Paznokcie – anatomia i fizjologia.

Paznokcie: są przydatkami skóry, które mieszczą się w kieszonkowatych zagłębieniach końcowych odcinków placów rąk i stóp. Stanowią one wytwory naskórka, które powstają przez zlewanie się martwych keratynocytów, których ściany ulegają usztywnieniu i połączeniu w ciągłą strukturę twardej keratyny paznokciowej. Tak więc paznokieć to nic innego jak giętka blaszka zbudowana ze zrogowaciałych komórek nabłonkowych. Płytka paznokciowa zakotwiczona jest w kieszeni paznokcia.

Natomiast pełną jednostkę paznokciową tworzą:

• macierz paznokcia,

• blaszka paznokciowa,

• łoże paznokcia,

• tkanka okołopaznokciowa.

Boczne i tylne krawędzie paznokci otoczone są fałdem naskórka, który nazywany jest wałem paznokciowym. W części tylnej na płytkę paznokciową nachodzi obrąbek naskórkowy popularnie zwany "skórką". Jego funkcja jest ochrona płytki paznokciowej przed urazami. Przyrost paznokci na zachodzi stale, przy czym proces ten jest szybszy w przypadku paznokci rąk. jego tempo zależy również od pory roku i wieku. Maksymalna prędkość wzrostu paznokci przypada na drugą i trzecią dekadę życia, po czym proces ten zachodzi już coraz wolniej. Paznokcie rosną tez szybciej latem niż zimą.

Miejscem w którym powstaje płytka paznokciowa jest macierz paznokcia. Tam powstają zupełnie przezroczyste komórki, które tworzą ze sobą sieć ścisłych połączeń. W miarę wzrostu płytka paznokciowa wędruje w kierunku dalszej części paliczka, cały czas przesuwając się po łożu paznokcia. Gdy długość paznokcia przekroczy naskórek pokrywający opuszkę palca, traci on kontakt ze swoim podłożem, a jego zakończenie jest wówczas nazywane wolnym końcem paznokcia.

Paznokcie jako twory pochodzenia naskórkowego mogą odzwierciedlać stan zdrowia organizmu.

Schemat budowy paznokcia

Przekrój poprzeczny paznokcia uwidacznia istnienie w jego budowie kolejnych elementów:

• obrąbka naskórkowego,

• macierzy paznokcia,

• łoża płytki paznokcia,

• płytki paznokciowej.

Swoją twardość paznokcie zawdzięczają ułożonym dachówkowato komórkom, które wypełnione są keratyną. Twardość płytki paznokciowej nie jest jednakowa na całej swojej powierzchni. Najtwardsza jest w swoim zewnętrznym odcinku w okolicy wolnego brzegu paznokcia. Natomiast część płytki paznokciowej stykająca się z łożem paznokcia ma luźniejsze utkanie keratynowe, co ma znaczenie dla przebiegu np. grzybicy paznokci.

Wygląd paznokci, ich wielkość, kształt i grubość różni się znacznie wśród populacji. Wykonywanie pracy fizycznej rekami może przyczynić się do spłaszczenia płytki paznokciowej. Nie ulega jednak wątpliwości, że obok włosów , paznokcie są jednymi z ważniejszych struktur anatomicznych, które mają znaczenie estetyczne.SLAJD

Funkcje paznokci

Paznokcie pełnią liczne funkcje, mające znaczenie w codziennym życiu:

• chronią opuszki palców przed urazami;

• zwiększają zdolności manipulacyjne dłoni, szczególnie w przypadku chwytania drobnych przedmiotów;

• umożliwiają precyzyjniejsze ruchy palców;

• zwiększają wrażliwość dotykową palców.

• służą celom diagnostycznym w przypadku chorób układowych tkanki łącznej i skóry.

Czynniki uszkadzające i deformacje paznokci

Do czynników mających negatywny wpływ na stan płytki paznokciowej zaliczamy:

• niedobory żywieniowe,

• schorzenia przemiany materii,

• choroby narządów wewnętrznych,

• liczne czynniki zewnętrzne np.: wilgoć, stosowanie środków chemicznych, temperatura.

Pielęgnacja paznokci

Dla uzyskania pięknych i zadbanych paznokci konieczna jest ich codzienna pielęgnacja, ale również dbałość o właściwe odżywianie, odpowiedni dobór obuwia i leczenie chorób powodujących nieprawidłowości płytki paznokciowej.

Do sytuacji predysponujących do wystąpienia niedoborów żywieniowych , które mogą osłabić paznokcie zaliczamy:

• zdrowienie po ciężkich chorobach infekcyjnych;

• zespoły złego wchłaniania;

• zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych, które mogą prowadzić do niedoboru białek, witamin i mikroelementów;

• okres przedwiosenny, kiedy spożywamy mniej warzyw i owoców;

• stosowanie źle zbilansowanej diety.

Szczególne znaczenie dla zdrowia paznokci ma odpowiednia dieta, która powinna zawierać odpowiednie ilości:

• białka, w tym aminokwasów egzogennych takich jak fenyloalanina, metionina czy lizyna, które zawarte są m.in. w białkach jaj, mleku, serach i ryżu;

• wapnia, który zawarty jest w mleku, żółtkach jaj, serach;

• żelaza, które zawarte jest m.in. w natce pietruszki;

• krzemu, który zawarty jest m.in. w świeżych warzywach i owocach oraz w skrzypie;

• magnezu, który zawarty jest m.in. w kakao, czekoladzie, migdałach;

• cynku, który zawarty jest m.in. w burakach, kapuście, kiełkach pszenicy.

Gdy w naszej diecie brakuje tych składników, albo z powodu innej choroby nie możemy spożywać wszystkich koniecznych pokarmów, wówczas niedobory te możemy uzupełniać stosując preparaty farmakologiczne. Każda zmiana w wyglądzie naszych paznokci powinna być również skonsultowana z lekarzem dermatologiem.