jaki sposób powinno się go kształcić?Znaczenie pedeutologii poszerzył i uzupełnił Ignacy Sznajder-Szaniawski.Wyodrębnił on nowe kierunki zainteresowań pedeut.PEDEUTOLOGIA POWINNA ZAJMOWAĆ SIĘ:1-Historią nauczycielstwa(jako gr-y zawodowej),2-Socjologiczną morfologią współczesnego n-la,3-Higieną zawodu n-skiego,4-Rolą i zadaniami n-la,5-Psychologią n-la-wych.,6-Ocenianiem n-li przez wychowawców,7-Kształceniem n-li,8-Powołaniem pedagog.,9-Kształtowaniem umiejętności n-li,10-Warunkami pracyu w szkole,które są i które można zmienić,11-Metodami badań nad n-mi, WSPÓŁCZESNA PROBLEMATYKA PEDEUTOLOGII: 1-Geneza zawodu n.,historia nauczycielstwa jako gr.społ.,2-Osobowość n-la,3-Pozycja społ. N-la,4-Funkcje,zad.charakter i struktura działalności pedag.n-la,5-Warunki życia i sytuacje życiowe oraz sytuacje pracy,6-Relacje n-li z uczniami,rodzicami,n-mi,dyrektorem,7-Nauczycielska współpraca międzynarodowa,8-Etyka zawodowa n.,9-Edukacja nauczycielska:dobór kandydatów do zawodu n.,10-Kształcenie, dokształcanie i doskonalenie zawodowe n.,11-Metodologia badań nad n-mi i nauczycielstwem.12-Prawa n-la wynikające z kodeksu pracy i Karty N-la. METODY BADAWCZE W P.:*JAKOŚCIOWE *ILOŚCIOWE #Obserwacje:posługiwano się dawniej #Metoda historyczna:analiza i krytyka źródeł, #M. Sondażu diagnostycznego, #Eksperyment #M.biograficzna(pamiętniki, wspomnienia n-li), # M.statyczne. ZADANIA PEDEUTOLOGII:*Formułowanie sądów,opinii,tez,stwierdzeń,które pozwoliłuby na budowanie pewnych wniosków dotyczących n-li. *zadania opisowe:formułowanie sądów stwierdzających,opisowych tego,czego dotyczą,co obejmują *Wyjaśniające:dlaczego jest jak jest, *Formułowanie sądów normatywnych:próba oceny stanu rzeczy, *sądy zalecające, *Innowacyjne:wskazanie kierunków zmian. ZWIĄZKI PEDEUT.Z INNYMI SUBDYSCYPLINAMI PEDAGOGICZ. I INNYMI DZIEDZINAMI WIEDZY: *Pedagogika ogólna-zajmuje się dostarczaniem różnych pojęć,którymi się posługuje;zajmuje się językiem naukowym. *Historia oświaty(wychowania)-pokazywała dzieje myśli pe dag.,historię nauczycielstwa,to jak n-el odnajdywał się w konkretnym systemie oświaty.*Teoria wychowania-cel wychowania, *Pedag.szkol.i wszesnoszkol,. *Dydaktyka, *Ped.specjal., *Ped. Społ., *Ped.pracy, *Ped.zdrowia, *Pedag.porównawcza. SZKOŁA *Jako budynek: Nie zawsze budowano obiekty przeznaczone na szk.W czasach starożytnych były to różne miejsca np.Palestra(Chiny,Grecja, Rzym, Indie).Nauka trwała wiele lat.Prowadzono dysputy,rozmowy w trakcie spacerów,wymiana poglądów.Relacje przypominały ojciec-syn.W Średniowieczu sytuacja uległa zmianie.Z uwagi na nadzór Kościoła nad szkolnictwem.Były to budynki przy klasztorach,katedrach (szk.katedralne,parafialne,klasztorne).Później nastąpiło oderwanie od Kościoła;tworzenie szkół świeckich,finansowano skoły.W okresie Odrodzenia zaczęto zastanawiać się nad tworzeniem obieku z przeznaczeniem na szkołę. W XVIIw.Jezuici zaczęli budować kolegia,które przeznaczono na szkoły.W XVIII i XIXw.przekształcano na szkoły pałacyki, dworki. ROLA N-LA NA PRZEŁOMIE WIEKÓWRola n.na przełomie wieków uległa znacznej zmianie.Kiedyś słowo n-la było znaczące,wzbudzało szacunek.Dziś n.ma przekazywać wiedzę i pełnić rolę przewodnika,który ma przekazać jak się nie zagubić we współ.świecie informacji.Staroż.GRECJA-kolebka kultury;bardzo rozwijało się tam życie kult.,(teatr,taniec,muzyka)wojskowość,życie Polit.W Atenach-n.inteligentny,który ma coś do zaoferowania.Platon zaproponował by n-el był opłacany z kasy państwa.RZYM-kształcenie sprawności retorycznej,oratorstwo polityczne,legiony,podboje,przekonywanie do swoich racji,publ.wystąpienia poprzez udział w życiu publ.,zdobycie sławy. W ŚREDNIOWIECZU rolą szkoły było:*przygotowanie do roli duchowej,urzędniczej,pazia,rycerzy,szlachcica.* Dominacja Kościoła, Szkoły retoryczne *Rzemiosło od ucznia do celnika*Nie było obowiązku szkolnego*nauka łaciny,umiejętność głoszenia kazań,pisania,czytania,liczenia.ODRODZENIE-troszczono się o rozwój fizyczny,intelektualny,moralny;zmiana treści kształcenia,powrót do starożytności. W póżniejszych epokach-nauczanie narodowe,patriotyczne.XIX-XXw.-szkoły koncentrowały się na jednostce,zaczęto myśleć o dziecku.XXw. to także powstanie systemów totalitarnych czy nastawienie na jednostkę i społeczeństwo. N-mi dawniej byli kapłani.Często wiedzę przekazywano z pokolenia na pokolenie. Po wojnie istniała potrzeba odbudowy systemu edukacyjnego,zmiany prawne,zwiększenie liczby szkół,przedszkoli,upowszechnienie kształcenia dzieci i młodzieży, rozszerzać dostęp do szkół wyższych. Lata 60 XXw.-pojawiają się oznaki kryzysu oświatowego.Pojawia się wiele głosów mówiących o wycinkowości;publikacje uczyć się aby być.W latach 70 kryzys oświaty pogłębia się.Zaczęto krytykować szkołę za przyrost funkcji dydaktycznej nad innymi funkcjami.Zauważono dysproporcje nad oczekiwaniami a osiągnięciami uczniów. Pojawia się drugoroczność,odsiew,odpad szkolny,wiedza encyklopedyczna.Pojawiły się dodatkowe zajęcia,ale nie było to skuteczne.Kładziono nacisk na wiedzę historyczną,a nie współczesną;szybkie zaliczanie programu;Wiele wiedzy do zapamiętania,ale brak analizy,refleksji nad nimi.Podawanie gotowej wiedzy,nie ma eksperymentowania;duży werbalizm;Zaczęto mówić o potrzebie reform;ujednoliceniu programów;próba wprowadzenia zmian.Dziś szkoła to instytucja samoucząca.Każda szk.jest inna.Ma inne tradycje,misje,problemy.Obecnie szkoła może sama się naprawić po odpowiedniej diagnozie. SYSTEM KLASOWO-LEKCYJNY (XIVw),KONCEPCJE: 1-Wiedza może być ookreślona i podzielona na rózne dziedziny 2-behawiorystyczna koncepcja-powtarzanie za nauczycielem,wiedza łatwiejsza do przyswojenia. MODELE SZKOŁY WSPÓŁCZESNEJ: # M.SZ.TRADYCYJNEJ- charakteryzują ją autokrytyczne stosunki nauczyciel – uczniowie, gdzie zaznaczona jest dominacja nauczyciela. Surowa dyscyplina, nauczyciel steruje uczniami poprzez system karania i nagradzania, przede wszystkim najistotniejsze jest nauczanie i kształcenie mniej wychowawcze (dyscyplina), wszystkie czynności ucznia są kierowane przez nauczyciela – brak samodzielności. Wszelkie osiągnięcia uczniów są klasyfikowane, uczniowie motywowani są poprzez rywalizację, rankingi klas, szkół. #M.SZK.ROMANTYCZNEJ=– jest miejscem w pełni zindywidualizowanego nauczania. Uczniowie uczą się wg indywidualnych planów dziennych, zaocznych, semestrowych, wg zadań nauczyciel rezygnuje z autorytetu opartego na władzy na rzecz pobłażliwości w wychowaniu, wychodzi naprzeciw oczekiwaniu uczniów, klasa traktowana jest jako zbiór indywidualności, uczniowie zachęcani są do odkrywania wiedzy, mają dużą swobodę w tym czego i jak chcą się uczyć. Sposób nauczania sprzyja indywidualności uczenia, biorą odpowiedzialność za siebie, szkoły takie muszą być bardzo dobrze przygotowane. #M.SZK.NOWOCZESNEJ- w której jest miejsce na elastyczne uczenie się w małych grupach roboczych, uczniowie angażowani są w realizowanie projektów edukacyjnych, często wykraczających poza program szkoły. Styl pracy w szkole można określić stylem demokratycznym, ważnym procesem jest proces uczenia się, wyzwalanie umiejętności kreatywnych, samodzielności pracy, dużą uwagę przywiązuje się do pomocy naukowych i podręczników, czasopism, a także nowych technologii. Wiedza traktowana jest przez ucznia jako ważna i istotna, która podlega weryfikacji i modyfikacji.: *Model terapeutyczny- w programie szkół ważniejszy jest model emocjonalny – przeżycia dziecka, a nie wiedza. Opiera się na psychologii rozwoju dziecka, ważniejsze są potrzeby psychiczne dziecka niż wiedza. Najważniejsza potrzeba dziecka to bezpieczeństwo. *M.Refleksyjny- oparty jest na szeroko rozumianych podstawowych progresywistycznych i humanistycznych, przywiązuje dużą wagę do rozwoju poznawczego, wspieranego czynnikami społecznymi. Uczenie ma charakter funkcjonalny, opiera się na aktywności dzieci i odbywa się w pewnych ramach, blokach tematycznych, ścieżek, ważne jest to co wie i co przyda mu się w praktyce. *M.emancypacyjny- jest to model, który jest złożony bardzo zewnętrznie, składa się z teorii takich jak neoprogresywizmu, rejkonstrukcjonalizmu. Jest to taka radykalna krytyka szkoły. Związany jest z pełnymi prawami ucznia. Opiera się na dużej samodzielności ucznia jak i nauczyciela. Rola nauczyciela pojmowana w charakterze myśli-nauczyciele mieliby stać się autorami nowego ładu społecznego, dokonać kulturalnej odnowy świata. Maja kształtować inny model. Ma kształtować wychowanka, jest to cel postulatywny. MODEL TRADYCYJNY:Koncepcja rzeczywistości: Statyczne, modernizujące się społeczeństwo opiera się na niezmiennych wartościach i zasadach; Cele edukacji: Ukształtowanie człowieka racjonalnego i wydobycie prawd uniwersalnych przez staranne kształcenie intelektu. Urabianie charakteru ważnym narzędziem rozwijania moralności i duchowości; Istota uczenia się: Przyswajanie, modelowanie zachowań; Program nauczania: Centralnie określony, jednakowy dla wszystkich uczniów program typu „kolekcja” (wiadomości zebrane w przedmiotach nauczania).W centrum uwagi znajdują się treści przedmiotowe z takich dziedzin wiedzy, jak: język, literatura, historia, matematyka, przedmioty przyrodnicze; Status nauczyciela: Urzędnik państwowy (lub rządu lokalnego); Styl pedagogiczny: Kierowniczy.M.TERPAEUTYCZNY: Koncepcja rzeczywistości: Dynamiczna; rzeczywistość (także społeczna) podlega nieustannej zmianie; Cele edukacji: Samoaktualizacja i wspomaganie demokracji; Istota uczenia się: Stawanie się sobą (rozwój zaufania do siebie samego i samoakceptacji).Trening współpracy z innymi. Program nauczania: W pełni indywidualizowany, dostosowany do potrzeb edukacyjnych każdego ucznia, program typu „integracja” Treści pełnią rolę drugoplanową (największą wagę przywiązuje się do procesu uczenia się); Status nauczyciela: Niezależny profesjonalista; Styl pedagogiczny: Terapeutyczny.M.REFLEKSYJNY: Koncepcja rzeczywistości: Dynamiczna; świat człowieka podlega coraz bardziej gwałtownym zmianom. Cele edukacji: Wspomaganie całościowego uczenia się; rozwój kompetencji komunikacyjno-interpretacyjnych. Istota uczenia się: Uzyskiwanie osobistego rozumienia (interaktywne nadawanie sensu nowo spotykanym informacjom). Program nauczania: Program typu „integracja” – bloki, ścieżki, tematy wiodące (czynnikiem integrującym jest język traktowany jako medium komunikacji i instrument myślenia) Znaczny margines swobody wyboru treści i metody pracy przez ucznia/uczniów negocjujących znaczenia w małych grupach (wolność w ramach). Status nauczyciela: Niezależny profesjonalista. Styl pedagogiczny: Negocjacyjny.M.EMANCYPACYJNY: Koncepcja rzeczywistości: Dynamiczna; gwałtownie zmieniająca się rzeczywistość umożliwia aktywnym jednostkom włączanie się w proces transformacji celem nadania mu bardziej sprawiedliwego kierunku. Cele edukacji: Nabywanie kompetencji interpretacyjno-krytycznych umożliwiających opieranie się uwiedzeniom kultury globalnej, czynienie świata bardziej sprawiedliwym (wychowanie dla zmian i reformy społecznej). Istota uczenia się: Społeczne konstruowanie znaczeń. Program nauczania: Program typu „integracja” wzbogacony o treści społeczne, polityczne, lingwistyczne, sztukę, estetykę, wykraczający w realizacji poza mury szkolne Akcent nie tyle na treści czy metodę pracy, ile na jaźń, samowiedzę, samoświadomość. Status nauczyciela: „Agent” zmiany. Styl pedagogiczny:Wyzwalający. Jan Władysław Dawid: W rozprawie „O duszy nauczycielstwa” ukazuje doniosłą i odpowiedzialną rolę nauczycielskiego powołania. Stwierdza, że w żadnym zawodzie człowiek nie ma tak wielkiego znaczenia jak w zawodzie nauczycielskim. Zastanawiał się jaki powinien być dobry n-el-wychowawca i zakreślił rysy ideału na-la- wychowawcy. Wierzył, że istnieją nauczyciele z powołania. Posiadają oni specyficzną cechę, która odróżnia ich od przeciętnych wykładowców. Określił ją: „miłość duszy dziecka”. Według J. W. Dawida wzorzec dobrego nauczyciela-wychowawcy opierał się na głębokim przemyśleniu i dużym doświadczeniu pedagogicznym. Od nauczycieli oczekiwał: *miłości dusz ludzkich,*bezinteresowności*potrzeby doskonałości* poczucia odpowiedzialności i obowiązku*powołania*wewn.prawdziwości, moralnej odwagi. Zygmunt Mysłakowski-Według niego elementami charakteryzującymi sylwetkę nauczyciela - wychowawcy jest talent pedagogiczny. Za talent uważa nie wrodzone możliwości twórcze człowieka lecz ich stronę realizacyjną. Zdaniem autora jego cechą dominującą jest kontaktowość.INEE CECHY:*wrodzona żywość wyobraźni rozumiana jako łatwość i bogactwo skojarzeń *umiejętność odtwarzania cudzych stanów psychicznych *instynkt rodzicielski *zdolność do ekspresji uczuć poprzez gesty,mimikę,*nastawienie psychiki na zewn.*wytrwałe dążenie do celu. STEFAN SZUMAN:Cechy pożądane u n-la: *istota nieprzeciętnie inteligentna o bardzo pociągającym wyglądzie,kochająca każde dziecko w klasach,w których uczy,jak najlepsi rodzice własne dzieci *znająca przedmioty których uczy prawie na równi z wielkimi uczonymi w danej dziedzinie *posiadająca niezwykły dar wymowy i nieporównaną jasność wykładu *wyróżniająca się osobowością tak dojrzałą i głęboką że stawałaby się ona etycznym idealnym wzorem dla każdego z wychowanków *mająca b.wszechstr.zainteresowania. *pogodna,bardzo wesoła,cierpliwa,umiejąca się mimo całej swej powagi i wyższości bawić z dziećmi jak dziecko .Takt pedagogiczny:*forma postępowania z innymi aby nie urazić kogoś,ale jednocześnie oddziaływać na innych swoimi zamierzeniami*dobry n-l powinien mieć poczucie obowiązku,oddania pracy,pracować nad sobą,*tak naprawdę na uczniów oddziałuje wielu n-li(dobrać tak n-li aby każdy dawał co innego).M.KREUTZ:”Osobowość n-la wychowawcy”;ideał n-la zmienia się w miarę rozwoju,inni n-le będą charakteryzowali się miłością ludzi,skłonność do oddziaływania społecz.zdolność sugestywna,pewność siebie oraz konsekwencja w realizowaniu celów.M.GRZEGORZEWSKA:Istotne cechy osobowości n-la:miłość i wypływająca z niej dobroć,chęć niesienia pomocy,wierność własnym poglądom,poczucie odpowiedzialności nie tylko przed sobą ale i przed społeczeństwem. R. KWAŚNICA→Kompetencje n-la: A)-K.praktyczno-moralne: a)nadrzędne b)możliwe na zasadzie dialogu. Obejmują 3rodzaje kompetencji: 1-k.Interpretacyjne-zdolność do refleksyjnego odnoszenia się do świata rzeczy,ludzi do siebie w aktach autorefleksji,odp.na sens tego, co dzieje się wokół nas. 2-K.Moralne-zdolność prow.refleksji moralnej na bazie wiedzy o normach moral.odp.jaką osobą być,jak postępować,czego można nauczyć przez monolog.3-K.Komunikacyjne-zdolność do dialogowego sposobu bycia,do empatii,akceptacji innych,nie podawanie gotowych odpowiedzi.B).Komp.Techniczne:można je przekazać sposób monologowy;obejmują: 1-K.postulacyjne-umiejętność wskazywania porządanego stanu rzeczy (co chcemy osiągnąć)wybieramy spośród albo formułujemy sami.2-K.Metodyczne-um.działania wg regół wykonywanie czynności wg własnej kolejności,mogą kształtować się na zasadzie naśladownictwa,świadome przestrzeganie pewnych wyuczonych reguł.3-K.Realizacyjne-um.doboru odpowiednich środków i tworzenia warunków sprzyjających osiąganiu celów. Biała Księga- kładzie nacisk na kształcenie, doskonalenie, nauczanie i uczenie się na drodze uczącego się społeczeństwa.Kształcenie na poziomie wyższym ma na celu kształcenie osobowości nauczyciela HISTORIA N-LA: Termin „nauczyciel” od początku łączono z osobą, która nauczała, pełniła w wychowaniu dzieci funkcje edukacyjne. Z czasem zaczęto zadawać sobie pytania: Jaki powinien być nauczyciel? Kim powinien być nauczyciel? Czy nauczycielowi wystarczy tylko znajomość treści, których naucza? A może potrzebne są jakieś sposoby nauczania? W starożytności wystarczyła znajomość treści. W średniowieczu następuje zróżnicowanie kształcenia n-li, zwłaszcza kształcenie nauczycieli do szkół średnich. Istotny postęp dokonuje się w wieku XVII, kiedy Jan Amos Komeński tworzy nowożytne podstawy dydaktyki. Wydarzeniem przełomowym dla kształcenia n-li w Polsce jest powstanie Komisji Edukacji Narodowej (1773), która tworzy odrębny „stan nauczycielski”. W XIX wieku następuje wzmocnienie kształcenia psycho-pedagogicznego i rzeczowego nauczycieli za sprawą J. F .Herbarta. wiek XX jest „odkryciem dziecka”, a więc „odkryciem nauczyciela”. Dzięki rozwojowi psychologii poszerza się zakres wiedzy empirycznej o nauczycielu, o jego osobowości, talencie, zdolnościach wychowawczych. Akcentuje się ideę „wielostronności kształcenia” i różnorodnych czynników decydujących o rezultatach kształcenia, potrzebę różnych rodzajów aktywności (poznawcza, uczuciowo-emocjonalna, działaniowa) i wielość form organizacyjnych (jednostkowa, zbiorowa, grupowa), które nauczyciel powinien wykorzystywać w procesie kształcenia. ROLA SPOŁECZNA: Rola społeczna- zbiór norm, zasad i wartości związanych z określoną pozycją społeczną człowieka i przypisywanych dla tej pozycji, wymaganych przez opinię społeczną od każdego kto tą pozycję zajmuje. Rola jest zewnętrzna do człowieka, trzeba w nią wejść, wiąże się z określonymi zachowaniami. Nauczyciel jest odtwórczy, wypełnia społeczne oczekiwania (konwencje). Rolę można przekraczać, wspinanie się na działanie twórcze. Tożsamość roli = wypełnianie kompetencji, tożsamość anomijna = bez istoty zawodu, głębszych warstw, tożsamość autonomiczna = kiedy człowiek realizuje cele i postrzega szkołę jako sprzyjającą realizacji osiągnięćGłównym celem nauczyciela jest przygotowanie uczniów do uzyskania kwalifikacji zawodowych jak również do życia w społeczeństwie. Rola „Przewodnika”( Z. Barman)- zna cel wędrówki, po co idziemy, dokąd chcemy i powinniśmy dojść, zna drogi i potrafi wybrać najlepszą, wie wszystko o marszu, jego regułach, sposobie i tempie. Rola „Tłumacza” ( Z. Barman) – objaśnia, tłumaczy różne sposoby wyboru, jest neutralny wobec kultury refleksyjnej jednostki. Zna język komunikacji, ma poczucie odpowiedzialności za przekaz.Rola „Refleksyjnego Praktyka” (A. T. Person) stale weryfikuje swoje kompetencje w oparciu o doświadczenie, konfrontacje z teorią. Jest to inteligentne, twórcze działanie zrelatywizowane do konkretnej sytuacji. Wiedza w działaniu.Rola „Badacza” – podejmuje studia nad własnym działaniem, koncentracja na procesie odkrywania, tworzenia. ROZWÓJ ZAWODOWY N-LA: *Lorenz Kolberg→1)Etap Przedkonwencjonalny:#wchodzenie w rolę zawodową #naśladowanie wzorów zachowania przy rozwiązywaniu różnych problemów #n-le wybierają wzory akceptowane przez kolegów,przełożonych #wartość działania n-la będzie zależeć od rodzaju naśladowanych zachowań. Nie towarzyszy tam pełne rozumienie powielanych sposobów zachowań. 2)E.konwencjonalny→pełna adaptacja w roli zawodowej. Pełna akceptacja w roli zawodowej polega na tym, że akceptuje się przepis tej roli, tzn., wyznaczona przez nią cele działania. Powinności, reguły pełnienia roli zawodowej.3)E.Postkonwencjonalny→tj., faza twórczego przekroczenia roli zawodowej wyraża się : • krytycznym posługiwaniu się wiedzą; • twórcze wykorzystanie wiedzy. AWANS ZAWODOWY N-LA: Stażysta (9 miesięcy) – rozmowa kwalifikacyjna przed komisją, 2 lata pracy w szkole Nauczyciel stażysta otrzymuje nauczyciela opiekuna- wspólnie przygotowują plan zawodowy, obserwacja u opiekuna; raz w miesiącu jest hospitowany przez opiekuna. Stażysta pisze konspekty, które są sprawdzane przez opiekuna stażu.Kontraktowy (2 lata 9 miesięcy) – egzamin przed komisją egzaminacyjną, 1 rok pracy w szkole.Nauczyciel kontraktowy ma nadal opiekuna stażu (2 lata i 9 m-cy), potem składa się wniosek, aby otworzyć procedure przemianowania. Dokumentacja trafia do dyrektora szkoły. Skład komisji kwalifikacyjnej: dyrektor szkoły, opiekun stażu, przedstawiciel organu nadzorującego, przedstawiciel związków zawodowych. Termin egzaminu wyznacza się indywidualnie.Mianowany (2 lata 9 miesięcy) – ocena dorobku, uzyskanie akceptacji komisji; Stabilizację nauczyciel ma od momentu mianowania (bardzo trudno go zwolnić). Pierwsze 4 lata- weryfikacja przydatności zawodowej nauczyciela. Ma on swoją dokumentację- osiągnięcia, ale też np. niezrealizowanie stażu (jeśli 2 razy niepomyślnie odbył staż, to może po raz 3 ale w innej placówce). Dyplomowany- staż trwa 2 lata i 9 miesięcy. Po analizie dorobku zawodowego nauczyciela (ze szczególnym uwzględnieniem ostatnich 3 lat) i rozmowie, podczas której nauczyciel przedstawia swoje osiągnięcia, staż kończy się uzyskaniem akceptacji komisji kwalifikacyjnej. W skład komisji wchodzi przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, dyrektor oraz trzej eksperci z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Nauczyciel z czwartym stopniem awansu zawodowego nazywany jest dyplomowanym.